Romano
09-07-2016, 14:21
VBF-Vẫn chỉ là cách xử lư rác thông thường không khác ǵ các nơi khác nhưng hiện ông chủ của băi rác Đa Phước là David Dương đang thu tiền xử lư rác cao hơn tất cả. Theo tính toán th́ sự việc này đă diễn ra cả 10 năm nay và mỗi năm Sài G̣n phải chi thêm 3 triệu USD.Nằm biệt lập như một cù lao tại huyện B́nh Chánh, cách trung tâm TP HCM gần 20 km, Khu liên hợp Xử lư chất thải rắn Đa Phước (băi rác Đa Phước) do Công ty TNHH Xử lư chất thải Việt Nam (Vietnam Waste Solutions - VWS) làm chủ đầu tư. Nó vốn được quy hoạch làm khu dự trữ chiến lược và chỉ xử lư rác cho vùng Nam Sài G̣n với công suất nhỏ. Tuy nhiên, hiện Đa Phước xử lư đến 5.000 tấn một ngày, chiếm khoảng 70% lượng rác của thành phố.
Lúc đầu, TP HCM chi trả 16,4 USD cho VWS xử lư một tấn rác, sau tăng lên hơn 19 USD, đến cuối năm 2014 là 20,166 USD và hiện là 21,1 USD. Trước đó, tại thời điểm thực hiện dự án, Bộ Kế hoạch - Đầu tư đă cho rằng thành phố trả phí xử lư rác cho VWS cao hơn giá một tập đoàn của Mỹ (được cấp phép trước đó tại Việt Nam) đến 9 USD một tấn.
Trong kết luận của Thanh tra TP HCM hồi cuối tháng 1, giá xử lư rác tại Đa Phước cao hơn tất cả các đơn vị khác. Trong đó, cùng là công nghệ chôn lấp nhưng thành phố áp dụng giá xử lư một tấn rác với VWS cao hơn 67.384 đồng (tương đương 3 USD) so với Công ty TNHH Một thành viên Môi trường đô thị thành phố. Với đơn giá này, chỉ tính riêng việc chuyển 2.000 tấn rác mỗi ngày từ khu xử lư rác Phước Hiệp (đă được UBND TP HCM quyết định đóng cửa) về Đa Phước từ đầu năm 2015, mỗi năm ngân sách thành phố phải chi thêm khoảng 48 tỷ đồng.
Với mức chênh lệch giá như trên, giới chuyên gia về môi trường tính toán, TP HCM đang cho VWS xử lư 5.000 tấn mỗi ngày, tức là mỗi năm phải chi nhiều hơn cho công ty này 3 triệu USD "và việc đó đă kéo dài gần chục năm nay là điều vô lư".
Theo Thanh tra thành phố, cùng hoạt động xử lư chất thải rắn sinh hoạt nhưng Đa Phước có cơ sở xây dựng giá và điều chỉnh tăng giá không giống với những đơn vị khác. Cơ sở xác định giá xử lư chất thải rắn sinh hoạt khi kư hợp đồng với VWS căn cứ vào "tổng chi phí đầu tư thực tế" của công ty này nhưng cho đến nay "không thể biết được chi phí đầu tư của VWS".Về vấn đề này, hồi tháng 2/2015, ông Lê Mạnh Hà - Phó chủ nhiệm Văn pḥng Chính phủ - (thời điểm đó là Phó chủ tịch UBND TP HCM) có văn bản khẩn giao Sở Tài nguyên - Môi trường đề xuất các phương án đấu thầu, xử lư rác nhằm điều chỉnh giá của Đa Phước về mức hợp lư, tiết kiệm ngân sách cho thành phố và đảm bảo môi trường kinh doanh b́nh đẳng.
Ông Hà cho rằng, việc thành phố thoả thuận giá xử lư rác với VWS tại Khu xử lư chất thải rắn Đa Phước là không đúng với Luật Cạnh tranh bởi "các sản phẩm, dịch vụ công ích do Nhà nước ấn định giá".
"Giá xử lư rác cao đem lại lợi nhuận hàng năm của công ty VWS 25-40%, cao hơn rất nhiều lần so với doanh nghiệp khác hoạt động cùng lĩnh vực. Chẳng hạn Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị có tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu khoảng 3%/năm. Đây là bất hợp lư, cần được giải quyết kịp thời để tránh thiệt hại cho ngân sách Nhà nước và đảm bảo hoạt động công ích là phục vụ người dân, không phải lĩnh vực kinh doanh kiếm lợi nhuận cao", văn bản nêu.
Tuy nhiên, tại cuộc họp cuối tháng 3, lư giải việc giá xử lư rác tại Đa Phước cao nhất so với các công ty khác, Chánh văn pḥng UBND TP HCM Vơ Văn Hoan cho rằng, do Đa Phước là dự án của doanh nghiệp tư nhân nên giá được tính đầy đủ các chi phí, kể cả chi phí vận hành sau khi băi rác đóng cửa (trong ṿng 24 năm). C̣n doanh nghiệp Nhà nước xử lư rác các chi phí có thể tính ở mức độ chưa đầy đủ hoặc thiếu.
"Giai đoạn đấu giá rác xử lư ở Đa Phước có cao hơn nhưng hiện gần như tiệm cận với các đơn vị xử lư khác. Mặt khác, UBND thành phố khống chế mức tăng giá xử lư rác ở Đa Phước theo chỉ số giá tiêu dùng. Nếu CPI tăng trên dưới 3% th́ giá xử lư rác chỉ tăng ở mức 3% thôi", ông Hoan nói.
Bất cập về giá xử lư rác của Đa Phước một lần nữa lại được nhắc đến hồi tháng 8 khi Thường vụ Thành ủy và UBND TP HCM yêu cầu các đơn vị liên quan xem xét lại (giá khởi đầu 16,4 USD/tấn) đă bao hàm cả chi phí sản xuất compost và chế biến phân hữu cơ so với thực tế khối lượng rác đang chôn lấp.
Dự án Khu liên hợp Xử lư chất thải rắn Đa Phước được thành lập theo chỉ đạo của Thành ủy TP HCM và Thường trực UBND TP HCM thời điểm năm 2002. Trong khi đó Khu xử lư rác Tam Tân (nay là Khu Phước Hiệp) là công tŕnh trọng điểm, chiến lược của thành phố. Tuy nhiên, các nhiệm kỳ lănh đạo tiếp theo, TP HCM đă thuyết phục trung ương để dồn rác dần về Đa Phước và muốn đóng cửa băi rác Phước Hiệp do gây ô nhiễm, làm ảnh hưởng đến việc kêu gọi đầu tư vào Khu đô thị Tây Bắc gần đó.
Băi rác Đa Phước là một trong 3 "nghi phạm" được Sở Tài nguyên - Môi trường chỉ ra là nguyên nhân gây mùi hôi thối khiến cả khu Nam Sài G̣n bị ảnh hưởng trong thời gian gần đây. Vụ việc cũng được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo UBND TP HCM làm rơ nguyên nhân gây ô nhiễm không khí và có phương án giải quyết.
Lúc đầu, TP HCM chi trả 16,4 USD cho VWS xử lư một tấn rác, sau tăng lên hơn 19 USD, đến cuối năm 2014 là 20,166 USD và hiện là 21,1 USD. Trước đó, tại thời điểm thực hiện dự án, Bộ Kế hoạch - Đầu tư đă cho rằng thành phố trả phí xử lư rác cho VWS cao hơn giá một tập đoàn của Mỹ (được cấp phép trước đó tại Việt Nam) đến 9 USD một tấn.
Trong kết luận của Thanh tra TP HCM hồi cuối tháng 1, giá xử lư rác tại Đa Phước cao hơn tất cả các đơn vị khác. Trong đó, cùng là công nghệ chôn lấp nhưng thành phố áp dụng giá xử lư một tấn rác với VWS cao hơn 67.384 đồng (tương đương 3 USD) so với Công ty TNHH Một thành viên Môi trường đô thị thành phố. Với đơn giá này, chỉ tính riêng việc chuyển 2.000 tấn rác mỗi ngày từ khu xử lư rác Phước Hiệp (đă được UBND TP HCM quyết định đóng cửa) về Đa Phước từ đầu năm 2015, mỗi năm ngân sách thành phố phải chi thêm khoảng 48 tỷ đồng.
Với mức chênh lệch giá như trên, giới chuyên gia về môi trường tính toán, TP HCM đang cho VWS xử lư 5.000 tấn mỗi ngày, tức là mỗi năm phải chi nhiều hơn cho công ty này 3 triệu USD "và việc đó đă kéo dài gần chục năm nay là điều vô lư".
Theo Thanh tra thành phố, cùng hoạt động xử lư chất thải rắn sinh hoạt nhưng Đa Phước có cơ sở xây dựng giá và điều chỉnh tăng giá không giống với những đơn vị khác. Cơ sở xác định giá xử lư chất thải rắn sinh hoạt khi kư hợp đồng với VWS căn cứ vào "tổng chi phí đầu tư thực tế" của công ty này nhưng cho đến nay "không thể biết được chi phí đầu tư của VWS".Về vấn đề này, hồi tháng 2/2015, ông Lê Mạnh Hà - Phó chủ nhiệm Văn pḥng Chính phủ - (thời điểm đó là Phó chủ tịch UBND TP HCM) có văn bản khẩn giao Sở Tài nguyên - Môi trường đề xuất các phương án đấu thầu, xử lư rác nhằm điều chỉnh giá của Đa Phước về mức hợp lư, tiết kiệm ngân sách cho thành phố và đảm bảo môi trường kinh doanh b́nh đẳng.
Ông Hà cho rằng, việc thành phố thoả thuận giá xử lư rác với VWS tại Khu xử lư chất thải rắn Đa Phước là không đúng với Luật Cạnh tranh bởi "các sản phẩm, dịch vụ công ích do Nhà nước ấn định giá".
"Giá xử lư rác cao đem lại lợi nhuận hàng năm của công ty VWS 25-40%, cao hơn rất nhiều lần so với doanh nghiệp khác hoạt động cùng lĩnh vực. Chẳng hạn Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị có tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu khoảng 3%/năm. Đây là bất hợp lư, cần được giải quyết kịp thời để tránh thiệt hại cho ngân sách Nhà nước và đảm bảo hoạt động công ích là phục vụ người dân, không phải lĩnh vực kinh doanh kiếm lợi nhuận cao", văn bản nêu.
Tuy nhiên, tại cuộc họp cuối tháng 3, lư giải việc giá xử lư rác tại Đa Phước cao nhất so với các công ty khác, Chánh văn pḥng UBND TP HCM Vơ Văn Hoan cho rằng, do Đa Phước là dự án của doanh nghiệp tư nhân nên giá được tính đầy đủ các chi phí, kể cả chi phí vận hành sau khi băi rác đóng cửa (trong ṿng 24 năm). C̣n doanh nghiệp Nhà nước xử lư rác các chi phí có thể tính ở mức độ chưa đầy đủ hoặc thiếu.
"Giai đoạn đấu giá rác xử lư ở Đa Phước có cao hơn nhưng hiện gần như tiệm cận với các đơn vị xử lư khác. Mặt khác, UBND thành phố khống chế mức tăng giá xử lư rác ở Đa Phước theo chỉ số giá tiêu dùng. Nếu CPI tăng trên dưới 3% th́ giá xử lư rác chỉ tăng ở mức 3% thôi", ông Hoan nói.
Bất cập về giá xử lư rác của Đa Phước một lần nữa lại được nhắc đến hồi tháng 8 khi Thường vụ Thành ủy và UBND TP HCM yêu cầu các đơn vị liên quan xem xét lại (giá khởi đầu 16,4 USD/tấn) đă bao hàm cả chi phí sản xuất compost và chế biến phân hữu cơ so với thực tế khối lượng rác đang chôn lấp.
Dự án Khu liên hợp Xử lư chất thải rắn Đa Phước được thành lập theo chỉ đạo của Thành ủy TP HCM và Thường trực UBND TP HCM thời điểm năm 2002. Trong khi đó Khu xử lư rác Tam Tân (nay là Khu Phước Hiệp) là công tŕnh trọng điểm, chiến lược của thành phố. Tuy nhiên, các nhiệm kỳ lănh đạo tiếp theo, TP HCM đă thuyết phục trung ương để dồn rác dần về Đa Phước và muốn đóng cửa băi rác Phước Hiệp do gây ô nhiễm, làm ảnh hưởng đến việc kêu gọi đầu tư vào Khu đô thị Tây Bắc gần đó.
Băi rác Đa Phước là một trong 3 "nghi phạm" được Sở Tài nguyên - Môi trường chỉ ra là nguyên nhân gây mùi hôi thối khiến cả khu Nam Sài G̣n bị ảnh hưởng trong thời gian gần đây. Vụ việc cũng được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo UBND TP HCM làm rơ nguyên nhân gây ô nhiễm không khí và có phương án giải quyết.