Romano
04-16-2017, 09:27
VBF-Việc cấm nhiều ca khúc xưa đang trở thành mối quan tâm của đông đảo dư luận cả nước bởi chiến tranh đă qua và quá khứ nên khép lại th́ việc cấm các ca khúc này liệu có nên chăng.Hơn ai hết người bị tổn thương chính ở đây đó là khán giả nhất là khi việc cấm đoán này không có căn cứ. Đây cũng chính là tâm sự hết sức chân thành của Nhạc sĩ Mặc Thế Nhân
Phóng viên: Ông là nhạc sĩ có nhiều sáng tác trước năm 1975. Vừa qua, trước việc Cục Nghệ thuật Biểu diễn (NTBD) cấm lưu hành 5 bài hát ra đời ở miền Nam trước năm 1975: “Cánh thiệp đầu Xuân”, “Rừng xưa”, “Chuyện buồn ngày Xuân”, “Con đường xưa em đi”, “Đừng gọi anh bằng chú”, ông có suy nghĩ ǵ?
http://vietbf.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1025578&stc=1&d=1492334792
- Nhạc sĩ Mặc Thế Nhân: Tôi nhận thấy nội dung các bài hát này không có vấn đề ǵ. Âm nhạc và ca từ của chúng đều theo ḍng nhạc phổ biến lúc bấy giờ tại miền Nam, nếu không muốn nói là công chúng yêu nhạc dễ hát, dễ nghe, dễ thuộc ḷng.
Lâu nay, quy định xin - cho đặt ra với ḍng nhạc xưa này được hiểu là những người làm việc tại Cục NTBD, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) thực thi trọng trách của ḿnh. Với những bài hát đă được phép phổ biến, tất nhiên tác giả và gia đ́nh họ đều vui mừng v́ đứa con tinh thần của ḿnh được cấp giấy “khai sinh” một lần nữa. Sợ nhất là ca sĩ tự sửa lời bài hát đưa đi tŕnh duyệt để nhanh chóng được cấp phép mà không thông qua sự cho phép của tác giả.
Việc thẩm định lại những tác phẩm nghệ thuật của các cấp có thẩm quyền phải hết sức cân nhắc để tránh gây tổn thương cho tác giả. Ca khúc xưa, theo tôi, không có tội!
Việc cấm lưu hành 5 ca khúc được dư luận rất quan tâm, nhất là khi “Nối ṿng tay lớn” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn nằm trong số ca khúc chưa được cấp phép phổ biến khiến giới văn nghệ sĩ hoang mang. Những ca khúc hay như vậy đă là nền tảng cho nền âm nhạc một thời. Điều đó không thể chối bỏ. Tất nhiên, có nhiều bài không phù hợp, đ̣i hỏi cơ quan thẩm định phải chọn lọc một cách nghiêm túc, công bố một cách minh bạch, lập hẳn danh sách những bài hát cho phép và chưa cho phép lưu hành. Ca sĩ, nhà sản xuất chương tŕnh cứ dựa theo đó mà làm.
Có dư luận cho rằng đa số ca khúc có nội dung liên quan đến lính chế độ Sài G̣n trước năm 1975 của một số nhạc sĩ cùng thời với ông là những sáng tác chẳng đặng đừng?
- Hồi đó, Bộ Văn hóa chế độ cũ kêu gọi các nhạc sĩ sáng tác về lính. Những ca khúc được viết về lính sẽ ưu tiên được phổ biến. V́ vậy, rất nhiều ca khúc đề tài quê hương, t́nh yêu đă lồng vào vài ca từ liên quan đến lính. Cũng như thời ḥa b́nh, lúc chúng ta hưởng ứng sáng tác những ca khúc viết về đề tài xây dựng đất nước, bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc...
Quá khứ đă qua nên khép lại. Những ca khúc dính đến đề tài lính chế độ cũ, như “Con đường xưa em đi” có câu “chiến trường anh bước đi” đă được sửa lại là “lối ṃn anh bước đi” mà gia đ́nh đă đồng ư để phổ biến trong thời b́nh, tôi thấy hợp lư. Vấn đề chính là tác giả bài hát và gia đ́nh đă có sự đồng thuận để chỉnh sửa.
Trước xu hướng nhạc xưa trỗi dậy, nhất là ḍng nhạc boléro, ông có suy nghĩ ǵ?
- Tôi không có khái niệm nhạc xưa, nhạc nay hay bất cứ khái niệm nào khác để nhận định về nhu cầu giải trí của công chúng. Bởi lẽ, mẫu số chung lớn nhất của công chúng chính là sự nh́n nhận tác phẩm hay và dở. Bản nhạc hay là bản nhạc mang giá trị bền bỉ, ca từ, giai điệu chạm vào trái tim người nghe. C̣n ca khúc dở th́ khỏi bàn.
Có quá nhiều trại sáng tác, cuộc thi sáng tác theo chủ đề nhưng đời sống của ca khúc th́ èo uột hoặc có khi “chết” ngay khi nó được trao giải thưởng. Vậy đă rơ, một ca khúc đủ chuẩn nghệ thuật phải được nhạc sĩ thai nghén, dưỡng chất đầy đủ để nó chạm được đến cơi ḷng người nghe.
Sức hấp dẫn của những chương tŕnh “nhạc xưa”, trong đó có boléro thời gian gần đây, theo tôi, chỉ là đánh bóng giá trị cũ. Thế nhưng, càng về sau càng có nhiều ca sĩ, chương tŕnh truyền h́nh lạm dụng quá, làm cho nó lê thê, ủy mị hoặc hiểu không đúng về boléro.
Xét trên b́nh diện làm mới những ca khúc cũ, tôi thấy không hay cho lắm. Tâm lư người Việt khó chịu thay đổi những ǵ đă định h́nh trong ḷng ḿnh, trong khi ḍng nhạc xưa đang bị đưa vào phần phối âm mới, trẻ trung, sôi động, thậm chí hip hop, nghe chói tai.
Các ḍng nhạc chẳng có sự lên xuống và cũng không có sự lấn át nào trong cuộc sống v́ biết đâu ngày mai, công chúng lại thích ḍng nhạc khác. Trước khi boléro rộ lên, nhạc trẻ có màu sắc Hàn Quốc đă chiếm lĩnh thị trường. Theo tôi, ḍng nhạc nào đáp ứng được thị hiếu công chúng tại thời điểm đó th́ nó được họ đón nhận.
H́nh như giới sáng tác trẻ bây giờ không viết được những ca khúc boléro hay như các nhạc sĩ thời trước? Ông có thấy vậy không?
- Giới sáng tác trẻ đă bắt đầu chuyển hướng viết về boléro, như trường hợp Thái Thịnh với ca khúc “Duyên phận”. Với hơn 43 triệu người truy cập trên mạng xă hội tính đến nay, đó là một hiện tượng.
Công chúng có cái lư của ḿnh bởi ca khúc hay, có giai điệu dễ nghe, dễ thuộc th́ họ chọn. Giá trị của một nhạc sĩ là sau thành quả đó, họ sẽ viết tiếp ca khúc hay hơn. Ví dụ như tôi, khi “Cho vừa ḷng em” ra đời nhận được lời khen ngợi, nhiều hăng đĩa kư hợp đồng độc quyền, tôi tự đặt mục tiêu cho ḿnh phải viết bài “độc” hơn. Với tôi, sự đam mê chính là đối trọng của ḿnh.
Điều ông rút ra trong quá tŕnh sáng tác âm nhạc là ǵ?
- Làm công việc ǵ cũng phải có nền tảng để phát triển. Khó mà lèo lái cảm xúc của người nghe theo một hướng nào, trừ khi sáng tác đó hay. Nhạc sĩ cần nhận thấy ḿnh nên sáng tác ḍng nhạc nào dễ đi vào ḷng người theo thời gian. Ca khúc đó sẽ là kư ức lưu giữ về thời gian, về cuộc sống mà tác giả đă trải nghiệm.
Thực tế hiện nay cho thấy chúng ta có nhiều sáng tác trong trạng thái bí đề tài, ca từ quá đỗi b́nh thường nên khó có đời sống. Tôi mong mỏi thế hệ sáng tác trẻ hiện nay khi viết phải dựa theo cảm xúc chứ đừng theo sự đặt hàng, ràng buộc của những hợp đồng. Như thế sẽ khó tạo được cảm xúc đối với người nghe bởi nốt nhạc được viết không bằng sự rung động của con tim nhạc sĩ.
Mặc Thế Nhân tên thật là Phan Công Thiệt. Bút danh Mặc Thế Nhân được ông giải thích có ư nghĩa là “góp giọt mực cho đời” chứ không phải theo nghĩa đen như nhiều người nhầm tưởng. Nhạc sĩ Mặc Thế Nhân c̣n sử dụng bút danh khác là Nhă Uyên, Phan Trần để sáng tác.
Mặc Thế Nhân bắt đầu sáng tác từ năm 1958, ca khúc đầu tiên là “Trăng quê hương”. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông: “Cho vừa ḷng em”, “Ngày xuân vui cưới”, “Chuyện buồn t́nh yêu”, “Mùa Xuân cưới em”, “Em về với người”, “Trả lại anh”… Ca khúc nổi tiếng “Cho vừa ḷng em” đă được rất nhiều ca sĩ thể hiện như: Sĩ Phú, Elvis Phương, Chế Linh, Đàm Vĩnh Hưng, Cẩm Ly, Lệ Quyên... Trong đó, theo nhạc sĩ Mặc Thế Nhân, ông thích nghe ca sĩ Hương Lan hát nhất.
Phóng viên: Ông là nhạc sĩ có nhiều sáng tác trước năm 1975. Vừa qua, trước việc Cục Nghệ thuật Biểu diễn (NTBD) cấm lưu hành 5 bài hát ra đời ở miền Nam trước năm 1975: “Cánh thiệp đầu Xuân”, “Rừng xưa”, “Chuyện buồn ngày Xuân”, “Con đường xưa em đi”, “Đừng gọi anh bằng chú”, ông có suy nghĩ ǵ?
http://vietbf.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1025578&stc=1&d=1492334792
- Nhạc sĩ Mặc Thế Nhân: Tôi nhận thấy nội dung các bài hát này không có vấn đề ǵ. Âm nhạc và ca từ của chúng đều theo ḍng nhạc phổ biến lúc bấy giờ tại miền Nam, nếu không muốn nói là công chúng yêu nhạc dễ hát, dễ nghe, dễ thuộc ḷng.
Lâu nay, quy định xin - cho đặt ra với ḍng nhạc xưa này được hiểu là những người làm việc tại Cục NTBD, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) thực thi trọng trách của ḿnh. Với những bài hát đă được phép phổ biến, tất nhiên tác giả và gia đ́nh họ đều vui mừng v́ đứa con tinh thần của ḿnh được cấp giấy “khai sinh” một lần nữa. Sợ nhất là ca sĩ tự sửa lời bài hát đưa đi tŕnh duyệt để nhanh chóng được cấp phép mà không thông qua sự cho phép của tác giả.
Việc thẩm định lại những tác phẩm nghệ thuật của các cấp có thẩm quyền phải hết sức cân nhắc để tránh gây tổn thương cho tác giả. Ca khúc xưa, theo tôi, không có tội!
Việc cấm lưu hành 5 ca khúc được dư luận rất quan tâm, nhất là khi “Nối ṿng tay lớn” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn nằm trong số ca khúc chưa được cấp phép phổ biến khiến giới văn nghệ sĩ hoang mang. Những ca khúc hay như vậy đă là nền tảng cho nền âm nhạc một thời. Điều đó không thể chối bỏ. Tất nhiên, có nhiều bài không phù hợp, đ̣i hỏi cơ quan thẩm định phải chọn lọc một cách nghiêm túc, công bố một cách minh bạch, lập hẳn danh sách những bài hát cho phép và chưa cho phép lưu hành. Ca sĩ, nhà sản xuất chương tŕnh cứ dựa theo đó mà làm.
Có dư luận cho rằng đa số ca khúc có nội dung liên quan đến lính chế độ Sài G̣n trước năm 1975 của một số nhạc sĩ cùng thời với ông là những sáng tác chẳng đặng đừng?
- Hồi đó, Bộ Văn hóa chế độ cũ kêu gọi các nhạc sĩ sáng tác về lính. Những ca khúc được viết về lính sẽ ưu tiên được phổ biến. V́ vậy, rất nhiều ca khúc đề tài quê hương, t́nh yêu đă lồng vào vài ca từ liên quan đến lính. Cũng như thời ḥa b́nh, lúc chúng ta hưởng ứng sáng tác những ca khúc viết về đề tài xây dựng đất nước, bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc...
Quá khứ đă qua nên khép lại. Những ca khúc dính đến đề tài lính chế độ cũ, như “Con đường xưa em đi” có câu “chiến trường anh bước đi” đă được sửa lại là “lối ṃn anh bước đi” mà gia đ́nh đă đồng ư để phổ biến trong thời b́nh, tôi thấy hợp lư. Vấn đề chính là tác giả bài hát và gia đ́nh đă có sự đồng thuận để chỉnh sửa.
Trước xu hướng nhạc xưa trỗi dậy, nhất là ḍng nhạc boléro, ông có suy nghĩ ǵ?
- Tôi không có khái niệm nhạc xưa, nhạc nay hay bất cứ khái niệm nào khác để nhận định về nhu cầu giải trí của công chúng. Bởi lẽ, mẫu số chung lớn nhất của công chúng chính là sự nh́n nhận tác phẩm hay và dở. Bản nhạc hay là bản nhạc mang giá trị bền bỉ, ca từ, giai điệu chạm vào trái tim người nghe. C̣n ca khúc dở th́ khỏi bàn.
Có quá nhiều trại sáng tác, cuộc thi sáng tác theo chủ đề nhưng đời sống của ca khúc th́ èo uột hoặc có khi “chết” ngay khi nó được trao giải thưởng. Vậy đă rơ, một ca khúc đủ chuẩn nghệ thuật phải được nhạc sĩ thai nghén, dưỡng chất đầy đủ để nó chạm được đến cơi ḷng người nghe.
Sức hấp dẫn của những chương tŕnh “nhạc xưa”, trong đó có boléro thời gian gần đây, theo tôi, chỉ là đánh bóng giá trị cũ. Thế nhưng, càng về sau càng có nhiều ca sĩ, chương tŕnh truyền h́nh lạm dụng quá, làm cho nó lê thê, ủy mị hoặc hiểu không đúng về boléro.
Xét trên b́nh diện làm mới những ca khúc cũ, tôi thấy không hay cho lắm. Tâm lư người Việt khó chịu thay đổi những ǵ đă định h́nh trong ḷng ḿnh, trong khi ḍng nhạc xưa đang bị đưa vào phần phối âm mới, trẻ trung, sôi động, thậm chí hip hop, nghe chói tai.
Các ḍng nhạc chẳng có sự lên xuống và cũng không có sự lấn át nào trong cuộc sống v́ biết đâu ngày mai, công chúng lại thích ḍng nhạc khác. Trước khi boléro rộ lên, nhạc trẻ có màu sắc Hàn Quốc đă chiếm lĩnh thị trường. Theo tôi, ḍng nhạc nào đáp ứng được thị hiếu công chúng tại thời điểm đó th́ nó được họ đón nhận.
H́nh như giới sáng tác trẻ bây giờ không viết được những ca khúc boléro hay như các nhạc sĩ thời trước? Ông có thấy vậy không?
- Giới sáng tác trẻ đă bắt đầu chuyển hướng viết về boléro, như trường hợp Thái Thịnh với ca khúc “Duyên phận”. Với hơn 43 triệu người truy cập trên mạng xă hội tính đến nay, đó là một hiện tượng.
Công chúng có cái lư của ḿnh bởi ca khúc hay, có giai điệu dễ nghe, dễ thuộc th́ họ chọn. Giá trị của một nhạc sĩ là sau thành quả đó, họ sẽ viết tiếp ca khúc hay hơn. Ví dụ như tôi, khi “Cho vừa ḷng em” ra đời nhận được lời khen ngợi, nhiều hăng đĩa kư hợp đồng độc quyền, tôi tự đặt mục tiêu cho ḿnh phải viết bài “độc” hơn. Với tôi, sự đam mê chính là đối trọng của ḿnh.
Điều ông rút ra trong quá tŕnh sáng tác âm nhạc là ǵ?
- Làm công việc ǵ cũng phải có nền tảng để phát triển. Khó mà lèo lái cảm xúc của người nghe theo một hướng nào, trừ khi sáng tác đó hay. Nhạc sĩ cần nhận thấy ḿnh nên sáng tác ḍng nhạc nào dễ đi vào ḷng người theo thời gian. Ca khúc đó sẽ là kư ức lưu giữ về thời gian, về cuộc sống mà tác giả đă trải nghiệm.
Thực tế hiện nay cho thấy chúng ta có nhiều sáng tác trong trạng thái bí đề tài, ca từ quá đỗi b́nh thường nên khó có đời sống. Tôi mong mỏi thế hệ sáng tác trẻ hiện nay khi viết phải dựa theo cảm xúc chứ đừng theo sự đặt hàng, ràng buộc của những hợp đồng. Như thế sẽ khó tạo được cảm xúc đối với người nghe bởi nốt nhạc được viết không bằng sự rung động của con tim nhạc sĩ.
Mặc Thế Nhân tên thật là Phan Công Thiệt. Bút danh Mặc Thế Nhân được ông giải thích có ư nghĩa là “góp giọt mực cho đời” chứ không phải theo nghĩa đen như nhiều người nhầm tưởng. Nhạc sĩ Mặc Thế Nhân c̣n sử dụng bút danh khác là Nhă Uyên, Phan Trần để sáng tác.
Mặc Thế Nhân bắt đầu sáng tác từ năm 1958, ca khúc đầu tiên là “Trăng quê hương”. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông: “Cho vừa ḷng em”, “Ngày xuân vui cưới”, “Chuyện buồn t́nh yêu”, “Mùa Xuân cưới em”, “Em về với người”, “Trả lại anh”… Ca khúc nổi tiếng “Cho vừa ḷng em” đă được rất nhiều ca sĩ thể hiện như: Sĩ Phú, Elvis Phương, Chế Linh, Đàm Vĩnh Hưng, Cẩm Ly, Lệ Quyên... Trong đó, theo nhạc sĩ Mặc Thế Nhân, ông thích nghe ca sĩ Hương Lan hát nhất.