Romano
10-05-2017, 16:24
Chuyến thăm có phần bất ngờ của nhà vua Ả Rập Saudi tới Nga đang là tâm điểm dư luận của TG. Nhiều chuyên gia cho rằng đây không phải là 1 cuộc gặp ngoại giao thông thường và chính nhà vua Ả Rập Saudi mới là người có những toan tính mà cần Nga giải quyết. Đây thực sự là 1 nước cờ cho thấy 1 tham vọng hoàn toàn mới của nhà vua Ả Rập Saudi .Tác giả - chuyên gia về Trung Đông Yuri Barmin của Hội đồng Đối ngoại Nga, trong một bài viết đăng trên Moscow Times đă đánh giá sự kiện Quốc vương Salman bin Abdelaziz của Ả Rập Saudi thăm chính thức Nga bắt đầu từ 5/10. Theo ông, đó là sự kiện giúp mở ra một chương mới trong quan hệ giữa Moscow và Riyadh.
Tuy nhiên, theo chuyên gia Barmin, ư nghĩa của chuyến thăm này không chỉ giới hạn ở việc đây là chuyến thăm đầu tiên của vị Quốc vương Ả Rập tới Nga từ thời điểm hai nước nối lại quan hệ ngoại giao (1992) tới nay.
Barmin phân tích, với sự trở lại của Nga ở Trung Đông, Ả Rập Saudi và Nga – hai nước lớn với tham vọng toàn cầu – theo một cách tự nhiên sẽ trở thành những đối thủ của nhau trong rất nhiều vấn đề, từ Syria cho tới các vấn đề về dầu mỏ và cả Iran.
Nhưng bất chấp những khác biệt, Moscow và Riyadh đă tiến tới gần sự hiểu biết lẫn nhau và hợp tác trong các vấn đề này. Chuyến thăm của Quốc vương Ả Rập Saudi là một cột mốc quan trọng trong mối quan hệ giữa hai nước.
Thế nhưng, vẫn c̣n đó nhiều câu hỏi về việc điều ǵ thực sự là động lực cho chuyến viếng thăm Moscow của vị quốc vương ở thời điểm này, v́ chuyến thăm trước đó đă bị tŕ hoăn rất nhiều lần từ khi ông chính thức lên ngôi tháng 1/2015.
Động lực của nhà vua Ả Rập Saudi
Theo chuyên gia Barmin, việc tăng cường hợp tác với Nga nhiều khả năng là một trong những tính toán dài hạn trong chính sách đối ngoại của Ả Rập Saudi, nhưng "cú hích" cuối cùng cho quyết định công du sang Moscow của Quốc vương Salman Abdulaziz có thể lại chính là t́nh h́nh chính trị trong nước của quốc gia vùng Trung Đông.
Vương quốc Ả Rập Saudi đang tiến vào thời kỳ chuyển giao quyền lực. Con trai của vua Salman, hoàng từ Mohammed, được kỳ vọng sẽ trở thành người trị v́ tiếp theo. Hoàng từ 33 tuổi này đang thiếu những kinh nghiệm cần thiết và con đường tới vị trí quốc vương tương lai có thể sẽ gặp nhiều thử thách.
Chiến thắng nho nhỏ trong cuộc chiến ở Yeman và việc cấm vận Qatar có vẻ không mang lại h́nh ảnh tích cực cho vị hoàng tử, trong khi đó chương tŕnh phục hồi kinh tế Ả Rập Saudi của hoàng tử lại bị hoài nghi nhiều.
Chuyên gia Barmin nhận định, sau khi đă không mấy thành công trong việc xây dựng h́nh ảnh cho con trai ḿnh ở trong nước, đức vua Salman đang t́m kiếm sự ủng hộ quốc tế cho việc chuyển giao quyền lực sang con trai Mohammed bin Salman của ḿnh.
Nước Nga, với tầm ảnh hưởng chính trị ngày càng tăng ở Trung Đông, đă trở thành một quốc gia mà sự hậu thuẫn của nó có tầm quan trọng đặc biệt trong kế hoạch chuyển giao quyền lực nói trên.Barmin cũng cho biết, các nhà quan sát theo dơi quan hệ Nga – Saudi đang cố gắng để lư giải động cơ đằng sau chuyến thăm của Quốc vương Salman tới Moscow và tự hỏi liệu chuyến thăm có phải là một sự "báo đáp" cho việc ǵ đó mà Tổng thống Nga Vladimir Putin đă làm, hay đó có thể là một sự "trả công" trước cho những ǵ Riyadh kỳ vọng ông Putin sẽ làm hay không?
Ả Rập Saudi từng bị cho là đă cố "mua chuộc" Moscow bằng các thương vụ dầu mỏ béo bở để Nga ngừng ủng hộ Tổng thống Syria Assad, v́ thế Nga được cho là đang khá thận trọng với những nghĩa vụ trong thỏa thuận (nếu có) với Riyadh.
Đối với Riyadh, khu vực Trung Đông đang mất cân bằng một cách nguy hiểm v́ Mỹ đă giảm dần sự hiện diện trong khu vực, c̣n Iran th́ đang tăng cường ảnh hưởng của ḿnh.Trong bối cảnh đó, Nga rơ ràng là một đối tác rất "thuận tiện", vừa có thể lấp chỗ trống Mỹ để lại, vừa có thể kiềm chế Tehran.
Đồng thời, Nga cũng bị thúc đẩy bởi những động lực và lợi ích của nó trong khu vực. Nga nhiều khả năng sẽ không cố gắng để trở thành một cường quốc kiểu Mỹ trong khu vực, và v́ thế mà Riyadh vẫn c̣n dư địa để thể hiện sức mạnh và vai tṛ của ḿnh ở Trung Đông
Kỳ vọng từ phía Nga
Phía Nga cũng có nhiều kỳ vọng thông qua chuyến thăm Moscow của quốc vương Ả Rập.
Hai năm trở lại đây, Nga rơ ràng đă rất bối rối với thực trạng là có nhiều cuộc tiếp xúc với các quan chức cấp cao của Riyadh, nhưng tất cả chỉ mang lại toàn những lời hứa suông và rất ít sự hợp tác thực chất.
Năm 2015, Riyadh cam kết sẽ đầu tư 10 tỷ USD vào Nga. Hai bên đă kư rất nhiều thỏa thuận trong lĩnh vực năng lượng và quốc pḥng, nhưng chẳng thỏa thuận nào dẫn tới kết quả là các hợp đồng kinh tế.
Một lănh đạo trong tập đoàn công nghệ quốc pḥng Rostec của Nga c̣n từng có một phát biểu nổi tiếng có ư rằng những lời hứa mua vũ khí từ Ả Rập Saudi dường như chỉ là một loại đ̣n bẩy chính trị v́ chưa bao giờ họ thực sự kư một hợp đồng mua bán nào.
Như vậy, có thể nói, dù trong quá khứ Tổng thống Nga và nhà vua của Ả Rập Saudi từng gặp nhau, nhưng chuyến thăm này vẫn là một biểu tượng cho sự "khởi động lại" các mối quan hệ.
Chuyên gia Barmin cho rằng, với những mục tiêu chính trị rơ ràng của mỗi nước đă được phân tích, sẽ là vô lư nếu người ta hy vọng có được một bước đột phá nào từ cuộc thăm viếng này.
Tuy vậy, dù chuyến thăm không thể giúp Nga thay thế Mỹ ở vị trí đồng minh chủ chốt của Riyadh, nó cũng sẽ trở thành một cách để gây dựng ḷng tin, giúp hai bên loại bỏ một "biến số" trong "phương tŕnh địa chính trị Trung Đông".
Tuy nhiên, theo chuyên gia Barmin, ư nghĩa của chuyến thăm này không chỉ giới hạn ở việc đây là chuyến thăm đầu tiên của vị Quốc vương Ả Rập tới Nga từ thời điểm hai nước nối lại quan hệ ngoại giao (1992) tới nay.
Barmin phân tích, với sự trở lại của Nga ở Trung Đông, Ả Rập Saudi và Nga – hai nước lớn với tham vọng toàn cầu – theo một cách tự nhiên sẽ trở thành những đối thủ của nhau trong rất nhiều vấn đề, từ Syria cho tới các vấn đề về dầu mỏ và cả Iran.
Nhưng bất chấp những khác biệt, Moscow và Riyadh đă tiến tới gần sự hiểu biết lẫn nhau và hợp tác trong các vấn đề này. Chuyến thăm của Quốc vương Ả Rập Saudi là một cột mốc quan trọng trong mối quan hệ giữa hai nước.
Thế nhưng, vẫn c̣n đó nhiều câu hỏi về việc điều ǵ thực sự là động lực cho chuyến viếng thăm Moscow của vị quốc vương ở thời điểm này, v́ chuyến thăm trước đó đă bị tŕ hoăn rất nhiều lần từ khi ông chính thức lên ngôi tháng 1/2015.
Động lực của nhà vua Ả Rập Saudi
Theo chuyên gia Barmin, việc tăng cường hợp tác với Nga nhiều khả năng là một trong những tính toán dài hạn trong chính sách đối ngoại của Ả Rập Saudi, nhưng "cú hích" cuối cùng cho quyết định công du sang Moscow của Quốc vương Salman Abdulaziz có thể lại chính là t́nh h́nh chính trị trong nước của quốc gia vùng Trung Đông.
Vương quốc Ả Rập Saudi đang tiến vào thời kỳ chuyển giao quyền lực. Con trai của vua Salman, hoàng từ Mohammed, được kỳ vọng sẽ trở thành người trị v́ tiếp theo. Hoàng từ 33 tuổi này đang thiếu những kinh nghiệm cần thiết và con đường tới vị trí quốc vương tương lai có thể sẽ gặp nhiều thử thách.
Chiến thắng nho nhỏ trong cuộc chiến ở Yeman và việc cấm vận Qatar có vẻ không mang lại h́nh ảnh tích cực cho vị hoàng tử, trong khi đó chương tŕnh phục hồi kinh tế Ả Rập Saudi của hoàng tử lại bị hoài nghi nhiều.
Chuyên gia Barmin nhận định, sau khi đă không mấy thành công trong việc xây dựng h́nh ảnh cho con trai ḿnh ở trong nước, đức vua Salman đang t́m kiếm sự ủng hộ quốc tế cho việc chuyển giao quyền lực sang con trai Mohammed bin Salman của ḿnh.
Nước Nga, với tầm ảnh hưởng chính trị ngày càng tăng ở Trung Đông, đă trở thành một quốc gia mà sự hậu thuẫn của nó có tầm quan trọng đặc biệt trong kế hoạch chuyển giao quyền lực nói trên.Barmin cũng cho biết, các nhà quan sát theo dơi quan hệ Nga – Saudi đang cố gắng để lư giải động cơ đằng sau chuyến thăm của Quốc vương Salman tới Moscow và tự hỏi liệu chuyến thăm có phải là một sự "báo đáp" cho việc ǵ đó mà Tổng thống Nga Vladimir Putin đă làm, hay đó có thể là một sự "trả công" trước cho những ǵ Riyadh kỳ vọng ông Putin sẽ làm hay không?
Ả Rập Saudi từng bị cho là đă cố "mua chuộc" Moscow bằng các thương vụ dầu mỏ béo bở để Nga ngừng ủng hộ Tổng thống Syria Assad, v́ thế Nga được cho là đang khá thận trọng với những nghĩa vụ trong thỏa thuận (nếu có) với Riyadh.
Đối với Riyadh, khu vực Trung Đông đang mất cân bằng một cách nguy hiểm v́ Mỹ đă giảm dần sự hiện diện trong khu vực, c̣n Iran th́ đang tăng cường ảnh hưởng của ḿnh.Trong bối cảnh đó, Nga rơ ràng là một đối tác rất "thuận tiện", vừa có thể lấp chỗ trống Mỹ để lại, vừa có thể kiềm chế Tehran.
Đồng thời, Nga cũng bị thúc đẩy bởi những động lực và lợi ích của nó trong khu vực. Nga nhiều khả năng sẽ không cố gắng để trở thành một cường quốc kiểu Mỹ trong khu vực, và v́ thế mà Riyadh vẫn c̣n dư địa để thể hiện sức mạnh và vai tṛ của ḿnh ở Trung Đông
Kỳ vọng từ phía Nga
Phía Nga cũng có nhiều kỳ vọng thông qua chuyến thăm Moscow của quốc vương Ả Rập.
Hai năm trở lại đây, Nga rơ ràng đă rất bối rối với thực trạng là có nhiều cuộc tiếp xúc với các quan chức cấp cao của Riyadh, nhưng tất cả chỉ mang lại toàn những lời hứa suông và rất ít sự hợp tác thực chất.
Năm 2015, Riyadh cam kết sẽ đầu tư 10 tỷ USD vào Nga. Hai bên đă kư rất nhiều thỏa thuận trong lĩnh vực năng lượng và quốc pḥng, nhưng chẳng thỏa thuận nào dẫn tới kết quả là các hợp đồng kinh tế.
Một lănh đạo trong tập đoàn công nghệ quốc pḥng Rostec của Nga c̣n từng có một phát biểu nổi tiếng có ư rằng những lời hứa mua vũ khí từ Ả Rập Saudi dường như chỉ là một loại đ̣n bẩy chính trị v́ chưa bao giờ họ thực sự kư một hợp đồng mua bán nào.
Như vậy, có thể nói, dù trong quá khứ Tổng thống Nga và nhà vua của Ả Rập Saudi từng gặp nhau, nhưng chuyến thăm này vẫn là một biểu tượng cho sự "khởi động lại" các mối quan hệ.
Chuyên gia Barmin cho rằng, với những mục tiêu chính trị rơ ràng của mỗi nước đă được phân tích, sẽ là vô lư nếu người ta hy vọng có được một bước đột phá nào từ cuộc thăm viếng này.
Tuy vậy, dù chuyến thăm không thể giúp Nga thay thế Mỹ ở vị trí đồng minh chủ chốt của Riyadh, nó cũng sẽ trở thành một cách để gây dựng ḷng tin, giúp hai bên loại bỏ một "biến số" trong "phương tŕnh địa chính trị Trung Đông".