PDA

View Full Version : Vi hạt nhựa - "Lợi bất cập hại"


Cupcake01
12-23-2019, 08:29
Vi hạt nhựa đang đe dọa đầu độc nặng nề con người bằng sự xâm nhập vào thực phẩm, nước uống và không khí, là những thứ cơ bản nhất cho sự sinh tồn nhân loại.

https://www.intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1503525&stc=1&d=1577089716
Hạt nhựa. (Nguồn: avadaenvironmental.c om)

Do những tiện ích của nhựa trong mọi lĩnh vực của đời sống hiện đại, nên những sản phẩm từ nhựa đă phát triển và được sử dụng trên toàn cầu. Những hệ lụy rác thải nhựa đối với môi trường, xă hội cũng đang là vấn đề cấp bách hiện nay.

Đặc biệt vi hạt nhựa hiện diện trong nhiều sản phẩm mà con người sử dụng hằng ngày như kem đánh răng, sữa rửa mặt, kem cạo râu, sữa tắm…và ngày càng phát tán mạnh ra môi trường, trở thành "sát thủ thầm lặng" đối với môi trường và sức khỏe con người.

Giáo sư Lê Huy Bá, Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết nhựa là hợp chất cao phân tử, lần đầu tiên được sử dụng để sản xuất ra sản phẩm vào năm 1938.

Trải qua 70 năm phát triển, đến nay nhựa đă làm thay đổi thế giới với ưu điểm vượt trội và có mặt trong nhiều lĩnh vực đời sống hiện đại.

Từ sản lượng 1,7 triệu tấn vào năm 1950, đă tăng lên gần 400 triệu tấn vào năm 2019. Dự báo đến năm 2050, sản lượng nhựa toàn cầu có thể đạt 1,2 tỷ tấn nhựa.

Sự phát triển của ngành nhựa đă kéo theo rác thải nhựa và túi nylon thải ra môi trường tăng lên theo cấp số nhân. Chúng đang từng ngày, từng giờ tàn phá, hủy diệt môi trường sống của con người và hệ sinh thái, đặc biệt là sinh vật biển.

Dưới tác động của bức xạ UV mặt trời, gió, nước, va đập cơ học... rác thải nhựa đă bị phân ră và phân thành các vi hạt nhựa với mọi chủng loại, kích thước biến thiên từ 1mm - 1 micron, thậm chí c̣n ở dạng siêu nhỏ, đạt đến quy mô nano (nhỏ hơn 1 micron).

Ngoài vi hạt nhựa tồn tại trong băi thải nhựa ven biển, cơ thể động vật thủy sinh, thực phẩm, các nhà khoa học c̣n t́m thấy vi hạt nhựa trong muối ăn, nước đóng chai, mỹ phẩm, không khí…

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Hàn Quốc và Tổ chức Green Peace châu Á, vi hạt nhựa có trong 90% sản phẩm muối ăn được lấy mẫu trên thế giới.

Qua kiểm tra 39 mẫu tinh thể muối ăn được thu thập từ 21 quốc gia thuộc châu Âu, Bắc Mỹ, Nam Mỹ, châu Phi, châu Á, đă phát hiện vi hạt nhựa trong 36 mẫu.

Mật độ vi hạt nhựa trong muối ở mỗi nhăn hiệu khác nhau, nhưng với sản phẩm muối từ châu Á th́ mật độ này đặc biệt cao, nhất là Indonesia - nước bị xếp thứ hai trong danh sách các quốc gia có lượng rác thải nhựa xả ra đại dương nhiều nhất thế giới.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng ước tính một người trưởng thành trung b́nh mỗi năm hấp thụ vào cơ thể xấp xỉ 2 ngh́n hạt vi nhựa, thông qua muối ăn.

Khi mọi nguồn nước đều bị vi hạt nhựa thâm nhập th́ các sản phẩm nước đóng chai sẽ đều có sự hiện diện của "sát thủ thầm lặng" này.

Đáng ngại là khi hạt vi nhựa ḥa vào nước, chúng sẽ hấp thụ chất độc trong nước và trở nên nguy hiểm nếu quy tŕnh công nghệ không xử lư được.

Qua xét nghiệm, phân tích mẫu nước của 11 thương hiệu nước đóng chai ở Mỹ và các nước khác trên thế giới cho thấy, trung b́nh có 325 hạt vi nhựa trên một lít nước.

Nghiên cứu và tính toán nội suy từ phương pháp nhân mẫu chọn điển h́nh, những người thường xuyên uống nước trong các chai nhựa (chai PET) có thể đưa vào cơ thể 90.000 hạt vi nhựa mỗi năm.

Nước đóng chai có lượng hạt vi nhựa trung b́nh gấp 22 lần trong nước máy.

Hiện có nhiều loại sữa rửa mặt, sữa tắm, kem đánh răng được quảng cáo là áp dụng công nghệ mới, có tác dụng loại bỏ hoàn toàn bụi bẩn, da sáng, trắng răng, nhờ những hạt siêu nhỏ (microbeads - hạt vi nhựa), nhưng thực tế đây mới chính là mối hiểm họa không ngờ.

Hạt microbeads trong mỹ phẩm chính là hạt nhựa nguyên sinh, được làm từ polyethylene, hoặc các loại nhựa hóa dầu như polypropylene và polystyrene.

Sau khi hoàn thành vai tṛ "chất làm sạch sâu," các hạt nhựa đủ nhỏ để tồn tại trong bồn rửa và "tạm xuất, tái nhập" vào rau củ thực phẩm khi con người rửa rau để nấu ăn, hay lọt qua hệ thống xử lư nước thải chảy ra sông, ao, hồ và đại dương, từ đó gây ảnh hưởng đến môi trường, cũng như tác động đến chuỗi thức ăn.

Không chỉ dừng lại ở đó, mới đây các nhà khoa học phát hiện ra rằng, các hạt nhựa này có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe con người như gây ra các bệnh hô hấp, ảnh hưởng đến cấu trúc năo bộ, gây tăng động, suy yếu và biến đổi hệ miễn dịch, cùng những nguy cơ khác do thôi nhiễm khi sử dụng vệ sinh thân thể, làm đẹp.

Trước mối hiểm họa này, nhiều quốc gia châu Âu, Bắc Mỹ đă đưa ra lệnh cấm sử dụng microbeads trong mỹ phẩm.

Các nhà hải dương học đă phát hiện hạt vi nhựa có ở khe vực Mariana phía Tây Thái B́nh Dương, với mức độ tràn ngập, trải dài suốt chuỗi độ sâu từ 6-11 km vùng biển tối, nơi ánh sáng không chiếu tới được, nhiệt độ từ 1-4 độ C và áp suất 16.000 PSI.

Vi hạt nhựa theo các luồng nước chui sâu xuống đáy đại dương và tập kết ở đó với mức độ ngày một nhiều hơn. Với đặc điểm là càng xuống sâu, mật độ vi hạt nhựa càng cao, dày đặc, lên đến hơn 13 hạt/lít nước biển, cao gấp 4 lần mật độ vi hạt nhựa trong các tầng nước trên bề mặt của Thái B́nh Dương và Đại Tây Dương.

Các hạt vi nhựa không tập trung mỗi nơi, hay lơ lửng trong nước, mà c̣n được phát hiện nằm ở các lớp trầm tích dưới đáy vực biển. Điều đó có nghĩa là nó đă tồn tại nối tiếp từ lâu, lớp này chồng lớp khác.

Mới đây, các nhà khoa học phát hiện ở vùng núi Pyrenees (Pháp) những trận mưa đă đem các hạt vi nhựa từ biển khơi, tích tụ trên những đám mây rơi xuống, với mật độ đo được là 365 hạt vi nhựa/m² đất.

Ngoài ra, lượng rác thải nhựa khổng lồ trôi dạt, hay tích tụ ở những băi nổi trên biển sẽ phân ră thành những hạt vi nhựa rồi ḥa vào nước, không khí, được quá tŕnh tuần hoàn tự nhiên của nước trong khí quyển, bốc hơi từ biển, trở thành mây và tạo mưa, tưới lên đất liền, thấm vào nước mặt, nước ngầm.

Vi hạt nhựa được phát hiện trong các vùng băng cực, tồn tại trong không khí, được gió, mây và mưa chuyển đi. Nhiều nghiên cứu ở các thành phố lớn cho đến vùng nông thôn cho thấy, vi hạt nhựa bay lơ lửng trong không khí có mặt ở khắp mọi nơi.

Một nghiên cứu ở Đức chỉ ra rằng có khoảng 150.000 vi hạt nhựa trong 1 lít tuyết trên đường phố. Sự xuất hiện của vi hạt nhựa trong tuyết, nước mưa ở những vùng hẻo lánh, xa xôi đă chứng minh vi hạt nhựa hiện diện trong không khí, được gió cuốn đi, rồi phân bổ khắp nơi.

V́ vậy, vi hạt nhựa được coi là một dạng ô nhiễm không khí mới, có tác động tiêu cực đến sức khỏe con người.

Với bản chất là loại vật liệu bền vững, vi hạt nhựa đang phân ră, phát tán trong hệ sinh thái với tốc độ đáng ngạc nhiên và thải ra các chất độc nguy hại vào môi trường.

Các nhà khoa học của Nhật Bản phát hiện vi hạt nhựa thải ra các chất độc hại bisphenol nhóm A (BPA) và oligome PS, khiến cho t́nh trạng ô nhiễm đất, nước thêm trầm trọng.

BPA và PS có thể phá vỡ hoạt động của các hormone trong cơ thể động vật và ảnh hưởng nghiêm trọng tới hệ sinh sản của chúng.

Hiện có những bằng chứng cho thấy, vi hạt nhựa đang đe dọa đầu độc nặng nề con người bằng sự xâm nhập vào thực phẩm, nước uống và không khí, là những thứ cơ bản nhất cho sự sinh tồn nhân loại.

Đă có 9 loại hạt nhựa được phát hiện trong cơ thể người, phổ biến nhất là nhựa PP và nhựa PET thường thấy trong bao b́ đồ ăn, thức uống. Cứ một hạt vi nhựa vỡ ra, nó sẽ sản sinh ra rất nhiều chất độc, gây nguy hiểm trực tiếp đến sức khỏe con người.

Tuy vậy, các bằng chứng khoa học vẫn chưa đủ thuyết phục để đề xuất các quy định về giới hạn cho phép hàm lượng các vi hạt nhựa trong nước, thực phẩm, đ̣i hỏi phải có thêm nhiều nghiên cứu về ảnh hưởng của vi nhựa và nano nhựa lên sức khỏe con người.

VietBF © sưu tầm