florida80
04-17-2020, 17:45
Thứ Hai tuần này, cuộc họp báo hàng ngày của tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump biến thành tấn hài kịch trong đó tổng thống Trump căi lộn tay đôi với các phóng viên báo chí.
Có lẽ điều quan trọng nhất trong buổi họp báo này là việc tổng thống Trump tự nhận là ḿnh có quyền “toàn diện” với tư cách là tổng thống Mỹ và nhấn mạnh rằng ông có quyền giải tỏa các giới hạn pháp luật chống lại siêu vi coronavirus bất chấp hiến pháp dành quyền này cho các tiểu bang.
Trong buổi họp báo kéo dài trên hai giờ này, ông Trump đă khẳng định với các phóng viên rằng chính phủ liên bang có “quyền tuyệt đối” khi quyết định lúc nào th́ những biện pháp cứng rắn đưa ra để ngăn chặn sự lan truyền của bệnh dịch Covid-19 được nới lỏng. Ông Trump nói:
“Khi một người là tổng thống Hoa Kỳ rồi th́ quyền lực của người đó là toàn diện.”
Tuyên bố của ông Trump đưa ra đúng vào lúc một số một số tiểu bang loan báo rằng họ sẽ họp nhau lại thành những liên minh vùng để đồng ư về thời biểu nới lỏng dần dần các lệnh cấm vốn đă làm cho nền kinh tế Mỹ trên thực tế hầu như đóng cửa.
Khẳng định của ông Trump rằng ông có thể ra lệnh cho các thống đốc tiểu bang là một thách thức đầy kịch tính với hệ thống liên bang của Hoa Kỳ. Tu chính án thứ 10 của Hiến Pháp Mỹ viết, mọi quyền hành không được đặc biệt chỉ định trao cho chính phủ liên bang th́ đều được dành cho các tiểu bang và dân chúng. Và trong các quyền dành cho các tiểu bang là quyền “cảnh sát” cho phép các thống đốc tiểu bang quyền hành rộng răi để can thiệp vào cuộc sống của người dân đặc biệt là trong những trường hợp nguy cấp v́ dịch bệnh. Và đó là cơ sở cho các lệnh “Ở trong nhà” mà các tiểu bang đưa ra trong dịch bệnh lần này.
Tuyên bố của ông Trump lập tức bị phản bác kể cả từ trong hàng ngũ của chính những người trong đảng của ông. Bà Liz Cheney, dân biểu Cộng Ḥa bang Wyoming và con gái cựu phó tổng thống thời tổng thống George W. Bush viết trả lời ông Trump trên Twitter rằng theo tu chính án thứ 10 của Hiến Pháp th́ “chính phủ Liên Bang không có quyền tuyệt đối”. Thống đốc bang New York Andrew Cuomo th́ nói với đải truyền h́nh CNN:
https://i.imgur.com/eJNpP9n.png
“Tổng thống không có quyền hành tuyêt đối. Chúng ta có một hiến pháp, chúng ta không có vua”.
C̣n trước đó thống đốc bang Pennsylvania Tom Wolfe tuyên bố:
“Chúng tôi có trách nhiệm đóng của tiểu bang th́ chúng tôi cũng có trách nhiệm mở cửa tiểu bang trở lại.”
Các ông Cuomo, Wolfe và thống đốc bốn bang khác tại miền đông bắc, New Jersey, Connecticut, Rhodes Island và Delaware hôm thứ hai cũng tuyên bố rằng một nhóm chuẩn bị đă được thành lập và sẽ bắt đầu làm việc từ hôm thứ ba 14 tháng 4 để tính chuyện mở cửa hoạt động trở lai. Tuy rằng chưa có một thời biểu cụ thể nhưng các vị thống đốc cho biết họ “muốn càng sớm càng tốt”. Tại phía Tây, thống đốc bang California, Gavin Newsom cho biết bang California cùng với các bang Washington và Oregon cũng đang thực hiện một “liên minh vùng để phục hồi” mà dần dà sẽ dẫn đến việc gỡ bỏ các giới hạn.
Chính phủ các quốc gia trên khắp thế giới lúc này cũng đều bận rộn giải quyết vấn đề khi nào th́ gỡ bỏ những biện pháp đặt ra để ngăn chặn cho bệnh dịch lan tràn, Những biện pháp này đă ảnh huởng mạnh đến kinh tế toàn cầu với riêng nước Mỹ có đến 16 triệu người bị mất công việc riêng trong mấy tuần qua. Ông Trump th́ tuyên bố ông hy vọng rằng kinh tế Mỹ có thể họat động trở lại vào ngày 1 tháng 5 và chính quyền ông sẽ ra một “bản hướng dẫn và khuyến cáo” về việc rút các biện pháp giới hạn trong những ngày sắp tới.
Trong một bản tuyên bố có vẻ đă đuợc chuẩn bị trước ông Trump cho biết các hướng dẫn sẽ cho các “thống đốc những tin tức cần thiết để họ có thể mở cửa tiểu bang một cách an ṭan”. Và có vẻ như là công nhận rằng quyền lực tối hậu trong việc này nằm trong tay các tiểu bang, ông Trump ám chỉ rằng vũ khí độc nhất mà ông có thể dùng để áp đặt ư muốn của ông lên các tiểu bang là ành hưởng chính trị của ông với các cử tri. Khi được hỏi ông sẽ làm ǵ để buộc các tiểu bang phải theo lệnh ông khi một vị thống đốc bỏ không theo chỉ thị ông phải mở cửa tiểu bang, ông nói:
“Tôi muốn thấy người đó làm ǵ khi phải ra tranh cử”
Trái với những người khác, phó tổng thống Mike Pence đă đứng ra bênh vực cho ông Trump, nói rằng những quyền hạn khẩn cấp mà Quốc Hội cho phép tổng thống trong truờng hợp khẩn cấp là rất lớn. Ông nói:
“Đừng có coi thường, trong lịchsử lâu dài của đất nuớc này, quyền lực của tổng thống Mỹ trong các truờng hợp khẩn cấp quốc gia th́ rất là bao quát.”
Nhưng trước câu hỏi liệu một tổng thống Hoa Kỳ có thể vượt qua lệnh “ở đâu yên đó” của tiểu bang hay không, Giáo sư Robert Chesney, chuyên về luật an ninh quốc gia của Viện đại học Texas nói:
“Đây là bài học số 1 về chủ nghĩa liên bang: Tổng thống có quyền khuyến cáo, nhưng ông ta không thực sự ra lệnh cho các thống đốc tiểu bang để họ thay đổi chính sách. Ông ta không có quyền căn bản, cũng như không có luật lệ liên bang nào cho ông ta quyền đó”.
Lê Mạnh Hùng
April 2020
Có lẽ điều quan trọng nhất trong buổi họp báo này là việc tổng thống Trump tự nhận là ḿnh có quyền “toàn diện” với tư cách là tổng thống Mỹ và nhấn mạnh rằng ông có quyền giải tỏa các giới hạn pháp luật chống lại siêu vi coronavirus bất chấp hiến pháp dành quyền này cho các tiểu bang.
Trong buổi họp báo kéo dài trên hai giờ này, ông Trump đă khẳng định với các phóng viên rằng chính phủ liên bang có “quyền tuyệt đối” khi quyết định lúc nào th́ những biện pháp cứng rắn đưa ra để ngăn chặn sự lan truyền của bệnh dịch Covid-19 được nới lỏng. Ông Trump nói:
“Khi một người là tổng thống Hoa Kỳ rồi th́ quyền lực của người đó là toàn diện.”
Tuyên bố của ông Trump đưa ra đúng vào lúc một số một số tiểu bang loan báo rằng họ sẽ họp nhau lại thành những liên minh vùng để đồng ư về thời biểu nới lỏng dần dần các lệnh cấm vốn đă làm cho nền kinh tế Mỹ trên thực tế hầu như đóng cửa.
Khẳng định của ông Trump rằng ông có thể ra lệnh cho các thống đốc tiểu bang là một thách thức đầy kịch tính với hệ thống liên bang của Hoa Kỳ. Tu chính án thứ 10 của Hiến Pháp Mỹ viết, mọi quyền hành không được đặc biệt chỉ định trao cho chính phủ liên bang th́ đều được dành cho các tiểu bang và dân chúng. Và trong các quyền dành cho các tiểu bang là quyền “cảnh sát” cho phép các thống đốc tiểu bang quyền hành rộng răi để can thiệp vào cuộc sống của người dân đặc biệt là trong những trường hợp nguy cấp v́ dịch bệnh. Và đó là cơ sở cho các lệnh “Ở trong nhà” mà các tiểu bang đưa ra trong dịch bệnh lần này.
Tuyên bố của ông Trump lập tức bị phản bác kể cả từ trong hàng ngũ của chính những người trong đảng của ông. Bà Liz Cheney, dân biểu Cộng Ḥa bang Wyoming và con gái cựu phó tổng thống thời tổng thống George W. Bush viết trả lời ông Trump trên Twitter rằng theo tu chính án thứ 10 của Hiến Pháp th́ “chính phủ Liên Bang không có quyền tuyệt đối”. Thống đốc bang New York Andrew Cuomo th́ nói với đải truyền h́nh CNN:
https://i.imgur.com/eJNpP9n.png
“Tổng thống không có quyền hành tuyêt đối. Chúng ta có một hiến pháp, chúng ta không có vua”.
C̣n trước đó thống đốc bang Pennsylvania Tom Wolfe tuyên bố:
“Chúng tôi có trách nhiệm đóng của tiểu bang th́ chúng tôi cũng có trách nhiệm mở cửa tiểu bang trở lại.”
Các ông Cuomo, Wolfe và thống đốc bốn bang khác tại miền đông bắc, New Jersey, Connecticut, Rhodes Island và Delaware hôm thứ hai cũng tuyên bố rằng một nhóm chuẩn bị đă được thành lập và sẽ bắt đầu làm việc từ hôm thứ ba 14 tháng 4 để tính chuyện mở cửa hoạt động trở lai. Tuy rằng chưa có một thời biểu cụ thể nhưng các vị thống đốc cho biết họ “muốn càng sớm càng tốt”. Tại phía Tây, thống đốc bang California, Gavin Newsom cho biết bang California cùng với các bang Washington và Oregon cũng đang thực hiện một “liên minh vùng để phục hồi” mà dần dà sẽ dẫn đến việc gỡ bỏ các giới hạn.
Chính phủ các quốc gia trên khắp thế giới lúc này cũng đều bận rộn giải quyết vấn đề khi nào th́ gỡ bỏ những biện pháp đặt ra để ngăn chặn cho bệnh dịch lan tràn, Những biện pháp này đă ảnh huởng mạnh đến kinh tế toàn cầu với riêng nước Mỹ có đến 16 triệu người bị mất công việc riêng trong mấy tuần qua. Ông Trump th́ tuyên bố ông hy vọng rằng kinh tế Mỹ có thể họat động trở lại vào ngày 1 tháng 5 và chính quyền ông sẽ ra một “bản hướng dẫn và khuyến cáo” về việc rút các biện pháp giới hạn trong những ngày sắp tới.
Trong một bản tuyên bố có vẻ đă đuợc chuẩn bị trước ông Trump cho biết các hướng dẫn sẽ cho các “thống đốc những tin tức cần thiết để họ có thể mở cửa tiểu bang một cách an ṭan”. Và có vẻ như là công nhận rằng quyền lực tối hậu trong việc này nằm trong tay các tiểu bang, ông Trump ám chỉ rằng vũ khí độc nhất mà ông có thể dùng để áp đặt ư muốn của ông lên các tiểu bang là ành hưởng chính trị của ông với các cử tri. Khi được hỏi ông sẽ làm ǵ để buộc các tiểu bang phải theo lệnh ông khi một vị thống đốc bỏ không theo chỉ thị ông phải mở cửa tiểu bang, ông nói:
“Tôi muốn thấy người đó làm ǵ khi phải ra tranh cử”
Trái với những người khác, phó tổng thống Mike Pence đă đứng ra bênh vực cho ông Trump, nói rằng những quyền hạn khẩn cấp mà Quốc Hội cho phép tổng thống trong truờng hợp khẩn cấp là rất lớn. Ông nói:
“Đừng có coi thường, trong lịchsử lâu dài của đất nuớc này, quyền lực của tổng thống Mỹ trong các truờng hợp khẩn cấp quốc gia th́ rất là bao quát.”
Nhưng trước câu hỏi liệu một tổng thống Hoa Kỳ có thể vượt qua lệnh “ở đâu yên đó” của tiểu bang hay không, Giáo sư Robert Chesney, chuyên về luật an ninh quốc gia của Viện đại học Texas nói:
“Đây là bài học số 1 về chủ nghĩa liên bang: Tổng thống có quyền khuyến cáo, nhưng ông ta không thực sự ra lệnh cho các thống đốc tiểu bang để họ thay đổi chính sách. Ông ta không có quyền căn bản, cũng như không có luật lệ liên bang nào cho ông ta quyền đó”.
Lê Mạnh Hùng
April 2020