florida80
06-09-2020, 17:44
Bạo loạn đă bùng nổ trên khắp nước Mỹ và lan đến cả bên ngoài nước Mỹ v́ vụ giết chết một người Mỹ gốc Phi châu, ông George Floyd, bởi một viên cảnh sát ở Minneapolis. Nó đă kéo sự chú ư của người ta đến t́nh trạng bất b́nh đẳng chủng tộc và phân ly kinh tế tại Mỹ - và cung cách hai vấn đề này quyện dính lấy nhau – mà dịch bệnh Covid-19 đă vạch trần.
Những người dân Mỹ gốc da đen và Hispanic không những là những nạn nhân chính của dịch bệnh Covid-19 mà c̣n phải chịu một mức bắt giam và bạo hành của cảnh sát cao hơn là những sắc dân khác. Nguyên nhân của vấn đề này th́ nằm sâu trong lịch sử. Một con đường vô h́nh đă chạy thông suốt lịch sử nước Mỹ từ trước ngày lập quốc đến nay, đi từ những con tầu chở nô lệ Phi châu đầu tiên đến nước Mỹ sang đến thời đại phân ly chủng tộc Jim Crow tại miền Nam nước Mỹ suốt từ sau nội chiến cho đến giữa thế kỷ thứ 20 rồi đến t́nh trạng thao túng các hạt bầu cử (gerrymandering) để làm giảm sức mạnh của lá phiếu những người da đen giúp củng cố t́nh trạng áp bức kinh tế những người Mỹ gốc Phi châu.
Hậu quả là so với những người da trắng, những người Mỹ này phải chịu một t́nh trạng nghèo đói và thất nghiệp cao hơn, họ có tŕnh độ giáo dục thấp hơn và đuợc chăm sóc sức khỏe tồi tệ hơn.
Trong giai đọan sau thế chiến thứ hai, tỷ lệ thất nghiệp của những người Mỹ gốc Phi châu thường xuyên ở mức gấp đôi mức của những người da trắng. Một số tiến bộ đă đạt được trong ṿng chục năm qua nhờ vào t́nh trạng hầu như tận dụng nhân công trước khi nổ ra dịch Covid-19. Các công ty không dám kỳ thị trong việc tuyển người khi họ thiếu nhân công. Thế nhưng vẫn có một sự phân cách không làm sao xóa được giữa triển vọng của những người Mỹ da trắng và những người da nâu hoặc đen.
Dịch bệnh Covid-19 đă làm hiển hiện rơ sự phân cách này. Nó chia lực luợng lao động Mỹ thành ba nhóm: những người mất việc, hoặc ít nhất là mất một số lương nếu may mắn; những người bị coi như là “cần thiết” mà vẫn phải làm việc trong trận dịch dù rằng có nguy cơ lớn bị mắc bệnh; và những người được gọi là công nhân “trí óc”có thể làm việc ở nhà mà cuộc sống không bị ảnh hưởng bao nhiêu.
Những người Mỹ gốc Phi châu chiếm một tỷ lệ vượt quá tỷ lệ của ḿnh trong dân số tại hai nhóm lao động đầu. Họ không những phải đối phó với một tỷ lệ thất nghiệp chưa từng thấy mà c̣n là lực luợng chính tại tiền tuyến trong cuộc khủng hoảng này, chiếm đa số trong những công việc lương bổng thấp mà nguy cơ mắc bệnh cao. Thành ra họ bị ảnh hưởng bởi siêu vi nhiều hơn hoặc qua công việc hoặc qua t́nh trạng mà nói chung ảnh hưởng đến những người nghèo, không phân biệt chủng tộc - thiếu chăm sóc sức khỏe, ăn uống không tốt, nhà cửa không tốt - đều phải chịu. Hậu quả là những người Mỹ gốc da đen bị mắc bệnh nhiều hơn và có tỷ lệ tử vong cao hơn là những người da trắng.
https://i.imgur.com/RE593ju.jpg
Sự phối hợp giữa thất nghiệp hàng lọat, Covid-19 và bạo động xă hội có tiềm năng có thể làm sắc cạnh hơn sự phân chia giữa hai nước Mỹ. Nhiều người Mỹ giàu có sống tại những khu vực trù phú hoặc là có những nhà nghỉ ở vùng quê mà họ có thể chạy trốn tới để sống một cách thoải mái trong khi chờ đợi tŕnh trạng trở lại b́nh thường. Trong khi đó những bạo loạn với tầm mức lớn tại những nơi đông dân cư nhất của nuớc Mỹ đe dọa cả việc phục hồi kinh tế cũng như những cố gắng chống dịch bệnh lan truyền.
Tổng thống Donald Trump đă t́m cách lợi dụng cuộc khủng hỏang này để cổ vũ cho nghị tŕnh “luật pháp và trật tự” mà ông nghĩ có thể giúp ông được tái cử trong cuộc bầu cử tháng 11 sắp tới này. Nhưng những hành động của ông chỉ có tiềm năng kích thích thêm những phân hóa và bạo động. Trong lúc những tổng thống khác trong trường hợp tương tự t́m cách đưa ra một thông điệp đoàn kết quốc gia th́ ông Trump t́m cách đưa ra một diễn dịch về những kẻ bạo động vô cớ phá hoại trật tự, chống nhau với cảnh sát làm nhiệm vụ của ḿnh. Như cựu bộ truởng quốc pḥng Jim Mattis nhận xét:
“Donald Trump là vị tổng thống đầu tiên trong đời tôi mà không t́m cách đoàn kết mọi người dân Mỹ, không cả giả vờ t́m cách đoàn kết nữa. Trái lại ông ta c̣n t́m cách chia rẽ chúng ta.”
Những người dân Mỹ gốc Việt không nên đi theo con đường đó. Không những trong chúng ta c̣n có rất nhiều người c̣n sống một cách mong manh không khác ǵ những những người Mỹ gốc Phi châu hay Hispanic. Chúng ta cũng nên nhớ rằng kỳ thị chủng tộc không chỉ dành cho những người Mỹ gốc Phi châu mà thôi. Giống như nhận xét của ông Andrew Cuomo, thống đốc bang New York, bi kịch George Floyd chỉ là một chương trong một cuốn sách dài chưa có kết thúc. Và tựa đề của cuốn sách này là “Bất Công và Bất B́nh đẳng tại Mỹ”.
Cách độc nhất để chấm dứt câu chuyện hai nước Mỹ là đầu tiên phải công nhận rằng chủng tộc và bất b́nh đẳng kinh tế có quan hệ mật thiết với nhau. Giải quyết Covid-19. Bạo hành của cảnh sát, thất nghiệp và một số quan trọng các vấn đề của Mỹ đ̣i hỏi phải nối liền những liên hệ giữ hai vấn đề, điều mà ông tổng thống hiện nay đă chứng tỏ là không thể và không muốn làm.
Lê Mạnh Hùng
6-2020
Những người dân Mỹ gốc da đen và Hispanic không những là những nạn nhân chính của dịch bệnh Covid-19 mà c̣n phải chịu một mức bắt giam và bạo hành của cảnh sát cao hơn là những sắc dân khác. Nguyên nhân của vấn đề này th́ nằm sâu trong lịch sử. Một con đường vô h́nh đă chạy thông suốt lịch sử nước Mỹ từ trước ngày lập quốc đến nay, đi từ những con tầu chở nô lệ Phi châu đầu tiên đến nước Mỹ sang đến thời đại phân ly chủng tộc Jim Crow tại miền Nam nước Mỹ suốt từ sau nội chiến cho đến giữa thế kỷ thứ 20 rồi đến t́nh trạng thao túng các hạt bầu cử (gerrymandering) để làm giảm sức mạnh của lá phiếu những người da đen giúp củng cố t́nh trạng áp bức kinh tế những người Mỹ gốc Phi châu.
Hậu quả là so với những người da trắng, những người Mỹ này phải chịu một t́nh trạng nghèo đói và thất nghiệp cao hơn, họ có tŕnh độ giáo dục thấp hơn và đuợc chăm sóc sức khỏe tồi tệ hơn.
Trong giai đọan sau thế chiến thứ hai, tỷ lệ thất nghiệp của những người Mỹ gốc Phi châu thường xuyên ở mức gấp đôi mức của những người da trắng. Một số tiến bộ đă đạt được trong ṿng chục năm qua nhờ vào t́nh trạng hầu như tận dụng nhân công trước khi nổ ra dịch Covid-19. Các công ty không dám kỳ thị trong việc tuyển người khi họ thiếu nhân công. Thế nhưng vẫn có một sự phân cách không làm sao xóa được giữa triển vọng của những người Mỹ da trắng và những người da nâu hoặc đen.
Dịch bệnh Covid-19 đă làm hiển hiện rơ sự phân cách này. Nó chia lực luợng lao động Mỹ thành ba nhóm: những người mất việc, hoặc ít nhất là mất một số lương nếu may mắn; những người bị coi như là “cần thiết” mà vẫn phải làm việc trong trận dịch dù rằng có nguy cơ lớn bị mắc bệnh; và những người được gọi là công nhân “trí óc”có thể làm việc ở nhà mà cuộc sống không bị ảnh hưởng bao nhiêu.
Những người Mỹ gốc Phi châu chiếm một tỷ lệ vượt quá tỷ lệ của ḿnh trong dân số tại hai nhóm lao động đầu. Họ không những phải đối phó với một tỷ lệ thất nghiệp chưa từng thấy mà c̣n là lực luợng chính tại tiền tuyến trong cuộc khủng hoảng này, chiếm đa số trong những công việc lương bổng thấp mà nguy cơ mắc bệnh cao. Thành ra họ bị ảnh hưởng bởi siêu vi nhiều hơn hoặc qua công việc hoặc qua t́nh trạng mà nói chung ảnh hưởng đến những người nghèo, không phân biệt chủng tộc - thiếu chăm sóc sức khỏe, ăn uống không tốt, nhà cửa không tốt - đều phải chịu. Hậu quả là những người Mỹ gốc da đen bị mắc bệnh nhiều hơn và có tỷ lệ tử vong cao hơn là những người da trắng.
https://i.imgur.com/RE593ju.jpg
Sự phối hợp giữa thất nghiệp hàng lọat, Covid-19 và bạo động xă hội có tiềm năng có thể làm sắc cạnh hơn sự phân chia giữa hai nước Mỹ. Nhiều người Mỹ giàu có sống tại những khu vực trù phú hoặc là có những nhà nghỉ ở vùng quê mà họ có thể chạy trốn tới để sống một cách thoải mái trong khi chờ đợi tŕnh trạng trở lại b́nh thường. Trong khi đó những bạo loạn với tầm mức lớn tại những nơi đông dân cư nhất của nuớc Mỹ đe dọa cả việc phục hồi kinh tế cũng như những cố gắng chống dịch bệnh lan truyền.
Tổng thống Donald Trump đă t́m cách lợi dụng cuộc khủng hỏang này để cổ vũ cho nghị tŕnh “luật pháp và trật tự” mà ông nghĩ có thể giúp ông được tái cử trong cuộc bầu cử tháng 11 sắp tới này. Nhưng những hành động của ông chỉ có tiềm năng kích thích thêm những phân hóa và bạo động. Trong lúc những tổng thống khác trong trường hợp tương tự t́m cách đưa ra một thông điệp đoàn kết quốc gia th́ ông Trump t́m cách đưa ra một diễn dịch về những kẻ bạo động vô cớ phá hoại trật tự, chống nhau với cảnh sát làm nhiệm vụ của ḿnh. Như cựu bộ truởng quốc pḥng Jim Mattis nhận xét:
“Donald Trump là vị tổng thống đầu tiên trong đời tôi mà không t́m cách đoàn kết mọi người dân Mỹ, không cả giả vờ t́m cách đoàn kết nữa. Trái lại ông ta c̣n t́m cách chia rẽ chúng ta.”
Những người dân Mỹ gốc Việt không nên đi theo con đường đó. Không những trong chúng ta c̣n có rất nhiều người c̣n sống một cách mong manh không khác ǵ những những người Mỹ gốc Phi châu hay Hispanic. Chúng ta cũng nên nhớ rằng kỳ thị chủng tộc không chỉ dành cho những người Mỹ gốc Phi châu mà thôi. Giống như nhận xét của ông Andrew Cuomo, thống đốc bang New York, bi kịch George Floyd chỉ là một chương trong một cuốn sách dài chưa có kết thúc. Và tựa đề của cuốn sách này là “Bất Công và Bất B́nh đẳng tại Mỹ”.
Cách độc nhất để chấm dứt câu chuyện hai nước Mỹ là đầu tiên phải công nhận rằng chủng tộc và bất b́nh đẳng kinh tế có quan hệ mật thiết với nhau. Giải quyết Covid-19. Bạo hành của cảnh sát, thất nghiệp và một số quan trọng các vấn đề của Mỹ đ̣i hỏi phải nối liền những liên hệ giữ hai vấn đề, điều mà ông tổng thống hiện nay đă chứng tỏ là không thể và không muốn làm.
Lê Mạnh Hùng
6-2020