Log in

View Full Version : Trí tuệ cổ nhân: Món lợi tự dưng có được là mầm tai họa


florida80
06-16-2020, 21:30
Trong sách “Sử kư. Triệu thế gia” viết: “Thánh nhân thậm họa vô cố chi lợi”, nghĩa là bậc thánh nhân cho rằng món lợi vô duyên vô cớ, món lợi tự dưng mà có được, là căn nguyên sinh ra tai họa. Trong cuộc sống, người có tầm nh́n xa trông rộng hiểu rằng có những món lợi là tuyệt đối không thể nhận.
https://i.imgur.com/Y1muZmZ.jpg
món lợi không thể nhận, Liêm sỉ trong lư niệm của cổ nhân
(Tranh minh họa qua phunutoday.vn)

Người xưa cho rằng “có được th́ phải mất”, “không mất th́ không được”, “không có công th́ không thể nhận lộc”, người ngày nay lại nói “thứ ǵ cũng có giá của nó”. Trong binh pháp Tôn Tử c̣n nói rằng “Nhị binh chớ thực” (địch cho quân ra nhử mồi th́ hăy mặc kệ), “Quân hữu sở bất kích” (có những kẻ địch ḿnh không nên đánh), “Địa hữu sở bất tranh” (có những vùng đất ḿnh không nên tranh). Đây là những đạo lư nhân sinh bất biến, tương đồng với nhau, khuyên răn con người không nên thấy cái lợi mà tùy tiện nhận.

Sử Kư chép câu chuyện về nước Triệu ham lợi mà suy vong như sau. Thời kỳ Chiến Quốc, nước Triệu ở phía Bắc của Trung Nguyên, thường xuyên bị các nước mạnh ức hiếp, nhiều lần bị nước Tề, nước Tần đánh chiếm mất nhiều phần đất. Hơn nữa, người Hồ ở đông bắc c̣n thường xuyên quấy nhiễu nước Triệu. Sau này, Triệu Vũ Linh Vương thành công chấn hưng triều chính, thực lực của nước Triệu gia tăng mạnh mẽ và trở thành cường quốc có thể một ḿnh chống lại nước Tần.

Năm 262 TCN, nước Tần tấn công nước Hàn. Hàn Vương sợ hăi muốn cắt đất Thượng Đảng cho nước Tần cầu ḥa. Nhưng người Thượng Đảng không chịu. Phùng Đ́nh hiến kế không cắt Thượng Đảng cho nước Tần mà dâng cho nước Triệu, để Tần và Triệu trở mặt, Triệu phải giúp Hàn.

Khi Triệu Vương nghe tin bỗng dưng có được 17 ṭa thành thị của Thượng Đảng th́ vô cùng mừng rỡ, vội vàng truyền B́nh Dương Quân đến hỏi. B́nh Dương Quân nghe xong th́ vô cùng b́nh tĩnh đáp rằng: “Thần từng nghe nói, bậc thánh nhân cho rằng vô duyên vô cớ mà đắc lợi th́ thông thường đều là mở đầu của tai họa”.

Triệu Vương không cho là đúng, tự nghĩ ḿnh là người đại nghĩa, Hàn Vương cam tâm dâng đất cho ḿnh.

B́nh Dương Quân Triệu Báo can Triệu Vương không nên nhận món lợi bỗng dưng mà có ấy, nhưng những lời can gián của Triệu Báo không được Triệu Vương tiếp nhận.

Nước Tần được tin, Tần Vương lập tức tấn công nước Triệu, khiến nước Triệu sa vào trận Trường B́nh nổi tiếng. Trong trận này, Triệu Vương lại không tin tướng tài Liêm Pha, trúng kế của Tần, làm cho quân Triệu thảm bại. 40 vạn hàng quân Triệu bị Bạch Khởi giết chết. Thất bại này làm cả nước Triệu chấn động, không c̣n có thể khôi phục lại được nữa, 38 năm sau diệt quốc.

Bởi thế, bậc quân tử thấy lợi không quên nghĩa, kẻ theo đuổi lợi ích vẫn phải hiểu rằng “có những vùng đất không nên tranh”, “có những món lợi không thể nhận”. Trong lịch sử, hết thảy các bậc trí giả có tầm nh́n xa đều sẽ không ham muốn chút lợi “đưa đến tận miệng” mà trước sau đều thực sự bỏ tâm trí và sức lực của ḿnh để đạt được mục tiêu ḿnh theo đuổi.

Theo Secretchina.com
An Ḥa biên tập

QQQ_Cake
06-16-2020, 22:06
Thank you !