florida80
06-18-2020, 20:37
Tản mạn vài điều thú vị về chữ “Nhân”
Thiên Cầm
Có rất nhiều cách nói khác nhau về việc chiết tự chữ Nhân (人). Chính bởi v́ chữ Nhân này dẫu rất đơn giản, nhưng nó không chỉ là danh từ “con người”, mà c̣n bao hàm cả cách làm người.
Có một cách nói là trái một nét, phải một nét, âm một nét, dương một nét, th́ gọi là “Nhân” (人) (con người). “Nhân ư thiên địa, thành ư tứ thời”. Trời đất là chỉ âm dương, tứ thời là chỉ bốn mùa Xuân Hạ Thu Đông. Con người sinh ra nhờ vào hai khí âm dương của trời đất, vận hành theo phép tắc của bốn mùa Xuân Hạ Thu Đông, có sinh, có trưởng, có hoá, có thu, có tàng. Văn hoá truyền thống Á Đông cho rằng, trời là dương, đất là âm, trời đất hoà hợp th́ âm dương cân bằng. Con người đắc được toàn bộ linh khí của trời đất chính là đắc được hai khí âm dương.
https://i.imgur.com/Km6eojN.jpg
Tản mạn vài điều thú vị về chữ “Nhân”
(Tranh qua luukhamhung.blogspot .com)
Cách nói thứ hai là: hai nét cùng nhau nương tựa, cùng nhau d́u dắt, cùng nhau đồng hành th́ là con người. Cũng có cách nói là: chữ “Nhân” giống như hai cái gậy đang đối đầu, để biểu thị rằng giữa người với người chắc chắn sẽ xảy ra mâu thuẫn, xung đột.
C̣n có một cách nói khác, chữ Nhân giống như h́nh người nh́n nghiêng, nghĩa là không dám nh́n thẳng vào cuộc đời. Vậy nh́n thẳng vào cuộc đời là chữ ǵ? Là chữ “Đại” (大), ư rằng nếu dám nh́n thẳng vào cuộc đời, th́ cảnh giới của con người sẽ trở nên vĩ đại, lớn lao hơn.
Chữ Nhân (人) c̣n xuất hiện với tư cách là một bộ thủ, thường được gọi là bộ “Nhân đứng” (亻). Từ một chữ Nhân có thể thấy được rất nhiều chữ khác, miêu tả những mối quan hệ khác nhau giữa người với người.
Hai người gần gũi th́ gọi là “Nhân” (仁 – Nhân ái). Giữa hai người cần sự nhân ái. Một người yêu mến và bảo hộ người khác mới có được đức “Nhân” (仁).
Chữ Nhân (仁) trong “Nhân ái” xuất hiện sớm nhất trong kinh điển của Nho gia “Thượng Thư”, chỉ đạo đức, phẩm chất tốt. Khổng Tử cũng coi chữ “Nhân” này là quy phạm đạo đức tối cao của Nho gia, cũng là học thuyết có tầm ảnh hưởng quan trọng tới lịch sử phát triển của Trung Hoa cổ đại.
Khi dạy dỗ 3.000 môn sinh của ḿnh, Khổng Tử cũng sẽ tùy theo mỗi người mà giáo dục chữ Nhân này một khác. Tỉ như biết tật lớn nhất của tṛ là không biết quan tâm tới người khác, th́ Khổng Tử bèn nói: “Nhân giả ái nhân dă”, tức là con người phải học cách yêu mến và bảo hộ người khác. Với một người không thể xử lư tốt mối quan hệ với người khác, Khổng Tử lại nói rằng: “Nhân giả nhị nhân dă”, ư rằng hy vọng học tṛ của ḿnh có thể chung sống hoà thuận với người khác.
Trên đây là nói về quan hệ giữa hai người. C̣n khi có nhiều người hơn th́ gọi là chúng (眾 – quần chúng), chữ này có ba chữ nhân ở phía dưới, ở trên th́ có một con mắt. Điều đó có nghĩa là có nhiều người th́ cần phải quản lư. Xă hội đông lên th́ cần có trật tự.
Phàm là những chữ có bộ “Nhân” th́ thường liên quan mật thiết tới nhân tính. Đại đạo tối giản trong cách đối nhân xử thế chính là: Một người th́ phải tu dưỡng bản thân, hai người th́ cần xử lư tốt mối quan hệ đôi bên, nhiều người th́ ai nấy đều cần giữ tṛn chức trách bổn phận của ḿnh.
Thiên Cầm biên dịch
Thiên Cầm
Có rất nhiều cách nói khác nhau về việc chiết tự chữ Nhân (人). Chính bởi v́ chữ Nhân này dẫu rất đơn giản, nhưng nó không chỉ là danh từ “con người”, mà c̣n bao hàm cả cách làm người.
Có một cách nói là trái một nét, phải một nét, âm một nét, dương một nét, th́ gọi là “Nhân” (人) (con người). “Nhân ư thiên địa, thành ư tứ thời”. Trời đất là chỉ âm dương, tứ thời là chỉ bốn mùa Xuân Hạ Thu Đông. Con người sinh ra nhờ vào hai khí âm dương của trời đất, vận hành theo phép tắc của bốn mùa Xuân Hạ Thu Đông, có sinh, có trưởng, có hoá, có thu, có tàng. Văn hoá truyền thống Á Đông cho rằng, trời là dương, đất là âm, trời đất hoà hợp th́ âm dương cân bằng. Con người đắc được toàn bộ linh khí của trời đất chính là đắc được hai khí âm dương.
https://i.imgur.com/Km6eojN.jpg
Tản mạn vài điều thú vị về chữ “Nhân”
(Tranh qua luukhamhung.blogspot .com)
Cách nói thứ hai là: hai nét cùng nhau nương tựa, cùng nhau d́u dắt, cùng nhau đồng hành th́ là con người. Cũng có cách nói là: chữ “Nhân” giống như hai cái gậy đang đối đầu, để biểu thị rằng giữa người với người chắc chắn sẽ xảy ra mâu thuẫn, xung đột.
C̣n có một cách nói khác, chữ Nhân giống như h́nh người nh́n nghiêng, nghĩa là không dám nh́n thẳng vào cuộc đời. Vậy nh́n thẳng vào cuộc đời là chữ ǵ? Là chữ “Đại” (大), ư rằng nếu dám nh́n thẳng vào cuộc đời, th́ cảnh giới của con người sẽ trở nên vĩ đại, lớn lao hơn.
Chữ Nhân (人) c̣n xuất hiện với tư cách là một bộ thủ, thường được gọi là bộ “Nhân đứng” (亻). Từ một chữ Nhân có thể thấy được rất nhiều chữ khác, miêu tả những mối quan hệ khác nhau giữa người với người.
Hai người gần gũi th́ gọi là “Nhân” (仁 – Nhân ái). Giữa hai người cần sự nhân ái. Một người yêu mến và bảo hộ người khác mới có được đức “Nhân” (仁).
Chữ Nhân (仁) trong “Nhân ái” xuất hiện sớm nhất trong kinh điển của Nho gia “Thượng Thư”, chỉ đạo đức, phẩm chất tốt. Khổng Tử cũng coi chữ “Nhân” này là quy phạm đạo đức tối cao của Nho gia, cũng là học thuyết có tầm ảnh hưởng quan trọng tới lịch sử phát triển của Trung Hoa cổ đại.
Khi dạy dỗ 3.000 môn sinh của ḿnh, Khổng Tử cũng sẽ tùy theo mỗi người mà giáo dục chữ Nhân này một khác. Tỉ như biết tật lớn nhất của tṛ là không biết quan tâm tới người khác, th́ Khổng Tử bèn nói: “Nhân giả ái nhân dă”, tức là con người phải học cách yêu mến và bảo hộ người khác. Với một người không thể xử lư tốt mối quan hệ với người khác, Khổng Tử lại nói rằng: “Nhân giả nhị nhân dă”, ư rằng hy vọng học tṛ của ḿnh có thể chung sống hoà thuận với người khác.
Trên đây là nói về quan hệ giữa hai người. C̣n khi có nhiều người hơn th́ gọi là chúng (眾 – quần chúng), chữ này có ba chữ nhân ở phía dưới, ở trên th́ có một con mắt. Điều đó có nghĩa là có nhiều người th́ cần phải quản lư. Xă hội đông lên th́ cần có trật tự.
Phàm là những chữ có bộ “Nhân” th́ thường liên quan mật thiết tới nhân tính. Đại đạo tối giản trong cách đối nhân xử thế chính là: Một người th́ phải tu dưỡng bản thân, hai người th́ cần xử lư tốt mối quan hệ đôi bên, nhiều người th́ ai nấy đều cần giữ tṛn chức trách bổn phận của ḿnh.
Thiên Cầm biên dịch