florida80
07-23-2020, 19:40
Quê hương tôi là xứ Huế nơi có gịng Hương Giang lặng lờ như một giải lụa mềm êm ái, như tóc xỏa dài của nàng thiếu nữ chờ trăng. Nhưng tôi chưa về Huế lần nào v́ công vệc làm ăn của Ba tôi, tự lúc thiếu thời ông đă lên tận sở chè Biển Hồ rồi Bàu Cạn tha phương cầu thực. Chín năm kháng chiến ba mẹ tôi tản cư lên ở Hội Yên một vùng cù lao của con sông Ân Thường và con sông Lại Giang hợp thành, nơi đây cách thị xă Bồng Sơn bảy cây số về hướng Tây
https://i.imgur.com/4s1CFtz.jpg
Hết kháng chiến ông bà dọn về Qui Nhơn rồi định cư luôn, từ đó đến nay chị em chúng tôi chưa được cái vinh dự về quê hương cha lần nào, mặc dù mỗi lần ông đi, th́ ông hẹn lần sau giỗ chạp sẽ dẫn chị em chúng tôi theo, nhưng hết lần này đến lần khác cứ trôi đi, trôi đi măi cho đến hôm nay. Cứ mỗi lần có ai nói đến Huế, tôi lại mơ màng mường tượng bao cảnh đẹp năo nùng của xứ Thần Kinh, bao lăng tẩm đền đài cổ xưa, đến ngàn cây ngọn cỏ của xứ Huế cũng đẹp mơ màng, theo như trong sách báo thường viết, tôi thèm lắm, thèm về xứ Huế lắm
Bây giờ tôi đă lớn hai hai tuổi rồi và tôi đă có người yêu, tôi quen anh ấy hiện đang làm việc ở tiểu đoàn 621 YTTT Qui Nhơn, nhưng nhà của anh ấy ở đường Huỳnh thúc Kháng gần đồn Măng Cá ở Huế. Khi ba tôi biết tôi quen với một người đồng hương cùng ông, gương mặt ông sáng rỡ, nụ cười thật tươi, đôi mắt ánh lên sắc rạng ngời, nh́n đôi mắt ông tôi biết t́nh yêu quê hương của ông thật đậm đà và sâu nặng biết bao C̣n mấy d́ tôi và các bạn của tôi th́ có thành kiến với người Huế, nhất là đàn bà, mấy d́ lo tôi lấy chồng xa, làm dâu xứ Huế sẽ bị ngược đăi, v́ theo quan niệm của mấy d́, bà da Huế rất khó tính và lễ phép bắt bẻ lung tung, c̣n các O em chồng chị chồng th́ chanh chua chuối chát, lo lắng ái ngại cho bước đường làm dâu của tôi sau này
Nhưng mà tôi đă yêu anh ấy mất rồi, ca dao có câu
Thương nhau tam tứ núi cũng trèo
Lục bát sông cũng lội
Thập cửu đèo cũng qua
Sá chi một mẹ già và hai O em chồng chị chồng
Hôm ấy anh xin phép ba mẹ tôi, anh đưa ba mẹ của anh đến thăm nhà, ḷng tôi hồi hộp lo lắng, tôi ở trong buồng hé cửa nh́n lén, tôi thấy anh ngồi chính giữa ba mẹ anh ngồi hai bên vuốt ve anh, ôm choàng lấy anh mân mê tay và mặt, một cử chỉ và hành động âu yếm mà gia đ́nh tôi chưa từng có bao giờ, v́ ba mẹ tôi quan niệm con cái lớn rồi, không nên yêu thương lộ liểu nó biết nó sẽ lờn mặt rất khó dạy
Rồi đến lúc tôi được kêu ra tŕnh diện, tôi run run ngầm lo lắng chẳng yên tâm chút nào. Tôi ngoan ngoăn chào hai bác và cúi xuống không dám nh́n lên. Mẹ chồng tương lai tôi đứng dậy, đến bên tôi, cầm tay tôi với tiếng nói ấm mềm như người mẹ, khi ấy tôi mới từ từ ngước lên, đập vào thị giác của tôi là một ánh mắt, triều mến hiền ḥa ấm áp nh́n tôi, tự nhiên mọi ấn tượng về bà da Huế trong tôi tiêu tan đâu hết, một cảm giác thật gần gủi thật thân thương vừa vun vén trong ḷng tôi
Mấy ngày sau tôi đi cùng mẹ chồng tương lai ra phố sắm sửa các thứ cần thiết cho một cô dâu mới ,giọng mẹ nói ấm và dịu, mẹ cho tôi toàn quyền lựa chọn các thứ như vải vóc đồ trang sức theo ư thích của ḿnh, về nhà mẹ c̣n than van với tôi thời buổi chiến tranh làm ǵ cũng tiết kiệm, tội hai đứa nhỏ, nhất là tôi một cô dâu mới phải chịu bao nỗi thiệt tḥi thiếu thốn mọi bề, tôi nghe mà cảm động rơm rớm nước mắt
Hôm ngày cưới tôi khoe cùng các d́, các bạn bà da tôi hiền dịu lắm, nhưng tôi đă nghe tiếng phản bác của mọi người ' bà da Huế làm mặt bước đầu'.Vậy là nỗi lo âu lại bất chợt nhen nhúm trong ḷng tôi
Cưới xong bốn ngày chồng tôi đi công tác tận Kontum, lên để lập một Trung đội mới cho tiểu đoàn. Ba mẹ chồng tôi c̣n ở lại Qui Nhơn chờ máy bay, v́ lúc ấy chưa có đường bay Qui Nhơn Huế, ba mẹ chồng tôi có người con trai làm ở Không quân Đà Nẳng đợi xin đi nhờ
Những ngày này, gần gủi cùng mẹ chồng, tôi mới biết mẹ tuy bà da mất sớm, nhưng có người chị chồng rất khắc nghiệt. Ngoài những lần xúi ba chồng tôi đánh mẹ, bà c̣n chơi ác len lén bỏ thêm muối vào nồi canh
Thuở nhỏ nhà mẹ rất nghèo ở tận dưới quê cách kinh thành mười cây số nhưng mà như xa xôi lắm, ít khi lên Huế, coi Huế như là nơi chỉ dành riêng cho các ông hoàng bà chúa và quan lại trong triều người dân thường không được đến gần, lúc con gái và cả khi có chồng mẹ làm hàng xáo nghề mà ở thôn quê những người không có ruộng nương thường làm. Mẹ kể trưa cơm nước xong quảy gánh đi mua lúa trong làng, chiều đem về xay giả sàng sảy sáng mai ra chợ bán gạo và cứ như thế tiếp nối nhau ngày này qua ngày khác. Bởi công việc rất vất vả nên đêm đêm có tiếng ḥ giả gạo để xua tan cái khổ, cái mệt nhọc trong ngày
Sau này v́ việc học của các con và Tây đi càn nên ông bà mới dọn lên Huế ở, thời gian đầu cũng khổ lắm. Lúc ấy ba chồng tôi đi làm ở nhà thương Huế, mẹ ở nhà cứ mỗi sáng dậy sớm nấu xôi và cháo gạo bán, vậy mà mẹ đă nuôi ba đứa con ăn học nên người. Mẹ con chuyện tṛ đầm ấm và tôi cũng hiểu thêm về gia đ́nh mẹ chồng ḿnh
Rồi ông bà đi Huế chúng tôi đi Kontum, anh thuê một cái nhà năm pḥng rộng thênh thang, mỗi lần anh đi công tác tôi ở nhà một ḿnh sợ ơi là sợ, nghe tôi hiu quạnh mẹ vội vào cùng O út khi ấy O út vừa xong tú tài hai, hồi đó bằng tú tài hai xin đi dạy được vậy là gia đ́nh chúng tôi trở nên đông đúc.
Ôi! một khoảng thời gian hạnh phúc ngọt ngào đáng nhớ thấm đẫm vào ḷng tôi, mẹ mua chuối về sấy , mẹ mua măng phơi khô,mẹ mua đậu quyên về làm bánh, mẹ mua củ sắn ( củ ḿ ) về mài bột nấu chè bột lọc bọc đậu phụng rồi bánh bột lọc bọc thịt tôm, miếng bột trong veo ăn vào thấm tinh quê hương xứ Huế Có những hôm anh đi công tác hai chị em ở nhà dành mẹ, mẹ nằm chinh giữa, hai chị em hai bên ai cũng đ̣i mẹ xây qua phía ḿnh, cuối cùng mẹ phải chia ra, đầu hôm xây phía O út gần sáng xây qua phía tôi, hai chị em tha hồ nhỏng nhẻo ṿi vĩnh đủ thứ cùng mẹ. Khi ấy tôi có thai đứa con đầu ḷng, mẹ nâng niu chăm sóc tôi như con ruột của người, mẹ không cho tôi giặt đồ nhưng đồ lót của tôi, tôi giấu dưới nệm giường mẹ t́m ra đem giặt hết, tôi thật áy náy vô cùng. Đến bây giờ mỗi lần nghĩ lại tôi vẫn c̣n thấy xốn xang ngập ḷng, rồi công việc mẹ phải về Huế , tôi về Qui Nhơn chờ sinh v́ theo tục lệ Việt Nam ta con so nhà mạ, con rạ nhà chồng Nhưng đến khi tôi sinh mẹ vội vă về Qui Nhơn chăm sóc cho tôi thật chu đáo, thật tận t́nh, đến khi đầy tháng chồng tôi guyết định đem tôi theo, trên chuyến bay Qui Nhơn Kontum hôm ấy thời tiết rất xấu máy bay xóc nhiều tôi rất mệt. Bổng mẹ một tay bồng cháu, một tay nắm chặc tay tôi như truyền hơi ấm, như truyền sức sống cho tôi, nh́n nét mặt mẹ tôi thấy hằn lên nét lo lắng tột cùng, đôi mắt mẹ nhắm lại miệng lâm râm khẩn cầu. Sau này mẹ thường nhắc lại hôm ấy mẹ nh́n thấy mặt tôi tái xanh, bàn tay lạnh ngắt mẹ cứ sợ dại, mẹ niệm Quan Âm người mà mẹ luôn luôn đặt hết niềm tin tưởng, mỗi lần mẹ gặp chuyện bất an, mẹ đều khẩn cầu, lần nào mẹ cũng thấy linh nghiệm
Từ buổi ấy mẹ ở măi với vợ chồng chúng tôi, chăm lo cho tôi Thỉnh thoảng ba chồng tôi nhớ mẹ vào thăm
Hai năm sau nhân dịp tết chúng tôi dẫn con trai về thăm gia đ́nh cũng để ra mắt bà con từ ngày lấy chồng đến giờ, lần đầu tiên thấy Huế quê hương của tôi, tôi bàng hoàng ngơ ngẩn, tôi không ngờ Huế đẹp và nên thơ đến nhường này, người Huế nói năng nhỏ nhẹ đáng yêu làm sao và nhất là nấu ăn ngon nữa. Mẹ bảo chồng tôi đưa tôi đi thăm ṿng quanh xứ Huế, tất cả những lăng tẩm đền đài hoàng cung đă in sâu vào tâm trí tôi một cảm giác sâu đậm khó phai mờ, như trong truyện cổ tích xa xưa Niềm vui lớn lao nhất là tôi được các thành viên trong gia đ́nh nhà chồng đón nhận với bao ưu ái ngập tràn, làm tôi xúc động không nói nên lời, tôi quên đi cái lạ lẩm, cái ngỡ ngàng của buổi đầu tiên bước chân về nhà chồng. Rồi anh đưa tôi về thăm quê cha đất tổ của tôi, cách Huế hai chục cây số nơi có gịng sông Nông vừa trong vừa mát, có truông Phú Bài nhỏ cát dễ đi
Cuộc sống êm đềm cứ trôi, trôi măi đến khi tôi sinh đứa thứ hai cũng do bàn tay mẹ chồng chăm sóc, Bây giờ th́ mọi thành kiến về mẹ,về bà da xứ Huế trong tôi, đă âm thầm tan biến theo năm tháng và thời gian
Rồi chồng tôi được điều về làm ở Huế, ở trung đoàn 54 BB lúc này anh đi hành quân liên miên, anh bay khắp vùng trời quê hương thuộc vùng một chiến thuật, tôi ở nhà cùng mẹ trong căn nhà phía bên phải, bên trái vợ chồng con cái anh đầu ở, căn giữa thờ cha mẹ chồng tôi ở phía sau gian thờ v́ nhà h́nh chữ U. Thỉnh thoảng chồng tôi về đưa vợ con đi chơi, những hôm ấy mẹ dặn người giúp việc không được quấy rầy chúng tôi, anh như người từ rừng sâu trở về râu không cạo, đôi giày boot de sault bết bùn đất quân hành, anh đi bên tôi dạo quanh giữa phố phường đông đúc, như một chiến tướng bên người t́nh, tôi thấy ḿnh hảnh diện và hạnh phúc tuyệt vời
https://i.imgur.com/4s1CFtz.jpg
Hết kháng chiến ông bà dọn về Qui Nhơn rồi định cư luôn, từ đó đến nay chị em chúng tôi chưa được cái vinh dự về quê hương cha lần nào, mặc dù mỗi lần ông đi, th́ ông hẹn lần sau giỗ chạp sẽ dẫn chị em chúng tôi theo, nhưng hết lần này đến lần khác cứ trôi đi, trôi đi măi cho đến hôm nay. Cứ mỗi lần có ai nói đến Huế, tôi lại mơ màng mường tượng bao cảnh đẹp năo nùng của xứ Thần Kinh, bao lăng tẩm đền đài cổ xưa, đến ngàn cây ngọn cỏ của xứ Huế cũng đẹp mơ màng, theo như trong sách báo thường viết, tôi thèm lắm, thèm về xứ Huế lắm
Bây giờ tôi đă lớn hai hai tuổi rồi và tôi đă có người yêu, tôi quen anh ấy hiện đang làm việc ở tiểu đoàn 621 YTTT Qui Nhơn, nhưng nhà của anh ấy ở đường Huỳnh thúc Kháng gần đồn Măng Cá ở Huế. Khi ba tôi biết tôi quen với một người đồng hương cùng ông, gương mặt ông sáng rỡ, nụ cười thật tươi, đôi mắt ánh lên sắc rạng ngời, nh́n đôi mắt ông tôi biết t́nh yêu quê hương của ông thật đậm đà và sâu nặng biết bao C̣n mấy d́ tôi và các bạn của tôi th́ có thành kiến với người Huế, nhất là đàn bà, mấy d́ lo tôi lấy chồng xa, làm dâu xứ Huế sẽ bị ngược đăi, v́ theo quan niệm của mấy d́, bà da Huế rất khó tính và lễ phép bắt bẻ lung tung, c̣n các O em chồng chị chồng th́ chanh chua chuối chát, lo lắng ái ngại cho bước đường làm dâu của tôi sau này
Nhưng mà tôi đă yêu anh ấy mất rồi, ca dao có câu
Thương nhau tam tứ núi cũng trèo
Lục bát sông cũng lội
Thập cửu đèo cũng qua
Sá chi một mẹ già và hai O em chồng chị chồng
Hôm ấy anh xin phép ba mẹ tôi, anh đưa ba mẹ của anh đến thăm nhà, ḷng tôi hồi hộp lo lắng, tôi ở trong buồng hé cửa nh́n lén, tôi thấy anh ngồi chính giữa ba mẹ anh ngồi hai bên vuốt ve anh, ôm choàng lấy anh mân mê tay và mặt, một cử chỉ và hành động âu yếm mà gia đ́nh tôi chưa từng có bao giờ, v́ ba mẹ tôi quan niệm con cái lớn rồi, không nên yêu thương lộ liểu nó biết nó sẽ lờn mặt rất khó dạy
Rồi đến lúc tôi được kêu ra tŕnh diện, tôi run run ngầm lo lắng chẳng yên tâm chút nào. Tôi ngoan ngoăn chào hai bác và cúi xuống không dám nh́n lên. Mẹ chồng tương lai tôi đứng dậy, đến bên tôi, cầm tay tôi với tiếng nói ấm mềm như người mẹ, khi ấy tôi mới từ từ ngước lên, đập vào thị giác của tôi là một ánh mắt, triều mến hiền ḥa ấm áp nh́n tôi, tự nhiên mọi ấn tượng về bà da Huế trong tôi tiêu tan đâu hết, một cảm giác thật gần gủi thật thân thương vừa vun vén trong ḷng tôi
Mấy ngày sau tôi đi cùng mẹ chồng tương lai ra phố sắm sửa các thứ cần thiết cho một cô dâu mới ,giọng mẹ nói ấm và dịu, mẹ cho tôi toàn quyền lựa chọn các thứ như vải vóc đồ trang sức theo ư thích của ḿnh, về nhà mẹ c̣n than van với tôi thời buổi chiến tranh làm ǵ cũng tiết kiệm, tội hai đứa nhỏ, nhất là tôi một cô dâu mới phải chịu bao nỗi thiệt tḥi thiếu thốn mọi bề, tôi nghe mà cảm động rơm rớm nước mắt
Hôm ngày cưới tôi khoe cùng các d́, các bạn bà da tôi hiền dịu lắm, nhưng tôi đă nghe tiếng phản bác của mọi người ' bà da Huế làm mặt bước đầu'.Vậy là nỗi lo âu lại bất chợt nhen nhúm trong ḷng tôi
Cưới xong bốn ngày chồng tôi đi công tác tận Kontum, lên để lập một Trung đội mới cho tiểu đoàn. Ba mẹ chồng tôi c̣n ở lại Qui Nhơn chờ máy bay, v́ lúc ấy chưa có đường bay Qui Nhơn Huế, ba mẹ chồng tôi có người con trai làm ở Không quân Đà Nẳng đợi xin đi nhờ
Những ngày này, gần gủi cùng mẹ chồng, tôi mới biết mẹ tuy bà da mất sớm, nhưng có người chị chồng rất khắc nghiệt. Ngoài những lần xúi ba chồng tôi đánh mẹ, bà c̣n chơi ác len lén bỏ thêm muối vào nồi canh
Thuở nhỏ nhà mẹ rất nghèo ở tận dưới quê cách kinh thành mười cây số nhưng mà như xa xôi lắm, ít khi lên Huế, coi Huế như là nơi chỉ dành riêng cho các ông hoàng bà chúa và quan lại trong triều người dân thường không được đến gần, lúc con gái và cả khi có chồng mẹ làm hàng xáo nghề mà ở thôn quê những người không có ruộng nương thường làm. Mẹ kể trưa cơm nước xong quảy gánh đi mua lúa trong làng, chiều đem về xay giả sàng sảy sáng mai ra chợ bán gạo và cứ như thế tiếp nối nhau ngày này qua ngày khác. Bởi công việc rất vất vả nên đêm đêm có tiếng ḥ giả gạo để xua tan cái khổ, cái mệt nhọc trong ngày
Sau này v́ việc học của các con và Tây đi càn nên ông bà mới dọn lên Huế ở, thời gian đầu cũng khổ lắm. Lúc ấy ba chồng tôi đi làm ở nhà thương Huế, mẹ ở nhà cứ mỗi sáng dậy sớm nấu xôi và cháo gạo bán, vậy mà mẹ đă nuôi ba đứa con ăn học nên người. Mẹ con chuyện tṛ đầm ấm và tôi cũng hiểu thêm về gia đ́nh mẹ chồng ḿnh
Rồi ông bà đi Huế chúng tôi đi Kontum, anh thuê một cái nhà năm pḥng rộng thênh thang, mỗi lần anh đi công tác tôi ở nhà một ḿnh sợ ơi là sợ, nghe tôi hiu quạnh mẹ vội vào cùng O út khi ấy O út vừa xong tú tài hai, hồi đó bằng tú tài hai xin đi dạy được vậy là gia đ́nh chúng tôi trở nên đông đúc.
Ôi! một khoảng thời gian hạnh phúc ngọt ngào đáng nhớ thấm đẫm vào ḷng tôi, mẹ mua chuối về sấy , mẹ mua măng phơi khô,mẹ mua đậu quyên về làm bánh, mẹ mua củ sắn ( củ ḿ ) về mài bột nấu chè bột lọc bọc đậu phụng rồi bánh bột lọc bọc thịt tôm, miếng bột trong veo ăn vào thấm tinh quê hương xứ Huế Có những hôm anh đi công tác hai chị em ở nhà dành mẹ, mẹ nằm chinh giữa, hai chị em hai bên ai cũng đ̣i mẹ xây qua phía ḿnh, cuối cùng mẹ phải chia ra, đầu hôm xây phía O út gần sáng xây qua phía tôi, hai chị em tha hồ nhỏng nhẻo ṿi vĩnh đủ thứ cùng mẹ. Khi ấy tôi có thai đứa con đầu ḷng, mẹ nâng niu chăm sóc tôi như con ruột của người, mẹ không cho tôi giặt đồ nhưng đồ lót của tôi, tôi giấu dưới nệm giường mẹ t́m ra đem giặt hết, tôi thật áy náy vô cùng. Đến bây giờ mỗi lần nghĩ lại tôi vẫn c̣n thấy xốn xang ngập ḷng, rồi công việc mẹ phải về Huế , tôi về Qui Nhơn chờ sinh v́ theo tục lệ Việt Nam ta con so nhà mạ, con rạ nhà chồng Nhưng đến khi tôi sinh mẹ vội vă về Qui Nhơn chăm sóc cho tôi thật chu đáo, thật tận t́nh, đến khi đầy tháng chồng tôi guyết định đem tôi theo, trên chuyến bay Qui Nhơn Kontum hôm ấy thời tiết rất xấu máy bay xóc nhiều tôi rất mệt. Bổng mẹ một tay bồng cháu, một tay nắm chặc tay tôi như truyền hơi ấm, như truyền sức sống cho tôi, nh́n nét mặt mẹ tôi thấy hằn lên nét lo lắng tột cùng, đôi mắt mẹ nhắm lại miệng lâm râm khẩn cầu. Sau này mẹ thường nhắc lại hôm ấy mẹ nh́n thấy mặt tôi tái xanh, bàn tay lạnh ngắt mẹ cứ sợ dại, mẹ niệm Quan Âm người mà mẹ luôn luôn đặt hết niềm tin tưởng, mỗi lần mẹ gặp chuyện bất an, mẹ đều khẩn cầu, lần nào mẹ cũng thấy linh nghiệm
Từ buổi ấy mẹ ở măi với vợ chồng chúng tôi, chăm lo cho tôi Thỉnh thoảng ba chồng tôi nhớ mẹ vào thăm
Hai năm sau nhân dịp tết chúng tôi dẫn con trai về thăm gia đ́nh cũng để ra mắt bà con từ ngày lấy chồng đến giờ, lần đầu tiên thấy Huế quê hương của tôi, tôi bàng hoàng ngơ ngẩn, tôi không ngờ Huế đẹp và nên thơ đến nhường này, người Huế nói năng nhỏ nhẹ đáng yêu làm sao và nhất là nấu ăn ngon nữa. Mẹ bảo chồng tôi đưa tôi đi thăm ṿng quanh xứ Huế, tất cả những lăng tẩm đền đài hoàng cung đă in sâu vào tâm trí tôi một cảm giác sâu đậm khó phai mờ, như trong truyện cổ tích xa xưa Niềm vui lớn lao nhất là tôi được các thành viên trong gia đ́nh nhà chồng đón nhận với bao ưu ái ngập tràn, làm tôi xúc động không nói nên lời, tôi quên đi cái lạ lẩm, cái ngỡ ngàng của buổi đầu tiên bước chân về nhà chồng. Rồi anh đưa tôi về thăm quê cha đất tổ của tôi, cách Huế hai chục cây số nơi có gịng sông Nông vừa trong vừa mát, có truông Phú Bài nhỏ cát dễ đi
Cuộc sống êm đềm cứ trôi, trôi măi đến khi tôi sinh đứa thứ hai cũng do bàn tay mẹ chồng chăm sóc, Bây giờ th́ mọi thành kiến về mẹ,về bà da xứ Huế trong tôi, đă âm thầm tan biến theo năm tháng và thời gian
Rồi chồng tôi được điều về làm ở Huế, ở trung đoàn 54 BB lúc này anh đi hành quân liên miên, anh bay khắp vùng trời quê hương thuộc vùng một chiến thuật, tôi ở nhà cùng mẹ trong căn nhà phía bên phải, bên trái vợ chồng con cái anh đầu ở, căn giữa thờ cha mẹ chồng tôi ở phía sau gian thờ v́ nhà h́nh chữ U. Thỉnh thoảng chồng tôi về đưa vợ con đi chơi, những hôm ấy mẹ dặn người giúp việc không được quấy rầy chúng tôi, anh như người từ rừng sâu trở về râu không cạo, đôi giày boot de sault bết bùn đất quân hành, anh đi bên tôi dạo quanh giữa phố phường đông đúc, như một chiến tướng bên người t́nh, tôi thấy ḿnh hảnh diện và hạnh phúc tuyệt vời