PDA

View Full Version : Đi t́m dấu vết sự sống cổ xưa trên sao Hỏa


trungthuc
08-18-2020, 19:32
https://mars.nasa.gov/system/resources/detail_files/25045_Perseverance_Mars_Rover_Instrument_Labels-web.jpg
Xe tự hành Perseverance (Kiên tŕ) của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ NASA đă được phóng về hướng sao Hỏa ngày 30/7. Theo nữ tiến sĩ Natalia Zalewska, một chuyên gia về địa chất hành tinh ở Trung tâm Nghiên cứu Vũ trụ thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Ba Lan, xe tự hành Perseverance sẽ giúp mở rộng kiến thức của nhân loại về sao Hỏa. Một trong những nhiệm vụ chủ yếu của xe tự hành này là t́m kiếm các dấu vết của sự sống cổ xưa trên Hành tinh Đỏ.

Có sự sống hay không?

Perseverance là robot tự hành không người lái, với khối lượng 1043 kg và sẽ đáp xuống hố va chạm Jezero của sao Hỏa vào ngày 18/2/2021. Nó sẽ hoạt động trên Hành tinh Đỏ trong thời gian ít nhất là 1 năm sao Hỏa (tương đương khoảng 687 ngày của Trái Đất).

"Xe tự hành được trang bị nhiều loại dụng cụ, thiết bị. Những thứ này có thể đưa chúng ta đến gần hơn việc trả lời cho câu hỏi liệu rằng có sự sống có tồn tại trên sao Hỏa hay không?", bà Natalia Zalewska cho biết.

Các thông tin đặc biệt quư giá về đất nền Sao Hỏa sẽ được radar địa chất gắn trên xe tự hành cung cấp. Qua đó, các nhà khoa học sẽ biết được cấu trúc đất đá sao Hỏa thậm chí về độ sâu đến 10m (họ sẽ trả lời được câu hỏi liệu dưới mặt đất sao Hỏa có đá xốp hay không, và có cái gọi là "thấu kính băng" hay không).

Những nhiệm vụ chủ yếu của sứ mạng xe tự hành Perseverance bao gồm khám phá những khác biệt địa chất tại khu vực đổ bộ, t́m kiếm dấu vết tiềm năng về sự sống trên sao Hỏa cổ đại, thu thập các mẫu đá để sau này đưa về Trái Đất thông qua các sứ mạng tương lai do NASA thực hiện.

"Cho đến nay chưa có mẫu đất đá nào được đưa về Trái Đất từ sao Hỏa", nữ tiến sĩ Zalewska cho biết. Các mẫu vật sẽ chờ bên ngoài xe tự hành để cho một con tàu thăm ḍ sao Hỏa trong tương lai đến lấy về.

Tuy nhiên xe tự hành sẽ gửi về Trái Đất các thông tin có liên quan đến thành phần khoáng chất trên bề mặt sao Hỏa, bởi nó được trang bị phổ kế huỳnh quang tia X có khả năng xác định chính xác các thành phần nguyên tố. Thêm nữa, hệ thống của một vài thiết bị sử dụng tia hồng ngoại cũng có thể phát hiện thành phần khoáng chất. Bên cạnh đó, laser tia cực tím cũng có khả năng t́m kiếm các hợp chất hữu cơ, tức là dấu hiệu của sự sống.

Xe tự hành Perseverance sẽ đổ bộ xuống hố va chạm Jezero (có đường kính 50 km). Bà Zalewska nói rằng, các nhà khoa học sẽ c̣n tranh luận rất lâu về khu vực mà xe tự hành sẽ hoạt động. Một trong những lư do chủ yếu để thực hiện sứ mạng này là mong muốn trả lời câu hỏi, liệu trên sao Hỏa đă từng có sự sống hay không? "Hố va chạm Jezero có thể mang đến câu trả lời, v́ ở đó đă từng có hồ nước", bà Zalewska nói.

Nhân dịp này, Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ NASA cũng muốn thử nghiệm các công nghệ dành cho các chuyến bay khám phá sao Hỏa không có phi hành đoàn. "Xe tự hành thực hiện thí nghiệm lấy ôxy từ carbon dioxide trên sao Hỏa. Đây sẽ là công nghệ mang tính tiên tiến dành cho khu định cư tương lai trên Hành tinh Đỏ", bà Zalewska nhấn mạnh.

Theo bà Zalewska, các tàu thăm ḍ sao Hỏa trước đây đă phát hiện một số lượng rất nhỏ khí methane trên hành tinh này. Khi đó, trong giới khoa học đă có cuộc tranh luận khá quyết liệt, bởi v́ các sinh vật sống sống có thể tạo ra methane. Tuy nhiên, mặt khác, các hoạt động núi lửa cũng có thể làm cho khí methane xuất hiện.

"Vài tỷ năm trước, sao Hỏa có nhiều núi lửa hoạt động. Các tàn dư núi lửa cho đến nay vẫn có thể quan sát thấy trên địa bàn bởi trên hành tinh này không có thực vật gây hiện tượng xói ṃn", bà Zalewska nói. Hiện giờ, sao Hỏa gần như không có khí quyển; tuy nhiên trước kia các núi lửa thải ra một số lượng khí lớn. Điều đó có nghĩa là trước kia khí quyển sao Hỏa có thể dày hơn, đậm đặc hơn, và cùng với đó là có các điều kiện tốt hơn cho sự sống tồn tại.

Sao Hỏa không phải là nơi đặc biệt ấm áp. Nhiệt độ cao nhất tại vùng xích đạo của sao Hỏa là khoảng 30 độ C; tuy nhiên nhiệt độ tại vùng cực thậm chí xuống tới âm 150 độ C (- 150 độ C) vào ban đêm.

"Tuy vậy, tại các khu vực gần xích đạo có những điều kiện thuận lợi cho tàu thăm ḍ và xe tự hành đổ bộ. Các hành tinh khác trong hệ Mặt trời không có những điều kiện này", bà Zalewska nhận xét. Chính v́ lẽ đó mà có khá nhiều sứ mạng lên sao Hỏa được nhiều quốc gia tiến hành tổ chức các cuộc phóng vê tinh thăm ḍ.

Ngoài ra, nếu trong vùng cận Trái Đất từng có sự sống, th́ sao Hỏa là một "ứng viên" có nhiều tiềm năng nhất. Đây cũng là nguyên nhân thúc đẩy các nhà nghiên cứu luôn hướng về sao Hỏa.

Sưu tầm