florida80
08-23-2020, 19:15
Đối với tôi, Hội-An là một trời thương nhớ, một rừng kỷ niệm và một biển kư ức. Tôi không ngờ tôi lại ở với Hội-An một thời gian dài đến như thế, có thể dài gần bẳng nửa cuộc đời. Và tôi cũng không ngờ rằng tôi lại yêu Hội-An đến như thế. Yêu hơn cả chính nơi chôn nhau cắt rốn của tôi. Viết như thế, v́ tôi vốn sinh ra ở Hà-Nội, chốn cố đô ngàn năm văn vật, nhưng tôi lại trưởng thành ở Hội-An, một thị trấn nhỏ bé nằm phơi ḿnh bên Cửa Đại của Thái-B́nh-Dương mênh mông. Dù phơi ḿnh theo tư thế “nằm” thoải mái nhất, nhưng Hội-An lại không chiếm được nhiều đất đai trên cơ thể chữ S của Mẹ Việt-Nam. Với địa thế khiêm nhường đó, nhiều lúc tôi đă không t́m thấy Hội-An trên bản đồ nước Việt-Nam. Thế nhưng v́ đất chật, người đông, người Hội-An quay đi thấy nhau, quay lại cũng gặp nhau, do đó t́nh lân lư gắn bó nhau như một nhà. Sau biến cố đổi đời 1975, phải xa rời Hội-An, tôi mới thấy tôi yêu Hội-An như thế nào. Vâng, phải xa Hội-An, tôi mới có cơ-hội “thấy” và “cảm” được t́nh yêu Hội-An. Nhưng oái oăm thay! Khi tôi thấy được rằng tôi yêu Hội-An vô cùng, th́ cũng chính là lúc tôi đă xa Hội-An muôn trùng rồi đó. Ở một nơi chốn khác, dù là thủ đô Saigon hoa lệ, tôi vẫn nhớ quay quắt về Hội-An. Nghe một giọng nói có âm hưởng xứ Quảng, tôi đă vội quay lại nh́n xem chủ nhân của giọng nói đó là ai, tôi có quen biết không. Nghe nhắc đến hai chư “Hội-An”, tai tôi lại vểnh lên nghe ngóng. Họ nói ǵ về Hội-An đấy nhỉ? Đề tài Hội-An hấp dẫn quá, và bỗng dưng tôi rất muốn được góp chuyện với người đó để được nhắc nhớ về Hội-An. Những năm tháng xuôi ngược trên vỉa hè Saigon để kiếm sống, một bóng dáng Hội-An nào đó đă làm tôi phải chậm bước, dừng chân, để quay lại lục t́m trong kư ức một nhân dáng quen thuộc nào đó. Nhưng khi tôi dừng chân, ngoái cổ để nh́n, th́ cũng thấy người đó đang ngoái cổ, dừng chân để nh́n lại tôi. Ôi, Hội-An là thế đó! Thân thương biết bao và cũng tŕu mến biết bao!
Nhưng với tôi, Hội-An c̣n là một miền đất định cư của một quê hương thứ hai. Quê hương thứ nhất - Hà-Nội – là nơi tôi đă sống vỏn vẹn có chín năm thời thơ ấu, bây giờ chỉ c̣n là một đám bụi mờ trong dĩ văng. Dù rằng với tuổi lên chín, đôi chân sáo của tôi đă tung tăng trên nhiều vỉa hè Hà-Nội. Phố Huế, Chợ Hôm với những chuyến tầu điện leng keng. Bờ hồ Hoàn-Kiếm với Tháp Rùa, đôi tay bé nhỏ ch́a ra để đón những viên lạc rang “phá-xa vừa ra nóng gịn” của ông già người Tầu rao bán. Với những buổi chợ phiên ngày Tết. Với ngôi trường Lam-Sơn thuở nhỏ. Với thầy Măo khuôn mặt thật dài và thật gầy. Với ngôi trường mù của những người kém may mắn không thấy được ánh sáng của cuộc đời. Với hồ Thuyền-Quang mặt nước trong xanh. Khi khôn lớn, với tôi, Hà-Nội c̣n tất cả những nét đẹp mà tuổi lên chín đă cảm nhận được, cộng thêm những nét yêu kiều trong các tác phẩm của Tự-Lực Văn-Đoàn đă lùi dần, để nhường chỗ cho một Hội-An mộc mạc, đă lưu luyến ḷng người bằng những nét đẹp hồn nhiên, xưa cũ. Như là rời bỏ Hà-Nội, tôi đă không mang theo quê hương được, th́ tôi đă có Hội-An để lấp đầy chỗ trống đó. Tôi nghĩ rằng tôi quả thật may mắn đă t́m thấy cho ḿnh một quê hương Hội-An.
Tôi yêu Hội-An với những buổi sáng, sau một giấc ngủ dài, mọi người nhịp nhàng với những sinh hoạt thường lệ. Học sinh cắp sách đến trường, công tư chức, quân nhân đi làm việc, tiếng động cơ xe cộ ồn ào đường phố. Tiếng rao quà lảnh lót, chen với tiếng nói cười của đám học tṛ, cùng với tiếng chuông xe đạp, xe xích-lô và tiếng xoèn xoẹt của chổi quét trên hè đường, đă tạo thành một bản ḥa tấu buổi sáng mà tôi tin rằng không một nhạc công tài ba nào có thể kết hợp cho đúng được. Những buổi sáng được nghỉ học, không phải dậy sớm, nên tôi thường nằm nướng trên giường để thưởng thức cho hết bản giao hưởng của phố phường ấy. Tôi cho đó là một lạc thú ở đời và chỉ thực sự thức dậy khi có người gọi tên tôi, lúc đó tôi mới vén màn, rời khỏi giường, để bắt đầu một ngày. Bữa ăn sáng xong, tôi đạp xe đi đây đó, lo công việc do mẹ tôi sai bảo. Hội-An rất dễ đi xe, v́ đường phố ít xe cộ, đường nào cũng ngắn, và ḷng đường hẹp. Tôi đạp xe mà hồn bay bổng nơi đâu. Có những lúc bị ngă, sau khi lồm cồm ḅ dậy, tôi mới biết ḿnh đă đụng xe vào ai, một bà già quang gánh qua đường vội, hoặc một em bé vừa đi vừa ăn cà-rem cây.
Thói quen ngủ một giấc ngủ ngắn sau bữa ăn trưa là một thói quen rất... Tây của thời kỳ nước nhà c̣n bị Pháp đô hộ. Buổi trưa ở Hội-An mới êm ả làm sao! Vạn vật như im ĺm, đồng lơa với sự lười biếng của thiên nhiên, tạo nên vẻ im ắng khác thường trong ngày. Xe cộ ít qua lại. Người người ngơi nghỉ. Vào mùa hè, tiếng ve sầu rền rĩ gọi hè, cùng những chùm Phượng-Vỹ đỏ rực một góc trời. Tôi c̣n nhớ sân trường Trần-Qúy-Cáp trồng toàn một thứ hoa học-tṛ này: Phượng-Vỹ đỏ tươi như máu, với những chú sâu đo leo lên trèo xuống với một sợi tơ, đă làm cho đám nữ sinh tôi sợ xanh mặt. Mấy chị em tôi, nếu không bị cha mẹ bắt ngủ trưa, th́ cũng lang thang đâu đó bên gốc cây, dưới bóng mát, để rong chơi cho hết buổi trưa hè, nếu không muốn đạp xe đi trong nắng, để thưởng thức hết hương vị của khoảng thời gian giữa sáng và chiều.
Nắng Hội-An đẹp vô ngần! Nắng vàng, một mầu vàng rất trong và rất ngọt. Mầu trong của pha lê và vị ngọt của đường phèn! Nhưng, có một thứ nắng Lào. Eo ơi! Nghe nói đă thổi từ bên Lào sang, qua dẫy núi Trường-Sơn, nên gió đă mang theo một chảo... lửa Trường-Sơn hắt vào ta, làm ngoài cảm giác rát quá và nóng quá, th́ không c̣n cảm giác nào nữa. Những ngày Hội-An có gió Lào, th́ mọi vật như khựng lại, mọi sinh hoạt như chậm hẳn và những con chó thè lưỡi đỏ ra để thở. Tất cả người và vật đều ở trong nhà, trong bóng mát, để trốn cái nóng nung người.Và không gian tĩnh mịch vô cùng!
Nhưng rồi mùa mưa tới. Mưa phũ phàng! Nước để dành ở đâu, từ bao lâu nay, trút xuống như thác đổ. Phố Cổ Hội-An ch́m trong màn nước mưa. Nước khắp nơi, trên trời rơi xuống, xối xả trên mọi nóc nhà, mọi cây cối và phủ trùm vạn vật. Những lằn chớp xé không trung, ngoằn ngoèo sáng như những chiếc roi điện, lóe lên rồi tắt ở một phía trời. Sấm nổ vang rền từ chỗ nọ chạy qua chỗ kia, làm những người yếu bóng vía phải sợ hăi. Trong không gian đẫm nước đó, tâm hồn tôi lại khô ráo, mát mẻ lạ thường. Thứ khô ráo, mát mẻ của một người vừa tắm gội xong, đang đứng trước gương soi để ngắm lại dung nhan ḿnh. Từ cửa sổ pḥng, tôi chống cằm, ngồi hàng giờ để say sưa theo ḍng nước chẩy xối xả trên các mái ngói âm dương của mái nhà bên cạnh. Nước đua nhau chen chúc, đua nhau chẩy vào ống máng, rồi đi đâu? Nào ai biết được ḍng xuôi của nước?
https://i.imgur.com/oxLDsY3.gif
C̣n nước lụt ở Hội-An. Nước nhiều ơi là nhiều! Nước dâng cao ở mọi nơi. Một vài con đường trong phố Cổ ngập nước, đường phố có thể chèo ghe, bơi xuồng được. Những chiếc xe đạp “that nghiệp” trong thời gian đường phố bị lụt. Những đôi chân, những ống quần được làm việc hăng say để thay thế. Mọi người tha hồ lội tới lội lui trên một quăng đường ngập một thứ nước mầu vàng đục, mà người ta gọi là nước nguồn. Ghe xuồng đi lại trên đường phố. Mọi người xắn cao hai ống quần để lội. Hội-An trong những ngày lụt tháng Mười âm lịch hằng năm, vui ơi là vui! Đi lội nước lụt trở thành một kỷ niệm không thể nào quên của ngưởi dân phố Cổ.
Có lẽ tôi đă chủ quan khi nghĩ rằng con gái Hội-An tóc đen nhánh, nhờ gió và nắng vàng Hội-An. Da trắng như trứng gà bóc vỏ, nhờ tắm mưa phố cổ Hội-An. Răng chắc và lóng lánh như ngọc trai, nhờ uống nước giếng Bá Lễ, một giếng nước trong và ngọt ở Hội-An. Vâng, tôi cho rằng ư kiến trên là đúng, v́ tôi quá yêu Hội-An và cho rằng thiên nhiên đă tác động lên con người Hội-An.
Hội-An c̣n có những buổi tối đặc biệt, vô cùng yên tĩnh. Một không khí thanh b́nh kéo dài từ năm này sang năm khác. Nếu không có những đoàn hát từ trong Nam ra khuấy động phố phường bằng tiếng nói cười huyên náo trong giờ tan xuất, từ đầu đường đến cuối phố, tiếng guốc dép kéo lê trên mặt đường, tiếng gọi, tiếng chạy, tiếng xô đẩy nhau trên hè đường, th́ tưởng Hội-An đă có thói quen đi ngủ sớm! Tôi rất thích những buổi tối yên tĩnh, trầm mặc của phố Cổ Hội-An.
Nói tóm lại, tôi vốn mê Hội-An với những buổi sáng kim cương, buổi trưa vàng ṛng, buổi chiều cẩm thạch, và buổi tối ngọc trai, trân châu, mă năo. Phải bỏ Hội-An mà đi, tôi nghĩ tôi lại mất quê hương thêm một lần nữa. Lần thứ nhất, rời bỏ Hà-Nội, hành trang của tôi trong trí nhớ thơ dại có một tháp rùa Hoàn-Kiếm, một cầu Thê-Húc, một đền Ngọc-Sơn, một hồ Thuyền-Quang, một hồ Trúc-Bạch, một con đường Cổ-Ngư, một Cửa Ô. Rời bỏ Hội-An, trong mớ hành lư thập cẩm của tôi, tôi đă không quên mang theo một chút Chùa Cầu cổ xưa, một con sông Thu-Bồn xanh ngắt, một cù lao Phố tĩnh lặng, một Cửa Đại dậy sóng, một chút nắng vàng Hội-An, vài giọt mưa phố Cổ và rất nhiều, rất nhiều thương nhớ Hội-An. Ôi Hội-An! Bao giờ gặp lại? Nắng có c̣n vàng? Mưa có c̣n trong? Sóng biển Cửa Đại có c̣n tung bọt trắng xóa? Nước dừa ở Gành có c̣n ngọt ngào, thơm tho? Và ḍng sông Thu-Bồn có c̣n xanh mầu thương nhớ?
Nhưng với tôi, Hội-An c̣n là một miền đất định cư của một quê hương thứ hai. Quê hương thứ nhất - Hà-Nội – là nơi tôi đă sống vỏn vẹn có chín năm thời thơ ấu, bây giờ chỉ c̣n là một đám bụi mờ trong dĩ văng. Dù rằng với tuổi lên chín, đôi chân sáo của tôi đă tung tăng trên nhiều vỉa hè Hà-Nội. Phố Huế, Chợ Hôm với những chuyến tầu điện leng keng. Bờ hồ Hoàn-Kiếm với Tháp Rùa, đôi tay bé nhỏ ch́a ra để đón những viên lạc rang “phá-xa vừa ra nóng gịn” của ông già người Tầu rao bán. Với những buổi chợ phiên ngày Tết. Với ngôi trường Lam-Sơn thuở nhỏ. Với thầy Măo khuôn mặt thật dài và thật gầy. Với ngôi trường mù của những người kém may mắn không thấy được ánh sáng của cuộc đời. Với hồ Thuyền-Quang mặt nước trong xanh. Khi khôn lớn, với tôi, Hà-Nội c̣n tất cả những nét đẹp mà tuổi lên chín đă cảm nhận được, cộng thêm những nét yêu kiều trong các tác phẩm của Tự-Lực Văn-Đoàn đă lùi dần, để nhường chỗ cho một Hội-An mộc mạc, đă lưu luyến ḷng người bằng những nét đẹp hồn nhiên, xưa cũ. Như là rời bỏ Hà-Nội, tôi đă không mang theo quê hương được, th́ tôi đă có Hội-An để lấp đầy chỗ trống đó. Tôi nghĩ rằng tôi quả thật may mắn đă t́m thấy cho ḿnh một quê hương Hội-An.
Tôi yêu Hội-An với những buổi sáng, sau một giấc ngủ dài, mọi người nhịp nhàng với những sinh hoạt thường lệ. Học sinh cắp sách đến trường, công tư chức, quân nhân đi làm việc, tiếng động cơ xe cộ ồn ào đường phố. Tiếng rao quà lảnh lót, chen với tiếng nói cười của đám học tṛ, cùng với tiếng chuông xe đạp, xe xích-lô và tiếng xoèn xoẹt của chổi quét trên hè đường, đă tạo thành một bản ḥa tấu buổi sáng mà tôi tin rằng không một nhạc công tài ba nào có thể kết hợp cho đúng được. Những buổi sáng được nghỉ học, không phải dậy sớm, nên tôi thường nằm nướng trên giường để thưởng thức cho hết bản giao hưởng của phố phường ấy. Tôi cho đó là một lạc thú ở đời và chỉ thực sự thức dậy khi có người gọi tên tôi, lúc đó tôi mới vén màn, rời khỏi giường, để bắt đầu một ngày. Bữa ăn sáng xong, tôi đạp xe đi đây đó, lo công việc do mẹ tôi sai bảo. Hội-An rất dễ đi xe, v́ đường phố ít xe cộ, đường nào cũng ngắn, và ḷng đường hẹp. Tôi đạp xe mà hồn bay bổng nơi đâu. Có những lúc bị ngă, sau khi lồm cồm ḅ dậy, tôi mới biết ḿnh đă đụng xe vào ai, một bà già quang gánh qua đường vội, hoặc một em bé vừa đi vừa ăn cà-rem cây.
Thói quen ngủ một giấc ngủ ngắn sau bữa ăn trưa là một thói quen rất... Tây của thời kỳ nước nhà c̣n bị Pháp đô hộ. Buổi trưa ở Hội-An mới êm ả làm sao! Vạn vật như im ĺm, đồng lơa với sự lười biếng của thiên nhiên, tạo nên vẻ im ắng khác thường trong ngày. Xe cộ ít qua lại. Người người ngơi nghỉ. Vào mùa hè, tiếng ve sầu rền rĩ gọi hè, cùng những chùm Phượng-Vỹ đỏ rực một góc trời. Tôi c̣n nhớ sân trường Trần-Qúy-Cáp trồng toàn một thứ hoa học-tṛ này: Phượng-Vỹ đỏ tươi như máu, với những chú sâu đo leo lên trèo xuống với một sợi tơ, đă làm cho đám nữ sinh tôi sợ xanh mặt. Mấy chị em tôi, nếu không bị cha mẹ bắt ngủ trưa, th́ cũng lang thang đâu đó bên gốc cây, dưới bóng mát, để rong chơi cho hết buổi trưa hè, nếu không muốn đạp xe đi trong nắng, để thưởng thức hết hương vị của khoảng thời gian giữa sáng và chiều.
Nắng Hội-An đẹp vô ngần! Nắng vàng, một mầu vàng rất trong và rất ngọt. Mầu trong của pha lê và vị ngọt của đường phèn! Nhưng, có một thứ nắng Lào. Eo ơi! Nghe nói đă thổi từ bên Lào sang, qua dẫy núi Trường-Sơn, nên gió đă mang theo một chảo... lửa Trường-Sơn hắt vào ta, làm ngoài cảm giác rát quá và nóng quá, th́ không c̣n cảm giác nào nữa. Những ngày Hội-An có gió Lào, th́ mọi vật như khựng lại, mọi sinh hoạt như chậm hẳn và những con chó thè lưỡi đỏ ra để thở. Tất cả người và vật đều ở trong nhà, trong bóng mát, để trốn cái nóng nung người.Và không gian tĩnh mịch vô cùng!
Nhưng rồi mùa mưa tới. Mưa phũ phàng! Nước để dành ở đâu, từ bao lâu nay, trút xuống như thác đổ. Phố Cổ Hội-An ch́m trong màn nước mưa. Nước khắp nơi, trên trời rơi xuống, xối xả trên mọi nóc nhà, mọi cây cối và phủ trùm vạn vật. Những lằn chớp xé không trung, ngoằn ngoèo sáng như những chiếc roi điện, lóe lên rồi tắt ở một phía trời. Sấm nổ vang rền từ chỗ nọ chạy qua chỗ kia, làm những người yếu bóng vía phải sợ hăi. Trong không gian đẫm nước đó, tâm hồn tôi lại khô ráo, mát mẻ lạ thường. Thứ khô ráo, mát mẻ của một người vừa tắm gội xong, đang đứng trước gương soi để ngắm lại dung nhan ḿnh. Từ cửa sổ pḥng, tôi chống cằm, ngồi hàng giờ để say sưa theo ḍng nước chẩy xối xả trên các mái ngói âm dương của mái nhà bên cạnh. Nước đua nhau chen chúc, đua nhau chẩy vào ống máng, rồi đi đâu? Nào ai biết được ḍng xuôi của nước?
https://i.imgur.com/oxLDsY3.gif
C̣n nước lụt ở Hội-An. Nước nhiều ơi là nhiều! Nước dâng cao ở mọi nơi. Một vài con đường trong phố Cổ ngập nước, đường phố có thể chèo ghe, bơi xuồng được. Những chiếc xe đạp “that nghiệp” trong thời gian đường phố bị lụt. Những đôi chân, những ống quần được làm việc hăng say để thay thế. Mọi người tha hồ lội tới lội lui trên một quăng đường ngập một thứ nước mầu vàng đục, mà người ta gọi là nước nguồn. Ghe xuồng đi lại trên đường phố. Mọi người xắn cao hai ống quần để lội. Hội-An trong những ngày lụt tháng Mười âm lịch hằng năm, vui ơi là vui! Đi lội nước lụt trở thành một kỷ niệm không thể nào quên của ngưởi dân phố Cổ.
Có lẽ tôi đă chủ quan khi nghĩ rằng con gái Hội-An tóc đen nhánh, nhờ gió và nắng vàng Hội-An. Da trắng như trứng gà bóc vỏ, nhờ tắm mưa phố cổ Hội-An. Răng chắc và lóng lánh như ngọc trai, nhờ uống nước giếng Bá Lễ, một giếng nước trong và ngọt ở Hội-An. Vâng, tôi cho rằng ư kiến trên là đúng, v́ tôi quá yêu Hội-An và cho rằng thiên nhiên đă tác động lên con người Hội-An.
Hội-An c̣n có những buổi tối đặc biệt, vô cùng yên tĩnh. Một không khí thanh b́nh kéo dài từ năm này sang năm khác. Nếu không có những đoàn hát từ trong Nam ra khuấy động phố phường bằng tiếng nói cười huyên náo trong giờ tan xuất, từ đầu đường đến cuối phố, tiếng guốc dép kéo lê trên mặt đường, tiếng gọi, tiếng chạy, tiếng xô đẩy nhau trên hè đường, th́ tưởng Hội-An đă có thói quen đi ngủ sớm! Tôi rất thích những buổi tối yên tĩnh, trầm mặc của phố Cổ Hội-An.
Nói tóm lại, tôi vốn mê Hội-An với những buổi sáng kim cương, buổi trưa vàng ṛng, buổi chiều cẩm thạch, và buổi tối ngọc trai, trân châu, mă năo. Phải bỏ Hội-An mà đi, tôi nghĩ tôi lại mất quê hương thêm một lần nữa. Lần thứ nhất, rời bỏ Hà-Nội, hành trang của tôi trong trí nhớ thơ dại có một tháp rùa Hoàn-Kiếm, một cầu Thê-Húc, một đền Ngọc-Sơn, một hồ Thuyền-Quang, một hồ Trúc-Bạch, một con đường Cổ-Ngư, một Cửa Ô. Rời bỏ Hội-An, trong mớ hành lư thập cẩm của tôi, tôi đă không quên mang theo một chút Chùa Cầu cổ xưa, một con sông Thu-Bồn xanh ngắt, một cù lao Phố tĩnh lặng, một Cửa Đại dậy sóng, một chút nắng vàng Hội-An, vài giọt mưa phố Cổ và rất nhiều, rất nhiều thương nhớ Hội-An. Ôi Hội-An! Bao giờ gặp lại? Nắng có c̣n vàng? Mưa có c̣n trong? Sóng biển Cửa Đại có c̣n tung bọt trắng xóa? Nước dừa ở Gành có c̣n ngọt ngào, thơm tho? Và ḍng sông Thu-Bồn có c̣n xanh mầu thương nhớ?