trungthuc
08-23-2020, 19:18
Vaccine ngừa COVID-19 an toàn và hiệu quả đang là niềm mong đợi của rất nhiều người trên thế giới. Nhưng đă có những dấu hiệu cho thấy một số quốc gia, hoặc sẽ đầu cơ vaccine cho riêng nước ḿnh, hoặc sử dụng vaccine làm công cụ ngoại giao để mở rộng sự ảnh hưởng về chính trị. Trong khi đó, để kiểm soát COVID-19 và vượt qua đại dịch này, thế giới không chỉ cần có vaccine mà c̣n cần một cơ chế phân phối vaccine công bằng và hợp lư.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2020/08/BL-Thuoc-Nga-Tau-Ngoai-Giao-3.jpg
Vaccine chống COVID-19 do Nga chế tạo. (H́nh: Alexander Zemlianichenko Jr/ Russian Direct Investment Fund via AP)
Những lời hứa sớm
Hồi đầu tuần này, các giới chức y tế TQ bắt đầu hứa hẹn sẽ cung cấp vaccine ngừa COVID-19 cho một số quốc gia mà Bắc Kinh coi là thân cận với mong ước lấy lại vị thế quốc tế mà TQ đă đánh mất do đại dịch COVID-19 xuất phát từ Vũ Hán gây thảm họa khắp toàn cầu.
Báo The Wall Street Journal cho biết, hôm thứ Hai, 17 tháng Tám, Bộ Ngoại Giao TQ cam kết với Philippines sẽ được ưu tiên nhận vaccine ngừa COVID-19 v́ Tổng thống Rodrigo Duterte của Philippines trực tiếp van nài Chủ tịch Tập Cận B́nh của TQ, thậm chí ông Duterte c̣n xung phong làm người đầu tiên tiêm vaccine TQ. Pakistan, đồng minh gần gũi nhất của TQ, cũng được cam kết sẽ có được lượng vaccine đủ cho một phần tư dân số 220 triệu người, đổi lại Pakistan phải cho phép tập đoàn dược phẩm quốc gia TQ Sinopharm được thử nghiệm vaccine trên người dân Pakistan.
Ngay cả Nga – mà mới ngày 11 Tháng Tám huênh hoang tuyên bố là nước đầu tiên phê chuẩn một loại vaccine ngừa COVID-19 có tên là Sputnit V – cũng đề nghị hợp tác sản xuất loại vaccine Ad5-nCoV do quân đội Trung Quốc hợp tác với CanSino Biologics Inc. – liên doanh giữa Trung Quốc và Canada – bào chế và đă được Bắc Kinh cấp bằng sáng chế dù chưa bắt đầu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối để biết nó có hiệu quả hay không.
Cuộc đua vaccine: Tốc độ hay hiệu quả?
Cho đến nay, theo thông tin của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO), thế giới có hơn 160 dự án nghiên cứu bào chế vaccine ngừa COVID-19, 21 loại vaccine đang được thử nghiệm lâm sàng, trong đó có 6 loại đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3, tức là giai đoạn cuối, để kiểm tra mức độ an toàn và hiệu quả trước khi cơ quan có thẩm quyền xem xét cấp giấy phép sử dụng rộng răi. Trong số 6 loại vaccine thử nghiệm giai đoạn cuối này TQ có đến 3 loại, Hoa Kỳ, Anh, và Đức mỗi nước có một loại.
Thử nghiệm là một chuyện, thành công hay không là chuyện khác, và công chúng cũng như giới khoa học có tin tưởng để đưa vaccine đó vào cơ thể con người hay không lại là chuyện khác nữa. Vào tuần trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Nga đă bào chế thành công vaccine ngừa COVID-19 đặt tên là Sputnik V nhưng các chuyên gia Nga và quốc tế lập tức lên tiếng cảnh cáo về nguy cơ tiềm ẩn do việc đốt cháy giai đoạn một cách phản khoa học.
Theo báo The Washington Post, vaccine Sputnik V do Viện Nghiên Cứu Gamaleya về Vi Sinh Học và Dịch Tễ Học của Nga bào chế chỉ mới được thử nghiệm trên 38 người và chuẩn bị thử nghiệm trên 2,000 người nữa. Để so sánh, vaccine mRNA-1273 của công ty Moderna Inc. của Mỹ đă được thử nghiệm thành công giai đoạn 2 với 600 người và đang thử nghiệm giai đoạn 3 với 30,000 người nhưng chưa được phê chuẩn để sử dụng rộng răi.
Ư chí chính trị, quyết tâm về đích sớm nhất trong cuộc đua với các cường quốc phương Tây có thể là động lực đằng sau quyết định vội vă của Nga, bất chấp rủi ro mà loại vaccine đó gây ra cho tính mạng và sức khỏe người dân. Dẫu vậy, đă có 20 quốc gia đặt mua vaccine của Nga, theo thông tin từ Moscow, thậm chí các vị Tổng thống của Mexico và Venezuela đă đánh tiếng sẽ là những người đầu tiên tiêm loại vaccine này.
TQ không thông báo chi tiết các thỏa thuận cung cấp vaccine với các nước, cũng không đưa ra các thông tin về quá tŕnh nghiên cứu và thử nghiệm vaccine nên có nhiều chuyên gia không biết vaccine của TQ thật sự hiệu quả đến đâu cũng như bằng cách nào Bắc Kinh vừa có thể đáp ứng nhu cầu của khối dân số hơn 1.4 tỷ người vừa có dư vaccine để cung cấp cho các nước đồng minh thân cận.
Mỹ là quốc gia bị dịch COVID-19 gây ảnh hưởng nặng nề nhất vẫn chưa xác quyết bao giờ sẽ có vaccine, dù chính phủ của Tổng thống Donald Trump nhiều lần bày tỏ mong muốn vaccine sẽ có trước ngày bầu cử tổng thống, 3 tháng Mười Một tới đây. Chính phủ Mỹ cũng không hứa hẹn sẽ cung cấp vaccine cho nước nào và khi được hỏi, Bộ Trưởng Y Tế Alex Azar chỉ nói đại khái trong tuần trước rằng Hoa Kỳ sẽ cung cấp vaccine cho các nước khác sau khi đáp ứng nhu cầu của người dân trong nước. Cũng nên lưu ư, cho đến nay, Mỹ là nước mạnh tay nhất đầu tư vào các dự án nghiên cứu và bào chế vaccine với hơn 10 tỷ USD và luôn công khai các hoạt động, cả việc nghiên cứu và công bố về tài chánh.
Vaccine chỉ dành cho người giàu?
Mỹ cũng không giấu diếm việc đặt cọc nhiều tỷ đô la để mua vaccine của các công ty Moderna Inc. (Mỹ), AstraZeneca (Anh) và BioNTech (Đức). Liên Âu và Anh cũng đặt mua như vậy với số lượng ít hơn so với Mỹ.
Hành động của Mỹ và một số nước giàu làm cho nhiều chuyên gia y tế cộng đồng lo ngại về "bi kịch của chủ nghĩa dân tộc vaccine" như lời cảnh báo trên tạp chí Foreign Affairs: "Không có một cam kết quốc tế thực thi được về một phương cách phân phối vaccine trên toàn cầu công bằng và hợp lư, các nhà lănh đạo sẽ ưu tiên chăm sóc người dân nước ḿnh hơn là làm chậm đà lây lan của COVID-19 ở các nơi khác hoặc giúp bảo vệ các nhân viên y tế có vai tṛ thiết yếu và những thành phần dễ tổn thương ở các nước khác".
Hơn thế nữa, các nước giàu tranh nhau mua sẽ đẩy giá vaccine và các vật liệu có liên quan lên cao, đẩy các nước nghèo vào chỗ khốn cùng, đại dịch sẽ hoành hành thêm và hố ngăn cách giàu nghèo càng thêm trầm trọng hơn.
Mối lo ngại này có căn cơ thực tế. Trong những ngày đầu dịch COVID-19 bùng phát ở Vũ Hán, TQ đă t́m mọi cách đầu cơ tích trữ khẩu trang, mặt nạ và trang bị bảo hộ cá nhân để rồi khi dịch bệnh lan ra toàn cầu, các chính phủ khác đă phải chật vật giành nhau mua các loại trang bị y tế đó. Cho đến nay vẫn c̣n đến 70 quốc gia áp đặt lệnh cấm xuất cảng các loại vật dụng y tế thiết yếu này.
Khi dịch cúm gà H1N1 bùng phát năm 2009, đă làm thiệt mạng 284,000 người trên toàn cầu, các nước giàu đă mua hết số vaccine ngừa cúm gà đă được bào chế. Khi WTO kêu gọi hiến tặng th́ chỉ có Úc, Canada, Hoa Kỳ và 6 quốc gia khác chia sẻ cho các nước nghèo 10% số vaccine mà họ có, sau khi tính toán số vaccine c̣n lại có đủ dùng cho nhu cầu của người dân trong nước hay không.
Với hơn 21.7 triệu người bị nhiễm bệnh và 772,000 người chết v́ COVID-19 tính đến giữa tháng Tám này, đại dịch này c̣n nguy hiểm hơn dịch cúm gà rất nhiều và do vậy t́nh trạng tranh mua và tích trữ vaccine chắc chắn sẽ xảy ra.
Vaccine là công cụ ngoại giao
Nhưng "chủ nghĩa dân tộc vaccine" (vaccine nationalism) không chỉ thể hiện ở việc đầu cơ tích trữ mà nguy hiểm hơn, vaccine sẽ được sử dụng như một công cụ về ngoại giao. Việc cung cấp vaccine không phụ thuộc vào mức nguy cấp của dịch bệnh mà dựa vào các tính toán có mục đích chính trị. Các chuyên gia y tế toàn cầu cho rằng Nga, Trung Quốc và một vài nước khác đang đi theo con đường này, biến mọi loại vaccine có hiệu quả thành "mặt hàng đổi chác" để mở rộng ảnh hưởng chính trị, kinh tế, nâng cao h́nh ảnh quốc gia ḿnh và thu phục các nước thù địch.
Việc đặt tên cho loại vaccine mới là Spunik V cho thấy ư đồ "che dấu" của ông Putin muốn gợi lại niềm vinh quang xưa cũ về tài năng khoa học của người Nga. Với việc phóng thành công vệ tinh nhân tạo đầu tiên lên quỹ đạo Trái Đất, vệ tinh Sputnik vào tháng Mười, 1957, Liên Xô (cũ) đă đi trước Mỹ một bước trong kỹ nghệ hàng không vũ trụ.
Nhưng chỉ một bước đó thôi, từ đó về sau Nga luôn phải lẽo đẽo sau Mỹ trên con đường thám hiểm không gian, từ việc đưa người lên Mặt Trăng đến khám phá Sao Hỏa và các thiên hà xa xôi. Không ai phủ nhận nước Nga có tiềm năng khoa học hùng mạnh, nhất là về vũ khí quân sự, nhưng công nghệ phục vụ đời sống con người của Nga th́ rất đáng thất vọng, từ chiếc xe hơi cho đến những vật dụng gia đ́nh hằng ngày. Nga cũng chưa bao giờ nổi bật trong lĩnh vực y sinh học, cho nên thành tích dẫn đầu của Nga trong việc bào chế vaccine ngừa COVID-19 làm cho người ta hoài nghi, chế giễu và dỉ nhiên lo ngại cao hơn là sự thán phục.
TQ đang bị cô lập trên toàn thế giới do cách hành xử thô lổ của họ. Nếu bào chế được một loại vaccine hiệu quả trước cả phương Tây th́ đó sẽ là cơ hội lớn để Bắc Kinh vừa chứng tỏ tiềm lực khoa học, vừa có thể sắm vai "hiệp sĩ cứu khốn pḥ nguy", giúp các nước khống chế con virus quái ác và che giấu sự thật lịch sử rằng con virus đó xuất phát từ chính ở TQ. Nhưng đảng CSTQ chưa bao giờ là người "nghĩa hiệp" theo đúng nghĩa mà thực tế chỉ luôn t́m mọi cơ hội để trục lợi về kinh tế và chính trị. Có điều, với TQ những "mưu hèn kế bẩn luôn khoác những bộ áo đầy ngôn từ hoa mỹ".
Đại dự án hạ tầng giao thông với cái tên mỹ miều "Nhất Lộ Nhất Đới" chẳng hạn thực chất là một cái "bẫy nợ khổng lồ" mà nhiều nước hiện đang cố gắng thoát ra. Năm 2017, Bắc Kinh khởi động "Con Đường Tơ Lụa Y Tế" (Health Silk Road) th́ chỉ hai năm sau đại dịch COVID-19 theo con đường này từ TQ phát tán ra khắp các lục địa. Chưa kể rằng, từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát ở Vũ Hán, TQ đă bí mật thu gom hết trang bị y tế thiết yếu rồi sau đó lao vào cuộc đua t́m kiếm vaccine bằng cách xâm nhập mạng và ăn cắp công tŕnh nghiên cứu y khoa của Mỹ và các nước phương Tây khác.
Xem danh sách những quốc gia được TQ cam kết cung cấp vaccine có thể dễ dàng nhận thấy đó là những nước thân cận với Bắc Kinh như Pakistan, hoặc những nước Bắc Kinh đang cố gây thiện cảm như Philippines, Indonesia, là những nước có lợi thế pháp lư trong cuộc tranh chấp với TQ về chủ quyền trên Biển Đông, chứ không phải các nước nghèo ở Châu Phi châu và Châu Mỹ Latin đang cần sự quan tâm và hỗ trợ của thế giới.
Trước đây để nhận được khẩu trang và đồ bảo hộ chống dịch từ TQ, lănh đạo của một số quốc gia phải lên truyền h́nh bày tỏ ḷng biết ơn sâu sắc đến ông Tập Cận B́nh và đảng CS Tàu. Mai này, để được nhận vaccine của TQ, liệu các nước này sẽ phải nhân nhượng cái ǵ, lănh thổ hay chủ quyền quốc gia theo đ̣i hỏi của Bắc Kinh?
Để vaccine được phân phối công bằng và hợp lư, có tác dụng ngăn chặn và kiểm soát dịch trên quy mô toàn cầu chứ không phải là một thứ vũ khí chính trị phục vụ cho mưu đồ chiến lược của một số nhà độc tài, cần có những nỗ lực lớn lao của các nhà lănh đạo chính trị thế giới. Thiết nghĩ, Liên Hiệp Quốc nên đứng ra huy động đóng góp tài chánh từ các nước giàu G-7, G-20 đặt mua những loại vaccine được chứng tỏ mức độ an toàn và hiệu quả để phân phối cho các nước nghèo tùy theo t́nh h́nh dịch bệnh của từng nước, không phân biệt thể chế và xu hướng chính trị của các nước đó.
Sưu tầm
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2020/08/BL-Thuoc-Nga-Tau-Ngoai-Giao-3.jpg
Vaccine chống COVID-19 do Nga chế tạo. (H́nh: Alexander Zemlianichenko Jr/ Russian Direct Investment Fund via AP)
Những lời hứa sớm
Hồi đầu tuần này, các giới chức y tế TQ bắt đầu hứa hẹn sẽ cung cấp vaccine ngừa COVID-19 cho một số quốc gia mà Bắc Kinh coi là thân cận với mong ước lấy lại vị thế quốc tế mà TQ đă đánh mất do đại dịch COVID-19 xuất phát từ Vũ Hán gây thảm họa khắp toàn cầu.
Báo The Wall Street Journal cho biết, hôm thứ Hai, 17 tháng Tám, Bộ Ngoại Giao TQ cam kết với Philippines sẽ được ưu tiên nhận vaccine ngừa COVID-19 v́ Tổng thống Rodrigo Duterte của Philippines trực tiếp van nài Chủ tịch Tập Cận B́nh của TQ, thậm chí ông Duterte c̣n xung phong làm người đầu tiên tiêm vaccine TQ. Pakistan, đồng minh gần gũi nhất của TQ, cũng được cam kết sẽ có được lượng vaccine đủ cho một phần tư dân số 220 triệu người, đổi lại Pakistan phải cho phép tập đoàn dược phẩm quốc gia TQ Sinopharm được thử nghiệm vaccine trên người dân Pakistan.
Ngay cả Nga – mà mới ngày 11 Tháng Tám huênh hoang tuyên bố là nước đầu tiên phê chuẩn một loại vaccine ngừa COVID-19 có tên là Sputnit V – cũng đề nghị hợp tác sản xuất loại vaccine Ad5-nCoV do quân đội Trung Quốc hợp tác với CanSino Biologics Inc. – liên doanh giữa Trung Quốc và Canada – bào chế và đă được Bắc Kinh cấp bằng sáng chế dù chưa bắt đầu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối để biết nó có hiệu quả hay không.
Cuộc đua vaccine: Tốc độ hay hiệu quả?
Cho đến nay, theo thông tin của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO), thế giới có hơn 160 dự án nghiên cứu bào chế vaccine ngừa COVID-19, 21 loại vaccine đang được thử nghiệm lâm sàng, trong đó có 6 loại đang được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3, tức là giai đoạn cuối, để kiểm tra mức độ an toàn và hiệu quả trước khi cơ quan có thẩm quyền xem xét cấp giấy phép sử dụng rộng răi. Trong số 6 loại vaccine thử nghiệm giai đoạn cuối này TQ có đến 3 loại, Hoa Kỳ, Anh, và Đức mỗi nước có một loại.
Thử nghiệm là một chuyện, thành công hay không là chuyện khác, và công chúng cũng như giới khoa học có tin tưởng để đưa vaccine đó vào cơ thể con người hay không lại là chuyện khác nữa. Vào tuần trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố Nga đă bào chế thành công vaccine ngừa COVID-19 đặt tên là Sputnik V nhưng các chuyên gia Nga và quốc tế lập tức lên tiếng cảnh cáo về nguy cơ tiềm ẩn do việc đốt cháy giai đoạn một cách phản khoa học.
Theo báo The Washington Post, vaccine Sputnik V do Viện Nghiên Cứu Gamaleya về Vi Sinh Học và Dịch Tễ Học của Nga bào chế chỉ mới được thử nghiệm trên 38 người và chuẩn bị thử nghiệm trên 2,000 người nữa. Để so sánh, vaccine mRNA-1273 của công ty Moderna Inc. của Mỹ đă được thử nghiệm thành công giai đoạn 2 với 600 người và đang thử nghiệm giai đoạn 3 với 30,000 người nhưng chưa được phê chuẩn để sử dụng rộng răi.
Ư chí chính trị, quyết tâm về đích sớm nhất trong cuộc đua với các cường quốc phương Tây có thể là động lực đằng sau quyết định vội vă của Nga, bất chấp rủi ro mà loại vaccine đó gây ra cho tính mạng và sức khỏe người dân. Dẫu vậy, đă có 20 quốc gia đặt mua vaccine của Nga, theo thông tin từ Moscow, thậm chí các vị Tổng thống của Mexico và Venezuela đă đánh tiếng sẽ là những người đầu tiên tiêm loại vaccine này.
TQ không thông báo chi tiết các thỏa thuận cung cấp vaccine với các nước, cũng không đưa ra các thông tin về quá tŕnh nghiên cứu và thử nghiệm vaccine nên có nhiều chuyên gia không biết vaccine của TQ thật sự hiệu quả đến đâu cũng như bằng cách nào Bắc Kinh vừa có thể đáp ứng nhu cầu của khối dân số hơn 1.4 tỷ người vừa có dư vaccine để cung cấp cho các nước đồng minh thân cận.
Mỹ là quốc gia bị dịch COVID-19 gây ảnh hưởng nặng nề nhất vẫn chưa xác quyết bao giờ sẽ có vaccine, dù chính phủ của Tổng thống Donald Trump nhiều lần bày tỏ mong muốn vaccine sẽ có trước ngày bầu cử tổng thống, 3 tháng Mười Một tới đây. Chính phủ Mỹ cũng không hứa hẹn sẽ cung cấp vaccine cho nước nào và khi được hỏi, Bộ Trưởng Y Tế Alex Azar chỉ nói đại khái trong tuần trước rằng Hoa Kỳ sẽ cung cấp vaccine cho các nước khác sau khi đáp ứng nhu cầu của người dân trong nước. Cũng nên lưu ư, cho đến nay, Mỹ là nước mạnh tay nhất đầu tư vào các dự án nghiên cứu và bào chế vaccine với hơn 10 tỷ USD và luôn công khai các hoạt động, cả việc nghiên cứu và công bố về tài chánh.
Vaccine chỉ dành cho người giàu?
Mỹ cũng không giấu diếm việc đặt cọc nhiều tỷ đô la để mua vaccine của các công ty Moderna Inc. (Mỹ), AstraZeneca (Anh) và BioNTech (Đức). Liên Âu và Anh cũng đặt mua như vậy với số lượng ít hơn so với Mỹ.
Hành động của Mỹ và một số nước giàu làm cho nhiều chuyên gia y tế cộng đồng lo ngại về "bi kịch của chủ nghĩa dân tộc vaccine" như lời cảnh báo trên tạp chí Foreign Affairs: "Không có một cam kết quốc tế thực thi được về một phương cách phân phối vaccine trên toàn cầu công bằng và hợp lư, các nhà lănh đạo sẽ ưu tiên chăm sóc người dân nước ḿnh hơn là làm chậm đà lây lan của COVID-19 ở các nơi khác hoặc giúp bảo vệ các nhân viên y tế có vai tṛ thiết yếu và những thành phần dễ tổn thương ở các nước khác".
Hơn thế nữa, các nước giàu tranh nhau mua sẽ đẩy giá vaccine và các vật liệu có liên quan lên cao, đẩy các nước nghèo vào chỗ khốn cùng, đại dịch sẽ hoành hành thêm và hố ngăn cách giàu nghèo càng thêm trầm trọng hơn.
Mối lo ngại này có căn cơ thực tế. Trong những ngày đầu dịch COVID-19 bùng phát ở Vũ Hán, TQ đă t́m mọi cách đầu cơ tích trữ khẩu trang, mặt nạ và trang bị bảo hộ cá nhân để rồi khi dịch bệnh lan ra toàn cầu, các chính phủ khác đă phải chật vật giành nhau mua các loại trang bị y tế đó. Cho đến nay vẫn c̣n đến 70 quốc gia áp đặt lệnh cấm xuất cảng các loại vật dụng y tế thiết yếu này.
Khi dịch cúm gà H1N1 bùng phát năm 2009, đă làm thiệt mạng 284,000 người trên toàn cầu, các nước giàu đă mua hết số vaccine ngừa cúm gà đă được bào chế. Khi WTO kêu gọi hiến tặng th́ chỉ có Úc, Canada, Hoa Kỳ và 6 quốc gia khác chia sẻ cho các nước nghèo 10% số vaccine mà họ có, sau khi tính toán số vaccine c̣n lại có đủ dùng cho nhu cầu của người dân trong nước hay không.
Với hơn 21.7 triệu người bị nhiễm bệnh và 772,000 người chết v́ COVID-19 tính đến giữa tháng Tám này, đại dịch này c̣n nguy hiểm hơn dịch cúm gà rất nhiều và do vậy t́nh trạng tranh mua và tích trữ vaccine chắc chắn sẽ xảy ra.
Vaccine là công cụ ngoại giao
Nhưng "chủ nghĩa dân tộc vaccine" (vaccine nationalism) không chỉ thể hiện ở việc đầu cơ tích trữ mà nguy hiểm hơn, vaccine sẽ được sử dụng như một công cụ về ngoại giao. Việc cung cấp vaccine không phụ thuộc vào mức nguy cấp của dịch bệnh mà dựa vào các tính toán có mục đích chính trị. Các chuyên gia y tế toàn cầu cho rằng Nga, Trung Quốc và một vài nước khác đang đi theo con đường này, biến mọi loại vaccine có hiệu quả thành "mặt hàng đổi chác" để mở rộng ảnh hưởng chính trị, kinh tế, nâng cao h́nh ảnh quốc gia ḿnh và thu phục các nước thù địch.
Việc đặt tên cho loại vaccine mới là Spunik V cho thấy ư đồ "che dấu" của ông Putin muốn gợi lại niềm vinh quang xưa cũ về tài năng khoa học của người Nga. Với việc phóng thành công vệ tinh nhân tạo đầu tiên lên quỹ đạo Trái Đất, vệ tinh Sputnik vào tháng Mười, 1957, Liên Xô (cũ) đă đi trước Mỹ một bước trong kỹ nghệ hàng không vũ trụ.
Nhưng chỉ một bước đó thôi, từ đó về sau Nga luôn phải lẽo đẽo sau Mỹ trên con đường thám hiểm không gian, từ việc đưa người lên Mặt Trăng đến khám phá Sao Hỏa và các thiên hà xa xôi. Không ai phủ nhận nước Nga có tiềm năng khoa học hùng mạnh, nhất là về vũ khí quân sự, nhưng công nghệ phục vụ đời sống con người của Nga th́ rất đáng thất vọng, từ chiếc xe hơi cho đến những vật dụng gia đ́nh hằng ngày. Nga cũng chưa bao giờ nổi bật trong lĩnh vực y sinh học, cho nên thành tích dẫn đầu của Nga trong việc bào chế vaccine ngừa COVID-19 làm cho người ta hoài nghi, chế giễu và dỉ nhiên lo ngại cao hơn là sự thán phục.
TQ đang bị cô lập trên toàn thế giới do cách hành xử thô lổ của họ. Nếu bào chế được một loại vaccine hiệu quả trước cả phương Tây th́ đó sẽ là cơ hội lớn để Bắc Kinh vừa chứng tỏ tiềm lực khoa học, vừa có thể sắm vai "hiệp sĩ cứu khốn pḥ nguy", giúp các nước khống chế con virus quái ác và che giấu sự thật lịch sử rằng con virus đó xuất phát từ chính ở TQ. Nhưng đảng CSTQ chưa bao giờ là người "nghĩa hiệp" theo đúng nghĩa mà thực tế chỉ luôn t́m mọi cơ hội để trục lợi về kinh tế và chính trị. Có điều, với TQ những "mưu hèn kế bẩn luôn khoác những bộ áo đầy ngôn từ hoa mỹ".
Đại dự án hạ tầng giao thông với cái tên mỹ miều "Nhất Lộ Nhất Đới" chẳng hạn thực chất là một cái "bẫy nợ khổng lồ" mà nhiều nước hiện đang cố gắng thoát ra. Năm 2017, Bắc Kinh khởi động "Con Đường Tơ Lụa Y Tế" (Health Silk Road) th́ chỉ hai năm sau đại dịch COVID-19 theo con đường này từ TQ phát tán ra khắp các lục địa. Chưa kể rằng, từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát ở Vũ Hán, TQ đă bí mật thu gom hết trang bị y tế thiết yếu rồi sau đó lao vào cuộc đua t́m kiếm vaccine bằng cách xâm nhập mạng và ăn cắp công tŕnh nghiên cứu y khoa của Mỹ và các nước phương Tây khác.
Xem danh sách những quốc gia được TQ cam kết cung cấp vaccine có thể dễ dàng nhận thấy đó là những nước thân cận với Bắc Kinh như Pakistan, hoặc những nước Bắc Kinh đang cố gây thiện cảm như Philippines, Indonesia, là những nước có lợi thế pháp lư trong cuộc tranh chấp với TQ về chủ quyền trên Biển Đông, chứ không phải các nước nghèo ở Châu Phi châu và Châu Mỹ Latin đang cần sự quan tâm và hỗ trợ của thế giới.
Trước đây để nhận được khẩu trang và đồ bảo hộ chống dịch từ TQ, lănh đạo của một số quốc gia phải lên truyền h́nh bày tỏ ḷng biết ơn sâu sắc đến ông Tập Cận B́nh và đảng CS Tàu. Mai này, để được nhận vaccine của TQ, liệu các nước này sẽ phải nhân nhượng cái ǵ, lănh thổ hay chủ quyền quốc gia theo đ̣i hỏi của Bắc Kinh?
Để vaccine được phân phối công bằng và hợp lư, có tác dụng ngăn chặn và kiểm soát dịch trên quy mô toàn cầu chứ không phải là một thứ vũ khí chính trị phục vụ cho mưu đồ chiến lược của một số nhà độc tài, cần có những nỗ lực lớn lao của các nhà lănh đạo chính trị thế giới. Thiết nghĩ, Liên Hiệp Quốc nên đứng ra huy động đóng góp tài chánh từ các nước giàu G-7, G-20 đặt mua những loại vaccine được chứng tỏ mức độ an toàn và hiệu quả để phân phối cho các nước nghèo tùy theo t́nh h́nh dịch bệnh của từng nước, không phân biệt thể chế và xu hướng chính trị của các nước đó.
Sưu tầm