trungthuc
09-05-2020, 22:09
Chuyện ăn uống từ lâu đă không c̣n chỉ là ăn sao cho no, mà c̣n là ăn sao cho "đúng". Nhiều người nghĩ ăn là công việc của bản năng sinh tồn, sinh ra đă biết đói là phải ăn, nhưng đối với người Việt Nam th́ đến cả việc ăn cũng phải học.
Người Việt Nam thường noi theo cách "dĩ thực vi tiên", lấy cái ăn làm đầu, tuy nhiên "cái ăn" ở đây cũng không chỉ đơn giản là ăn để thoả măn, để sung sướng và no bụng. Từ lâu, việc ăn uống đối với người Việt Nam là chuyện có mối liên hệ mật thiết với đời sống tinh thần. Người dân Việt viện cớ ăn uống để tỏ ḷng kính trọng với tổ tiên (ngày giỗ, lễ lạt, cúng kiếng...), để thể hiện sự quan tâm, săn sóc (gắp thức ăn cho nhau, mẹ, chị, vợ... nấu cơm theo sở thích chồng, con...), và c̣n dùng để đúc kết, dạy dỗ các thế hệ mai sau nữa.
HỌC ĂN, HỌC NÓI, HỌC GÓI, HỌC MỞ
https://wiki-travel.com.vn/Uploads/picture/qiongru-195127095155-Hoc-an-hoc-noi-hoc-goi-hoc-mo.jpg
Đây là câu nói mà bất cứ đứa trẻ Việt Nam nào cũng nghe được vài lần trong cuộc sống, có khi từ miệng của ông bà, có khi từ mẹ cha. Câu nói tuy đơn giản nhưng đúc kết lại sự quan trọng của việc nâng cao ư thức học hỏi, sự tinh tế, tính quan sát.
Rằng là ở đời th́ cái ǵ cũng phải chú ư học hỏi, không được phép chủ quan: ăn là ăn như thế nào cho có văn hoá, cho đúng, cho lịch sự? Nói th́ phải học ra sao để nói lời hay, ư đẹp? Tất cả đều phải được tôi luyện và rèn giũa từ bé để trở thành con người thanh lịch.
ĂN TRÔNG NỒI, NGỒI TRÔNG HƯỚNG
https://wiki-travel.com.vn/Uploads/picture/qiongru-195227095219-An-trong-noi-ngoi-trong-huong.jpg
Người Việt Nam có văn hoá ăn cơm cùng gia đ́nh, mà khi ăn uống cùng với nhiều người th́ có những chuyện cần phải để ư. Ví như ăn th́ phải trông nồi, xem cơm c̣n nhiều hay vơi, và để ư đến số người cần ăn, chứ không được ăn quá nhiều quá mức, đến người sau lại không c̣n phần để ăn.
Mặt khác, việc "trông nồi" cũng có thể nói đến văn hoá săn sóc lẫn nhau, khi các thành viên trong gia đ́nh muốn ăn thêm ai ngồi gần nồi cơm, th́ nên biết tự giác giúp họ bới, nhất là với bậc trưởng bối hay các em nhỏ. Mặt khác, "ngồi trông hướng" cũng là một cụm rất ngắn gọn, nhưng từ đó rút ra được nhiều điều, rằng phải để ư trước sau, để ư đến hoàn cảnh mà hành xử cho phù hợp, không làm phiền ḷng ai.
NHAI KỸ, NO LÂU
https://wiki-travel.com.vn/Uploads/picture/qiongru-195227095233-Nhai-ky-no-lau.jpg
Ông bà chúng ta từ xưa đă biết rằng, khi ăn uống th́ phải chậm răi, kỹ càng. Ăn quá nhanh sẽ khiến cho thức ăn c̣n cứng, khó tiêu hoá được, làm đầy bụng. Và v́ không tiêu hoá được cho nên sẽ mau có cảm giác đói. Mặc khác, khi chúng ta nhai kỹ, thức ăn được nghiền cẩn thận, khi trôi xuống bao tử sẽ được tiêu hoá dễ dàng hơn, các chất dinh dưởng hấp thụ được tốt hơn.
ĂN QUẢ NHỚ KẺ TRỒNG CÂY
https://wiki-travel.com.vn/Uploads/picture/qiongru-195227095258-An-qua-nho-ke-trong-cay.jpg
Khi ăn một trái cây ngọt, chúng ta nên tự hỏi, do đâu mà có? Là ai đă ngày ngày chăm bón cho cây, chờ ngày cây đơm hoa kết quả để có trái mà ăn! Đấy, từ đây lại liên tưởng rộng ra, chúng ta có thể ngồi ở hiện tại, làm những việc mà chúng ta đang làm, không phải là do công ơn sinh thành, dưỡng dục của ông bà cha mẹ hay sao? Mặt khác, câu nói này cũng có nghĩa là đă hưởng lợi ích, th́ phải nhớ đến người hay vật đă cho ḿnh lợi ích đó để nhớ ơn của họ. Đơn giản như việc ăn một quả ngọt, th́ phải biết ơn người đă trồng cây mà thôi.
MUỐN ĂN TH̀ LĂN VÀO BẾP
https://wiki-travel.com.vn/Uploads/picture/qiongru-195327095349-Muon-an-thi-lan-vao-bep.jpg
Ăn ở đây đương nhiên không chỉ có nghĩa là "ăn" đơn thuần, mà có nghĩa là muốn hưởng, muốn có một điều ǵ đó th́ chúng ta nhất định phải bỏ ra công sức. Ông bà ta chỉ nói đơn giản là muốn ăn ǵ th́ tự vào bếp mà làm, nhưng hàm ư trong đó lại áp dụng trong tất cả các lĩnh vực cuộc sống: "muốn thi đậu th́ phải học", "muốn khoẻ mạnh th́ phải chơi thể thao", "muốn có tiền đi du lịch th́ phải làm việc thật chăm chỉ"...
Từ đó mới thấy, mới hiểu ra rằng, ăn uống là việc gần gũi biết bao đối với dân tộc Việt Nam. Không chỉ đơn giản là "ăn", ông bà chúng ta đă biến nó thành nghệ thuật sống, những triết lư đáng chiêm nghiệm bắt nguồn từ những điều hết sức đơn giản.
Biết rằng không thể dạy "suông", họ nghĩ ra cách liên hệ những bài học đắt giá với các hoạt động chúng ta thực hiện mỗi ngày: ăn uống. Vậy nên, nghe theo lời ông bà, chúng ta chỉ cần ăn sao cho đúng với những ǵ được lưu truyền lại th́ chất lượng cuộc sống sẽ tăng lên gấp nhiều lần cho mà xem.
Người Việt Nam thường noi theo cách "dĩ thực vi tiên", lấy cái ăn làm đầu, tuy nhiên "cái ăn" ở đây cũng không chỉ đơn giản là ăn để thoả măn, để sung sướng và no bụng. Từ lâu, việc ăn uống đối với người Việt Nam là chuyện có mối liên hệ mật thiết với đời sống tinh thần. Người dân Việt viện cớ ăn uống để tỏ ḷng kính trọng với tổ tiên (ngày giỗ, lễ lạt, cúng kiếng...), để thể hiện sự quan tâm, săn sóc (gắp thức ăn cho nhau, mẹ, chị, vợ... nấu cơm theo sở thích chồng, con...), và c̣n dùng để đúc kết, dạy dỗ các thế hệ mai sau nữa.
HỌC ĂN, HỌC NÓI, HỌC GÓI, HỌC MỞ
https://wiki-travel.com.vn/Uploads/picture/qiongru-195127095155-Hoc-an-hoc-noi-hoc-goi-hoc-mo.jpg
Đây là câu nói mà bất cứ đứa trẻ Việt Nam nào cũng nghe được vài lần trong cuộc sống, có khi từ miệng của ông bà, có khi từ mẹ cha. Câu nói tuy đơn giản nhưng đúc kết lại sự quan trọng của việc nâng cao ư thức học hỏi, sự tinh tế, tính quan sát.
Rằng là ở đời th́ cái ǵ cũng phải chú ư học hỏi, không được phép chủ quan: ăn là ăn như thế nào cho có văn hoá, cho đúng, cho lịch sự? Nói th́ phải học ra sao để nói lời hay, ư đẹp? Tất cả đều phải được tôi luyện và rèn giũa từ bé để trở thành con người thanh lịch.
ĂN TRÔNG NỒI, NGỒI TRÔNG HƯỚNG
https://wiki-travel.com.vn/Uploads/picture/qiongru-195227095219-An-trong-noi-ngoi-trong-huong.jpg
Người Việt Nam có văn hoá ăn cơm cùng gia đ́nh, mà khi ăn uống cùng với nhiều người th́ có những chuyện cần phải để ư. Ví như ăn th́ phải trông nồi, xem cơm c̣n nhiều hay vơi, và để ư đến số người cần ăn, chứ không được ăn quá nhiều quá mức, đến người sau lại không c̣n phần để ăn.
Mặt khác, việc "trông nồi" cũng có thể nói đến văn hoá săn sóc lẫn nhau, khi các thành viên trong gia đ́nh muốn ăn thêm ai ngồi gần nồi cơm, th́ nên biết tự giác giúp họ bới, nhất là với bậc trưởng bối hay các em nhỏ. Mặt khác, "ngồi trông hướng" cũng là một cụm rất ngắn gọn, nhưng từ đó rút ra được nhiều điều, rằng phải để ư trước sau, để ư đến hoàn cảnh mà hành xử cho phù hợp, không làm phiền ḷng ai.
NHAI KỸ, NO LÂU
https://wiki-travel.com.vn/Uploads/picture/qiongru-195227095233-Nhai-ky-no-lau.jpg
Ông bà chúng ta từ xưa đă biết rằng, khi ăn uống th́ phải chậm răi, kỹ càng. Ăn quá nhanh sẽ khiến cho thức ăn c̣n cứng, khó tiêu hoá được, làm đầy bụng. Và v́ không tiêu hoá được cho nên sẽ mau có cảm giác đói. Mặc khác, khi chúng ta nhai kỹ, thức ăn được nghiền cẩn thận, khi trôi xuống bao tử sẽ được tiêu hoá dễ dàng hơn, các chất dinh dưởng hấp thụ được tốt hơn.
ĂN QUẢ NHỚ KẺ TRỒNG CÂY
https://wiki-travel.com.vn/Uploads/picture/qiongru-195227095258-An-qua-nho-ke-trong-cay.jpg
Khi ăn một trái cây ngọt, chúng ta nên tự hỏi, do đâu mà có? Là ai đă ngày ngày chăm bón cho cây, chờ ngày cây đơm hoa kết quả để có trái mà ăn! Đấy, từ đây lại liên tưởng rộng ra, chúng ta có thể ngồi ở hiện tại, làm những việc mà chúng ta đang làm, không phải là do công ơn sinh thành, dưỡng dục của ông bà cha mẹ hay sao? Mặt khác, câu nói này cũng có nghĩa là đă hưởng lợi ích, th́ phải nhớ đến người hay vật đă cho ḿnh lợi ích đó để nhớ ơn của họ. Đơn giản như việc ăn một quả ngọt, th́ phải biết ơn người đă trồng cây mà thôi.
MUỐN ĂN TH̀ LĂN VÀO BẾP
https://wiki-travel.com.vn/Uploads/picture/qiongru-195327095349-Muon-an-thi-lan-vao-bep.jpg
Ăn ở đây đương nhiên không chỉ có nghĩa là "ăn" đơn thuần, mà có nghĩa là muốn hưởng, muốn có một điều ǵ đó th́ chúng ta nhất định phải bỏ ra công sức. Ông bà ta chỉ nói đơn giản là muốn ăn ǵ th́ tự vào bếp mà làm, nhưng hàm ư trong đó lại áp dụng trong tất cả các lĩnh vực cuộc sống: "muốn thi đậu th́ phải học", "muốn khoẻ mạnh th́ phải chơi thể thao", "muốn có tiền đi du lịch th́ phải làm việc thật chăm chỉ"...
Từ đó mới thấy, mới hiểu ra rằng, ăn uống là việc gần gũi biết bao đối với dân tộc Việt Nam. Không chỉ đơn giản là "ăn", ông bà chúng ta đă biến nó thành nghệ thuật sống, những triết lư đáng chiêm nghiệm bắt nguồn từ những điều hết sức đơn giản.
Biết rằng không thể dạy "suông", họ nghĩ ra cách liên hệ những bài học đắt giá với các hoạt động chúng ta thực hiện mỗi ngày: ăn uống. Vậy nên, nghe theo lời ông bà, chúng ta chỉ cần ăn sao cho đúng với những ǵ được lưu truyền lại th́ chất lượng cuộc sống sẽ tăng lên gấp nhiều lần cho mà xem.