florida80
10-31-2020, 21:36
Những ai đến chợ Bà Hoa (đường Trần Mai Ninh, quận Tân B́nh, Thành phố Hồ Chí Minh) cũng đều cảm nhận hồn quê thấm đượm bâng khuâng trong từng món ăn đặc sản, phong cách ứng xử chân chất cũng như cách phát âm đặc sệt âm sắc địa phương xứ Quảng. Người bán lẫn người mua gắn bó với chợ không chỉ để mua bán mà c̣n gửi trao những câu chuyện gói ghém thương nhớ của tâm hồn xa xứ.
https://i.imgur.com/OmlfOL4.jpg
Bánh tráng được nướng bằng lửa than ngay tại chợ Bà Hoa để bán cho người dân, du khách.
Thương nhớ hồn quê
Tự dưng thèm quay quắt món bánh tráng cuốn thịt heo. Thế mà ghé quán nọ quán kia khắp Sài G̣n vẫn cảm thấy chưa thỏa măn cái vị nơi đầu lưỡi. Chẳng phải v́ món ăn ngon hay dở mà bởi thiếu miếng bánh tráng Đại Lộc dẻo dai thơm vị gạo quê đặc trưng của bánh tráng cuốn ở miền Trung. Ai biểu thèm chi vị quê nhà, rồi lặn lội vượt quăng đường gần 20km từ huyện B́nh Chánh đến chợ Bà Hoa. Ngôi chợ có cái tên “hành chính” là Chợ Phường 11 cũng đa dạng mặt hàng như bao ngôi chợ khác nhưng “vang danh” nhờ ăm ắp đặc sản miền Trung khó t́m thấy ở Sài G̣n.
Chỉ mới đặt chân nơi dăy hàng trước cổng chợ, mắt đă ươn ướt khi bắt gặp những điều thân thương, từ lọ mắm ruốc, mắm nêm… đến sợi ḿ Quảng, chiếc bánh thuẫn… được sắp xếp bắt mắt. Chợ không quá rộng, dạo chừng mười lăm, hai mươi phút là hết ṿng. Nhưng bước chân của người con xa quê nhiều nhung nhớ cứ bịn rịn chẳng nguôi, nhẩn nhơ ngắm nh́n bao nhiêu ṿng vẫn chưa thỏa.
Nếu phía ngoài thơm nức mùi mắm đặc trưng xứ biển th́ bên trong chợ lại dịu nhẹ mùi bánh đang được nướng trên những bếp than đỏ lửa. Giữa những chồng bánh tráng đủ loại: Bánh mè trắng, bánh mè đen, bánh tráng đường, bánh tráng dừa… được treo cao khá đẹp mắt, quán nào cũng sắp xếp không gian để kê một hoặc hai ḷ than nhỏ. Chợ vắng th́ tranh thủ nướng bánh tráng, đổ bánh thuẫn; khách đến th́ ngơi tay, lựa chiếc bánh ngon nhất gói lại. Khung cảnh b́nh dị mà ấm áp này luôn khiến nhịp chân ngang qua chậm lại để ngắm nh́n. Người lần đầu tiên nh́n thấy th́ trầm trồ ngạc nhiên, người đă quen thuộc th́ nghèn nghẹn chạm vào kư ức…
Ghé một quầy hỏi mua bánh tráng Đại Lộc, người chủ quán chào đón khách với nụ cười hiền hậu. Xấp bánh hai mươi ngàn mà ăm ắp câu chuyện. Chị tên Nguyễn Thị Bông (SN 1979), quê Quảng Ngăi, lấy chồng người Quảng Nam. Gia đ́nh chồng gắn bó với quầy bánh tráng ở chợ Bà Hoa đă hơn 20 năm. Không chỉ bán lẻ ở chợ, gia đ́nh chị c̣n nướng mấy trăm bánh mỗi ngày tại nhà để giao sỉ. Từ ngày về làm dâu, chị được “truyền nghề” rồi cũng đem ḷng yêu thương thức dân dă này. Cũng v́ thương, đều đặn mỗi tinh mơ, chị có mặt nơi góc chợ, sáng th́ đổ bánh thuẫn, chiều th́ nướng bánh tráng. Không chỉ v́ chiếc bánh tráng nướng tại chỗ nóng gịn thu hút nhiều khách mà c̣n bởi niềm hạnh phúc được ḥa ḿnh vào không gian dạt dào hồn quê.
Nghĩa t́nh xa xứ
Cũng như chị Bông, nhiều năm qua, nơi đây là địa chỉ thân thương của những người con miền Trung. Sản vật không c̣n là thứ mua bán mà trở thành vật gửi trao mong ước, tâm t́nh. Người bán thương nhớ nên giữ ǵn kư ức nơi chôn nhau cắt rốn qua từng món ăn b́nh dị, từ vị ngọt của kẹo mè xửng, bánh in, bánh ít, bánh tổ…, vị mặn của các loại mắm, vị nồng cay của ớt sừng, củ nén, đến các món đặc sản như bánh đập, mít trộn… Người xa quê ghé chợ ăn dĩa bánh bèo, bánh lọc hay mua lọ mắm, hũ ớt… đậm đà vị quê để dành mỗi lúc nhớ nhà. Dù người bán hay người mua, đều thèm nghe cái giọng quê hương nằng nặng mà da diết nghĩa t́nh nên gắn bó với nơi đây.
https://i.imgur.com/dFeT7Qf.jpg
Nhiều loại đặc sản miền Trung được bày bán ở chợ Bà Hoa. Ảnh: K.M
Như bà Vơ Thị Tiên (69 tuổi) đă dành cả quăng thanh xuân đến bây giờ - hơn 40 năm - ở ngôi chợ này. Biết khách là đồng hương, ánh mắt bà ánh lên nét rạng ngời, cười khoe: “Quê tui cũng ngoài đó đó, quê mẹ ở Duy Xuyên (Quảng Nam), c̣n quê cha ở Cẩm Lệ (Đà Nẵng). Cứ hai, ba năm, tui lại tranh thủ về quê chơi, thăm bà con, họ hàng”. Xa xứ nhưng không xa hồn quê, cha mẹ bà tranh thủ lúc rảnh dạy con gái làm món này, món kia để đời sau luôn nhớ nguồn cội. Ẩm thực độc đáo của quê hương ban đầu chỉ gói gọn trong mâm cơm gia đ́nh rồi trở thành kế sinh nhai của cả nhà từ khi nào chẳng rơ.
Mà chẳng riêng bà, chợ Bà Hoa đă trở thành nơi “cưu mang” nỗi nhớ của bao lớp thế hệ người con miền Trung. Theo bà Tiên, gần nửa chợ Bà Hoa là người miền Trung. Nửa đời người vui buồn cùng ngôi chợ này, bà Tiên bảo, người Quảng vẫn giữ cái tính “hay căi” nhưng chẳng mấy khi để bụng. Căi đó rồi cười đó. Cho dù mặt hàng giống nhau, những người bán vẫn luôn yêu thương, đùm bọc như phong cách chân chất cố hữu. Chợ đông khách th́ chia nhau cái ghế, cái bàn; chợ vắng khách th́ chia nhau câu chuyện, kỷ niệm. Vui nhất là những hôm có người về thăm quê trở vào, chợ xôn xao hẳn bởi ai cũng tíu tít hỏi thăm. Cứ thế, người với người, tựa nương nhau mà sống từ ngày này qua tháng khác.
“Hồi đó c̣n trẻ, c̣n sức, quán ăn của tui rộng lớn và nhiều món lắm. Giờ già rồi, chỉ loay hoay với quầy nhỏ nhỏ như ri ở một góc chợ, bán ít bánh lọc, bánh gói, mít trộn, bánh đúc… Rứa mà hôm nào không ngồi chợ được, ḷng cồn cào như có kiến cắn…”, giọng bà nghèn nghẹn. Chợt bà thẫn thờ, ngắm nh́n món quê trước mặt mà đôi mắt ươn ướt. Hồi lâu, bà thủ thỉ: “Năm nay tui tính về quê mà trúng dịch Covid-19 nên lỡ hẹn…”.
Là khách “ruột” của khu chợ này, anh Trần Đ́nh Hoàng (SN 1979, trú quận Tân B́nh, quê Đại Lộc, Quảng Nam) kể chiều nào cũng thường ghé chợ sau giờ đi làm về, khi th́ mua bánh gói cho con, khi th́ mua nén tươi, bánh tráng, sợi ḿ Quảng… cho vợ, cũng có khi chẳng mua ǵ. “Nhà tôi cũng gần đây nên tôi thích ngang qua chợ, chạy xe một ṿng để nghe thanh âm “răng, tê, mô, rứa”, hay “boa mươi boa ngàn” đặc sệt. Cảm giác bao nhiêu mệt nhoài sau ngày dài làm việc đều vơi đi rất nhiều…”, anh Hoàng hồ hởi nói. Vừa bẻ miếng bánh tráng xúc mít trộn, em Nguyễn Lê Thục Nhi (SN 2001, sinh viên Trường Đại học Kinh tế - Luật Thành phố Hồ Chí Minh, quê Đà Nẵng) vừa phấn khởi chia sẻ: “Em trọ học ở làng đại học tại quận Thủ Đức.
Cuối tuần, bạn em rủ lên pḥng trọ ở quận B́nh Thạnh chơi, rồi hai đứa dẫn nhau đến đây sau khi nghe nhiều người giới thiệu. Em thích lắm, cứ như đang đi chợ ở quê, v́ đi đâu cũng nghe giọng Quảng. Hai đứa ăn từ bánh tráng đập, bánh xèo sang đến mít trộn mà vẫn chưa đă thèm, c̣n tính mua ít mắm ruốc, mắm nêm về để dành nấu ăn. Biết chợ rồi, khi nào rảnh, em sẽ lại ghé chơi cho đỡ nhớ nhà…”.
Quán nhỏ, ghế sát ghế, những người xa lạ bỗng như thân quen, chuyện nối chuyện. Trong thanh âm nhộn nhịp, bỗng dưng đâu đó văng vẳng bài hát Mưa chiều miền Trung (nhạc sĩ Hồng Xương Long) đầy thổn thức bởi ca từ nhiều cảm xúc: “Miền Trung đất bồi phù sa/ Người miền Trung gian khó nhiều đời qua/ Từ khi anh xa quê nhà, từ đó em nhớ mong người xa…”. Vài người ngừng nhâm nhi lẩm nhẩm hát theo, vài người mắt ươn ướt thả hồn xa xăm. Những giai điệu da diết gợi nhớ kư ức càng khiến ḷng người xa xứ thêm đau đáu, răng mà thương, mà nhớ!
Trước khi có chợ Bà Hoa, khu Bảy Hiền (quận Tân B́nh, Thành phố Hồ Chí Minh) nổi tiếng với làng dệt do những cư dân Quảng Nam vào lập nghiệp từ những năm 1957-1958. Sau này, nơi đây tập trung nhiều người di cư từ miền Trung, đặc biệt là người xứ Quảng (Quảng Ngăi, Quảng Nam, Quảng Trị, Quảng B́nh), tạo thành cộng đồng người miền Trung đông nhất ở Sài G̣n. Nhiều người dân ở đây cho hay tên gọi chợ Bà Hoa tưởng nhớ người phụ nữ gốc Bắc yêu mến ẩm thực miền Trung nên mua đất, thành lập chợ từ những năm đầu thập niên 1970.
https://i.imgur.com/OmlfOL4.jpg
Bánh tráng được nướng bằng lửa than ngay tại chợ Bà Hoa để bán cho người dân, du khách.
Thương nhớ hồn quê
Tự dưng thèm quay quắt món bánh tráng cuốn thịt heo. Thế mà ghé quán nọ quán kia khắp Sài G̣n vẫn cảm thấy chưa thỏa măn cái vị nơi đầu lưỡi. Chẳng phải v́ món ăn ngon hay dở mà bởi thiếu miếng bánh tráng Đại Lộc dẻo dai thơm vị gạo quê đặc trưng của bánh tráng cuốn ở miền Trung. Ai biểu thèm chi vị quê nhà, rồi lặn lội vượt quăng đường gần 20km từ huyện B́nh Chánh đến chợ Bà Hoa. Ngôi chợ có cái tên “hành chính” là Chợ Phường 11 cũng đa dạng mặt hàng như bao ngôi chợ khác nhưng “vang danh” nhờ ăm ắp đặc sản miền Trung khó t́m thấy ở Sài G̣n.
Chỉ mới đặt chân nơi dăy hàng trước cổng chợ, mắt đă ươn ướt khi bắt gặp những điều thân thương, từ lọ mắm ruốc, mắm nêm… đến sợi ḿ Quảng, chiếc bánh thuẫn… được sắp xếp bắt mắt. Chợ không quá rộng, dạo chừng mười lăm, hai mươi phút là hết ṿng. Nhưng bước chân của người con xa quê nhiều nhung nhớ cứ bịn rịn chẳng nguôi, nhẩn nhơ ngắm nh́n bao nhiêu ṿng vẫn chưa thỏa.
Nếu phía ngoài thơm nức mùi mắm đặc trưng xứ biển th́ bên trong chợ lại dịu nhẹ mùi bánh đang được nướng trên những bếp than đỏ lửa. Giữa những chồng bánh tráng đủ loại: Bánh mè trắng, bánh mè đen, bánh tráng đường, bánh tráng dừa… được treo cao khá đẹp mắt, quán nào cũng sắp xếp không gian để kê một hoặc hai ḷ than nhỏ. Chợ vắng th́ tranh thủ nướng bánh tráng, đổ bánh thuẫn; khách đến th́ ngơi tay, lựa chiếc bánh ngon nhất gói lại. Khung cảnh b́nh dị mà ấm áp này luôn khiến nhịp chân ngang qua chậm lại để ngắm nh́n. Người lần đầu tiên nh́n thấy th́ trầm trồ ngạc nhiên, người đă quen thuộc th́ nghèn nghẹn chạm vào kư ức…
Ghé một quầy hỏi mua bánh tráng Đại Lộc, người chủ quán chào đón khách với nụ cười hiền hậu. Xấp bánh hai mươi ngàn mà ăm ắp câu chuyện. Chị tên Nguyễn Thị Bông (SN 1979), quê Quảng Ngăi, lấy chồng người Quảng Nam. Gia đ́nh chồng gắn bó với quầy bánh tráng ở chợ Bà Hoa đă hơn 20 năm. Không chỉ bán lẻ ở chợ, gia đ́nh chị c̣n nướng mấy trăm bánh mỗi ngày tại nhà để giao sỉ. Từ ngày về làm dâu, chị được “truyền nghề” rồi cũng đem ḷng yêu thương thức dân dă này. Cũng v́ thương, đều đặn mỗi tinh mơ, chị có mặt nơi góc chợ, sáng th́ đổ bánh thuẫn, chiều th́ nướng bánh tráng. Không chỉ v́ chiếc bánh tráng nướng tại chỗ nóng gịn thu hút nhiều khách mà c̣n bởi niềm hạnh phúc được ḥa ḿnh vào không gian dạt dào hồn quê.
Nghĩa t́nh xa xứ
Cũng như chị Bông, nhiều năm qua, nơi đây là địa chỉ thân thương của những người con miền Trung. Sản vật không c̣n là thứ mua bán mà trở thành vật gửi trao mong ước, tâm t́nh. Người bán thương nhớ nên giữ ǵn kư ức nơi chôn nhau cắt rốn qua từng món ăn b́nh dị, từ vị ngọt của kẹo mè xửng, bánh in, bánh ít, bánh tổ…, vị mặn của các loại mắm, vị nồng cay của ớt sừng, củ nén, đến các món đặc sản như bánh đập, mít trộn… Người xa quê ghé chợ ăn dĩa bánh bèo, bánh lọc hay mua lọ mắm, hũ ớt… đậm đà vị quê để dành mỗi lúc nhớ nhà. Dù người bán hay người mua, đều thèm nghe cái giọng quê hương nằng nặng mà da diết nghĩa t́nh nên gắn bó với nơi đây.
https://i.imgur.com/dFeT7Qf.jpg
Nhiều loại đặc sản miền Trung được bày bán ở chợ Bà Hoa. Ảnh: K.M
Như bà Vơ Thị Tiên (69 tuổi) đă dành cả quăng thanh xuân đến bây giờ - hơn 40 năm - ở ngôi chợ này. Biết khách là đồng hương, ánh mắt bà ánh lên nét rạng ngời, cười khoe: “Quê tui cũng ngoài đó đó, quê mẹ ở Duy Xuyên (Quảng Nam), c̣n quê cha ở Cẩm Lệ (Đà Nẵng). Cứ hai, ba năm, tui lại tranh thủ về quê chơi, thăm bà con, họ hàng”. Xa xứ nhưng không xa hồn quê, cha mẹ bà tranh thủ lúc rảnh dạy con gái làm món này, món kia để đời sau luôn nhớ nguồn cội. Ẩm thực độc đáo của quê hương ban đầu chỉ gói gọn trong mâm cơm gia đ́nh rồi trở thành kế sinh nhai của cả nhà từ khi nào chẳng rơ.
Mà chẳng riêng bà, chợ Bà Hoa đă trở thành nơi “cưu mang” nỗi nhớ của bao lớp thế hệ người con miền Trung. Theo bà Tiên, gần nửa chợ Bà Hoa là người miền Trung. Nửa đời người vui buồn cùng ngôi chợ này, bà Tiên bảo, người Quảng vẫn giữ cái tính “hay căi” nhưng chẳng mấy khi để bụng. Căi đó rồi cười đó. Cho dù mặt hàng giống nhau, những người bán vẫn luôn yêu thương, đùm bọc như phong cách chân chất cố hữu. Chợ đông khách th́ chia nhau cái ghế, cái bàn; chợ vắng khách th́ chia nhau câu chuyện, kỷ niệm. Vui nhất là những hôm có người về thăm quê trở vào, chợ xôn xao hẳn bởi ai cũng tíu tít hỏi thăm. Cứ thế, người với người, tựa nương nhau mà sống từ ngày này qua tháng khác.
“Hồi đó c̣n trẻ, c̣n sức, quán ăn của tui rộng lớn và nhiều món lắm. Giờ già rồi, chỉ loay hoay với quầy nhỏ nhỏ như ri ở một góc chợ, bán ít bánh lọc, bánh gói, mít trộn, bánh đúc… Rứa mà hôm nào không ngồi chợ được, ḷng cồn cào như có kiến cắn…”, giọng bà nghèn nghẹn. Chợt bà thẫn thờ, ngắm nh́n món quê trước mặt mà đôi mắt ươn ướt. Hồi lâu, bà thủ thỉ: “Năm nay tui tính về quê mà trúng dịch Covid-19 nên lỡ hẹn…”.
Là khách “ruột” của khu chợ này, anh Trần Đ́nh Hoàng (SN 1979, trú quận Tân B́nh, quê Đại Lộc, Quảng Nam) kể chiều nào cũng thường ghé chợ sau giờ đi làm về, khi th́ mua bánh gói cho con, khi th́ mua nén tươi, bánh tráng, sợi ḿ Quảng… cho vợ, cũng có khi chẳng mua ǵ. “Nhà tôi cũng gần đây nên tôi thích ngang qua chợ, chạy xe một ṿng để nghe thanh âm “răng, tê, mô, rứa”, hay “boa mươi boa ngàn” đặc sệt. Cảm giác bao nhiêu mệt nhoài sau ngày dài làm việc đều vơi đi rất nhiều…”, anh Hoàng hồ hởi nói. Vừa bẻ miếng bánh tráng xúc mít trộn, em Nguyễn Lê Thục Nhi (SN 2001, sinh viên Trường Đại học Kinh tế - Luật Thành phố Hồ Chí Minh, quê Đà Nẵng) vừa phấn khởi chia sẻ: “Em trọ học ở làng đại học tại quận Thủ Đức.
Cuối tuần, bạn em rủ lên pḥng trọ ở quận B́nh Thạnh chơi, rồi hai đứa dẫn nhau đến đây sau khi nghe nhiều người giới thiệu. Em thích lắm, cứ như đang đi chợ ở quê, v́ đi đâu cũng nghe giọng Quảng. Hai đứa ăn từ bánh tráng đập, bánh xèo sang đến mít trộn mà vẫn chưa đă thèm, c̣n tính mua ít mắm ruốc, mắm nêm về để dành nấu ăn. Biết chợ rồi, khi nào rảnh, em sẽ lại ghé chơi cho đỡ nhớ nhà…”.
Quán nhỏ, ghế sát ghế, những người xa lạ bỗng như thân quen, chuyện nối chuyện. Trong thanh âm nhộn nhịp, bỗng dưng đâu đó văng vẳng bài hát Mưa chiều miền Trung (nhạc sĩ Hồng Xương Long) đầy thổn thức bởi ca từ nhiều cảm xúc: “Miền Trung đất bồi phù sa/ Người miền Trung gian khó nhiều đời qua/ Từ khi anh xa quê nhà, từ đó em nhớ mong người xa…”. Vài người ngừng nhâm nhi lẩm nhẩm hát theo, vài người mắt ươn ướt thả hồn xa xăm. Những giai điệu da diết gợi nhớ kư ức càng khiến ḷng người xa xứ thêm đau đáu, răng mà thương, mà nhớ!
Trước khi có chợ Bà Hoa, khu Bảy Hiền (quận Tân B́nh, Thành phố Hồ Chí Minh) nổi tiếng với làng dệt do những cư dân Quảng Nam vào lập nghiệp từ những năm 1957-1958. Sau này, nơi đây tập trung nhiều người di cư từ miền Trung, đặc biệt là người xứ Quảng (Quảng Ngăi, Quảng Nam, Quảng Trị, Quảng B́nh), tạo thành cộng đồng người miền Trung đông nhất ở Sài G̣n. Nhiều người dân ở đây cho hay tên gọi chợ Bà Hoa tưởng nhớ người phụ nữ gốc Bắc yêu mến ẩm thực miền Trung nên mua đất, thành lập chợ từ những năm đầu thập niên 1970.