nguoiduatinabc
08-28-2021, 02:21
Dẫn độ là việc một nước chuyển giao cho nước khác người có hành vi phạm tội hoặc người bị kết án h́nh sự đang có mặt trên lănh thổ nước ḿnh để nước được chuyển giao truy cứu trách nhiệm h́nh sự hoặc thi hành án đối với người đó.
https://www.intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1857266&stc=1&d=1630117287
Trường hợp nào được dẫn độ
Theo quy định của Pháp luật Việt Nam th́ những trường hợp sau bị áp dụng dẫn độ:
– Người có thể bị dẫn độ là người có hành vi phạm tội mà Bộ luật h́nh sự Việt Nam và pháp luật h́nh sự của quốc gia yêu cầu quy định h́nh phạt tù có thời hạn từ một năm trở lên, tù chung thân hoặc tử h́nh hoặc đă bị Ṭa án của quốc gia đó yêu cầu xử phạt tù mà thời hạn chấp hành h́nh phạt tù c̣n lại ít nhất sáu tháng.
– Hành vi phạm tội của người phạm tội được quy định như trường hợp ở trên, không nhất thiết phải thuộc cùng một nhóm tội hoặc cùng một tội danh phạm tội, các yếu tố cấu thành tội phạm không nhất thiết phải giống nhau theo quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật của nước yêu cầu.
– Trường hợp hành vi phạm tội của người phạm tội giống như trường hợp đầu tiên và xảy ra ngoài lănh thổ của nước yêu cầu th́ việc dẫn độ người phạm tội có thể được thực hiện nếu theo quy định của Bộ luật h́nh sự Việt Nam hành vi đó là hành vi phạm tội.
– Người phạm tội bị dẫn độ về Việt Nam không bị truy cứu trách nhiệm h́nh sự hoặc dẫn độ cho nước thứ ba về hành vi mà người đó đă thực hiện ở nước ngoài trước khi bị dẫn độ về Việt Nam nhưng không đủ yếu tố, cơ sở để cấu thành tội phạm theo quy định của pháp luật Việt Nam và không được nêu trong yêu cầu dẫn độ của Việt Nam hoặc của nước thứ ba.
– Trường hợp Việt Nam là quốc gia được yêu cầu dẫn độ th́ việc dẫn độ chỉ được thực hiện khi quốc gia yêu cầu dẫn độ cam kết không truy cứu trách nhiệm h́nh sự với người bị dẫn độ về hành vi phạm tội khác ngoài hành vi phạm tội đă được nêu trong yêu cầu dẫn độ, không dẫn độ người đó cho nước thứ ba, Ngoại trừ đối với trường hợp được sự đồng ư, chấp thuận bằng văn bản của Việt Nam.
Những trường hợp bị từ chối dẫn độ tội phạm
Theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài, cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam có trách nhiệm xem xét để truy cứu trách nhiệm h́nh sự hoặc cho thi hành bản án, quyết định h́nh sự của Ṭa án nước ngoài đối với công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ.
Điều 499, Bộ luật tố tụng h́nh sự năm 2015 quy định về tŕnh tự, thủ tục xem xét, xử lư yêu cầu truy cứu trách nhiệm h́nh sự đối với công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ:
1. Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày ra quyết định từ chối dẫn độ công dân Việt Nam theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài, Ṭa án đă ra quyết định từ chối dẫn độ chuyển hồ sơ và các tài liệu kèm theo của nước ngoài đến Viện kiểm sát nhân dân tối cao để xem xét việc truy cứu trách nhiệm h́nh sự.
2. Viện kiểm sát nhân dân tối cao xem xét, xử lư yêu cầu của nước ngoài về truy cứu trách nhiệm h́nh sự công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ theo quy định của luật.
3. Việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử đối với người bị yêu cầu truy cứu trách nhiệm h́nh sự được tiến hành theo quy định của Bộ luật này.
4. Cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cung cấp, bổ sung chứng cứ, tài liệu, đồ vật để bảo đảm việc điều tra, truy tố, xét xử có căn cứ, đúng pháp luật.
Điều kiện cho thi hành bản án, quyết định h́nh sự của Ṭa án nước ngoài đối với công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ
Bản án, quyết định h́nh sự của Ṭa án nước ngoài đối với công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ có thể được thi hành tại Việt Nam khi có đủ các điều kiện:
1. Có văn bản yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài về việc thi hành bản án, quyết định h́nh sự của Ṭa án nước ngoài đối với công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ;
2. Hành vi phạm tội mà công dân Việt Nam bị kết án ở nước ngoài cũng cấu thành tội phạm theo quy định của Bộ luật h́nh sự nước Cộng ḥa xă hội chủ nghĩa Việt Nam;
3. Bản án, quyết định h́nh sự của Ṭa án nước ngoài đối với công dân Việt Nam đă có hiệu lực pháp luật và không c̣n thủ tục tố tụng nào đối với người đó.
Các nguyên tắc pháp lư về dẫn độ
Dẫn độ tội phạm trước hết phải tuân thủ theo nguyên tắc của luật tương trợ tư pháp
Điều 4 Luật Tương trợ tư pháp Việt Nam 2007 quy định 2 nguyên tắc sau:
1. Tương trợ tư pháp được thực hiện trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lănh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, b́nh đẳng và các bên cùng có lợi, phù hợp với Hiến pháp, pháp luật của Việt Nam và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
2. Trường hợp giữa Việt Nam và nước ngoài chưa có điều ước quốc tế về tương trợ tư pháp th́ hoạt động tương trợ tư pháp được thực hiện trên nguyên tắc có đi có lại nhưng không trái pháp luật Việt Nam, phù hợp với pháp luật và tập quán quốc tế.
Ngoài ra, dẫn độ người phạm tội c̣n phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
+ Nguyên tắc có đi có lại:
Nội dung của nguyên tắc này ghi nhận quốc gia được yêu cầu dẫn độ chỉ thực hiện dẫn độ theo yêu cầu nếu nhân được bảo đảm từ phía quốc gia yêu cầu dẫn độ rằng trong trường hợp tương tự, quốc gia này chắc chắn sẽ thực hiện dẫn độ tội phạm cho quốc gia đối tác hữu quan.
Đây là được ghi nhân trong Luật quốc gia cùa một số nước, tức luật pháp các nước này yêu cầu phải tuân thủ nguyên tắc có đi có lại trong việc thực hiên dẫn độ tội phạm. Nguyên nhân cơ bản cùa việc xuất hiên nguyên tắc này là sự cần thiết phải tôn trọng quyền b́nh đẳng giữa các quốc gia, tôn trọng chủ quyền của các quốc gia đồng thời không được cản trở quốc gia trong việc tự nguyện hạn chế chủ quyền của ḿnh và thực hiện dẫn độ tội phạm trong trường hợp không có các điều kiện loại bỏ việc dẫn độ này. Trong trường hợp ngược lại, quốc gia có thể dựa trên cơ sở giải thích của ḿnh về chủ quyền, cho phép tội phạm h́nh sự cư trú trên lănh thổ nước ḿnh.
Đây là nguyên tắc tồn tại thực tế trong quan hệ của nhiều quốc gia liên quan đến việc dẫn độ tội phạm. Hiện nay, cũng có quan điểm pháp lư của không ít quốc gia khác cho rằng nên loại bỏ nguyên tắc có đi có lại trong Luật quốc gia như là điều kiện không thể chấp nhân khi giải quyết các yêu cầu dẫn độ tội phạm từ các quốc gia khác.
+ Nguyên tắc định danh kép:
Trong các văn bản pháp lư quốc gia cũng như quốc tế đều có sự ghi nhận nội dung của nguyên tắc định danh kép trong dẫn độ tội phạm. Theo nguyên tắc này, cá nhân cần phải dẫn độ khi hành vi của họ được định danh là hành vi tội phạm theo luật quốc gia của cả hai nước (nước yêu cầu và nước được yêu cầu dẫn độ). Nói cách khác, dẫn độ tội phạm chỉ được thực hiện nếu theo luật của hai quốc gia hữu quan đều khẳng định hành vi của cá nhân bị dẫn độ là hành vi tội phạm h́nh sự và mức h́nh phạt cần là h́nh thức tù giam, với thời hạn được xác định. Thời hạn tù giam theo ư chí của các bên được thể chế hoá trong luật nước ḿnh hoặc được các bên thoả thuận và ghi trong điều ước quốc tế có liên quan.
Trong quá tŕnh xem xét nguyên tắc định danh kép cũng cần quan tâm đến việc phân loại tội phạm trong quy định pháp luật của một số quốc gia khi có sự phân chia thành tội phạm nghiêm (trọng tội) và tội phạm ít nghiêm trọng (khinh tội). Việc phân loại như vậy sẽ làm cho nhiều trường hợp việc xác định đối tượng cần dẫn độ của nước được yêu cầu hợp tác gặp khó khăn, do trong thực tiễn, luật pháp của các nước khác nhau sẽ không có quan điểm thống nhất đối với khái niệm phân loại tội phạm nêu trên.
+ Nguyên tắc không dẫn độ công dân nước ḿnh:
Quốc gia được yêu cầu dẫn độ có quyền từ chối việc dẫn độ tội phạm nếu cá nhân phạm tội là công dân nước ḿnh . Quy định này được ghi nhận trong hiến pháp hoặc đạo luật về quốc tịch của quốc gia. Tuy vậy, nguyên tắc này cũng có ngoại lệ. Cụ thể, tại Hội nghị quốc tế lần thứ in về thống nhất hoá luật quốc tế đă đạt được thoả thuận nhất trí nguyên tắc không dẫn độ công dân nước ḿnh cho nước khác không được áp dụng đối với các cá nhân thực hiên tội phạm quốc tế.
Tương tự, trong luật pháp của một loạt quốc gia, như Áo, Anh, Israel, Ân Độ, Canada và Mỹ... cho phép khả năng dẫn độ công dân nước ḿnh cho nước khác nhưng phải dựa trên nguyên tắc có đi có lại. Vấn đề sẽ trở nên phức tạp hơn khi cá nhân bị dẫn độ là người không có quốc tịch hoặc người có nhiều quốc tịch. Trong trường hợp dẫn độ công dân nước thứ ba, luật quốc tế không bắt buộc các quốc gia phải có nghĩa vụ dẫn độ. Vấn đề này hoàn toàn phụ thuộc vào pháp luật của quốc gia có liên quan.
+ Nguyên tắc không dẫn độ tội phạm chính trị:
Nguyên tắc này đă được ghi nhận trong hàng loạt các điều ước quốc tế đa phương và song phương về tương trợ pháp lư và trong pháp luật quốc gia của các nước. Mặc dù cố sự nhất trí về quan điểm công nhận nguyên tắc này nhưng trong thực tiễn quốc tế không có sự thống nhất về giải thích vấn đề tính chất chính trị. Theo nguyên tắc, việc xác định tính chất chính trị của tội phạm được thực hiện trong quá tŕnh xét xử tại ṭa án, và hoàn toàn phụ thuộc vào chính sách của quốc gia nơi đang có người bị dẫn độ lẩn trốn. Thực tiễn dẫn độ tội phạm đă biết đến các trường hợp khi cá nhân bị truy cứu trách nhiệm h́nh sự ở nước ḿnh đă bỏ trốn ra nước ngoài và yêu cầu được cư trú chính trị ở đó.
Bên cạnh những nguyên tắc chuyên biệt nêu trên của chế định pháp lư quốc tế về dẫn độ tội phạm, c̣n tổn tại và có hiệu lực các quy tắc được công nhận chung của luật quốc tế về quá tŕnh dẫn độ tội phạm.
Trước hết phải đề cập đến quy tắc chỉ dẫn độ đối với tội phạm thực hiện được công nhận là cơ sở để tiến hành dẫn độ. Như vậy, quốc gia yêu cầu dẫn độ phải có nghĩa vụ không được tiến hành truy cứu trách nhiệm h́nh sự đối với các tội phạm không phải là cơ sở pháp lư để thực hiện dẫn độ.
Việc truy cứu trách nhiệm h́nh sự không đúng với tội phạm bị dẫn độ là cơ sở để quốc gia dẫn độ thực hiện hành vi phản đối. Quy định này có ư nghĩa quan trọng, đảm bảo khắc phục được sự lạm dụng của các quốc gia đối với chế định dẫn độ nhằm mục đích riêng của ḿnh.
Quốc gia dẫn độ có thể thoả thuận rằng họ chỉ đồng ư dẫn độ đố́ với một nhóm loại tôi phạm xác định. Ví dụ, Công ước châu Âu năm 1957 về dẫn độ tội phạm đă quy định điều khoản như vậy.
Trong thực tiễn quan hệ quốc tế c̣n xuất hiên trường hợp cùng một lúc có nhiều quốc gia yêu cầu dẫn độ tội phạm (ví dụ, tội phạm được thực hiện trên lănh thổ của nhiều quốc gia).
Trong trường hợp như vậy, quốc gia được yêu cầu có toàn quyền quyết định theo đánh giá của ḿnh sẽ dẫn độ cho quốc gia nào trong số các quốc gia có yêu cầu. Trong quan hệ quốc tế về dẫn độ đă xuất hiên quy tắc “thẩm quyền ưu thế hơn”. Khái niệm thẩm quyền này được hiểu là quốc gia dẫn độ sẽ chuyển giao tội phạm cho quốc gia có “thẩm quyền ưu thế hơn” trong số các nước yêu cầu dẫn độ tội phạm.
Như vậy, việc xác định nội dung “thẩm quyền ưu thế hơn” hoàn toàn do quốc gia dẫn độ tự quyết định. Trong thực tế, “thẩm quyền ưu thế hơn” sẽ thuộc về quốc gia nơi hành vi tội phạm nghiêm trọng nhất được thực hiện hoặc quốc gia đầu tiên gửi yêu cầu dẫn độ tôi phạm.
+ Các vấn đề pháp lư khác về dẫn độ tội phạm
Vấn đề đầu tiên là vấn đề không dẫn độ tôi phạm, tức các trường hợp mà quốc gia có quyền từ chối dẫn độ. Trong vấn đề này, ngoài trường hợp đă nêu trên, luật quốc tế c̣n đưa ra các trường hợp không dẫn độ, cho phép quốc gia được yêu cầu từ chối dẫn độ tội phạm cho quốc gia hữu quan nếu không có cơ sở để thực hiện việc dẫn độ. Ví dụ, hành vi của cá nhân người bị yêu cầu dẫn độ chỉ có liên quan đến trách nhiệm dân sự và trách nhiệm hành chính, hết thời hiệu tố tụng...
Ví dụ về dẫn độ tội phạm
Ví dụ: A (công dân Việt Nam) phạm tội giết người trên lănh thổ Việt Nam nhưng lẩn trốn sang Lào để trốn tránh trách nhiệm h́nh sự
Việt Nam và Lào đă kư kết hiệp định tương trợ tư pháp các vấn đề dân sự và h́nh sự th́ theo điều 59 của hiệp định này (về trách nhiệm dẫn độ tội phạm):
Phù hợp với những điều đă ghi trong Hiệp định này, Nước kư kết này sẽ dẫn độ công dân của Nước kư kết kia đang ở trên lănh thổ của nước ḿnh cho Nước kư kết kia để tiến hành truy cứu trách nhiệm h́nh sự hoặc để thi hành bản án, quyết định h́nh sự.
Và điều 60 về Điều kiện dẫn độ người phạm tội th́:
Căn cứ vào các điều kiện của Hiệp định này, hành vi phạm pháp dẫn đến việc dẫn độ người phạm tội là hành vi phạm pháp mà theo pháp luật của các Nước kư kết có thể kết án tù từ một năm trở lên hoặc h́nh phạt nặng hơn.
Việc dẫn độ để thi hành bản án h́nh sự chỉ được thực hiện khi người có hành vi phạm pháp bị kết án tù từ một năm trở lên hoặc h́nh phạt nặng hơn.
Vậy hành vi của A là tội giết người, thỏa măn các điều kiện tại điều 59, 60 của hiệp định th́ khi Việt Nam có yêu cầu dẫn độ th́ Lào sẽ dẫn độ A trở về Việt Nam để truy cứu trách nhiệm h́nh sự.
https://www.intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1857266&stc=1&d=1630117287
Trường hợp nào được dẫn độ
Theo quy định của Pháp luật Việt Nam th́ những trường hợp sau bị áp dụng dẫn độ:
– Người có thể bị dẫn độ là người có hành vi phạm tội mà Bộ luật h́nh sự Việt Nam và pháp luật h́nh sự của quốc gia yêu cầu quy định h́nh phạt tù có thời hạn từ một năm trở lên, tù chung thân hoặc tử h́nh hoặc đă bị Ṭa án của quốc gia đó yêu cầu xử phạt tù mà thời hạn chấp hành h́nh phạt tù c̣n lại ít nhất sáu tháng.
– Hành vi phạm tội của người phạm tội được quy định như trường hợp ở trên, không nhất thiết phải thuộc cùng một nhóm tội hoặc cùng một tội danh phạm tội, các yếu tố cấu thành tội phạm không nhất thiết phải giống nhau theo quy định của pháp luật Việt Nam và pháp luật của nước yêu cầu.
– Trường hợp hành vi phạm tội của người phạm tội giống như trường hợp đầu tiên và xảy ra ngoài lănh thổ của nước yêu cầu th́ việc dẫn độ người phạm tội có thể được thực hiện nếu theo quy định của Bộ luật h́nh sự Việt Nam hành vi đó là hành vi phạm tội.
– Người phạm tội bị dẫn độ về Việt Nam không bị truy cứu trách nhiệm h́nh sự hoặc dẫn độ cho nước thứ ba về hành vi mà người đó đă thực hiện ở nước ngoài trước khi bị dẫn độ về Việt Nam nhưng không đủ yếu tố, cơ sở để cấu thành tội phạm theo quy định của pháp luật Việt Nam và không được nêu trong yêu cầu dẫn độ của Việt Nam hoặc của nước thứ ba.
– Trường hợp Việt Nam là quốc gia được yêu cầu dẫn độ th́ việc dẫn độ chỉ được thực hiện khi quốc gia yêu cầu dẫn độ cam kết không truy cứu trách nhiệm h́nh sự với người bị dẫn độ về hành vi phạm tội khác ngoài hành vi phạm tội đă được nêu trong yêu cầu dẫn độ, không dẫn độ người đó cho nước thứ ba, Ngoại trừ đối với trường hợp được sự đồng ư, chấp thuận bằng văn bản của Việt Nam.
Những trường hợp bị từ chối dẫn độ tội phạm
Theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài, cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam có trách nhiệm xem xét để truy cứu trách nhiệm h́nh sự hoặc cho thi hành bản án, quyết định h́nh sự của Ṭa án nước ngoài đối với công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ.
Điều 499, Bộ luật tố tụng h́nh sự năm 2015 quy định về tŕnh tự, thủ tục xem xét, xử lư yêu cầu truy cứu trách nhiệm h́nh sự đối với công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ:
1. Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày ra quyết định từ chối dẫn độ công dân Việt Nam theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài, Ṭa án đă ra quyết định từ chối dẫn độ chuyển hồ sơ và các tài liệu kèm theo của nước ngoài đến Viện kiểm sát nhân dân tối cao để xem xét việc truy cứu trách nhiệm h́nh sự.
2. Viện kiểm sát nhân dân tối cao xem xét, xử lư yêu cầu của nước ngoài về truy cứu trách nhiệm h́nh sự công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ theo quy định của luật.
3. Việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử đối với người bị yêu cầu truy cứu trách nhiệm h́nh sự được tiến hành theo quy định của Bộ luật này.
4. Cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cung cấp, bổ sung chứng cứ, tài liệu, đồ vật để bảo đảm việc điều tra, truy tố, xét xử có căn cứ, đúng pháp luật.
Điều kiện cho thi hành bản án, quyết định h́nh sự của Ṭa án nước ngoài đối với công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ
Bản án, quyết định h́nh sự của Ṭa án nước ngoài đối với công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ có thể được thi hành tại Việt Nam khi có đủ các điều kiện:
1. Có văn bản yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài về việc thi hành bản án, quyết định h́nh sự của Ṭa án nước ngoài đối với công dân Việt Nam bị từ chối dẫn độ;
2. Hành vi phạm tội mà công dân Việt Nam bị kết án ở nước ngoài cũng cấu thành tội phạm theo quy định của Bộ luật h́nh sự nước Cộng ḥa xă hội chủ nghĩa Việt Nam;
3. Bản án, quyết định h́nh sự của Ṭa án nước ngoài đối với công dân Việt Nam đă có hiệu lực pháp luật và không c̣n thủ tục tố tụng nào đối với người đó.
Các nguyên tắc pháp lư về dẫn độ
Dẫn độ tội phạm trước hết phải tuân thủ theo nguyên tắc của luật tương trợ tư pháp
Điều 4 Luật Tương trợ tư pháp Việt Nam 2007 quy định 2 nguyên tắc sau:
1. Tương trợ tư pháp được thực hiện trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lănh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, b́nh đẳng và các bên cùng có lợi, phù hợp với Hiến pháp, pháp luật của Việt Nam và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
2. Trường hợp giữa Việt Nam và nước ngoài chưa có điều ước quốc tế về tương trợ tư pháp th́ hoạt động tương trợ tư pháp được thực hiện trên nguyên tắc có đi có lại nhưng không trái pháp luật Việt Nam, phù hợp với pháp luật và tập quán quốc tế.
Ngoài ra, dẫn độ người phạm tội c̣n phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
+ Nguyên tắc có đi có lại:
Nội dung của nguyên tắc này ghi nhận quốc gia được yêu cầu dẫn độ chỉ thực hiện dẫn độ theo yêu cầu nếu nhân được bảo đảm từ phía quốc gia yêu cầu dẫn độ rằng trong trường hợp tương tự, quốc gia này chắc chắn sẽ thực hiện dẫn độ tội phạm cho quốc gia đối tác hữu quan.
Đây là được ghi nhân trong Luật quốc gia cùa một số nước, tức luật pháp các nước này yêu cầu phải tuân thủ nguyên tắc có đi có lại trong việc thực hiên dẫn độ tội phạm. Nguyên nhân cơ bản cùa việc xuất hiên nguyên tắc này là sự cần thiết phải tôn trọng quyền b́nh đẳng giữa các quốc gia, tôn trọng chủ quyền của các quốc gia đồng thời không được cản trở quốc gia trong việc tự nguyện hạn chế chủ quyền của ḿnh và thực hiện dẫn độ tội phạm trong trường hợp không có các điều kiện loại bỏ việc dẫn độ này. Trong trường hợp ngược lại, quốc gia có thể dựa trên cơ sở giải thích của ḿnh về chủ quyền, cho phép tội phạm h́nh sự cư trú trên lănh thổ nước ḿnh.
Đây là nguyên tắc tồn tại thực tế trong quan hệ của nhiều quốc gia liên quan đến việc dẫn độ tội phạm. Hiện nay, cũng có quan điểm pháp lư của không ít quốc gia khác cho rằng nên loại bỏ nguyên tắc có đi có lại trong Luật quốc gia như là điều kiện không thể chấp nhân khi giải quyết các yêu cầu dẫn độ tội phạm từ các quốc gia khác.
+ Nguyên tắc định danh kép:
Trong các văn bản pháp lư quốc gia cũng như quốc tế đều có sự ghi nhận nội dung của nguyên tắc định danh kép trong dẫn độ tội phạm. Theo nguyên tắc này, cá nhân cần phải dẫn độ khi hành vi của họ được định danh là hành vi tội phạm theo luật quốc gia của cả hai nước (nước yêu cầu và nước được yêu cầu dẫn độ). Nói cách khác, dẫn độ tội phạm chỉ được thực hiện nếu theo luật của hai quốc gia hữu quan đều khẳng định hành vi của cá nhân bị dẫn độ là hành vi tội phạm h́nh sự và mức h́nh phạt cần là h́nh thức tù giam, với thời hạn được xác định. Thời hạn tù giam theo ư chí của các bên được thể chế hoá trong luật nước ḿnh hoặc được các bên thoả thuận và ghi trong điều ước quốc tế có liên quan.
Trong quá tŕnh xem xét nguyên tắc định danh kép cũng cần quan tâm đến việc phân loại tội phạm trong quy định pháp luật của một số quốc gia khi có sự phân chia thành tội phạm nghiêm (trọng tội) và tội phạm ít nghiêm trọng (khinh tội). Việc phân loại như vậy sẽ làm cho nhiều trường hợp việc xác định đối tượng cần dẫn độ của nước được yêu cầu hợp tác gặp khó khăn, do trong thực tiễn, luật pháp của các nước khác nhau sẽ không có quan điểm thống nhất đối với khái niệm phân loại tội phạm nêu trên.
+ Nguyên tắc không dẫn độ công dân nước ḿnh:
Quốc gia được yêu cầu dẫn độ có quyền từ chối việc dẫn độ tội phạm nếu cá nhân phạm tội là công dân nước ḿnh . Quy định này được ghi nhận trong hiến pháp hoặc đạo luật về quốc tịch của quốc gia. Tuy vậy, nguyên tắc này cũng có ngoại lệ. Cụ thể, tại Hội nghị quốc tế lần thứ in về thống nhất hoá luật quốc tế đă đạt được thoả thuận nhất trí nguyên tắc không dẫn độ công dân nước ḿnh cho nước khác không được áp dụng đối với các cá nhân thực hiên tội phạm quốc tế.
Tương tự, trong luật pháp của một loạt quốc gia, như Áo, Anh, Israel, Ân Độ, Canada và Mỹ... cho phép khả năng dẫn độ công dân nước ḿnh cho nước khác nhưng phải dựa trên nguyên tắc có đi có lại. Vấn đề sẽ trở nên phức tạp hơn khi cá nhân bị dẫn độ là người không có quốc tịch hoặc người có nhiều quốc tịch. Trong trường hợp dẫn độ công dân nước thứ ba, luật quốc tế không bắt buộc các quốc gia phải có nghĩa vụ dẫn độ. Vấn đề này hoàn toàn phụ thuộc vào pháp luật của quốc gia có liên quan.
+ Nguyên tắc không dẫn độ tội phạm chính trị:
Nguyên tắc này đă được ghi nhận trong hàng loạt các điều ước quốc tế đa phương và song phương về tương trợ pháp lư và trong pháp luật quốc gia của các nước. Mặc dù cố sự nhất trí về quan điểm công nhận nguyên tắc này nhưng trong thực tiễn quốc tế không có sự thống nhất về giải thích vấn đề tính chất chính trị. Theo nguyên tắc, việc xác định tính chất chính trị của tội phạm được thực hiện trong quá tŕnh xét xử tại ṭa án, và hoàn toàn phụ thuộc vào chính sách của quốc gia nơi đang có người bị dẫn độ lẩn trốn. Thực tiễn dẫn độ tội phạm đă biết đến các trường hợp khi cá nhân bị truy cứu trách nhiệm h́nh sự ở nước ḿnh đă bỏ trốn ra nước ngoài và yêu cầu được cư trú chính trị ở đó.
Bên cạnh những nguyên tắc chuyên biệt nêu trên của chế định pháp lư quốc tế về dẫn độ tội phạm, c̣n tổn tại và có hiệu lực các quy tắc được công nhận chung của luật quốc tế về quá tŕnh dẫn độ tội phạm.
Trước hết phải đề cập đến quy tắc chỉ dẫn độ đối với tội phạm thực hiện được công nhận là cơ sở để tiến hành dẫn độ. Như vậy, quốc gia yêu cầu dẫn độ phải có nghĩa vụ không được tiến hành truy cứu trách nhiệm h́nh sự đối với các tội phạm không phải là cơ sở pháp lư để thực hiện dẫn độ.
Việc truy cứu trách nhiệm h́nh sự không đúng với tội phạm bị dẫn độ là cơ sở để quốc gia dẫn độ thực hiện hành vi phản đối. Quy định này có ư nghĩa quan trọng, đảm bảo khắc phục được sự lạm dụng của các quốc gia đối với chế định dẫn độ nhằm mục đích riêng của ḿnh.
Quốc gia dẫn độ có thể thoả thuận rằng họ chỉ đồng ư dẫn độ đố́ với một nhóm loại tôi phạm xác định. Ví dụ, Công ước châu Âu năm 1957 về dẫn độ tội phạm đă quy định điều khoản như vậy.
Trong thực tiễn quan hệ quốc tế c̣n xuất hiên trường hợp cùng một lúc có nhiều quốc gia yêu cầu dẫn độ tội phạm (ví dụ, tội phạm được thực hiện trên lănh thổ của nhiều quốc gia).
Trong trường hợp như vậy, quốc gia được yêu cầu có toàn quyền quyết định theo đánh giá của ḿnh sẽ dẫn độ cho quốc gia nào trong số các quốc gia có yêu cầu. Trong quan hệ quốc tế về dẫn độ đă xuất hiên quy tắc “thẩm quyền ưu thế hơn”. Khái niệm thẩm quyền này được hiểu là quốc gia dẫn độ sẽ chuyển giao tội phạm cho quốc gia có “thẩm quyền ưu thế hơn” trong số các nước yêu cầu dẫn độ tội phạm.
Như vậy, việc xác định nội dung “thẩm quyền ưu thế hơn” hoàn toàn do quốc gia dẫn độ tự quyết định. Trong thực tế, “thẩm quyền ưu thế hơn” sẽ thuộc về quốc gia nơi hành vi tội phạm nghiêm trọng nhất được thực hiện hoặc quốc gia đầu tiên gửi yêu cầu dẫn độ tôi phạm.
+ Các vấn đề pháp lư khác về dẫn độ tội phạm
Vấn đề đầu tiên là vấn đề không dẫn độ tôi phạm, tức các trường hợp mà quốc gia có quyền từ chối dẫn độ. Trong vấn đề này, ngoài trường hợp đă nêu trên, luật quốc tế c̣n đưa ra các trường hợp không dẫn độ, cho phép quốc gia được yêu cầu từ chối dẫn độ tội phạm cho quốc gia hữu quan nếu không có cơ sở để thực hiện việc dẫn độ. Ví dụ, hành vi của cá nhân người bị yêu cầu dẫn độ chỉ có liên quan đến trách nhiệm dân sự và trách nhiệm hành chính, hết thời hiệu tố tụng...
Ví dụ về dẫn độ tội phạm
Ví dụ: A (công dân Việt Nam) phạm tội giết người trên lănh thổ Việt Nam nhưng lẩn trốn sang Lào để trốn tránh trách nhiệm h́nh sự
Việt Nam và Lào đă kư kết hiệp định tương trợ tư pháp các vấn đề dân sự và h́nh sự th́ theo điều 59 của hiệp định này (về trách nhiệm dẫn độ tội phạm):
Phù hợp với những điều đă ghi trong Hiệp định này, Nước kư kết này sẽ dẫn độ công dân của Nước kư kết kia đang ở trên lănh thổ của nước ḿnh cho Nước kư kết kia để tiến hành truy cứu trách nhiệm h́nh sự hoặc để thi hành bản án, quyết định h́nh sự.
Và điều 60 về Điều kiện dẫn độ người phạm tội th́:
Căn cứ vào các điều kiện của Hiệp định này, hành vi phạm pháp dẫn đến việc dẫn độ người phạm tội là hành vi phạm pháp mà theo pháp luật của các Nước kư kết có thể kết án tù từ một năm trở lên hoặc h́nh phạt nặng hơn.
Việc dẫn độ để thi hành bản án h́nh sự chỉ được thực hiện khi người có hành vi phạm pháp bị kết án tù từ một năm trở lên hoặc h́nh phạt nặng hơn.
Vậy hành vi của A là tội giết người, thỏa măn các điều kiện tại điều 59, 60 của hiệp định th́ khi Việt Nam có yêu cầu dẫn độ th́ Lào sẽ dẫn độ A trở về Việt Nam để truy cứu trách nhiệm h́nh sự.