Log in

View Full Version : Thương Nhớ Mười Hai


florida80
10-20-2021, 21:45
Đây là tựa đề một tác phẩm văn học rất dễ thương của nhà văn Vũ Bằng. Ông bắt đầu viết từ tháng Giêng 1960, tiếp tục viết 1965, và hoàn thành vào khoảng 1970 – 1971. Hơn mười năm cho một quyển sách, có thể là ḍng suy tưởng của tác giả bị gián đoạn do công việc mưu sinh, có thể tác giả chưa nắm bắt được sự rung cảm của riêng ḿnh.


“Thương Nhớ Mười Hai”, tức là niềm thương nhớ, xúc cảm của tác giả trong mười hai tháng Âm lịch, xúc cảm của “những người thiên lư tương tư” khi vào miền Nam vẫn nhớ nhung về phương Bắc. Tác giả ghi lại tâm tư ḿnh với những cung bậc tuyệt vời của người Hà nội, người xứ Bắc thanh lịch nỗi tiếng một thời xa xưa liên quan tới cây lành trái ngọt của vùng miền qua từng tháng.

Có một điều, người viết muốn chia xẻ với bạn đọc là chúng ta không có tháng Một, và cũng không có tháng Mười Hai, mà chỉ có tháng Giêng, và tháng Chạp như trong ca dao :


Tháng Chạp là tháng trồng khoai.

Tháng Giêng trồng đậu, tháng Hai trồng cà.


Tháng Chạp, tháng Giêng quá đặc sắc, dễ thương, như : “Ra Giêng anh cưới em”, hay “Tháng Chạp anh về quê ngoại”..v..v..


“Thương Nhớ Mười Hai” của chúng tôi là nỗi niềm trong tháng 12/2019 này đây. Tháng Mười Hai với những kỷ niệm đầy vơi trong cuộc đời lao đao, ch́m nổi của một người không c̣n trẻ nữa. Tháng Mười Hai Dương lịch với ngày Lễ Giáng Sinh rộn ràng, và ngày Tết Dương lịch bắt đầu cho một năm mới. Trẻ nhỏ thêm một tuổi lớn, và người già đăm chiêu thêm một tuổi già.


Đầu tháng Mười Hai, ngày 07/12/2019, chúng tôi mất đi người huynh trưởng của chương mục Viết Về Nước Mỹ : Anh Nguyễn Văn Tân, bút hiệu Bồ Tùng Ma. Ông là người nhiều tuổi nhất trong nhóm Việt Bút chúng tôi, và cũng là người ít lời nhất. Ông ít cười. Một bạn trẻ nói với ông :


-Chú Ma, sao chú lại không cười vui khi chụp ảnh với nhóm. Chú cứ coi cô SL ḱa, lúc nào cũng cười tươi như đang c̣n tuổi thanh xuân !


Ông trả lời :


-Tại chú cười không đẹp như cô SL.


Một câu chuyện nhỏ, nhưng đó là một kỷ niệm lớn trong ḷng tôi đối với anh Tân.


Vẫn biết rằng “Sống gửi thác về”, nhưng sự ra đi của ông cũng gieo trong ḷng tôi nhiều sự xao xuyến. Rất nhiều tháng ông ở trong bệnh viện trong trạng thái coma, v́ ông bị stroke nặng. Chúng tôi vẫn thầm bảo nhau “sợ ông không qua khỏi”. Dù tinh thần đă chuẩn bị, ư thức đă sẵn sàng, nhưng khi được tin ông giă từ, chúng tôi không khỏi bàng hoàng, tiếc nuối. Một văn hữu trẻ đă có bài thơ “Tiễn Anh” :


Phũi sạch nợ duyên, kiếp vô thường

Về miền Cực Lạc, cơi Tây Phương

Anh đi, bao kẻ sầu, đau, tiếc

Người ở trăm chiều mộng, nhớ, thương


Thong dong rồi bước trần gian khổ

An lạc dừng chân chốn Niết Bàn

Thân ái chào Anh ĺa cơi tạm

Bằng hữu nghiêng ḿnh bên khói hương.

(B.T)


Chúng tôi đă “thân ái chào Anh”, và “nghiêng ḿnh tưởng niệm” Anh. Dù Anh không c̣n trên trần thế này, nhưng ở thế giới nào khác, chúng tôi ước mong Anh măi yên vui. Chúng tôi chào Anh, người huynh trưởng đáng yêu, người bạn văn đầm ấm, và trên hết, một người lính Việt nam Cộng ḥa suốt đời giữ ǵn được bản chất tốt đẹp của người sĩ quan Hải quân trong chiến tranh nghiệt ngă.


Cũng trong ngày hôm sau 08/12, gia đ́nh chúng tôi trân trọng kỷ niệm ngày mất của Mẹ tôi, Người đă rời xa chúng tôi đă sáu năm nay. Kỷ niệm ngày giỗ của Bà năm nay, chúng tôi về chùa Giác Lâm ở thành phố Philadelphia – Pennsylvania, cúng dường Tam bảo, hồi hướng ân phước cho Bà. Chúng tôi không tổ chức nghi thức rườm rà, chỉ có hoa, trái, và cúng cơm chay. Chúng tôi nghĩ rằng Mẹ chúng tôi đă về Trời, v́ lúc c̣n trên cơi tạm này, Bà là người phụ nữ rất đổi hiền dịu, không làm điều ǵ phật ư một ai. Mẹ tôi sống thọ ở tuổi chín mươi ba, đó là ơn phước từ Trời đă ban cho chúng tôi. Tôi chỉ có một thoáng ân hận v́ hoàn cảnh phải bỏ Mẹ mà đi dong ruỗi xứ người thoắt đă gần ba mươi năm, và lúc Bà đi tôi đă thương cảm viết ra hai câu đối để thờ :


Một chuyến đi xa, Má đă yên vui miền Tiên cảnh

Bao lần đứng lại, con c̣n lận đận với nhân gian.


Cũng trong tháng Mười Hai này, ngày 17/12 là ngày kỷ niệm bốn mươi lăm năm nghĩa chồng t́nh vợ của chúng tôi. Ngày 17/12/1974 chúng tôi cưới nhau, và chỉ bốn tháng sau, miền Nam mất, và tháng 6/1975 chồng tôi bị tóm vào trại cải tạo. Ngày xưa khi Từ Hải chia tay Thúy Kiều, văn hào Nguyễn Du đă viết hai câu thơ nỗi tiếng :


Nửa năm hương lửa đương nồng

Trượng phu thoắt đă động ḷng bốn phương.

(Truyện Kiều – Nguyễn Du)


Đó là hoàn cảnh của chúng tôi. Cám ơn Trời, Phật, chồng tôi đă trở về Saigon sau gần mười năm biệt xứ. Trong thời gian xa cách đó, thỉnh thoảng mẹ anh ấy cứ nói với tôi :


-Bây giờ đă hơn năm năm rồi, không biết sự thể ra sao, tuổi xuân của con th́ có hạn, nếu có ai ư hợp tâm đầu, con có thể bước thêm bước nữa!


Tôi choáng váng với câu nói đó của mẹ chồng. Bà không “đón gió” đâu, tôi biết vậy, v́ bà là người miền Nam, rất hiền lành, chất phác, cả đời không ra khỏi nhà gia đ́nh chồng, có thể nói không ra tới chợ của địa phương nữa mà…Tôi không nói ǵ, chỉ cười nhẹ, không trả lời câu nói của bà. Tôi làm sao làm được điều bà nói, v́ bên nách c̣n có đứa con gái thật dễ thương năm tuổi.

Khi anh vào trại tập trung, tôi đă mang bầu gần sáu tháng. Phải chăng đứa nhỏ là sợi dây vô h́nh cột chặt t́nh cảm của hai vợ chồng tôi!!? Hơn nữa, tôi là cô giáo, được lớn lên trong một gia đ́nh lễ nghi, phép tắc, không thể đi dọc về ngang.

Sinh thời, trong vấn đề hôn nhân của các con, ba tôi thường nói :


-Ba cho chọn chứ không cho đổi.


Tức là ba tôi chủ trương không có việc thay chồng đổi vợ. Điều này quá khó trong thời đại bây giờ ở các nước phương Tây, và ngay cả ở trong nước. Cám ơn cuộc đời! anh em chúng tôi bây giờ cũng đă già, và đă làm đúng với mong muốn của ba tôi, dù trong đời sống vợ chồng làm sao tránh khỏi va chạm, xích mích, chẳng hài ḷng về nhau? Có lẽ nhờ ân đức của cha mẹ, chúng tôi chẳng giàu có ǵ đâu, nhưng vẫn b́nh an trong đời thường có nhau. Ba tôi mất đă lâu, nhưng dáng h́nh, lời dạy dỗ của ông vẫn c̣n hiện hữu trong tâm trí các con. Trong bài thơ ngắn nói về ba, có đoạn tôi đă viết :


…Ba gieo nhân đức cho nhân thế

Để lại b́nh an cho các con.



Bây giờ đọc giả cho phép tôi nói một chút về “lăo gia của tôi”.

Chúng tôi gọi chồng là “lăo gia” là vừa có chút châm biếm, giễu cợt, vừa có chút trân trọng theo kiểu phim Tàu ngày xưa.

Lăo gia của tôi đă bảy mươi ba tuổi rồi, nhiều bệnh, đă nghỉ hưu từ ba năm nay. Cả ngày ông chỉ quanh quẫn vườn sau sân trước, chăm bón cây cảnh trong những ngày Hè. Mùa Đông lạnh dữ dội, ông chỉ tiêu khiển bằng cách đi tập Gym. V́ tôi phàn nàn cái bụng nước lèo nên ông lo tập tành mỗi ngày vài tiếng đồng hồ. Than ôi ! người đi bên cạnh cuộc đời ḿnh ngày xưa đẹp trai, oai phong, bây giờ rệu ră v́ bệnh tật, v́ tuổi già! Cuộc đời như đại dương mà mỗi người chúng ta chỉ giống là chiếc thuyền nan, biết đâu là bến bờ, biết nông sâu thế nào mà ḍ trong, lóng đục ? Những cặp vợ chồng già như chúng tôi họa hoằn lắm mới được ở chung với con, cháu, c̣n đa số ở riêng nương tựa nhau mà sống cho “qua ngày, chờ ngày.. qua đời”


Thưa Quư bạn đọc,

Tôi không bi quan đâu, v́ tôi nhận ra rằng chúng tôi đang có bonus từ Thượng Đế nên ngày nào c̣n yên vui là ngày ấy cảm ơn cuộc đời này. Làm sao chúng ta biết được ngày mai !!?? (No-body knows tomorrow).

T́nh yêu không c̣n hực hỡ như tuổi thanh xuân, nhưng c̣n là t́nh nghĩa, là sự trông cậy, nương tựa lẫn nhau. Tôi giống như đang ở trong chiếc thuyền nan giữa biển lớn, mưa gió bất kỳ, tôi làm sao giữ nỗi tay chèo !!??

Đă nói rằng tôi đă buông bỏ hết mọi ước mơ th́ chưa đúng lắm. Tôi vẫn c̣n mơ ước bên kia bờ đại dương quê hương Việt nam có được Độc lập, dân ḿnh có được Tự do, nhưng biết đến bao giờ !!??


Tháng Mười Hai Dương lịch ở miền Đông Bắc này, mùa Đông thật khắc nghiệt. Thời tiết lạnh lẽo. bầu trời u ám, mưa dầm. Nhiệt độ có khi xuống 0oF. Mấy hôm nay sáng sớm 17o. Gió lạnh buốt, nhưng có đôi ngày cũng có chút nắng mong manh.

Với cảm xúc về mùa Đông giá lạnh nơi đất khách quê người này, xen lẫn với t́nh thương yêu vô bờ bến đối với các em tôi, dâng ngập tự đáy tim, tôi đă cảm tác một bài thơ để ghi lại t́nh cảm chan chứa này với hai câu kết thật ưu ái :


…Vào Đông lạnh cả đất đất trời

Gửi em chút nắng thay lời cảm ơn.

(Có Em – SL. 2006)



Sự ấm áp đó là những ngày phép của đứa cháu từ Base Huachuca-Arizona trở về nhà sau gần một năm ở quân trường. Cháu trai này tiếp tục bước chân của cha chú thời xa xưa, trở thành người sĩ quan của Quân lực Hoa Kỳ.


Thời gian qua nhanh như gịng thác đỗ. Ngày gia đ́nh chúng tôi rời Saigon, chú nhóc này chỉ vừa tṛn tháng tuổi. Mới đó cháu tôi đă gần ba mươi tuổi đời. Trong quân phục ngày về thăm nhà, tôi không ḱm được nỗi xúc động khi gặp cháu ḿnh.

Tôi xúc động v́ h́nh ảnh người lính Việt nam Cộng ḥa năm mươi năm trước của anh tôi, các anh, các bạn của tôi, của chồng tôi nay lại được tái hiện ở thế hệ thứ hai là đứa cháu ngày nào tôi ẵm ngữa trên tay, lúc bịn rịn giă từ mọi người theo chồng đến xứ người :


Lịch sử bây giờ đang lập lại

Giữa miền Đông Bắc xứ Cờ Hoa.


Đúng vậy, h́nh ảnh người lính Mỹ gốc Việt luôn là niềm hănh diện, nỗi xúc động âm thầm trong tâm hồn tôi. Cháu tôi đang nói lời “Thank you America” cho cả gia đ́nh tôi, đang ở Mỹ cũng như những người thân c̣n ở lại quê nhà.


Tháng Mười Hai với đèn, hoa ngập lối, với hàng triệu trái tim hớn hỡ đón chờ ngày Chúa Giáng Sinh. Đây là ngày Lễ của thế giới, không chỉ là của các tín đồ Thiên Chúa :


Vinh danh Thiên Chúa trên trời

B́nh an dưới thế cho người Thiện tâm.


Lời của Chúa Jesus măi c̣n đọng lại trong trái tim già nua, héo hắt của tôi, bây giờ, và măi măi : “Ta đi, ta để lại B́nh an cho các con”.


Ngày Lễ Giáng Sinh là ngày của B́nh An, đầm ấm, sum họp. Đó cũng là ngày Lễ của Tha thứ, Chia sẻ, Cảm thông để người, và người biết thương nhau, dẹp bỏ hết những ganh ghét, tị hiềm. Đây là ngày Lễ của con tim mở rộng chào đón Chúa giáng trần, chào đón t́nh yêu của nhân loại.


Tháng Mười Hai sẽ qua, năm mới Dương lịch 2020 sẽ đến. Chúng ta chờ mong những điều May mắn, Tốt đẹp cho ḥa b́nh thế giới, trong đó có nền dân chủ, tự do cho nhân dân Việt nam.

Ngày tháng sẽ trôi xuôi. Hiện tại sẽ trở thành quá khứ. Tất cả rồi sẽ trở thành kỷ niệm. Kư ức của mỗi con người cảm nhận về tháng Mười Hai ; tháng cuối cùng của một năm ; với những vui buồn, hồi ức, nhớ nhung, tưởng niệm. Người viết chỉ mong được san sẻ chút ḷng bâng khuâng trong mùa Đông lạnh giá đến sững sờ.


Vui buồn trong tháng Mười Hai sẽ khép lại như cánh màn nhung sau buổi diễn, và sân ga cuối cùng của cuộc đời người già như chúng tôi đang thấp thoáng đằng kia. Con tàu đêm sẽ đến sân ga đó, giờ khắc không bao giờ báo trước với một ai !


Với tất cả ḷng yêu thương, và quí trọng, người viết xin được phép thân chúc mọi người trên thế giới được B́nh An, đầm ấm mùa Giáng Sinh, và năm mới 2020, với những tin vui mới về chính trị, kinh tế trong xă hội loài người tràn trề t́nh thương yêu.


Cuối bài, xin thêm một lần cảm ơn nhà văn Vũ Bằng với “Thương Nhớ Mười Hai” của ông, đă là nguồn cảm hứng cho người viết trong tháng Mười Hai 2019 với “..Những buổi mây chiều gió sớm, sầu biệt ly vơi sáng đầy chiều..” (1).


(1) Trích trong “Thương Nhớ Mười Hai” Vũ Bằng.



Song Lam.

Mùa Giáng Sinh.

Cherry Hill-NJ, Tháng 12/2019.