trungthuc
10-31-2021, 03:46
Trong bốn loại sữa hộp, th́ sữa đặc không đường mới chính là... sữa thiệt. Kem đặc có đường th́ mức bổ dưỡng không đáng kể, lại có rất nhiều đường...
Sữa hộp trên thị trường có nhiều loại, cũng dạng sệt, có hương vị gần gần như nhau, hộp bao b́ giống nhau, nên dễ gây nhẫm lẫn cho người tiêu dùng. Sau đây là vài loại chính:
Sữa đặc có đường
Sữa đặc có đường, tiếng Anh gọi là sweetened condensed milk, đôi khi gọi tắt là condensed milk.
Sữa đặc có đường làm từ sữa tươi, hoặc từ sữa bột pha với nước. Việc sử dụng sữa bột loại nào, sữa bột nguyên béo hay sữa gầy (ít béo)… cho ra thành phẩm sữa hộp khác nhau.
Dung dịch sữa được thanh trùng nhanh ở nhiệt độ 85 độ C để diệt khuẩn. Sau đó loại bỏ nước ở nhiệt độ thấp dưới áp suất thấp, thêm đường và làm cho sệt lại.
Khoảng 60% nước được loại bỏ trong quá tŕnh này. Nếu sữa hộp loại này có vẻ không sệt như loại kia, đó là do loại bỏ nước ít hơn. Giá cả cạnh tranh nhau là ở chỗ này.
Lượng đường thêm vào cũng gần một nửa so với sữa… đặc.
Sữa đặc có đường ban đầu được đóng trong những hộp kim loại h́nh trụ, nên mới gọi là sữa hộp. Sau này sữa được đóng trong hộp giấy và hộp plastic nhỏ để tiện sử dụng. Đây là loại sữa hộp phổ biến trước năm 75 với các nhăn hiệu sữa Con Chim, sữa Ông Thọ, sữa Kim Cương,… Và sau này là sữa Dutch Lady, sữa Vinamilk,…
Sữa đặc không đường
Sữa đặc không đường tiếng Anh gọi là unsweetened condensed milk, nhưng từ thông dụng hơn gọi là evaporated milk.
Cách làm sữa đặc không đường tương tự như sữa đặc có đường, nhưng không cho thêm đường. Tuy nhiên, trong khâu gia nhiệt khử khuẩn, thường kéo dài thời gian thanh trùng, đến 15 giây, thay v́ chỉ vài giây như sữa đặc có đường, hoặc dùng nhiệt độ cao hơn trong 2 giây (phương pháp UHT).
Gọi là sữa đặc không đường, nhưng thật ra vẫn có một ít đường tự nhiên có trong sữa, chủ yếu là đường lactose. Đường lactose có vị ngọt rất thấp, chưa bằng 1/5 so với đường thường, nên sữa đặc không đường có vị ngọt rất nhẹ, như sữa tươi.
Kem đặc có đường
Kem đặc có đường tiếng Anh gọi là sweetened condensed creamer. Không dùng chữ kem sữa, mà chỉ dùng chữ "kem" th́ đủ hiểu là không phải làm từ sữa, nhưng có dùng một vài thành phần có trong sữa, chủ yếu là bột whey.
Đừng nhầm lẫn bột whey và protein whey, là thứ mà mà mấy người tập thể h́nh thường uống để giúp tăng cơ bắp.
Sữa ḅ có hai loại protein chính là casein (chiếm 80%) và whey (20%). Khi chế biến sữa, casein và chất béo đông tụ lắng xuống, lấy ra đem làm phó mát. Phần nước bên trên được gọi là dịch whey. Trước đây dịch whey được đem vất bỏ đi. Sau này khoa học thấy tiếc của, sấy khô thành bột, gọi là bột whey (whey powder).
https://sohanews.sohacdn.com/thumb_w/1000/160588918557773824/2021/10/29/photo-1-16355034068808945451 74.jpg
Sữa đặc có đường và kem đặc có đường có h́nh thức và mùi vị gần giống nhau, dễ gây ra nhầm lẫn (Ảnh minh hoạ)
Bột whey chủ yếu là đường lactose (hơn 70%) và protein whey (11%), và cũng c̣n sót chút ít khoáng, chủ yếu là calcium. V́ chứa quá nhiều đường lactose, lại có hương vị sữa, đừng nên lấy bột whey pha uống như sữa, dù bụng dạ có "chắc" đến đâu, cũng bị tiêu chảy.
C̣n whey protein là bột whey được "nâng cấp" để có hàm lượng protein cao hơn, từ 35-90% protein whey. Giá whey protein cao hơn rất nhiều so với bột whey.
Các thành phần khác của kem đặc có đường không đến từ sữa là đường ăn chiếm gần một nửa, dầu cọ (tạo ra chất béo). Cộng thêm vài chất phụ gia lặt vặt khác, thông thường là carrageenan, maltodextrine, hai chất này để tạo ra độ sệt và cũng để tránh nước và dầu tách lớp, phosphate (chất ổn định) và nếu "chịu chơi" hơn th́ thêm chút sữa bột để tăng hương vị sữa, thêm tí tẹo vitamin D để ra cái điều bổ dưỡng xương cốt.
Công thức làm kem đặc có đường rất linh hoạt tùy nhà sản xuất.
Với thành phần chính là đường, dầu cọ và bột whey, toàn là những nguyên liệu rẻ tiền, nên kem đặc có đường giá rẻ hơn so với sữa hộp. Mùi giống nhau, vị giống nhau, trắng đục giống nhau, bao b́ giống nhau… tha hồ mà nhầm lẫn khi uống cà phê sữa, sinh tố trái cây dầm có sữa,…
Sữa đặc có đường...bị "lai căng" ở VN
Đây là loại sữa đặc có đường phổ biến nhất trên thị trường VN hiện nay. Tại sao gọi là "lai căng"? Bởi v́ sữa được pha trộn miễn sao là thỏa mản được hai điều kiện:
- Có đủ hàm lượng protein theo quy định tiêu chuẩn Việt Nam (không nhỏ hơn 34% tính theo chất khô không béo)
- Có mùi vị của sữa đặc có đường
Thế th́ giới sản xuất bỏ thêm ǵ vào? Dĩ nhiên là có đường, khoảng 47%, rồi th́ sữa bột gầy, bột whey (bổ sung protein), váng sữa (cho có mùi sữa), dầu cọ (cho đủ lượng chất béo), sữa tươi (rất ít, để gọi là có sữa), chất chống phân tách lớp c̣n gọi là chất nhũ hóa,…
Giá thành sữa hộp loại này dĩ nhiên rẻ hơn so với với sữa đặc có đường nguyên chất hồi xưa. Hồi xưa là mới cách nay chừng hơn 20 năm thôi. Bây giờ đă đổi thay nhiều.
... Nhưng dinh dưỡng lại là vấn đề khác
Trong bốn loại sữa hộp nêu trên, th́ sữa đặc không đường mới chính là... sữa thiệt. Thay v́ sữa ở dạng lỏng (sữa tươi), hoặc chuyển qua dạng sữa bột, th́ sữa đặc không đường ở dạng sền sệt. Sữa tươi, sữa bột nguyên kem bổ béo thế nào, th́ sữa đặc không đường bổ béo cỡ đó. Tiếc rằng, loại sữa hộp không đường không có bán rộng răi ở Việt Nam.
Sữa đặc có đường, th́ lượng đường thêm vào gần 50%. Mức bổ dưỡng cứ thế chia đôi so với sữa không đường. Cũng lưu ư rằng, do lượng đường khá cao, nên những người có bệnh tiểu đường, hay đang ăn kiêng giảm béo nên thận trọng, và sử dụng vừa phải.
Sữa đặc có đường "lai căng" th́ sao? Biết nói thế nào bây giờ khi người ta đáp ứng đúng quy định tiêu chuẩn quốc gia về sữa đặc có đường? Chỉ thấy tiếc nuối một thời nguyên chất trước kia.
C̣n kem đặc có đường th́ mức bổ dưỡng không đáng kể, lại có rất nhiều đường. Thận trọng khi sử dụng như loại sữa đặc có đường.
Mua sữa cho trẻ ăn dặm nên cẩn thận
https://sohanews.sohacdn.com/thumb_w/1000/160588918557773824/2021/10/29/photo-1-16355038649511735942 119.jpg
Sữa hộp, kem đặc có đường không thể bằng sữa mẹ. Nếu v́ hoàn cảnh không c̣n cách nào khác th́ nên ưu tiên chọn sữa bột nguyên kem, cùng lắm mới dùng tới sữa đặc có đường, nhưng không thể là kem đặc có đường (Ảnh minh hoạ)
Với các bà mẹ cho con bú, nên nhớ rằng, không có loại sữa nào, dù là sữa ḅ, sữa dê, sữa ngựa, kể cả sữa công thức… có thể sánh bằng được sữa mẹ. Sữa hộp, kem đặc có đường lại càng không thể. Sữa mẹ có kháng thể giúp em bé chống được các bệnh nhiễm khuẩn, nhất là viêm phổi và tiêu chảy. Kể cả em bé đến tuổi ăn dặm (trên 6 tháng tuổi) cũng phải cho bé bú sữa mẹ đến hai năm.
Nếu v́ lư do nào đó, phải gửi em bé để đi làm, th́ vắt sữa mẹ bỏ ngăn mát tủ lạnh để bé bú lai rai trong ngày. Ly đựng sữa mẹ phải được rửa sạch, tráng nước sôi. Tay bà mẹ vắt sữa cũng phải được rửa sạch. Trước khi cho em bú, nên hâm nóng lại b́nh sữa.
Cũng lưu ư, kem đặc có đường hoàn toàn không thích hợp cho trẻ ăn dặm. Nếu v́ hoàn cảnh không c̣n cách nào khác th́ nên ưu tiên chọn sữa bột nguyên kem (bán theo kg sẽ rẻ hơn), cùng lắm mới dùng đến sữa đặc có đường. Và phải chắc chắn đó là sữa đặc có đường, không phải là kem đặc có đường.
Sau cùng, sữa hộp, kem hộp có đường có thời hạn sử dụng khoảng một năm, nhưng đă khui ra, và trữ trong tủ lạnh, th́ phải sử dụng trong ṿng 2 tuần với sữa đặc có đường. C̣n với kem đặc có đường, khoảng 1 tuần. Với sữa không đường chỉ được 3-4 ngày.
Sữa hộp trên thị trường có nhiều loại, cũng dạng sệt, có hương vị gần gần như nhau, hộp bao b́ giống nhau, nên dễ gây nhẫm lẫn cho người tiêu dùng. Sau đây là vài loại chính:
Sữa đặc có đường
Sữa đặc có đường, tiếng Anh gọi là sweetened condensed milk, đôi khi gọi tắt là condensed milk.
Sữa đặc có đường làm từ sữa tươi, hoặc từ sữa bột pha với nước. Việc sử dụng sữa bột loại nào, sữa bột nguyên béo hay sữa gầy (ít béo)… cho ra thành phẩm sữa hộp khác nhau.
Dung dịch sữa được thanh trùng nhanh ở nhiệt độ 85 độ C để diệt khuẩn. Sau đó loại bỏ nước ở nhiệt độ thấp dưới áp suất thấp, thêm đường và làm cho sệt lại.
Khoảng 60% nước được loại bỏ trong quá tŕnh này. Nếu sữa hộp loại này có vẻ không sệt như loại kia, đó là do loại bỏ nước ít hơn. Giá cả cạnh tranh nhau là ở chỗ này.
Lượng đường thêm vào cũng gần một nửa so với sữa… đặc.
Sữa đặc có đường ban đầu được đóng trong những hộp kim loại h́nh trụ, nên mới gọi là sữa hộp. Sau này sữa được đóng trong hộp giấy và hộp plastic nhỏ để tiện sử dụng. Đây là loại sữa hộp phổ biến trước năm 75 với các nhăn hiệu sữa Con Chim, sữa Ông Thọ, sữa Kim Cương,… Và sau này là sữa Dutch Lady, sữa Vinamilk,…
Sữa đặc không đường
Sữa đặc không đường tiếng Anh gọi là unsweetened condensed milk, nhưng từ thông dụng hơn gọi là evaporated milk.
Cách làm sữa đặc không đường tương tự như sữa đặc có đường, nhưng không cho thêm đường. Tuy nhiên, trong khâu gia nhiệt khử khuẩn, thường kéo dài thời gian thanh trùng, đến 15 giây, thay v́ chỉ vài giây như sữa đặc có đường, hoặc dùng nhiệt độ cao hơn trong 2 giây (phương pháp UHT).
Gọi là sữa đặc không đường, nhưng thật ra vẫn có một ít đường tự nhiên có trong sữa, chủ yếu là đường lactose. Đường lactose có vị ngọt rất thấp, chưa bằng 1/5 so với đường thường, nên sữa đặc không đường có vị ngọt rất nhẹ, như sữa tươi.
Kem đặc có đường
Kem đặc có đường tiếng Anh gọi là sweetened condensed creamer. Không dùng chữ kem sữa, mà chỉ dùng chữ "kem" th́ đủ hiểu là không phải làm từ sữa, nhưng có dùng một vài thành phần có trong sữa, chủ yếu là bột whey.
Đừng nhầm lẫn bột whey và protein whey, là thứ mà mà mấy người tập thể h́nh thường uống để giúp tăng cơ bắp.
Sữa ḅ có hai loại protein chính là casein (chiếm 80%) và whey (20%). Khi chế biến sữa, casein và chất béo đông tụ lắng xuống, lấy ra đem làm phó mát. Phần nước bên trên được gọi là dịch whey. Trước đây dịch whey được đem vất bỏ đi. Sau này khoa học thấy tiếc của, sấy khô thành bột, gọi là bột whey (whey powder).
https://sohanews.sohacdn.com/thumb_w/1000/160588918557773824/2021/10/29/photo-1-16355034068808945451 74.jpg
Sữa đặc có đường và kem đặc có đường có h́nh thức và mùi vị gần giống nhau, dễ gây ra nhầm lẫn (Ảnh minh hoạ)
Bột whey chủ yếu là đường lactose (hơn 70%) và protein whey (11%), và cũng c̣n sót chút ít khoáng, chủ yếu là calcium. V́ chứa quá nhiều đường lactose, lại có hương vị sữa, đừng nên lấy bột whey pha uống như sữa, dù bụng dạ có "chắc" đến đâu, cũng bị tiêu chảy.
C̣n whey protein là bột whey được "nâng cấp" để có hàm lượng protein cao hơn, từ 35-90% protein whey. Giá whey protein cao hơn rất nhiều so với bột whey.
Các thành phần khác của kem đặc có đường không đến từ sữa là đường ăn chiếm gần một nửa, dầu cọ (tạo ra chất béo). Cộng thêm vài chất phụ gia lặt vặt khác, thông thường là carrageenan, maltodextrine, hai chất này để tạo ra độ sệt và cũng để tránh nước và dầu tách lớp, phosphate (chất ổn định) và nếu "chịu chơi" hơn th́ thêm chút sữa bột để tăng hương vị sữa, thêm tí tẹo vitamin D để ra cái điều bổ dưỡng xương cốt.
Công thức làm kem đặc có đường rất linh hoạt tùy nhà sản xuất.
Với thành phần chính là đường, dầu cọ và bột whey, toàn là những nguyên liệu rẻ tiền, nên kem đặc có đường giá rẻ hơn so với sữa hộp. Mùi giống nhau, vị giống nhau, trắng đục giống nhau, bao b́ giống nhau… tha hồ mà nhầm lẫn khi uống cà phê sữa, sinh tố trái cây dầm có sữa,…
Sữa đặc có đường...bị "lai căng" ở VN
Đây là loại sữa đặc có đường phổ biến nhất trên thị trường VN hiện nay. Tại sao gọi là "lai căng"? Bởi v́ sữa được pha trộn miễn sao là thỏa mản được hai điều kiện:
- Có đủ hàm lượng protein theo quy định tiêu chuẩn Việt Nam (không nhỏ hơn 34% tính theo chất khô không béo)
- Có mùi vị của sữa đặc có đường
Thế th́ giới sản xuất bỏ thêm ǵ vào? Dĩ nhiên là có đường, khoảng 47%, rồi th́ sữa bột gầy, bột whey (bổ sung protein), váng sữa (cho có mùi sữa), dầu cọ (cho đủ lượng chất béo), sữa tươi (rất ít, để gọi là có sữa), chất chống phân tách lớp c̣n gọi là chất nhũ hóa,…
Giá thành sữa hộp loại này dĩ nhiên rẻ hơn so với với sữa đặc có đường nguyên chất hồi xưa. Hồi xưa là mới cách nay chừng hơn 20 năm thôi. Bây giờ đă đổi thay nhiều.
... Nhưng dinh dưỡng lại là vấn đề khác
Trong bốn loại sữa hộp nêu trên, th́ sữa đặc không đường mới chính là... sữa thiệt. Thay v́ sữa ở dạng lỏng (sữa tươi), hoặc chuyển qua dạng sữa bột, th́ sữa đặc không đường ở dạng sền sệt. Sữa tươi, sữa bột nguyên kem bổ béo thế nào, th́ sữa đặc không đường bổ béo cỡ đó. Tiếc rằng, loại sữa hộp không đường không có bán rộng răi ở Việt Nam.
Sữa đặc có đường, th́ lượng đường thêm vào gần 50%. Mức bổ dưỡng cứ thế chia đôi so với sữa không đường. Cũng lưu ư rằng, do lượng đường khá cao, nên những người có bệnh tiểu đường, hay đang ăn kiêng giảm béo nên thận trọng, và sử dụng vừa phải.
Sữa đặc có đường "lai căng" th́ sao? Biết nói thế nào bây giờ khi người ta đáp ứng đúng quy định tiêu chuẩn quốc gia về sữa đặc có đường? Chỉ thấy tiếc nuối một thời nguyên chất trước kia.
C̣n kem đặc có đường th́ mức bổ dưỡng không đáng kể, lại có rất nhiều đường. Thận trọng khi sử dụng như loại sữa đặc có đường.
Mua sữa cho trẻ ăn dặm nên cẩn thận
https://sohanews.sohacdn.com/thumb_w/1000/160588918557773824/2021/10/29/photo-1-16355038649511735942 119.jpg
Sữa hộp, kem đặc có đường không thể bằng sữa mẹ. Nếu v́ hoàn cảnh không c̣n cách nào khác th́ nên ưu tiên chọn sữa bột nguyên kem, cùng lắm mới dùng tới sữa đặc có đường, nhưng không thể là kem đặc có đường (Ảnh minh hoạ)
Với các bà mẹ cho con bú, nên nhớ rằng, không có loại sữa nào, dù là sữa ḅ, sữa dê, sữa ngựa, kể cả sữa công thức… có thể sánh bằng được sữa mẹ. Sữa hộp, kem đặc có đường lại càng không thể. Sữa mẹ có kháng thể giúp em bé chống được các bệnh nhiễm khuẩn, nhất là viêm phổi và tiêu chảy. Kể cả em bé đến tuổi ăn dặm (trên 6 tháng tuổi) cũng phải cho bé bú sữa mẹ đến hai năm.
Nếu v́ lư do nào đó, phải gửi em bé để đi làm, th́ vắt sữa mẹ bỏ ngăn mát tủ lạnh để bé bú lai rai trong ngày. Ly đựng sữa mẹ phải được rửa sạch, tráng nước sôi. Tay bà mẹ vắt sữa cũng phải được rửa sạch. Trước khi cho em bú, nên hâm nóng lại b́nh sữa.
Cũng lưu ư, kem đặc có đường hoàn toàn không thích hợp cho trẻ ăn dặm. Nếu v́ hoàn cảnh không c̣n cách nào khác th́ nên ưu tiên chọn sữa bột nguyên kem (bán theo kg sẽ rẻ hơn), cùng lắm mới dùng đến sữa đặc có đường. Và phải chắc chắn đó là sữa đặc có đường, không phải là kem đặc có đường.
Sau cùng, sữa hộp, kem hộp có đường có thời hạn sử dụng khoảng một năm, nhưng đă khui ra, và trữ trong tủ lạnh, th́ phải sử dụng trong ṿng 2 tuần với sữa đặc có đường. C̣n với kem đặc có đường, khoảng 1 tuần. Với sữa không đường chỉ được 3-4 ngày.