trungthuc
11-15-2021, 04:36
Nhắm vào các tập đoàn khổng lồ giàu có, kế đến là giới nhà giàu "tư bản đỏ", nhà cầm quyền CSTQ đang mở chiến dịch lấy bớt của cải từ đó, để gọi là “đóng góp vào các ngân khoản xây dựng xă hội”.
Dĩ nhiên, chuyện này đang diễn ra ráo riết ở TQ, bậc sư phụ chủ nghĩa Cộng sản hôm nay, vốn luôn được các quốc gia thân cận học hỏi rất nhanh chóng. Nhà báo Jane Cai từ SCMP (trong bài "China’s path to common prosperity puts pressure on private enterprise") đă mô tả điều mới nhất đang làm rúng động những người làm ra tiền của ở TQ, lớp người suốt trong nhiều chục năm vẫn tin rằng nếu ra vẻ thần phục chế độc tài, chịu khó làm giàu và gần gũi với các quan chức th́ sẽ được yên ấm viên măn.
Thế nhưng, qua đại dịch COVID-19, mọi thứ đă thay đổi. Với t́nh trạng bất b́nh đẳng giàu nghèo ngày càng trầm trọng, các nhà lănh đạo Trung Cộng đang khéo léo đẩy sự khốn khó và tức giận của người nghèo vào h́nh ảnh giai cấp giàu có trong nước. Lời kêu gọi của Bắc Kinh gửi đến giới đại gia, giai cấp "tư bản đỏ" hăy bỏ tiền ra, đóng góp tái thiết xă hội đang được hưởng ứng nồng nhiệt từ đám đông măi măi thiếu thốn ở quốc gia tỷ dân này. Nói là "kêu gọi" về mặt đạo đức, nhưng ngầm sau đó là cả một chiến dịch để tạo cớ, soi mói cho ra tội, trừng phạt nếu ai đó có phản ứng.
Nói một cách khác, cuộc đánh tư sản công khai và hợp pháp hóa bằng ư nghĩa xă hội đang diễn ra rầm rộ. Nhưng điểm dừng của nó th́ chưa biết đến khi nào.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/11/GettyImages-648141512-1024x683.jpg
Tập Cận B́nh: quyền lực chính trị của Đảng vẫn được ưu tiên hơn cả sức mạnh kinh tế (ảnh: Lintao Zhang/Getty Images)
Đại dịch mở ra những khung cảnh nghèo khó. Và những người giàu trên thế giới nói chung đều chịu áp lực này. Không phải do tài năng hay sản nghiệp dày công tạo dựng mới có thể giữ vững tên tuổi của họ lúc này, mà sự hào phóng mới xoa dịu được các cơn đau tập thể đang lan tràn. Mới đây, Giám đốc điều hành của Tesla và người sáng lập SpaceX, Elon Musk và người sáng lập Amazon.com, Jeff Bezos, đă được Giám đốc chương tŕnh Lương thực Thế giới của LHQ (FAO), David Beasley, kêu gọi đích danh. Trong một tuyên bố của ḿnh, ông David Beasley nói rằng, những người giàu như họ nên quyên góp một phần tài sản của họ để giúp chống lại nạn đói và cứu rỗi thế giới.
Nhưng tại TQ, không phải là chuyện đạo đức cá nhân đơn thuần mà thôi. Việc hưởng ứng "đóng góp" được các doanh nhân ghi danh với các con số hàng chục tỷ nhân dân tệ, với lời thề hướng tới mục tiêu “thịnh vượng chung” của Chủ tịch Tập Cận B́nh – một sáng kiến mới nhằm giảm sự bất b́nh đẳng kinh tế và xă hội, đi kèm các cuộc điều tra rầm rập ngày đêm "chống độc quyền", thắt chặt giám sát an ninh dữ liệu và các số tiền phạt khổng lồ. Các báo cáo mật được chuyển đi tới tấp, đánh giá về ḷng nhiệt thành của các công dân trong chế độ Cộng sản, xem là họ có háo hức được đóng góp cho chế độ hay không.
Ông Tập đă nêu ra tầm nh́n "thịnh vượng chung" của ḿnh tại cuộc họp với Ủy ban Tài chính và Kinh tế Trung ương vào tháng Tám, trong đó ông ta nói đến tận dụng nguồn "Phân phối thứ ba" (tertiary distribution) là một trong những hệ thống căn bản để giải quyết khoảng cách giàu nghèo, và khuyến khích những người có thu nhập cao, và các công ty để "trả lại nhiều hơn cho xă hội". Khái niệm "Phân phối thứ ba" lần đầu tiên được nhà kinh tế học Lại Dĩ Trữ (Li Yining) của Đại học Bắc Kinh đưa ra vào những năm 1990 và đề cập đến các hoạt động từ thiện – quyên góp, tổ chức từ thiện và t́nh nguyện – diễn ra sau các h́nh thức phân phối lại của cải thông qua thu nhập và thuế.
Mặc dù chuyện "Phân phối thứ ba" đă được đề cập trong các cuộc họp toàn đảng năm 2019 và 2020, và xuất hiện trong bản kế hoạch phát triển kinh tế và xă hội 2021-2025 của đất nước được công bố vào tháng Ba năm ngoái, nhưng chuyện này đă tạo ra rất ít sự chú ư cho đến khi ông Tập công khai vào mùa Hè này. Rất đơn giản: Ông Tập nh́n ra rằng nguồn tiền khổng lồ trong dân chúng được hợp pháp chuyển giao cho nhau, trợ giúp liên thông trong đất nước lâu nay là cần phải được kiểm soát, và lấy lại theo hướng của chính quyền.
Hàng năm, các quỹ từ thiện và nguồn quyên góp từ các người nổi tiếng của TQ được đánh giá là không thua các quỹ đầu tư lớn nhất, nên phải ra luật kèm h́nh ảnh đạo đức để chuyển về nhà nước kiểm soát. Luật th́ khá dễ dàng. C̣n đạo đức? Cũng đơn giản không kém khi cố tạo ra những vụ bê bối về thâm lạm tiền quyên góp hay vấn đề đạo đức nào đó của chính nơi kêu gọi.
Kể từ khi Jack Ma, Triệu Vy được lấy là h́nh mẫu của cuộc "đánh tư sản kiểu mới" này, các doanh nhân TQ đă hết sức bận rộn dành các quỹ đặc biệt cho chương tŕnh thịnh vượng chung, hỗ trợ tài chính cho các mối quan tâm hàng đầu của giới chóp bu cầm quyền Bắc Kinh: Giáo dục, chăm sóc sức khỏe, xóa đói giảm nghèo, v...v...
Sự tràn lan của ḷng nhân từ và sự hào phóng này chắc chắn có thể thúc đẩy tinh thần từ thiện, nhưng nó cũng làm dấy lên sự nghi ngờ về việc liệu các hoạt động quyên góp từ thiện theo hướng chính sách có đạt hiệu quả ǵ trong việc giúp giảm bất b́nh đẳng giàu nghèo hay không. Bởi v́, rốt cuộc mọi nguồn tiền này rồi cũng quy về sự kiểm soát của nhà nước CS.
Những kiểu quyên góp tự nguyện nhưng không góp không xong như vậy sẽ không bao giờ dừng lại. Ông Steve Tsang, Giám đốc SOAS của Đại học London, nhận định với ư trên. Mỉa mai hơn, nó giống như một kiểu mua dạng bảo hiểm để giúp tồn tại trong ḷng chế độ.
Chính quyền TQ giới thiệu sức mạnh của ḿnh qua cuộc điều tra và tuyên bố công ty Alibaba đă bị phạt mức phạt kỷ lục 2.8 tỷ USD với tội phát hiện sự lạm dụng vị trí độc quyền thống lĩnh thị trường. Các nạn nhân khác từ chương tŕnh "đánh tư sản kiểu mới" này c̣n có công ty phát hành tṛ chơi Tencent, công ty giao thức ăn trực tuyến Meituan, nền tảng thương mại điện tử Pinduoduo và ứng dụng gọi xe Didi. Tất cả đều bị phạt nặng, hoặc chấm dứt hợp đồng do vi phạm luật chống độc quyền, hoặc an ninh mạng.
Ernan Cui, nhà phân tích của Gavekal Dragonomics ở Hong Kong, cho biết nhiều người làm việc trong các công ty internet của TQ tin rằng, lời kêu gọi của ông Tập về việc đóng góp nhiều hơn cho xă hội là nhắm vào họ. Bà nói: “Cảm thấy áp lực về chính trị, các tỷ phú công nghệ đă tăng cường đóng góp từ thiện trong năm nay. Tổng số tiền quyên góp năm ngoái của 100 doanh nhân trong Danh sách từ thiện tại Trung Quốc của Forbes lên tới 24.51 tỷ nhân dân tệ (3.8 tỷ USD), tăng 37% so với năm trước. Ngành công nghiệp công nghệ, với số tiền quyên góp là 7.8 tỷ nhân dân tệ – chiếm 32% tổng số – được xếp hạng là làm từ thiện nhiều nhất của đất nước. Trong tám tháng đầu năm nay, năm tỷ phú công nghệ giàu nhất TQ đă cam kết ít nhất 13 tỷ USD từ tài sản cá nhân hoặc công ty của họ cho các quỹ và sáng kiến từ thiện.
Rất nhiều nhà quan sát đă tự hỏi rằng sự hào phóng và "ḷng yêu chế độ giả tạo" này có thể kéo dài trong bao lâu, trong các cuộc đánh tư sản hết sức mềm dẻo và không có hồi kết này của chính quyền CSTQ.
Tom Wang, 45 tuổi, đồng sáng lập của một công ty sản xuất quy mô vừa ở tỉnh Giang Tô, miền Đông TQ, cho biết anh đă phải quyên góp tổng cộng 1 triệu nhân dân tệ cho một số dự án trong năm nay của chính quyền đại phương. "Thật khó mà nói rằng chúng tôi đă bị ép buộc. Giới làm ăn chúng tôi được mời tṛ chuyện với các quan chức địa phương hàng tháng. Khi bạn được hỏi công khai có quyên góp hay không, bạn không thể nói nào mà nói 'không'. Chính quyền giữ thể diện cho chúng tôi bằng cách gửi giấy triệu tập và nói chuyện riêng", Tom Wang nói, "Không khí của các buổi trao đổi thường xuyên đó làm cho ḿnh giống như không có lương tâm nếu từ chối. Nhưng dù có nói không quyên góp, tôi vẫn cảm thấy sự bất an trước áp lực".
Các dự án, hay nhu cầu phát triển, hỗ trợ… được nhà nước đưa ra dễ dàng, nhưng trước đây là dựa vào kinh phí do trung ương rót xuống. Giờ th́ dễ dàng và nhiều hơn, khi các địa phương tự đưa ra các kế hoạch và gọi từng gia đ́nh giàu có, các doanh nghiệp đến để yêu cầu sự đóng góp. Không khác ǵ các cuộc đánh tư sản bất ngờ đă từng xảy ra, nhưng mọi thứ giờ đây lại thâm hiểm và dai dẳng hơn: Những cuộc rút rỉa đó không thể tránh khỏi, nhưng nó không biết khi nào mới dừng. Nếu từ chối, bạn có thể bị trả thù ngấm ngầm vào lúc nào đó, kiểu nào đó. Bên cạnh việc truyền thông của chính quyền sẽ chụp mũ bạn về sự ích kỷ đạo đức với cộng đồng.
Dĩ nhiên, chuyện này đang diễn ra ráo riết ở TQ, bậc sư phụ chủ nghĩa Cộng sản hôm nay, vốn luôn được các quốc gia thân cận học hỏi rất nhanh chóng. Nhà báo Jane Cai từ SCMP (trong bài "China’s path to common prosperity puts pressure on private enterprise") đă mô tả điều mới nhất đang làm rúng động những người làm ra tiền của ở TQ, lớp người suốt trong nhiều chục năm vẫn tin rằng nếu ra vẻ thần phục chế độc tài, chịu khó làm giàu và gần gũi với các quan chức th́ sẽ được yên ấm viên măn.
Thế nhưng, qua đại dịch COVID-19, mọi thứ đă thay đổi. Với t́nh trạng bất b́nh đẳng giàu nghèo ngày càng trầm trọng, các nhà lănh đạo Trung Cộng đang khéo léo đẩy sự khốn khó và tức giận của người nghèo vào h́nh ảnh giai cấp giàu có trong nước. Lời kêu gọi của Bắc Kinh gửi đến giới đại gia, giai cấp "tư bản đỏ" hăy bỏ tiền ra, đóng góp tái thiết xă hội đang được hưởng ứng nồng nhiệt từ đám đông măi măi thiếu thốn ở quốc gia tỷ dân này. Nói là "kêu gọi" về mặt đạo đức, nhưng ngầm sau đó là cả một chiến dịch để tạo cớ, soi mói cho ra tội, trừng phạt nếu ai đó có phản ứng.
Nói một cách khác, cuộc đánh tư sản công khai và hợp pháp hóa bằng ư nghĩa xă hội đang diễn ra rầm rộ. Nhưng điểm dừng của nó th́ chưa biết đến khi nào.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/11/GettyImages-648141512-1024x683.jpg
Tập Cận B́nh: quyền lực chính trị của Đảng vẫn được ưu tiên hơn cả sức mạnh kinh tế (ảnh: Lintao Zhang/Getty Images)
Đại dịch mở ra những khung cảnh nghèo khó. Và những người giàu trên thế giới nói chung đều chịu áp lực này. Không phải do tài năng hay sản nghiệp dày công tạo dựng mới có thể giữ vững tên tuổi của họ lúc này, mà sự hào phóng mới xoa dịu được các cơn đau tập thể đang lan tràn. Mới đây, Giám đốc điều hành của Tesla và người sáng lập SpaceX, Elon Musk và người sáng lập Amazon.com, Jeff Bezos, đă được Giám đốc chương tŕnh Lương thực Thế giới của LHQ (FAO), David Beasley, kêu gọi đích danh. Trong một tuyên bố của ḿnh, ông David Beasley nói rằng, những người giàu như họ nên quyên góp một phần tài sản của họ để giúp chống lại nạn đói và cứu rỗi thế giới.
Nhưng tại TQ, không phải là chuyện đạo đức cá nhân đơn thuần mà thôi. Việc hưởng ứng "đóng góp" được các doanh nhân ghi danh với các con số hàng chục tỷ nhân dân tệ, với lời thề hướng tới mục tiêu “thịnh vượng chung” của Chủ tịch Tập Cận B́nh – một sáng kiến mới nhằm giảm sự bất b́nh đẳng kinh tế và xă hội, đi kèm các cuộc điều tra rầm rập ngày đêm "chống độc quyền", thắt chặt giám sát an ninh dữ liệu và các số tiền phạt khổng lồ. Các báo cáo mật được chuyển đi tới tấp, đánh giá về ḷng nhiệt thành của các công dân trong chế độ Cộng sản, xem là họ có háo hức được đóng góp cho chế độ hay không.
Ông Tập đă nêu ra tầm nh́n "thịnh vượng chung" của ḿnh tại cuộc họp với Ủy ban Tài chính và Kinh tế Trung ương vào tháng Tám, trong đó ông ta nói đến tận dụng nguồn "Phân phối thứ ba" (tertiary distribution) là một trong những hệ thống căn bản để giải quyết khoảng cách giàu nghèo, và khuyến khích những người có thu nhập cao, và các công ty để "trả lại nhiều hơn cho xă hội". Khái niệm "Phân phối thứ ba" lần đầu tiên được nhà kinh tế học Lại Dĩ Trữ (Li Yining) của Đại học Bắc Kinh đưa ra vào những năm 1990 và đề cập đến các hoạt động từ thiện – quyên góp, tổ chức từ thiện và t́nh nguyện – diễn ra sau các h́nh thức phân phối lại của cải thông qua thu nhập và thuế.
Mặc dù chuyện "Phân phối thứ ba" đă được đề cập trong các cuộc họp toàn đảng năm 2019 và 2020, và xuất hiện trong bản kế hoạch phát triển kinh tế và xă hội 2021-2025 của đất nước được công bố vào tháng Ba năm ngoái, nhưng chuyện này đă tạo ra rất ít sự chú ư cho đến khi ông Tập công khai vào mùa Hè này. Rất đơn giản: Ông Tập nh́n ra rằng nguồn tiền khổng lồ trong dân chúng được hợp pháp chuyển giao cho nhau, trợ giúp liên thông trong đất nước lâu nay là cần phải được kiểm soát, và lấy lại theo hướng của chính quyền.
Hàng năm, các quỹ từ thiện và nguồn quyên góp từ các người nổi tiếng của TQ được đánh giá là không thua các quỹ đầu tư lớn nhất, nên phải ra luật kèm h́nh ảnh đạo đức để chuyển về nhà nước kiểm soát. Luật th́ khá dễ dàng. C̣n đạo đức? Cũng đơn giản không kém khi cố tạo ra những vụ bê bối về thâm lạm tiền quyên góp hay vấn đề đạo đức nào đó của chính nơi kêu gọi.
Kể từ khi Jack Ma, Triệu Vy được lấy là h́nh mẫu của cuộc "đánh tư sản kiểu mới" này, các doanh nhân TQ đă hết sức bận rộn dành các quỹ đặc biệt cho chương tŕnh thịnh vượng chung, hỗ trợ tài chính cho các mối quan tâm hàng đầu của giới chóp bu cầm quyền Bắc Kinh: Giáo dục, chăm sóc sức khỏe, xóa đói giảm nghèo, v...v...
Sự tràn lan của ḷng nhân từ và sự hào phóng này chắc chắn có thể thúc đẩy tinh thần từ thiện, nhưng nó cũng làm dấy lên sự nghi ngờ về việc liệu các hoạt động quyên góp từ thiện theo hướng chính sách có đạt hiệu quả ǵ trong việc giúp giảm bất b́nh đẳng giàu nghèo hay không. Bởi v́, rốt cuộc mọi nguồn tiền này rồi cũng quy về sự kiểm soát của nhà nước CS.
Những kiểu quyên góp tự nguyện nhưng không góp không xong như vậy sẽ không bao giờ dừng lại. Ông Steve Tsang, Giám đốc SOAS của Đại học London, nhận định với ư trên. Mỉa mai hơn, nó giống như một kiểu mua dạng bảo hiểm để giúp tồn tại trong ḷng chế độ.
Chính quyền TQ giới thiệu sức mạnh của ḿnh qua cuộc điều tra và tuyên bố công ty Alibaba đă bị phạt mức phạt kỷ lục 2.8 tỷ USD với tội phát hiện sự lạm dụng vị trí độc quyền thống lĩnh thị trường. Các nạn nhân khác từ chương tŕnh "đánh tư sản kiểu mới" này c̣n có công ty phát hành tṛ chơi Tencent, công ty giao thức ăn trực tuyến Meituan, nền tảng thương mại điện tử Pinduoduo và ứng dụng gọi xe Didi. Tất cả đều bị phạt nặng, hoặc chấm dứt hợp đồng do vi phạm luật chống độc quyền, hoặc an ninh mạng.
Ernan Cui, nhà phân tích của Gavekal Dragonomics ở Hong Kong, cho biết nhiều người làm việc trong các công ty internet của TQ tin rằng, lời kêu gọi của ông Tập về việc đóng góp nhiều hơn cho xă hội là nhắm vào họ. Bà nói: “Cảm thấy áp lực về chính trị, các tỷ phú công nghệ đă tăng cường đóng góp từ thiện trong năm nay. Tổng số tiền quyên góp năm ngoái của 100 doanh nhân trong Danh sách từ thiện tại Trung Quốc của Forbes lên tới 24.51 tỷ nhân dân tệ (3.8 tỷ USD), tăng 37% so với năm trước. Ngành công nghiệp công nghệ, với số tiền quyên góp là 7.8 tỷ nhân dân tệ – chiếm 32% tổng số – được xếp hạng là làm từ thiện nhiều nhất của đất nước. Trong tám tháng đầu năm nay, năm tỷ phú công nghệ giàu nhất TQ đă cam kết ít nhất 13 tỷ USD từ tài sản cá nhân hoặc công ty của họ cho các quỹ và sáng kiến từ thiện.
Rất nhiều nhà quan sát đă tự hỏi rằng sự hào phóng và "ḷng yêu chế độ giả tạo" này có thể kéo dài trong bao lâu, trong các cuộc đánh tư sản hết sức mềm dẻo và không có hồi kết này của chính quyền CSTQ.
Tom Wang, 45 tuổi, đồng sáng lập của một công ty sản xuất quy mô vừa ở tỉnh Giang Tô, miền Đông TQ, cho biết anh đă phải quyên góp tổng cộng 1 triệu nhân dân tệ cho một số dự án trong năm nay của chính quyền đại phương. "Thật khó mà nói rằng chúng tôi đă bị ép buộc. Giới làm ăn chúng tôi được mời tṛ chuyện với các quan chức địa phương hàng tháng. Khi bạn được hỏi công khai có quyên góp hay không, bạn không thể nói nào mà nói 'không'. Chính quyền giữ thể diện cho chúng tôi bằng cách gửi giấy triệu tập và nói chuyện riêng", Tom Wang nói, "Không khí của các buổi trao đổi thường xuyên đó làm cho ḿnh giống như không có lương tâm nếu từ chối. Nhưng dù có nói không quyên góp, tôi vẫn cảm thấy sự bất an trước áp lực".
Các dự án, hay nhu cầu phát triển, hỗ trợ… được nhà nước đưa ra dễ dàng, nhưng trước đây là dựa vào kinh phí do trung ương rót xuống. Giờ th́ dễ dàng và nhiều hơn, khi các địa phương tự đưa ra các kế hoạch và gọi từng gia đ́nh giàu có, các doanh nghiệp đến để yêu cầu sự đóng góp. Không khác ǵ các cuộc đánh tư sản bất ngờ đă từng xảy ra, nhưng mọi thứ giờ đây lại thâm hiểm và dai dẳng hơn: Những cuộc rút rỉa đó không thể tránh khỏi, nhưng nó không biết khi nào mới dừng. Nếu từ chối, bạn có thể bị trả thù ngấm ngầm vào lúc nào đó, kiểu nào đó. Bên cạnh việc truyền thông của chính quyền sẽ chụp mũ bạn về sự ích kỷ đạo đức với cộng đồng.