nguoiduatinabc
11-16-2021, 13:56
Năm 2021 đánh dấu 100 năm kể từ khi t́m ra insulin, một loại thuốc ‘thay đổi cuộc chơi’ trong cuộc chiến chống lại bệnh tiểu đường.
Mặc dù chúng ta đă có một thế kỷ tiến bộ trong điều trị và pḥng ngừa tiểu đường, nhưng Ngày Đái tháo đường Thế giới năm 2021 vẫn diễn ra trong bối cảnh ghi nhận những số liệu thống kê đáng lo ngại.
Cứ 10 người trưởng thành trên thế giới th́ có một người hiện đang sống chung với bệnh tiểu đường, theo số liệu do Liên đoàn Tiểu đường Quốc tế (IDF) công bố gần đây. Tỷ lệ này có nghĩa là hiện có khoảng 537 triệu người bị tiểu đường trên thế giới.
https://www.intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1922926&stc=1&d=1637070985
Đến năm 2024, IDF dự đoán tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường ở người trưởng thành sẽ tăng lên 1/8.
Chủ tịch IDF, Tiến sĩ Andrew Boulton, nói với CNN: "Khi thế giới đánh dấu kỷ niệm một trăm năm t́m ra insulin, tôi ước ǵ chúng ta có thể nói rằng chúng ta đă ngăn chặn được làn sóng gia tăng của bệnh tiểu đường. Nhưng thay vào đó, bệnh tiểu đường hiện đang là một đại dịch lớn chưa từng có".
IDF ước tính trên trong năm 2021, trên toàn thế giới, gần 7 triệu người trưởng thành đă tử vong do bệnh tiểu đường hoặc các biến chứng của nó. Điều này có nghĩa là tiểu đường chiếm hơn 1/10 trường hợp tử vong trên toàn cầu.
Dữ liệu này không tính đến những người tử vong v́ COVID-19, căn bệnh vốn đặc biệt nguy hiểm với những người mắc bệnh tiểu đường. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 2 cho thấy mắc bệnh tiểu đường loại 1 hoặc loại 2 làm tăng gấp ba lần nguy cơ mắc bệnh nặng và tử vong do COVID-19.
Tiến sĩ Robert Gabbay, giám đốc khoa học và y tế của Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ, cho biết: "Và nếu bạn muốn có một thống kê đáng kinh ngạc khác, th́ có tới 40% số người tử vong v́ COVID-19 ở Mỹ mắc bệnh tiểu đường".
Tiến sĩ Boulton, đồng thời là giáo sư y khoa tại Đại học Manchester ở Anh, cho biết đại dịch COVID-19 cũng ảnh hưởng đến mức độ kiểm soát bệnh tiểu đường của mọi người trong một năm rưỡi qua.
Ông nói: "Tôi lo sợ là chúng ta sẽ chứng kiến một cơn sóng thần tiểu đường và các biến chứng của nó trong hai năm tới v́ mọi người đă không đến khám sàng lọc do sợ mắc COVID-19".
Covid-19 có phải là nguyên nhân gây bệnh tiểu đường?
Với những con số tồi tệ như vậy, các chuyên gia lo ngại rằng COVID-19 có thể góp phần gây ra một vấn đề thậm chí c̣n lớn hơn.
Tiến sĩ Gabbay nói với CNN: "Có thể có nhiều người đă phát triển bệnh tiểu đường v́ COVID".
Tiến sĩ Boulton đồng t́nh: "Có thể có một dạng bệnh tiểu đường do COVID-19 gây ra, tuy nhiên lúc này vẫn có một số tranh luận về điều đó".
Một phân tích toàn cầu được công bố vào năm 2020 cho thấy có tới 14% số người nhập viện v́ bệnh COVID-19 nặng sau đó đă mắc tiểu đường. Một đánh giá khác được công bố vào tháng 10 năm nay đă phát hiện ra nhiều trẻ sơ sinh, trẻ em và người trưởng thành nhiễm COVID-19 sau đó khởi phát tiểu đường loại 1 hoặc loại 2.
Nghiên cứu cho biết: "Chúng tôi không rơ liệu bệnh tiểu đường mới khởi phát này có khả năng duy tŕ vĩnh viễn hay không, v́ việc theo dơi lâu dài những bệnh nhân này bị hạn chế".
Rất có thể COVID-19 không phải là thủ phạm. Gabbay cho biết những bất thường về lượng đường trong máu có thể được kích hoạt bởi căng thẳng khi nhiễm COVID-19 và steroid được sử dụng để điều trị COVID-19.
Một lời giải thích khác là người bệnh COVID-19 có thể bị tiền tiểu đường - khoảng 88 triệu người Mỹ hiện đang mắc bệnh này. Họ cũng có thể đă mắc bệnh tiểu đường mà chưa được chẩn đoán trước đó. IDF ước tính trong số 537 triệu người trưởng thành sống chung với bệnh tiểu đường trên khắp thế giới, gần một nửa (44,7%) vẫn chưa được chẩn đoán.
Nhưng cũng có bằng chứng cho thấy SARS-CoV-2 có thể liên kết với các thụ thể ACE2 trong các tế bào tiểu đảo của tuyến tụy - cơ quan sản xuất insulin của cơ thể, tiến sĩ Boulton và Gabbay nói với CNN.
Tiến sĩ Gabbay cho biết: "Virus tấn công các tế bào đó trong tuyến tụy và cản trở quá tŕnh sản xuất insulin, v́ vậy đó có thể là một nguyên nhân. Và những người lần đầu tiên được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường tại bệnh viện… thật đáng buồn là ngày càng trở nên tồi tệ hơn".
Nhận biết sớm là ch́a khóa
Để đảo ngược làn sóng gia tăng của số ca bệnh tiểu đường, các chuyên gia nói nhận biết sớm là ch́a khóa. Điều trị bệnh tiểu đường loại 2 trong giai đoạn tiền tiểu đường sẽ cho kết quả tốt hơn v́ lúc đó cơ thể chưa bị tổn thương nhiều và thay đổi lối sống dễ thực hiện hơn.
Các nghiên cứu ở Phần Lan cách đây vài thập kỷ cho thấy những người có "lượng đường trong máu tăng rất nhẹ" tuân theo một chế độ ăn uống hợp lư và tập thể dục thường xuyên "đă giảm 54% tiến tŕnh mắc bệnh tiểu đường loại 2", Tiến sĩ Boulton nói.
"Và không nhất thiết phải suốt ngày tập gym", Tiến sĩ Boulton nói thêm. "Tập thể dục hợp lư, đi bộ thay v́ đi xe buưt, đi bộ lên cầu thang thay v́ đi thang máy có thể hữu ích".
Hai nghiên cứu gần đây cho thấy việc bổ sung khoảng 1/3 cốc trái cây hoặc rau vào chế độ ăn hằng ngày có thể giảm 25% nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường loại 2. Ngoài ra, tiêu thụ nhiều ngũ cốc nguyên cám hơn, chẳng hạn như bánh ḿ nâu và bột yến mạch, có thể làm giảm 29% nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Tiến sĩ Gabbay cho biết ngay cả khi bạn đă mắc bệnh tiểu đường, bệnh hoàn toàn có thể thuyên giảm với một chế độ ăn uống, luyện tập, giảm căng thẳng và sử dụng thuốc hợp lư.
Để xác định xem bạn có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 hay không, Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ có một bài kiểm tra trực tuyến kéo dài 60 giây. Sau khi trả lời một số câu hỏi về tiền sử gia đ́nh, tuổi, giới tính và hoạt động thể chất, bài kiểm tra sẽ đưa ra câu trả lời.
Trên 60 tuổi, thừa cân, từng bị tiểu đường thai kỳ khi đang mang thai, tiền sử gia đ́nh mắc bệnh tiểu đường, hiện đang mắc bệnh cao huyết áp và lười vận động đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Mặc dù chúng ta đă có một thế kỷ tiến bộ trong điều trị và pḥng ngừa tiểu đường, nhưng Ngày Đái tháo đường Thế giới năm 2021 vẫn diễn ra trong bối cảnh ghi nhận những số liệu thống kê đáng lo ngại.
Cứ 10 người trưởng thành trên thế giới th́ có một người hiện đang sống chung với bệnh tiểu đường, theo số liệu do Liên đoàn Tiểu đường Quốc tế (IDF) công bố gần đây. Tỷ lệ này có nghĩa là hiện có khoảng 537 triệu người bị tiểu đường trên thế giới.
https://www.intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1922926&stc=1&d=1637070985
Đến năm 2024, IDF dự đoán tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường ở người trưởng thành sẽ tăng lên 1/8.
Chủ tịch IDF, Tiến sĩ Andrew Boulton, nói với CNN: "Khi thế giới đánh dấu kỷ niệm một trăm năm t́m ra insulin, tôi ước ǵ chúng ta có thể nói rằng chúng ta đă ngăn chặn được làn sóng gia tăng của bệnh tiểu đường. Nhưng thay vào đó, bệnh tiểu đường hiện đang là một đại dịch lớn chưa từng có".
IDF ước tính trên trong năm 2021, trên toàn thế giới, gần 7 triệu người trưởng thành đă tử vong do bệnh tiểu đường hoặc các biến chứng của nó. Điều này có nghĩa là tiểu đường chiếm hơn 1/10 trường hợp tử vong trên toàn cầu.
Dữ liệu này không tính đến những người tử vong v́ COVID-19, căn bệnh vốn đặc biệt nguy hiểm với những người mắc bệnh tiểu đường. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 2 cho thấy mắc bệnh tiểu đường loại 1 hoặc loại 2 làm tăng gấp ba lần nguy cơ mắc bệnh nặng và tử vong do COVID-19.
Tiến sĩ Robert Gabbay, giám đốc khoa học và y tế của Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ, cho biết: "Và nếu bạn muốn có một thống kê đáng kinh ngạc khác, th́ có tới 40% số người tử vong v́ COVID-19 ở Mỹ mắc bệnh tiểu đường".
Tiến sĩ Boulton, đồng thời là giáo sư y khoa tại Đại học Manchester ở Anh, cho biết đại dịch COVID-19 cũng ảnh hưởng đến mức độ kiểm soát bệnh tiểu đường của mọi người trong một năm rưỡi qua.
Ông nói: "Tôi lo sợ là chúng ta sẽ chứng kiến một cơn sóng thần tiểu đường và các biến chứng của nó trong hai năm tới v́ mọi người đă không đến khám sàng lọc do sợ mắc COVID-19".
Covid-19 có phải là nguyên nhân gây bệnh tiểu đường?
Với những con số tồi tệ như vậy, các chuyên gia lo ngại rằng COVID-19 có thể góp phần gây ra một vấn đề thậm chí c̣n lớn hơn.
Tiến sĩ Gabbay nói với CNN: "Có thể có nhiều người đă phát triển bệnh tiểu đường v́ COVID".
Tiến sĩ Boulton đồng t́nh: "Có thể có một dạng bệnh tiểu đường do COVID-19 gây ra, tuy nhiên lúc này vẫn có một số tranh luận về điều đó".
Một phân tích toàn cầu được công bố vào năm 2020 cho thấy có tới 14% số người nhập viện v́ bệnh COVID-19 nặng sau đó đă mắc tiểu đường. Một đánh giá khác được công bố vào tháng 10 năm nay đă phát hiện ra nhiều trẻ sơ sinh, trẻ em và người trưởng thành nhiễm COVID-19 sau đó khởi phát tiểu đường loại 1 hoặc loại 2.
Nghiên cứu cho biết: "Chúng tôi không rơ liệu bệnh tiểu đường mới khởi phát này có khả năng duy tŕ vĩnh viễn hay không, v́ việc theo dơi lâu dài những bệnh nhân này bị hạn chế".
Rất có thể COVID-19 không phải là thủ phạm. Gabbay cho biết những bất thường về lượng đường trong máu có thể được kích hoạt bởi căng thẳng khi nhiễm COVID-19 và steroid được sử dụng để điều trị COVID-19.
Một lời giải thích khác là người bệnh COVID-19 có thể bị tiền tiểu đường - khoảng 88 triệu người Mỹ hiện đang mắc bệnh này. Họ cũng có thể đă mắc bệnh tiểu đường mà chưa được chẩn đoán trước đó. IDF ước tính trong số 537 triệu người trưởng thành sống chung với bệnh tiểu đường trên khắp thế giới, gần một nửa (44,7%) vẫn chưa được chẩn đoán.
Nhưng cũng có bằng chứng cho thấy SARS-CoV-2 có thể liên kết với các thụ thể ACE2 trong các tế bào tiểu đảo của tuyến tụy - cơ quan sản xuất insulin của cơ thể, tiến sĩ Boulton và Gabbay nói với CNN.
Tiến sĩ Gabbay cho biết: "Virus tấn công các tế bào đó trong tuyến tụy và cản trở quá tŕnh sản xuất insulin, v́ vậy đó có thể là một nguyên nhân. Và những người lần đầu tiên được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường tại bệnh viện… thật đáng buồn là ngày càng trở nên tồi tệ hơn".
Nhận biết sớm là ch́a khóa
Để đảo ngược làn sóng gia tăng của số ca bệnh tiểu đường, các chuyên gia nói nhận biết sớm là ch́a khóa. Điều trị bệnh tiểu đường loại 2 trong giai đoạn tiền tiểu đường sẽ cho kết quả tốt hơn v́ lúc đó cơ thể chưa bị tổn thương nhiều và thay đổi lối sống dễ thực hiện hơn.
Các nghiên cứu ở Phần Lan cách đây vài thập kỷ cho thấy những người có "lượng đường trong máu tăng rất nhẹ" tuân theo một chế độ ăn uống hợp lư và tập thể dục thường xuyên "đă giảm 54% tiến tŕnh mắc bệnh tiểu đường loại 2", Tiến sĩ Boulton nói.
"Và không nhất thiết phải suốt ngày tập gym", Tiến sĩ Boulton nói thêm. "Tập thể dục hợp lư, đi bộ thay v́ đi xe buưt, đi bộ lên cầu thang thay v́ đi thang máy có thể hữu ích".
Hai nghiên cứu gần đây cho thấy việc bổ sung khoảng 1/3 cốc trái cây hoặc rau vào chế độ ăn hằng ngày có thể giảm 25% nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường loại 2. Ngoài ra, tiêu thụ nhiều ngũ cốc nguyên cám hơn, chẳng hạn như bánh ḿ nâu và bột yến mạch, có thể làm giảm 29% nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Tiến sĩ Gabbay cho biết ngay cả khi bạn đă mắc bệnh tiểu đường, bệnh hoàn toàn có thể thuyên giảm với một chế độ ăn uống, luyện tập, giảm căng thẳng và sử dụng thuốc hợp lư.
Để xác định xem bạn có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 hay không, Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ có một bài kiểm tra trực tuyến kéo dài 60 giây. Sau khi trả lời một số câu hỏi về tiền sử gia đ́nh, tuổi, giới tính và hoạt động thể chất, bài kiểm tra sẽ đưa ra câu trả lời.
Trên 60 tuổi, thừa cân, từng bị tiểu đường thai kỳ khi đang mang thai, tiền sử gia đ́nh mắc bệnh tiểu đường, hiện đang mắc bệnh cao huyết áp và lười vận động đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh.