troopy
11-21-2021, 03:52
Một phần khuôn mặt, danh tính và thậm chí DNA của bạn đă có thể xuất hiện đâu đó trên internet.
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà ư thức về quyền riêng tư cá nhân được tôn trọng hơn bao giờ hết. Đó là lư do bạn có thể yêu cầu người đối diện không hướng camera về phía ḿnh. Nhiều hăng sản xuất laptop phải thiết kế thêm nắp đậy trên webcam. Và các góc khuất tầm mắt trong quán cà phê luôn được nhiều người ưu tiên chọn trước.
Tuy nhiên, dù đi bất cứ đâu và làm bất cứ ǵ, con người cũng sẽ để lại một chút dấu vết của ḿnh trên Trái Đất: Từ một sợi tóc cho đến vảy da chết, nước bọt dính trên miệng cốc cà phê, bă kẹo cao su hay đầu lọc thuốc lá. Bạn nghĩ những dấu vết này có thể tiết lộ thông tin ǵ của ḿnh?
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927810&stc=1&d=1637466666
Một bă kẹo cao sư được ai đó nhả ra ở góc phố Wilson ave. and Stanhope St, Brooklyn, New York.
Năm 2012, một nghệ sĩ người Mỹ tên là Heather Dewey-Hagborg đă thu thập tất cả những dấu vết tưởng chừng vô hại kể trên tại một góc phố New York. Sau đó, cô mang chúng tới Genspace, một pḥng thí nghiệm cộng đồng ở Brooklyn.
Tại đây, Heather đă tự tay ḿnh chiết tách DNA trong các mẫu vật mà cô t́m được. Sau đó, cô sử dụng đến một phương pháp khuyếch đại gen được gọi là PCR (tương tự như cách virus SARS-CoV-2 được xét nghiệm).
Các mẫu DNA được khuyếch đại ở một số vùng nhất định đă tiết lộ giới tính, màu mắt, chủng tộc, thậm chí kích thước mũi của người để chúng lại. Nhưng mọi chuyện thậm chí c̣n chưa dừng lại ở đó.
Heather tiếp tục gửi mẫu phẩm đi giải tŕnh tự DNA để đọc từng kư tự di truyền của nó. Điều này đă cho phép cô so sánh các tŕnh tự với một thư viện gen liên kết DNA với các kiểu h́nh khuôn mặt khác nhau.
Cuối cùng, một mô h́nh toán học được sử dụng để tạo ra khuôn mặt 3D dựa trên các đặc điểm kiểu h́nh trùng khớp. Heather sau đó đă in tất cả các khuôn mặt ra, treo chúng lên để tạo thành một tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng được gọi là Stranger Visions.
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927811&stc=1&d=1637466666
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927812&stc=1&d=1637466666
Đây có thể là chân dung của người đàn ông đă nhả bă kẹo cao su ở góc phố trên h́nh. Khuôn mặt của anh ta được Heather Dewey-Hagborg tái hiện lại bằng công nghệ DNA.
Trong một bối cảnh siêu thực, rơ ràng là Stranger Visions đă tái hiện lại được những người từng có mặt ở góc phố New York đó, trong khoảnh khắc họ bỏ lại chỉ một sợi tóc, một bă kẹo cao su hay đầu lọc thuốc lá của ḿnh.
Tác phẩm này là minh chứng cho một điều trước đây chỉ có trong tưởng tượng. Với những mẩu DNA nhỏ bé vương văi, một nhà khoa học nghiệp dư bây giờ cũng có thể làm được những ǵ.
"Tôi thực sự bị ấn tượng bởi ư tưởng đó, rằng chính những thứ tạo nên con người chúng ta – từ tóc, da, nước bọt cho tới móng tay – bây giờ cũng trở thành một hiện thân thực tế khi chúng ta vô t́nh bỏ chúng lại nơi công cộng. Bất kỳ ai cũng có thể đến thu thập và khai thác chúng để lấy thông tin", Heather nói.
Tái tạo toàn bộ khuôn mặt chỉ từ mảnh vụn DNA
Sự thật là con người chia sẻ tới 99,9% DNA giống nhau, v́ vậy, mọi sự khác biệt giữa chúng ta chỉ nằm trong 0,1% DNA c̣n lại. Con số đó tương đương với 300 triệu cặp nucleotide cơ sở (A-T, G-X) trong bộ gen. Nhưng các nhà khoa học mới chỉ t́m được khoảng 200 gen ảnh hưởng đáng kể đến khuôn mặt của mỗi người.
Các gen này chứa trong chúng một yếu tố được gọi là đơn nucleotide đa h́nh (single-nucleotide polymorphisms SNP). Chúng quyết định rất lớn đến vẻ bề ngoài của bạn. Chẳng hạn như chỉ cần thay kí tự gen adenine (A) trong một SNP thành guanine (G), màu mắt của bạn sẽ chuyển từ màu nâu sang màu xanh. Có những SNP quyết định chỉ số BMI trên cơ thể cho phép xác định mặt bạn béo hay gầy, có SNP quy định màu và độ xoăn tóc, và có SNP cho biết bạn có cằm chẻ hay không.
Tuy nhiên, chỉ dựa vào khoảng 200 SNP để tái tạo lại khuôn mặt của bạn từ một mảnh DNA là một điều ǵ đó khá rủi ro. Nó mới chỉ giống như việc lên được một chiếc khuôn, và có rất nhiều xác suất mà ở đó, các mảnh DNA khác nhau cho ra cùng một khuôn mặt từa tựa nhau.
Và đây là lúc mà các nhà khoa học cần đến cơ sở dữ liệu lớn.
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927813&stc=1&d=1637466666
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927814&stc=1&d=1637466666
Một khuôn mặt khác được Heather Dewey-Hagborg tái hiện. Anh ta có thể là người đă nhả đầu lọc thuốc lá này ở trước số nhà 33 phố Flatbush, Brooklyn.
Ư tưởng rất đơn giản. Nếu bạn có thể tập hợp được 1 triệu người tải lên server ảnh chân dung của họ cùng với mă DNA, bạn có thể bắt đầu sàng lọc những đặc điểm khuôn mặt nào phù hợp với DNA nào. Sau đó, cơ sở dữ liệu sẽ cho phép bạn tra ngược lại một mẫu DNA có khả năng tạo ra từng phân vùng khuôn mặt khác nhau ra sao.
Tin tốt là những cơ sở dữ liệu gen rất lớn đă tồn tại, chẳng hạn như GEDMatch, một trang web cho phép người dùng internet tải lên dữ liệu gen của họ để t́m kiếm người thân thất lạc, họ hàng, hay đơn giản là một công cụ tiêu khiển để biết bạn có bao nhiêu % ḍng máu hoàng tộc trong người.
Công cụ GEDMatch là hoàn toàn miễn phí và đă thu hút được hơn 1,4 triệu bộ gen của người dùng trên thế giới. Dữ liệu từ các công ty giải mă gen như 23andMe thậm chí c̣n lớn hơn. Đó là một dịch vụ cho phép bạn xét nghiệm bộ gen của ḿnh chỉ bằng một mẫu nước bọt với giá từ 99 USD, và nó đă thu hút ít nhất 12 triệu khách hàng cá nhân.
Nhưng điều khó khăn là các cơ sở dữ liệu gen đều được bảo vệ. Trừ một số trường hợp cảnh sát yêu cầu, các công ty sẽ không chia sẻ cơ sở dữ liệu của ḿnh với bất kỳ ai (hoặc ít nhất chúng ta phải tin tưởng vào lời hứa của họ). GEDMatch và 23andMe cũng không yêu cầu bạn phải tải h́nh ảnh cá nhân của ḿnh lên cơ sở dữ liệu.
V́ vậy, nếu bạn muốn tái tạo một khuôn mặt từ DNA, bạn phải tự xây dựng cơ sở dữ liệu cho riêng ḿnh. Đó là những ǵ mà Parabon NanoLabs thực sự đă làm.
Một công cụ giúp giải quyết các vụ án bế tắc
Đặt trụ sở tại Virginia, Parabon hiện đang là công ty di truyền học pháp y nổi tiếng nhất hành tinh. Với kỹ thuật phân tích gen, công ty này đang giúp cảnh sát Mỹ phá hàng trăm vụ án mỗi năm từ các mảnh vụn DNA mà họ thu thập được từ hiện trường.
Thông thường, các mảnh DNA trong máu, nước bọt, tinh dịch hay mẫu tóc thủ phạm để lại hiện trường chỉ cho phép cảnh sát đối chiếu chúng với một cơ sở dữ liệu DNA mà họ đă thu được trước đó, từ những phạm nhân hay kẻ t́nh nghi đă được phân loại.
Nhưng nếu hung thủ phạm tội lần đầu và DNA của họ không trùng khớp với bất cứ ai có trong cơ sở dữ liệu, vụ án sẽ đi vào bế tắc. Bây giờ, Parabon đang sử dụng các phân tích DNA để xác định phả hệ di truyền của hung thủ, thứ có thể cho phép cảnh sát biết nên t́m manh mối ở đâu.
Họ có thể bắt đầu khoanh vùng những người dường như là họ hàng của thủ phạm, cộng với các manh mối khác từ vụ án, cảnh sát có thể biết hung thủ mang họ ǵ, bao nhiêu tuổi, sống trong khu phố nào, thậm chí bố mẹ hắn là ai?
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927815&stc=1&d=1637466666
Công cụ Snapshot của Parabon đă giúp bắt được người đàn ông này với tội danh giết người từ năm 1987.
Nhưng tham vọng của Parabon không chỉ dừng lại ở đó. Năm 2014, họ bắt đầu phát triển một công nghệ được gọi là Snapshot, cho phép tái tạo lại toàn bộ khuôn mặt kẻ t́nh nghi chỉ dựa trên mẫu DNA tại hiện trường.
Để làm được điều này, Parabon đă tự xây dựng cơ sở dữ liệu của ḿnh bằng cách tuyển dụng 20.000 t́nh nguyện viên ẩn danh. Công ty yêu cầu họ cung cấp mẫu DNA và điền vào các mô tả chi tiết về bản thân ḿnh. Một nhóm khoảng 5.000 người đă được lựa chọn để đi vào ṿng tiếp theo, chụp ảnh chân dung khuôn mặt họ theo các góc nh́n 3D.
Parabon đă đưa tất cả dữ liệu vào một thuật toán máy học để sàng lọc ra các DNA phù hợp với kiểu h́nh từng vùng trên khuôn mặt. Cuối cùng, họ đă tạo ra được Snapshot với chức năng tái tạo lại khuôn mặt chỉ từ một mảnh vụn DNA nặng 1 nanogram.
Công ty cho biết kể từ năm 2018, Parabon đă giúp cảnh sát Mỹ giải quyết hơn 120 vụ án với sự trợ giúp của Snapshot và phả hệ di truyền. Một trong những vụ án nổi tiếng nhất mang tên "Golden State Killer", trong đó, cùng một thủ phạm đă gây ra 13 vụ giết người, 50 vụ cưỡng hiếp và 120 vụ trộm ở California từ năm 1974 đến năm 1986 nhưng vẫn nhởn nhơ ngoài ṿng pháp luật hơn 30 năm sau đó.
Phải đến năm 2018, với sự trợ giúp của Parabon cùng với cơ sở dữ liệu gen của GEDMatch, cảnh sát mới có thể sử dụng bộ gen của kẻ sát nhân để tái hiện lại khuôn mặt của hắn, một người da trắng, mắt xanh, có mái tóc vàng. Công nghệ Snapshot đă cho ra các bức chân dung của kẻ t́nh nghi từ khi hắn 25 tuổi cho tới 45 và 65 tuổi.
Cơ sở dữ liệu gen của GEDMatch đă lần ra các thành viên trong gia đ́nh của tên sát nhân. Với tất cả các bằng chứng này, cảnh sát đă bắt giữ được Golden State Killer. Hắn hóa ra là một cựu sĩ quan cảnh sát có tên thật là Joseph James DeAngelo Jr ở New York. Với tất cả những ǵ đă gây ra, DeAngelo cuối cùng cũng nhận tội và bị kết án chung thân ở tuổi 76.
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927816&stc=1&d=1637466666
Tên sát nhân hàng loạt trong vụ án Golden State Killer sa lưới nhờ công nghệ nhận dạng DNA.
Ngoài việc nhận diện hung thủ, công nghệ Snapshot của Parabon c̣n cho phép nhận diện cả những nạn nhân trong các vụ án mà thi thể họ không c̣n nguyên vẹn. Nó cũng đă giúp các nhà khảo cổ học tái hiện lại khuôn mặt của những nhân vật lịch sử, ví dụ như các Pharaoh Ai Cập chỉ từ xác ướp hay hài cốt của họ.
Tuy nhiên, công nghệ này không khỏi đặt ra một số lo ngại về quyền riêng tư không chỉ của chính người dùng dịch vụ gen mà c̣n của cả người thân của họ. Chẳng hạn, khi bạn tải bộ gen của ḿnh lên GEDMatch, bạn cũng đang để lộ một phần danh tính và khuôn mặt của cha mẹ ḿnh, của con cái bạn cho dù chúng chưa ra đời, và của những người họ hàng xa mà thậm chí bạn chưa bao giờ từng gặp.
Về phần ḿnh, GEDMatch nói rằng họ có các chính sách để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng, mặc dù họ không hề phải trả phí do dịch vụ. Tuy nhiên, công ty sẽ phải cân bằng giữa quyền riêng tư của người dùng và việc bảo đảm an toàn cho họ cũng như những người khác trong xă hội.
"Bạn có quyền riêng tư. Nhưng bạn cũng có quyền không bị sát hại hoặc hăm hiếp", Brett Williams, CEO của Verogen, chủ sở hữu GEDMatch nhấn mạnh. V́ vậy, công ty vẫn có thể chia sẻ cơ sở dữ liệu gen của ḿnh ít nhất là với cảnh sát để truy t́m hung thủ trong các vụ án phức tạp.
Chỉ có điều trong một thời đại mà các cơ sở dữ liệu gen đang trở thành một kho báu mới, các công ty như GEDMatch cũng có thể trở thành mục tiêu của những kẻ tấn công mạng. Tháng 7 năm ngoái, họ đă bị tấn công bởi một nhóm hacker và GEDMatch đă lập tức phải đóng dịch vụ của ḿnh.
Đại diện Verogen cho biết họ sẽ làm tất cả để đảm bảo dữ liệu người dùng được bảo vệ trước các cuộc tấn công tiềm ẩn. Nhưng về phía người dùng, chúng ta cũng nên thận trọng với việc tiết lộ dữ liệu di truyền của ḿnh.
Bởi đây không c̣n là thời đại của những chiếc camera an ninh CCTV nữa, chúng ta đang sống trong thời đại dữ liệu DNA mà một sợi tóc, đầu mẩu thuốc lá hay bă kẹo cao su cũng có thể để lộ danh tính của ḿnh.
VietBF@sưu tập
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà ư thức về quyền riêng tư cá nhân được tôn trọng hơn bao giờ hết. Đó là lư do bạn có thể yêu cầu người đối diện không hướng camera về phía ḿnh. Nhiều hăng sản xuất laptop phải thiết kế thêm nắp đậy trên webcam. Và các góc khuất tầm mắt trong quán cà phê luôn được nhiều người ưu tiên chọn trước.
Tuy nhiên, dù đi bất cứ đâu và làm bất cứ ǵ, con người cũng sẽ để lại một chút dấu vết của ḿnh trên Trái Đất: Từ một sợi tóc cho đến vảy da chết, nước bọt dính trên miệng cốc cà phê, bă kẹo cao su hay đầu lọc thuốc lá. Bạn nghĩ những dấu vết này có thể tiết lộ thông tin ǵ của ḿnh?
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927810&stc=1&d=1637466666
Một bă kẹo cao sư được ai đó nhả ra ở góc phố Wilson ave. and Stanhope St, Brooklyn, New York.
Năm 2012, một nghệ sĩ người Mỹ tên là Heather Dewey-Hagborg đă thu thập tất cả những dấu vết tưởng chừng vô hại kể trên tại một góc phố New York. Sau đó, cô mang chúng tới Genspace, một pḥng thí nghiệm cộng đồng ở Brooklyn.
Tại đây, Heather đă tự tay ḿnh chiết tách DNA trong các mẫu vật mà cô t́m được. Sau đó, cô sử dụng đến một phương pháp khuyếch đại gen được gọi là PCR (tương tự như cách virus SARS-CoV-2 được xét nghiệm).
Các mẫu DNA được khuyếch đại ở một số vùng nhất định đă tiết lộ giới tính, màu mắt, chủng tộc, thậm chí kích thước mũi của người để chúng lại. Nhưng mọi chuyện thậm chí c̣n chưa dừng lại ở đó.
Heather tiếp tục gửi mẫu phẩm đi giải tŕnh tự DNA để đọc từng kư tự di truyền của nó. Điều này đă cho phép cô so sánh các tŕnh tự với một thư viện gen liên kết DNA với các kiểu h́nh khuôn mặt khác nhau.
Cuối cùng, một mô h́nh toán học được sử dụng để tạo ra khuôn mặt 3D dựa trên các đặc điểm kiểu h́nh trùng khớp. Heather sau đó đă in tất cả các khuôn mặt ra, treo chúng lên để tạo thành một tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng được gọi là Stranger Visions.
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927811&stc=1&d=1637466666
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927812&stc=1&d=1637466666
Đây có thể là chân dung của người đàn ông đă nhả bă kẹo cao su ở góc phố trên h́nh. Khuôn mặt của anh ta được Heather Dewey-Hagborg tái hiện lại bằng công nghệ DNA.
Trong một bối cảnh siêu thực, rơ ràng là Stranger Visions đă tái hiện lại được những người từng có mặt ở góc phố New York đó, trong khoảnh khắc họ bỏ lại chỉ một sợi tóc, một bă kẹo cao su hay đầu lọc thuốc lá của ḿnh.
Tác phẩm này là minh chứng cho một điều trước đây chỉ có trong tưởng tượng. Với những mẩu DNA nhỏ bé vương văi, một nhà khoa học nghiệp dư bây giờ cũng có thể làm được những ǵ.
"Tôi thực sự bị ấn tượng bởi ư tưởng đó, rằng chính những thứ tạo nên con người chúng ta – từ tóc, da, nước bọt cho tới móng tay – bây giờ cũng trở thành một hiện thân thực tế khi chúng ta vô t́nh bỏ chúng lại nơi công cộng. Bất kỳ ai cũng có thể đến thu thập và khai thác chúng để lấy thông tin", Heather nói.
Tái tạo toàn bộ khuôn mặt chỉ từ mảnh vụn DNA
Sự thật là con người chia sẻ tới 99,9% DNA giống nhau, v́ vậy, mọi sự khác biệt giữa chúng ta chỉ nằm trong 0,1% DNA c̣n lại. Con số đó tương đương với 300 triệu cặp nucleotide cơ sở (A-T, G-X) trong bộ gen. Nhưng các nhà khoa học mới chỉ t́m được khoảng 200 gen ảnh hưởng đáng kể đến khuôn mặt của mỗi người.
Các gen này chứa trong chúng một yếu tố được gọi là đơn nucleotide đa h́nh (single-nucleotide polymorphisms SNP). Chúng quyết định rất lớn đến vẻ bề ngoài của bạn. Chẳng hạn như chỉ cần thay kí tự gen adenine (A) trong một SNP thành guanine (G), màu mắt của bạn sẽ chuyển từ màu nâu sang màu xanh. Có những SNP quyết định chỉ số BMI trên cơ thể cho phép xác định mặt bạn béo hay gầy, có SNP quy định màu và độ xoăn tóc, và có SNP cho biết bạn có cằm chẻ hay không.
Tuy nhiên, chỉ dựa vào khoảng 200 SNP để tái tạo lại khuôn mặt của bạn từ một mảnh DNA là một điều ǵ đó khá rủi ro. Nó mới chỉ giống như việc lên được một chiếc khuôn, và có rất nhiều xác suất mà ở đó, các mảnh DNA khác nhau cho ra cùng một khuôn mặt từa tựa nhau.
Và đây là lúc mà các nhà khoa học cần đến cơ sở dữ liệu lớn.
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927813&stc=1&d=1637466666
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927814&stc=1&d=1637466666
Một khuôn mặt khác được Heather Dewey-Hagborg tái hiện. Anh ta có thể là người đă nhả đầu lọc thuốc lá này ở trước số nhà 33 phố Flatbush, Brooklyn.
Ư tưởng rất đơn giản. Nếu bạn có thể tập hợp được 1 triệu người tải lên server ảnh chân dung của họ cùng với mă DNA, bạn có thể bắt đầu sàng lọc những đặc điểm khuôn mặt nào phù hợp với DNA nào. Sau đó, cơ sở dữ liệu sẽ cho phép bạn tra ngược lại một mẫu DNA có khả năng tạo ra từng phân vùng khuôn mặt khác nhau ra sao.
Tin tốt là những cơ sở dữ liệu gen rất lớn đă tồn tại, chẳng hạn như GEDMatch, một trang web cho phép người dùng internet tải lên dữ liệu gen của họ để t́m kiếm người thân thất lạc, họ hàng, hay đơn giản là một công cụ tiêu khiển để biết bạn có bao nhiêu % ḍng máu hoàng tộc trong người.
Công cụ GEDMatch là hoàn toàn miễn phí và đă thu hút được hơn 1,4 triệu bộ gen của người dùng trên thế giới. Dữ liệu từ các công ty giải mă gen như 23andMe thậm chí c̣n lớn hơn. Đó là một dịch vụ cho phép bạn xét nghiệm bộ gen của ḿnh chỉ bằng một mẫu nước bọt với giá từ 99 USD, và nó đă thu hút ít nhất 12 triệu khách hàng cá nhân.
Nhưng điều khó khăn là các cơ sở dữ liệu gen đều được bảo vệ. Trừ một số trường hợp cảnh sát yêu cầu, các công ty sẽ không chia sẻ cơ sở dữ liệu của ḿnh với bất kỳ ai (hoặc ít nhất chúng ta phải tin tưởng vào lời hứa của họ). GEDMatch và 23andMe cũng không yêu cầu bạn phải tải h́nh ảnh cá nhân của ḿnh lên cơ sở dữ liệu.
V́ vậy, nếu bạn muốn tái tạo một khuôn mặt từ DNA, bạn phải tự xây dựng cơ sở dữ liệu cho riêng ḿnh. Đó là những ǵ mà Parabon NanoLabs thực sự đă làm.
Một công cụ giúp giải quyết các vụ án bế tắc
Đặt trụ sở tại Virginia, Parabon hiện đang là công ty di truyền học pháp y nổi tiếng nhất hành tinh. Với kỹ thuật phân tích gen, công ty này đang giúp cảnh sát Mỹ phá hàng trăm vụ án mỗi năm từ các mảnh vụn DNA mà họ thu thập được từ hiện trường.
Thông thường, các mảnh DNA trong máu, nước bọt, tinh dịch hay mẫu tóc thủ phạm để lại hiện trường chỉ cho phép cảnh sát đối chiếu chúng với một cơ sở dữ liệu DNA mà họ đă thu được trước đó, từ những phạm nhân hay kẻ t́nh nghi đă được phân loại.
Nhưng nếu hung thủ phạm tội lần đầu và DNA của họ không trùng khớp với bất cứ ai có trong cơ sở dữ liệu, vụ án sẽ đi vào bế tắc. Bây giờ, Parabon đang sử dụng các phân tích DNA để xác định phả hệ di truyền của hung thủ, thứ có thể cho phép cảnh sát biết nên t́m manh mối ở đâu.
Họ có thể bắt đầu khoanh vùng những người dường như là họ hàng của thủ phạm, cộng với các manh mối khác từ vụ án, cảnh sát có thể biết hung thủ mang họ ǵ, bao nhiêu tuổi, sống trong khu phố nào, thậm chí bố mẹ hắn là ai?
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927815&stc=1&d=1637466666
Công cụ Snapshot của Parabon đă giúp bắt được người đàn ông này với tội danh giết người từ năm 1987.
Nhưng tham vọng của Parabon không chỉ dừng lại ở đó. Năm 2014, họ bắt đầu phát triển một công nghệ được gọi là Snapshot, cho phép tái tạo lại toàn bộ khuôn mặt kẻ t́nh nghi chỉ dựa trên mẫu DNA tại hiện trường.
Để làm được điều này, Parabon đă tự xây dựng cơ sở dữ liệu của ḿnh bằng cách tuyển dụng 20.000 t́nh nguyện viên ẩn danh. Công ty yêu cầu họ cung cấp mẫu DNA và điền vào các mô tả chi tiết về bản thân ḿnh. Một nhóm khoảng 5.000 người đă được lựa chọn để đi vào ṿng tiếp theo, chụp ảnh chân dung khuôn mặt họ theo các góc nh́n 3D.
Parabon đă đưa tất cả dữ liệu vào một thuật toán máy học để sàng lọc ra các DNA phù hợp với kiểu h́nh từng vùng trên khuôn mặt. Cuối cùng, họ đă tạo ra được Snapshot với chức năng tái tạo lại khuôn mặt chỉ từ một mảnh vụn DNA nặng 1 nanogram.
Công ty cho biết kể từ năm 2018, Parabon đă giúp cảnh sát Mỹ giải quyết hơn 120 vụ án với sự trợ giúp của Snapshot và phả hệ di truyền. Một trong những vụ án nổi tiếng nhất mang tên "Golden State Killer", trong đó, cùng một thủ phạm đă gây ra 13 vụ giết người, 50 vụ cưỡng hiếp và 120 vụ trộm ở California từ năm 1974 đến năm 1986 nhưng vẫn nhởn nhơ ngoài ṿng pháp luật hơn 30 năm sau đó.
Phải đến năm 2018, với sự trợ giúp của Parabon cùng với cơ sở dữ liệu gen của GEDMatch, cảnh sát mới có thể sử dụng bộ gen của kẻ sát nhân để tái hiện lại khuôn mặt của hắn, một người da trắng, mắt xanh, có mái tóc vàng. Công nghệ Snapshot đă cho ra các bức chân dung của kẻ t́nh nghi từ khi hắn 25 tuổi cho tới 45 và 65 tuổi.
Cơ sở dữ liệu gen của GEDMatch đă lần ra các thành viên trong gia đ́nh của tên sát nhân. Với tất cả các bằng chứng này, cảnh sát đă bắt giữ được Golden State Killer. Hắn hóa ra là một cựu sĩ quan cảnh sát có tên thật là Joseph James DeAngelo Jr ở New York. Với tất cả những ǵ đă gây ra, DeAngelo cuối cùng cũng nhận tội và bị kết án chung thân ở tuổi 76.
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1927816&stc=1&d=1637466666
Tên sát nhân hàng loạt trong vụ án Golden State Killer sa lưới nhờ công nghệ nhận dạng DNA.
Ngoài việc nhận diện hung thủ, công nghệ Snapshot của Parabon c̣n cho phép nhận diện cả những nạn nhân trong các vụ án mà thi thể họ không c̣n nguyên vẹn. Nó cũng đă giúp các nhà khảo cổ học tái hiện lại khuôn mặt của những nhân vật lịch sử, ví dụ như các Pharaoh Ai Cập chỉ từ xác ướp hay hài cốt của họ.
Tuy nhiên, công nghệ này không khỏi đặt ra một số lo ngại về quyền riêng tư không chỉ của chính người dùng dịch vụ gen mà c̣n của cả người thân của họ. Chẳng hạn, khi bạn tải bộ gen của ḿnh lên GEDMatch, bạn cũng đang để lộ một phần danh tính và khuôn mặt của cha mẹ ḿnh, của con cái bạn cho dù chúng chưa ra đời, và của những người họ hàng xa mà thậm chí bạn chưa bao giờ từng gặp.
Về phần ḿnh, GEDMatch nói rằng họ có các chính sách để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng, mặc dù họ không hề phải trả phí do dịch vụ. Tuy nhiên, công ty sẽ phải cân bằng giữa quyền riêng tư của người dùng và việc bảo đảm an toàn cho họ cũng như những người khác trong xă hội.
"Bạn có quyền riêng tư. Nhưng bạn cũng có quyền không bị sát hại hoặc hăm hiếp", Brett Williams, CEO của Verogen, chủ sở hữu GEDMatch nhấn mạnh. V́ vậy, công ty vẫn có thể chia sẻ cơ sở dữ liệu gen của ḿnh ít nhất là với cảnh sát để truy t́m hung thủ trong các vụ án phức tạp.
Chỉ có điều trong một thời đại mà các cơ sở dữ liệu gen đang trở thành một kho báu mới, các công ty như GEDMatch cũng có thể trở thành mục tiêu của những kẻ tấn công mạng. Tháng 7 năm ngoái, họ đă bị tấn công bởi một nhóm hacker và GEDMatch đă lập tức phải đóng dịch vụ của ḿnh.
Đại diện Verogen cho biết họ sẽ làm tất cả để đảm bảo dữ liệu người dùng được bảo vệ trước các cuộc tấn công tiềm ẩn. Nhưng về phía người dùng, chúng ta cũng nên thận trọng với việc tiết lộ dữ liệu di truyền của ḿnh.
Bởi đây không c̣n là thời đại của những chiếc camera an ninh CCTV nữa, chúng ta đang sống trong thời đại dữ liệu DNA mà một sợi tóc, đầu mẩu thuốc lá hay bă kẹo cao su cũng có thể để lộ danh tính của ḿnh.
VietBF@sưu tập