pizza
12-30-2021, 00:12
Hiện tượng tâm lư ám ảnh hàng ngh́n người nhiễm Omicron ở Mỹ. Hiện nay có hàng ngh́n người Mỹ mắc Covid-19 đang cảm thấy xấu hổ v́ cho rằng bản thân mắc bệnh do làm điều ǵ đó sai trái, và rằng họ đang bị người khác đánh giá không tốt.
Hai năm nay, Aline (30 tuổi), một sinh viên mới tốt nghiệp ở Ohio, vẫn luôn cố bảo vệ bản thân khỏi Covid-19. Cô đă được chủng ngừa đầy đủ và tiêm tăng cường. Thế nhưng, khi làm xét nghiệm vào tuần trước để lên máy bay đến Atlanta, Aline choáng váng khi nhận kết quả dương tính, theo Washington Post.
Cô thắc mắc về việc tại sao bản thân lại nhiễm virus, trong khi đă thực hiện mọi biện pháp pḥng tránh, đồng thời lo lắng không biết cơn ho của ḿnh có trở nặng hơn không, v́ cô mắc bệnh tiểu đường.
“Tôi cảm thấy xấu hổ và chết lặng”, Aline nói và chia sẻ rằng bản thân đang khiến gia đ́nh bị áp lực.
“Tôi nhận ra rằng tôi đă thầm phán xét những người mắc phải căn bệnh này trước đây”, cô nói thêm.
Aline là một trong rất nhiều bệnh nhân Covid-19 trong làn sóng dịch bệnh mới nhất ở Mỹ. Với sự hoành hành tiếp diễn của biến chủng Delta, cùng sự lây lan nhanh chóng của biến chủng Omicron mới, các trường hợp lây nhiễm “đột phá” (lây nhiễm ngay cả khi đă tiêm đủ vaccine) ngày càng trở nên phổ biến.
Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ cũng đă cảnh báo về những trường hợp như vậy. Rất nhiều người dương tính với virus đang trải qua một cảm giác khó chịu: Họ cảm thấy xấu hổ.
Jessica Stern, một nhà tâm lư học lâm sàng tại NYU Langone Health, cho biết: “Đă có rất nhiều lời kêu gọi người dân kiểm soát hành động của bản thân để tránh bị bệnh. V́ những lời kêu gọi này có liên hệ chặt chẽ với hành vi của chúng ta, tôi nghĩ rằng nhiều người đă tự giả định rằng nếu ai đó bị ốm, người đó hẳn đă làm điều ǵ sai trái để rồi rước bệnh vào thân”.
“Điều đó không đúng”, bà nhấn mạnh.
V́ sao bệnh nhân Covid-19 xấu hổ?
Các quan chức y tế đă nhấn mạnh rằng người dân cần phải tiêm chủng đầy đủ, tiêm tăng cường, và xét nghiệm thường xuyên. Tuy nhiên, ngay cả điều đó cũng không thể bảo vệ khỏi việc nhiễm virus.
https://www.intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1963329&stc=1&d=1640823093
Người dân xếp hàng chờ xét nghiệm Covid-19 miễn phí ở Washington, Mỹ. Ảnh: Reuters.
Trong tuần 4-11/12, Massachusetts - một trong những bang có tỷ tiêm chủng cao nhất với 74% dân số được chủng ngừa đầy đủ - đă báo cáo 11.431 ca nhiễm “đột phá”, chiếm khoảng 37% tổng số ca dương tính mới của bang.
Peter Hotez, trưởng khoa Y học Nhiệt đới Quốc gia tại Đại học Y khoa Baylor, cho biết: “Cần hiểu rằng chúng ta đang phải đối mặt với một biến chủng dễ lây truyền hơn Delta”.
Ông nói rằng một số người đă hiểu sai về vai tṛ của vaccine, tin rằng chúng có thể bảo vệ con người khỏi bị lây nhiễm. Điều này là không đúng.
Vị chuyên gia cho biết chỉ 2 đến 3 tháng sau khi tiêm liều tăng cường Pfizer, khả năng chống lại việc lây nhiễm có triệu chứng do Omicron giảm từ khoảng 70-75% xuống c̣n 30-40%. “Điểm mấu chốt là bất kỳ ai cũng có thể lây nhiễm Omicron”, ông nói.
Lynn Bufka, Giám đốc cấp cao tại Hiệp hội Tâm lư Mỹ và là một nhà tâm lư học lâm sàng, cho biết bà không ngạc nhiên khi những người bị nhiễm virus có cảm giác xấu hổ.
Theo bà, tâm lư xấu hổ này từng xuất hiện kèm với nhiều chẩn đoán sức khỏe khác nhau, như HIV hay thậm chí ung thư. “Điều này xuất phát từ suy nghĩ của bệnh nhân rằng họ đang bị người khác nh́n nhận và đánh giá. Trên thực tế có rất nhiều người bị phán xét v́ mắc Covid-19, v́ vậy, có thể hiểu được v́ sao bệnh nhân có thể cảm thấy xấu hổ”.
Bufka cho biết bà theo dơi một tài khoản chia sẻ h́nh ảnh và câu chuyện về những người mất v́ virus. Những câu hỏi như người đó đă được tiêm pḥng chưa, tại sao họ bị bệnh… rất dễ dàng xuất hiện.
Tuy nhiên, “đó không phải là vấn đề. Vấn đề là những người này đă mắc một căn bệnh thực sự khủng khiếp, và họ đă chết v́ nó”, bà Bufka nói.
Kelly Michelson, một bác sĩ điều trị tại Bệnh viện Nhi Ann & Robert H. Lurie ở Chicago và là giám đốc Trung tâm Đạo đức Sinh học và Nhân văn Y tế tại Trường Y Feinberg thuộc Đại học Northwestern, đă chăm sóc nhiều bệnh nhân Covid-19.
“Chúng tôi biết rằng hiện tại chúng ta đang ở trong một môi trường có rất nhiều sự phán xét”, bà nói và tin rằng điều đó đang khiến rất nhiều bệnh nhân bị ảnh hưởng tâm lư khi cho rằng người khác nghĩ họ đă cư xử thiếu thận trọng.
“Vai tṛ của tôi là gặp bệnh nhân và giúp đỡ bệnh nhân, chứ không phải giả định về lư do họ đưa ra những lựa chọn nhất định để rồi bị bệnh”, bác sĩ Michelson chia sẻ. Làm như vậy nghĩa là chúng ta đang "giả định về những điều mà chúng ta không biết", bà nói.
Cách vượt qua sự xấu hổ
Trước tâm lư xấu hổ này, các chuyên gia và bác sĩ đă đưa ra lời khuyên cho bệnh nhân Covid-19.
Sue Varma, bác sĩ về tâm thần ở New York, gợi ư rằng bệnh nhân nên nghĩ về nguyên nhân khiến bản thân cảm thấy xấu hổ, chẳng hạn như bệnh nhân có thực hiện đủ các quy tắc pḥng bệnh không, hay có cố gắng hết ḿnh để giữ ǵn sức khỏe không. Theo bác sĩ, suy nghĩ thấu đáo có thể giúp bệnh nhân vượt qua được tâm lư xấu hổ đó.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng sự xấu hổ thường ngăn cản những người nhiễm HIV tiết lộ các sự việc liên quan liên quan. Bà Bufka tin rằng điều tương tự đang diễn ra hiện nay.
“Cảm xúc này có thể ngăn mọi người nhận được sự chăm sóc sức khỏe cần thiết, hoặc ngăn họ thông báo về bệnh t́nh cho những người tiếp xúc với họ”, bà nói. Bà kêu gọi những người dương tính với virus nên tập trung vào “hành động tốt nhất cho sức khỏe của bản thân và những người xung quanh”.
Các chuyên gia cũng khuyên rằng người bệnh không cần phải giải thích quá nhiều khi có người hỏi về nguyên nhân mắc Covid-19.
Jonathan S. Abramowitz, giáo sư tâm lư học thuộc chương tŕnh tâm lư học lâm sàng của Đại học Bắc Carolina, nói rằng bệnh nhân thay v́ để ư phán xét của người khác và cố giải thích, hăy nhớ rằng chúng ta không thể kiểm soát hành động và suy nghĩ của người khác.
Nếu ai đó đang khiến bạn xấu hổ v́ mắc bệnh, có lẽ đă đến lúc xem xét lại mối quan hệ đó, Abramowitz nói.
Bác sĩ Varma bổ sung rằng người dương tính với virus nên xem đó là một kinh nghiệm để rút ra bài học, chẳng hạn như cẩn thận khi đi ra ngoài, không đến các tụ điểm quá đông đúc như hộp đêm trong thời gian này, hoặc thường xuyên đeo khẩu trang.
Bà Bufka đồng quan điểm và gợi ư mọi người hăy mua thật nhiều khẩu trang và “đặt chúng ở mọi nơi”, như trong ôtô, túi xách, áo khoác,… Bà đồng thời kêu gọi mọi người tiêm pḥng và tiêm nhắc lại ngay khi có thể.
Các chuyên gia cũng khuyên những người đang cảm thấy xấu hổ v́ mắc Covid-19 nên khoan dung với bản thân. Việc cứ hồi tưởng lại những ǵ bản thân đă làm và tự trách móc - như trách ḿnh v́ đă quên đeo khẩu trang khi vào tạp hóa, hay đáng lẽ không nên đến buổi tụ tập nào đó - sẽ không thay đổi được điều ǵ, bà Bufka nói.
“Hàng triệu người khác đă mắc bệnh. Bạn không phải là người duy nhất. Bạn không phải là người đầu tiên mắc Covid-19 và cũng sẽ không phải là người cuối cùng”, bác sĩ Varma nói.
Kết quả xét nghiệm dương tính với virus “không khiến ai trở thành một người vô trách nhiệm”, bà nhấn mạnh.
VietBF@ sưu tập
Hai năm nay, Aline (30 tuổi), một sinh viên mới tốt nghiệp ở Ohio, vẫn luôn cố bảo vệ bản thân khỏi Covid-19. Cô đă được chủng ngừa đầy đủ và tiêm tăng cường. Thế nhưng, khi làm xét nghiệm vào tuần trước để lên máy bay đến Atlanta, Aline choáng váng khi nhận kết quả dương tính, theo Washington Post.
Cô thắc mắc về việc tại sao bản thân lại nhiễm virus, trong khi đă thực hiện mọi biện pháp pḥng tránh, đồng thời lo lắng không biết cơn ho của ḿnh có trở nặng hơn không, v́ cô mắc bệnh tiểu đường.
“Tôi cảm thấy xấu hổ và chết lặng”, Aline nói và chia sẻ rằng bản thân đang khiến gia đ́nh bị áp lực.
“Tôi nhận ra rằng tôi đă thầm phán xét những người mắc phải căn bệnh này trước đây”, cô nói thêm.
Aline là một trong rất nhiều bệnh nhân Covid-19 trong làn sóng dịch bệnh mới nhất ở Mỹ. Với sự hoành hành tiếp diễn của biến chủng Delta, cùng sự lây lan nhanh chóng của biến chủng Omicron mới, các trường hợp lây nhiễm “đột phá” (lây nhiễm ngay cả khi đă tiêm đủ vaccine) ngày càng trở nên phổ biến.
Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ cũng đă cảnh báo về những trường hợp như vậy. Rất nhiều người dương tính với virus đang trải qua một cảm giác khó chịu: Họ cảm thấy xấu hổ.
Jessica Stern, một nhà tâm lư học lâm sàng tại NYU Langone Health, cho biết: “Đă có rất nhiều lời kêu gọi người dân kiểm soát hành động của bản thân để tránh bị bệnh. V́ những lời kêu gọi này có liên hệ chặt chẽ với hành vi của chúng ta, tôi nghĩ rằng nhiều người đă tự giả định rằng nếu ai đó bị ốm, người đó hẳn đă làm điều ǵ sai trái để rồi rước bệnh vào thân”.
“Điều đó không đúng”, bà nhấn mạnh.
V́ sao bệnh nhân Covid-19 xấu hổ?
Các quan chức y tế đă nhấn mạnh rằng người dân cần phải tiêm chủng đầy đủ, tiêm tăng cường, và xét nghiệm thường xuyên. Tuy nhiên, ngay cả điều đó cũng không thể bảo vệ khỏi việc nhiễm virus.
https://www.intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1963329&stc=1&d=1640823093
Người dân xếp hàng chờ xét nghiệm Covid-19 miễn phí ở Washington, Mỹ. Ảnh: Reuters.
Trong tuần 4-11/12, Massachusetts - một trong những bang có tỷ tiêm chủng cao nhất với 74% dân số được chủng ngừa đầy đủ - đă báo cáo 11.431 ca nhiễm “đột phá”, chiếm khoảng 37% tổng số ca dương tính mới của bang.
Peter Hotez, trưởng khoa Y học Nhiệt đới Quốc gia tại Đại học Y khoa Baylor, cho biết: “Cần hiểu rằng chúng ta đang phải đối mặt với một biến chủng dễ lây truyền hơn Delta”.
Ông nói rằng một số người đă hiểu sai về vai tṛ của vaccine, tin rằng chúng có thể bảo vệ con người khỏi bị lây nhiễm. Điều này là không đúng.
Vị chuyên gia cho biết chỉ 2 đến 3 tháng sau khi tiêm liều tăng cường Pfizer, khả năng chống lại việc lây nhiễm có triệu chứng do Omicron giảm từ khoảng 70-75% xuống c̣n 30-40%. “Điểm mấu chốt là bất kỳ ai cũng có thể lây nhiễm Omicron”, ông nói.
Lynn Bufka, Giám đốc cấp cao tại Hiệp hội Tâm lư Mỹ và là một nhà tâm lư học lâm sàng, cho biết bà không ngạc nhiên khi những người bị nhiễm virus có cảm giác xấu hổ.
Theo bà, tâm lư xấu hổ này từng xuất hiện kèm với nhiều chẩn đoán sức khỏe khác nhau, như HIV hay thậm chí ung thư. “Điều này xuất phát từ suy nghĩ của bệnh nhân rằng họ đang bị người khác nh́n nhận và đánh giá. Trên thực tế có rất nhiều người bị phán xét v́ mắc Covid-19, v́ vậy, có thể hiểu được v́ sao bệnh nhân có thể cảm thấy xấu hổ”.
Bufka cho biết bà theo dơi một tài khoản chia sẻ h́nh ảnh và câu chuyện về những người mất v́ virus. Những câu hỏi như người đó đă được tiêm pḥng chưa, tại sao họ bị bệnh… rất dễ dàng xuất hiện.
Tuy nhiên, “đó không phải là vấn đề. Vấn đề là những người này đă mắc một căn bệnh thực sự khủng khiếp, và họ đă chết v́ nó”, bà Bufka nói.
Kelly Michelson, một bác sĩ điều trị tại Bệnh viện Nhi Ann & Robert H. Lurie ở Chicago và là giám đốc Trung tâm Đạo đức Sinh học và Nhân văn Y tế tại Trường Y Feinberg thuộc Đại học Northwestern, đă chăm sóc nhiều bệnh nhân Covid-19.
“Chúng tôi biết rằng hiện tại chúng ta đang ở trong một môi trường có rất nhiều sự phán xét”, bà nói và tin rằng điều đó đang khiến rất nhiều bệnh nhân bị ảnh hưởng tâm lư khi cho rằng người khác nghĩ họ đă cư xử thiếu thận trọng.
“Vai tṛ của tôi là gặp bệnh nhân và giúp đỡ bệnh nhân, chứ không phải giả định về lư do họ đưa ra những lựa chọn nhất định để rồi bị bệnh”, bác sĩ Michelson chia sẻ. Làm như vậy nghĩa là chúng ta đang "giả định về những điều mà chúng ta không biết", bà nói.
Cách vượt qua sự xấu hổ
Trước tâm lư xấu hổ này, các chuyên gia và bác sĩ đă đưa ra lời khuyên cho bệnh nhân Covid-19.
Sue Varma, bác sĩ về tâm thần ở New York, gợi ư rằng bệnh nhân nên nghĩ về nguyên nhân khiến bản thân cảm thấy xấu hổ, chẳng hạn như bệnh nhân có thực hiện đủ các quy tắc pḥng bệnh không, hay có cố gắng hết ḿnh để giữ ǵn sức khỏe không. Theo bác sĩ, suy nghĩ thấu đáo có thể giúp bệnh nhân vượt qua được tâm lư xấu hổ đó.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng sự xấu hổ thường ngăn cản những người nhiễm HIV tiết lộ các sự việc liên quan liên quan. Bà Bufka tin rằng điều tương tự đang diễn ra hiện nay.
“Cảm xúc này có thể ngăn mọi người nhận được sự chăm sóc sức khỏe cần thiết, hoặc ngăn họ thông báo về bệnh t́nh cho những người tiếp xúc với họ”, bà nói. Bà kêu gọi những người dương tính với virus nên tập trung vào “hành động tốt nhất cho sức khỏe của bản thân và những người xung quanh”.
Các chuyên gia cũng khuyên rằng người bệnh không cần phải giải thích quá nhiều khi có người hỏi về nguyên nhân mắc Covid-19.
Jonathan S. Abramowitz, giáo sư tâm lư học thuộc chương tŕnh tâm lư học lâm sàng của Đại học Bắc Carolina, nói rằng bệnh nhân thay v́ để ư phán xét của người khác và cố giải thích, hăy nhớ rằng chúng ta không thể kiểm soát hành động và suy nghĩ của người khác.
Nếu ai đó đang khiến bạn xấu hổ v́ mắc bệnh, có lẽ đă đến lúc xem xét lại mối quan hệ đó, Abramowitz nói.
Bác sĩ Varma bổ sung rằng người dương tính với virus nên xem đó là một kinh nghiệm để rút ra bài học, chẳng hạn như cẩn thận khi đi ra ngoài, không đến các tụ điểm quá đông đúc như hộp đêm trong thời gian này, hoặc thường xuyên đeo khẩu trang.
Bà Bufka đồng quan điểm và gợi ư mọi người hăy mua thật nhiều khẩu trang và “đặt chúng ở mọi nơi”, như trong ôtô, túi xách, áo khoác,… Bà đồng thời kêu gọi mọi người tiêm pḥng và tiêm nhắc lại ngay khi có thể.
Các chuyên gia cũng khuyên những người đang cảm thấy xấu hổ v́ mắc Covid-19 nên khoan dung với bản thân. Việc cứ hồi tưởng lại những ǵ bản thân đă làm và tự trách móc - như trách ḿnh v́ đă quên đeo khẩu trang khi vào tạp hóa, hay đáng lẽ không nên đến buổi tụ tập nào đó - sẽ không thay đổi được điều ǵ, bà Bufka nói.
“Hàng triệu người khác đă mắc bệnh. Bạn không phải là người duy nhất. Bạn không phải là người đầu tiên mắc Covid-19 và cũng sẽ không phải là người cuối cùng”, bác sĩ Varma nói.
Kết quả xét nghiệm dương tính với virus “không khiến ai trở thành một người vô trách nhiệm”, bà nhấn mạnh.
VietBF@ sưu tập