Hanna
01-10-2022, 02:00
Năm 2021 vùng Bắc cực đă chứng kiến 7.278 tia sét gấp đôi so với 9 năm trước đó cộng lại. Đây là một hiện tượng hiếm gặp và lư do được cho là do biến đổi khí hậu.
Không khí Bắc Cực thường thiếu nhiệt đối lưu cần thiết để tạo ra sét, v́ vậy, phát hiện sẽ có nhiều sét hơn tại đây đă khiến các nhà khoa học như Chris Vagasky, nhà khí tượng học và quản lư ứng dụng sét của công ty Vaisala, lo lắng. Ông cho biết: “Trong 10 năm qua, số lượng sét tổng thể ở phía Bắc của Ṿng Bắc Cực khá ổn định. Tuy vậy, ở các vĩ độ cao nhất của hành tinh, sét đă gia tăng rất mạnh mẽ”.
Với nhiệt độ tăng ở Bắc Cực cao gấp 3 lần mức trung b́nh toàn cầu, việc theo dơi sét trong khu vực đă trở thành một chỉ báo quan trọng cho cuộc khủng hoảng khí hậu.
Ba yếu tố cần thiết để tạo ra giông băo gồm độ ẩm, tính không ổn định và lực nâng. Sự biến mất của băng biển có nghĩa là nước có thể bay hơi mạnh hơn, tạo thêm độ ẩm cho bầu khí quyển. Nhiệt độ cao hơn và sự không ổn định của khí quyển tạo điều kiện hoàn hảo cho sét. Do đó, việc theo dơi các xu hướng sét thay đổi ở Bắc Cực có thể tiết lộ nhiều điều về việc bầu khí quyển đang thay đổi như thế nào để ứng phó với biến đổi của khí hậu.
Ông Vagasky cho biết: “Những thay đổi ở Bắc Cực có thể đồng nghĩa với những thay đổi về thời tiết tại nhà. Vấn đề thời tiết là của địa phương, nhưng những ǵ xảy ra tại ngôi nhà của bạn phụ thuộc vào cách không khí đang hoạt động ở những nơi khác trên toàn thế giới. Những thay đổi đối với điều kiện thời tiết ở Bắc Cực có thể gây ra nhiều đợt bùng phát giá lạnh khắc nghiệt hơn, nhiều đợt nắng nóng hơn hoặc những thay đổi cực đoan về lượng mưa ở châu Âu”.Những đám cháy rừng kinh hoàng hoành hành khắp châu Âu và Bắc Mỹ vào mùa hè năm ngoái ít nhất một phần do sét đánh. Thông thường, chưa đến 15% các vụ cháy rừng trong mỗi năm đều do sét gây ra, nhưng những đám cháy này có diện tích lớn hơn những đám cháy do con người gây ra. Xác định điều kiện thuận lợi gây cháy rừng do sét đánh là điều rất quan trọng để phản ứng nhanh với cháy rừng.
Nguy cơ bị sét đánh ở Bắc Cực vẫn c̣n thấp, nhưng xác suất sét gia tăng có thể đe dọa các cộng đồng vốn không phải ứng phó với sét thường xuyên trong quá khứ. Người dân trên lănh nguyên bằng phẳng hoặc đại dương dễ bị sét đánh và sét làm cho hệ thống điện và các cơ sở hạ tầng khác có nguy cơ bị hư hại.
Ông Vagasky cho biết: “Khí hậu thay đổi có thể làm tăng khả năng xảy ra cháy rừng do sét đánh. Các nhà khoa học không thể liên kết sét đánh từ một ngày nào đó với những thay đổi trong khí hậu của chúng ta, nhưng việc theo dơi xu hướng sét ở Bắc Cực là rất quan trọng và cần được nghiên cứu ngay bây giờ và trong tương lai”.
Theo báo cáo cập nhật của AMAP, trong ṿng chưa tới 50 năm, từ năm 1971 đến 2019, nhiệt độ trung b́nh hàng năm ở Bắc Cực đă tăng 3,1 độ C so với mức tăng nhiệt độ của cả Trái Đất là 1 độ C. Các tác giả của báo cáo cho biết mức tăng này cao hơn so với đánh giá trước đây. Theo báo cáo trong năm 2019, mức tăng nhiệt trung b́nh thường niên ở Bắc Cực cao hơn gấp 2 lần so với mức tăng nhiệt trung b́nh trên toàn cầu.
Theo các nhà nghiên cứu, nếu nhiệt độ của Trái Đất tăng ở mức 2 độ C, th́ nguy cơ băng ở Bắc Cực biến mất hoàn toàn vào mùa Hè trước khi đóng băng trở lại vào mùa Đông, cao gấp 10 lần so với nhiệt độ Trái Đất tăng ở mức 1,5 độ C như mục tiêu đề ra trong Hiệp định Paris năm 2015 về biến đổi khí hậu. Báo cáo cho rằng một Bắc Cực hầu như không có biển đóng băng vào tháng 9 có thể xảy ra trước năm 2050. Ở Bắc Cực, tháng 9 thường là tháng có ít nước biển đóng băng nhất.
Báo cáo dự báo, vào cuối thế kỷ này, nhiệt độ trung b́nh ở Bắc Cực có thể tăng từ 3,3 - 10 độ C, cao hơn nhiệt độ trung b́nh trong giai đoạn 1985-2014, với mức nhiệt tăng cuối cùng phụ thuộc vào lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính trong tương lai.
Không khí Bắc Cực thường thiếu nhiệt đối lưu cần thiết để tạo ra sét, v́ vậy, phát hiện sẽ có nhiều sét hơn tại đây đă khiến các nhà khoa học như Chris Vagasky, nhà khí tượng học và quản lư ứng dụng sét của công ty Vaisala, lo lắng. Ông cho biết: “Trong 10 năm qua, số lượng sét tổng thể ở phía Bắc của Ṿng Bắc Cực khá ổn định. Tuy vậy, ở các vĩ độ cao nhất của hành tinh, sét đă gia tăng rất mạnh mẽ”.
Với nhiệt độ tăng ở Bắc Cực cao gấp 3 lần mức trung b́nh toàn cầu, việc theo dơi sét trong khu vực đă trở thành một chỉ báo quan trọng cho cuộc khủng hoảng khí hậu.
Ba yếu tố cần thiết để tạo ra giông băo gồm độ ẩm, tính không ổn định và lực nâng. Sự biến mất của băng biển có nghĩa là nước có thể bay hơi mạnh hơn, tạo thêm độ ẩm cho bầu khí quyển. Nhiệt độ cao hơn và sự không ổn định của khí quyển tạo điều kiện hoàn hảo cho sét. Do đó, việc theo dơi các xu hướng sét thay đổi ở Bắc Cực có thể tiết lộ nhiều điều về việc bầu khí quyển đang thay đổi như thế nào để ứng phó với biến đổi của khí hậu.
Ông Vagasky cho biết: “Những thay đổi ở Bắc Cực có thể đồng nghĩa với những thay đổi về thời tiết tại nhà. Vấn đề thời tiết là của địa phương, nhưng những ǵ xảy ra tại ngôi nhà của bạn phụ thuộc vào cách không khí đang hoạt động ở những nơi khác trên toàn thế giới. Những thay đổi đối với điều kiện thời tiết ở Bắc Cực có thể gây ra nhiều đợt bùng phát giá lạnh khắc nghiệt hơn, nhiều đợt nắng nóng hơn hoặc những thay đổi cực đoan về lượng mưa ở châu Âu”.Những đám cháy rừng kinh hoàng hoành hành khắp châu Âu và Bắc Mỹ vào mùa hè năm ngoái ít nhất một phần do sét đánh. Thông thường, chưa đến 15% các vụ cháy rừng trong mỗi năm đều do sét gây ra, nhưng những đám cháy này có diện tích lớn hơn những đám cháy do con người gây ra. Xác định điều kiện thuận lợi gây cháy rừng do sét đánh là điều rất quan trọng để phản ứng nhanh với cháy rừng.
Nguy cơ bị sét đánh ở Bắc Cực vẫn c̣n thấp, nhưng xác suất sét gia tăng có thể đe dọa các cộng đồng vốn không phải ứng phó với sét thường xuyên trong quá khứ. Người dân trên lănh nguyên bằng phẳng hoặc đại dương dễ bị sét đánh và sét làm cho hệ thống điện và các cơ sở hạ tầng khác có nguy cơ bị hư hại.
Ông Vagasky cho biết: “Khí hậu thay đổi có thể làm tăng khả năng xảy ra cháy rừng do sét đánh. Các nhà khoa học không thể liên kết sét đánh từ một ngày nào đó với những thay đổi trong khí hậu của chúng ta, nhưng việc theo dơi xu hướng sét ở Bắc Cực là rất quan trọng và cần được nghiên cứu ngay bây giờ và trong tương lai”.
Theo báo cáo cập nhật của AMAP, trong ṿng chưa tới 50 năm, từ năm 1971 đến 2019, nhiệt độ trung b́nh hàng năm ở Bắc Cực đă tăng 3,1 độ C so với mức tăng nhiệt độ của cả Trái Đất là 1 độ C. Các tác giả của báo cáo cho biết mức tăng này cao hơn so với đánh giá trước đây. Theo báo cáo trong năm 2019, mức tăng nhiệt trung b́nh thường niên ở Bắc Cực cao hơn gấp 2 lần so với mức tăng nhiệt trung b́nh trên toàn cầu.
Theo các nhà nghiên cứu, nếu nhiệt độ của Trái Đất tăng ở mức 2 độ C, th́ nguy cơ băng ở Bắc Cực biến mất hoàn toàn vào mùa Hè trước khi đóng băng trở lại vào mùa Đông, cao gấp 10 lần so với nhiệt độ Trái Đất tăng ở mức 1,5 độ C như mục tiêu đề ra trong Hiệp định Paris năm 2015 về biến đổi khí hậu. Báo cáo cho rằng một Bắc Cực hầu như không có biển đóng băng vào tháng 9 có thể xảy ra trước năm 2050. Ở Bắc Cực, tháng 9 thường là tháng có ít nước biển đóng băng nhất.
Báo cáo dự báo, vào cuối thế kỷ này, nhiệt độ trung b́nh ở Bắc Cực có thể tăng từ 3,3 - 10 độ C, cao hơn nhiệt độ trung b́nh trong giai đoạn 1985-2014, với mức nhiệt tăng cuối cùng phụ thuộc vào lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính trong tương lai.