Romano
02-01-2022, 04:04
Việc làm “bạn” với hổ rất khó, dù nuôi từ nhỏ đến lớn thế nhưng b́nh thường không thể tiếp xúc trực tiếp với loài động vật được mệnh danh là Chúa Sơn Lâm này.Trung tuần tháng 12/2021, sau khi liên lạc với Ban lănh đạo Khu sinh thái Mường Thanh Diễn Lâm tại Nghệ An, chúng tôi được anh Lê Duy Thế (SN 1983) trú tại xă Diễn Lâm, huyện Diễn Châu, Nghệ An là cán bộ quản lư Khu Sinh thái Mường Thanh Diễn Lâm trực tiếp hướng dẫn, chia sẻ về những vất vả trong cái nghề nhiều nguy hiểm và tận thấy loài vật được mệnh danh là Chúa Sơn Lâm.
Ấn tượng đầu tiên khi chúng tôi gặp anh Thế là h́nh ảnh người đàn ông chân chất nông dân, khuôn mặt điềm tĩnh và rất đỗi gần gũi.
Anh Thế chia sẻ, sau khi tốt nghiệp Đại học Kinh tế Nghệ An, chuyên ngành bác sỹ thú ư anh về làm việc tại Khu Sinh thái Mường Thanh Diễn Lâm đến nay đă được 7 năm. Công việc hàng ngày là quản lư, chăm sóc các loài thú ở trong Khu Vườn thú, đặc biệt trong đó, có 35 con hổ chủ yếu giống Ben-gan với trọng lượng và kích thước khác nhau.
Chăm hổ hơn chăm con mọn
Nói về những vất vả với cái nghề làm “bạn” với hổ, anh Thế cho biết, đối với loài hổ trong môi trường nuôi nhốt khi hổ mẹ sinh xong th́ thường phải tách hổ con ra để nuôi riêng. Nguyên nhân do khi sinh xong hổ mẹ thường sẽ bị stress do ảnh hưởng của môi trường bên ngoài, điều kiện vệ sinh chuồng trại không đảm bảo cho hổ con phát triển khoẻ mạnh. Việc chăm sóc hổ con không khác ǵ chăm sóc con nhỏ, thậm chí c̣n vất vả hơn. Nhiều năm làm công việc chăm sóc hổ, anh Thế vẫn c̣n nhớ đầu năm 2020, anh có phụ trách nuôi 3 hổ con. Lần đó, anh phải cho nó ở chung pḥng với ḿnh v́ hàng đêm, phải cho hổ con bú sữa b́nh, giữ nhiệt độ ổn định và phải theo dơi sức khoẻ hàng giờ.
“Dịp đó, khoảng 1 tháng tôi không về nhà. Hàng ngày th́ phải thức khuya, dậy sớm, ngủ không đủ giấc v́ hổ con có nhu cầu bú sữa khoảng 3 tiếng 1 lần. Luôn phải theo dơi biểu hiện sức khoẻ, trạng thái phát triển của hổ con, vệ sinh môi trường sống để đảm bảo cho chúng luôn khỏe mạnh. Phải nói rằng chăm 1 con hổ con c̣n vất vả hơn chăm con mọn”, anh Thế nói.
Sau hơn 1 tháng chăm sóc, hổ con phát triển ổn định, khoẻ mạnh và được đưa trở lại môi trường nuôi nhốt nhưng hàng ngày anh vẫn phải quan sát tỉ mỉ mọi sinh hoạt của chúng, cho chúng ăn, theo dơi chặt chẽ để đảm bảo chúng thích nghi với cuộc sống mới này. Đối với hổ, cũng giống như các loài vật khác khi được con người chăm sóc từ nhỏ th́ cũng có t́nh cảm với ḿnh.
Anh Thế cho hay, mỗi con hổ ḿnh trực tiếp chăm sóc khoảng 4 tháng th́ nó cũng phát sinh t́nh cảm thân thiện với ḿnh hơn. Loài hổ xác định qua đánh mùi và thể hiện bằng cách cọ xót đầu vào người ḿnh.
“Khi chăm một con hổ con từ nhỏ nó sẽ nhận biết mùi của ḿnh và chúng đánh mùi rất thính. Chỉ cần ḿnh vừa vào đến ngoài cổng th́ hổ trong chuồng đă đánh hơi thấy và cọ xót vào cửa chuồng để thể hiện sự vui mừng”, anh Thế vui vẻ chia sẻ.
Tuy nhiên, dù hổ có t́nh cảm với người chăm sóc nhưng khi hổ đă trưởng thành trọng lượng khoảng 50kg th́ đặc biệt không được tiếp xúc trực tiếp với nó. V́ bản năng của động vật ăn thịt, máu lạnh, săn mồi luôn tồn tại. Khi ḿnh có những biểu hiện giống con mồi th́ hổ sẽ vồ ngay.
“Bản năng của loài hổ khi gặp ḿnh nó sẽ nhảy vồ trên người ḿnh, nếu như trụ lại được th́ sẽ không sao. Nếu ḿnh ngă xuống th́ theo bản năng nó sẽ cắn ḿnh ngay lập tức. Cho nên dù là bạn cũng phải giữ khoảng cách an toàn với nó”, anh Thế cho hay.
Mỗi đời con cái phải thay 2 con đực
Tiếp tục tṛ chuyện sau khi dẫn chúng tôi mục sở thị đàn hổ, anh Thế tiếp tục kể về những vất vả trong cái nghề “chẳng giống ai” này.
Hàng ngày khi bắt đầu công việc chăm sóc hổ, những người như anh Thế phải tiến hành vệ sinh sạch sẽ chuồng trại, những đống phân hổ thải ra cũng quan sát kỹ lưỡng xem có ǵ bất thường không để báo cáo lănh đạo.Để tạo ra môi trường sống tốt cho hổ, hàng ngày hổ sẽ được thả ra môi trường tự nhiên rộng khoảng 10ha để chúng thoải mái di chuyển, chạy, nhảy theo bản năng. Đến khoảng 16h30, các cán bộ chăm sóc vườn thú sẽ cho hổ ăn rồi nhốt từng con vào chuồng riêng. Thức ăn của hổ chủ yếu là các loại thịt như: ḅ, lợn, gà nguyên đùi... Mỗi ngày hổ ăn hết khoảng 4kg thịt. Hàng tuần sẽ cho hổ nghỉ ăn 1 ngày. Đối với việc cho hổ ăn, các nhân viên phải tuân thủ các biện pháp an toàn, chỉ đưa thức ăn qua khe cửa chuồng. Quá tŕnh hổ ăn cũng phải theo dơi biểu hiện bỏ ăn hay không. Đặc biệt, phải hiểu được sở thích, tính nết từng con để có biện pháp chăm sóc, cho ăn hợp lư...
Đối với hổ, nếu bị stress th́ bỏ ăn 10 ngày là chuyện b́nh thường nhưng cũng cần phải theo dơi sức khoẻ thường xuyên. Việc khám cho hổ là một vấn đề khó khăn v́ không thể tiếp xúc trực tiếp với nó nên cần phải có kinh nghiệm nh́n biểu hiện lâm sàng chuẩn đoán. Đồng thời, xác định bệnh qua phân thải của hổ. “Khó khăn lớn nhất khi nuôi hổ đó là khám sức khoẻ cho nó. V́ không thể tiếp xúc gần với nó để đo nhiệt độ, thăm khám được. C̣n nếu gây mê khi hổ đang mệt th́ chỉ số an toàn cho nó rất thấp”, anh Thế chia sẻ.
Đối với vấn đề sinh sản của hổ cũng rất đặc biệt, thời gian có bầu của con cái thường 120 ngày, mỗi lần sinh 3-4 con. Nếu trong môi trường nuôi nhốt không tốt th́ sức khoẻ sinh sản của hổ thường bị giảm. Quá tŕnh động dục của hổ cái thường diễn ra trong 3-4 ngày liên tục, khi đến kỳ sinh sản hổ cái thường cọ xót vào tường bên cạnh con đực để thể hiện. Thời gian này, hổ cái có nhu cầu rất cao.
“Hổ có đặc điểm nhu cầu giao phối rất cao, mỗi ngày khoảng 20-25 lần giao phối và diễn ra trong ṿng 3-4 ngày liên tục. Cho nên để đảm bảo sức khoẻ cho con đực mỗi đời của con cái thường phải thay 2 con đực”, anh Thế cho hay.Theo anh Thế, ṿng đời của hổ thường 15 năm trở lại trong môi trường nuôi nhốt. Để nâng cao tŕnh độ nuôi hổ tốt hơn, người chăm sóc phải luôn không ngừng học hỏi, t́m hiểu các tài liệu khoa học v́ đây là loài động vật quư hiếm, ít người có kinh nghiệm. Muốn làm được công việc này phải hiểu được tính cách, tập tính của từng cá thể hổ, có như vậy th́ mới biết khi nào hổ mệt, khi nào hổ vui. Và trước hết, người làm công việc này không chỉ có sự can đảm, khéo léo mà c̣n phải có t́nh yêu thương với động vật.
Chia tay anh Thế cùng những “vị vua” của núi rừng, chúng tôi phần nào hiểu hơn về loài động vật hiếm thấy ngoài đời thực. Không phải tự nhiên mà con người đă đặt cho nó biệt danh “Chúa Sơn Lâm” mà đó do đặc tính, sự khác biệt của các giống loài khác.
Ấn tượng đầu tiên khi chúng tôi gặp anh Thế là h́nh ảnh người đàn ông chân chất nông dân, khuôn mặt điềm tĩnh và rất đỗi gần gũi.
Anh Thế chia sẻ, sau khi tốt nghiệp Đại học Kinh tế Nghệ An, chuyên ngành bác sỹ thú ư anh về làm việc tại Khu Sinh thái Mường Thanh Diễn Lâm đến nay đă được 7 năm. Công việc hàng ngày là quản lư, chăm sóc các loài thú ở trong Khu Vườn thú, đặc biệt trong đó, có 35 con hổ chủ yếu giống Ben-gan với trọng lượng và kích thước khác nhau.
Chăm hổ hơn chăm con mọn
Nói về những vất vả với cái nghề làm “bạn” với hổ, anh Thế cho biết, đối với loài hổ trong môi trường nuôi nhốt khi hổ mẹ sinh xong th́ thường phải tách hổ con ra để nuôi riêng. Nguyên nhân do khi sinh xong hổ mẹ thường sẽ bị stress do ảnh hưởng của môi trường bên ngoài, điều kiện vệ sinh chuồng trại không đảm bảo cho hổ con phát triển khoẻ mạnh. Việc chăm sóc hổ con không khác ǵ chăm sóc con nhỏ, thậm chí c̣n vất vả hơn. Nhiều năm làm công việc chăm sóc hổ, anh Thế vẫn c̣n nhớ đầu năm 2020, anh có phụ trách nuôi 3 hổ con. Lần đó, anh phải cho nó ở chung pḥng với ḿnh v́ hàng đêm, phải cho hổ con bú sữa b́nh, giữ nhiệt độ ổn định và phải theo dơi sức khoẻ hàng giờ.
“Dịp đó, khoảng 1 tháng tôi không về nhà. Hàng ngày th́ phải thức khuya, dậy sớm, ngủ không đủ giấc v́ hổ con có nhu cầu bú sữa khoảng 3 tiếng 1 lần. Luôn phải theo dơi biểu hiện sức khoẻ, trạng thái phát triển của hổ con, vệ sinh môi trường sống để đảm bảo cho chúng luôn khỏe mạnh. Phải nói rằng chăm 1 con hổ con c̣n vất vả hơn chăm con mọn”, anh Thế nói.
Sau hơn 1 tháng chăm sóc, hổ con phát triển ổn định, khoẻ mạnh và được đưa trở lại môi trường nuôi nhốt nhưng hàng ngày anh vẫn phải quan sát tỉ mỉ mọi sinh hoạt của chúng, cho chúng ăn, theo dơi chặt chẽ để đảm bảo chúng thích nghi với cuộc sống mới này. Đối với hổ, cũng giống như các loài vật khác khi được con người chăm sóc từ nhỏ th́ cũng có t́nh cảm với ḿnh.
Anh Thế cho hay, mỗi con hổ ḿnh trực tiếp chăm sóc khoảng 4 tháng th́ nó cũng phát sinh t́nh cảm thân thiện với ḿnh hơn. Loài hổ xác định qua đánh mùi và thể hiện bằng cách cọ xót đầu vào người ḿnh.
“Khi chăm một con hổ con từ nhỏ nó sẽ nhận biết mùi của ḿnh và chúng đánh mùi rất thính. Chỉ cần ḿnh vừa vào đến ngoài cổng th́ hổ trong chuồng đă đánh hơi thấy và cọ xót vào cửa chuồng để thể hiện sự vui mừng”, anh Thế vui vẻ chia sẻ.
Tuy nhiên, dù hổ có t́nh cảm với người chăm sóc nhưng khi hổ đă trưởng thành trọng lượng khoảng 50kg th́ đặc biệt không được tiếp xúc trực tiếp với nó. V́ bản năng của động vật ăn thịt, máu lạnh, săn mồi luôn tồn tại. Khi ḿnh có những biểu hiện giống con mồi th́ hổ sẽ vồ ngay.
“Bản năng của loài hổ khi gặp ḿnh nó sẽ nhảy vồ trên người ḿnh, nếu như trụ lại được th́ sẽ không sao. Nếu ḿnh ngă xuống th́ theo bản năng nó sẽ cắn ḿnh ngay lập tức. Cho nên dù là bạn cũng phải giữ khoảng cách an toàn với nó”, anh Thế cho hay.
Mỗi đời con cái phải thay 2 con đực
Tiếp tục tṛ chuyện sau khi dẫn chúng tôi mục sở thị đàn hổ, anh Thế tiếp tục kể về những vất vả trong cái nghề “chẳng giống ai” này.
Hàng ngày khi bắt đầu công việc chăm sóc hổ, những người như anh Thế phải tiến hành vệ sinh sạch sẽ chuồng trại, những đống phân hổ thải ra cũng quan sát kỹ lưỡng xem có ǵ bất thường không để báo cáo lănh đạo.Để tạo ra môi trường sống tốt cho hổ, hàng ngày hổ sẽ được thả ra môi trường tự nhiên rộng khoảng 10ha để chúng thoải mái di chuyển, chạy, nhảy theo bản năng. Đến khoảng 16h30, các cán bộ chăm sóc vườn thú sẽ cho hổ ăn rồi nhốt từng con vào chuồng riêng. Thức ăn của hổ chủ yếu là các loại thịt như: ḅ, lợn, gà nguyên đùi... Mỗi ngày hổ ăn hết khoảng 4kg thịt. Hàng tuần sẽ cho hổ nghỉ ăn 1 ngày. Đối với việc cho hổ ăn, các nhân viên phải tuân thủ các biện pháp an toàn, chỉ đưa thức ăn qua khe cửa chuồng. Quá tŕnh hổ ăn cũng phải theo dơi biểu hiện bỏ ăn hay không. Đặc biệt, phải hiểu được sở thích, tính nết từng con để có biện pháp chăm sóc, cho ăn hợp lư...
Đối với hổ, nếu bị stress th́ bỏ ăn 10 ngày là chuyện b́nh thường nhưng cũng cần phải theo dơi sức khoẻ thường xuyên. Việc khám cho hổ là một vấn đề khó khăn v́ không thể tiếp xúc trực tiếp với nó nên cần phải có kinh nghiệm nh́n biểu hiện lâm sàng chuẩn đoán. Đồng thời, xác định bệnh qua phân thải của hổ. “Khó khăn lớn nhất khi nuôi hổ đó là khám sức khoẻ cho nó. V́ không thể tiếp xúc gần với nó để đo nhiệt độ, thăm khám được. C̣n nếu gây mê khi hổ đang mệt th́ chỉ số an toàn cho nó rất thấp”, anh Thế chia sẻ.
Đối với vấn đề sinh sản của hổ cũng rất đặc biệt, thời gian có bầu của con cái thường 120 ngày, mỗi lần sinh 3-4 con. Nếu trong môi trường nuôi nhốt không tốt th́ sức khoẻ sinh sản của hổ thường bị giảm. Quá tŕnh động dục của hổ cái thường diễn ra trong 3-4 ngày liên tục, khi đến kỳ sinh sản hổ cái thường cọ xót vào tường bên cạnh con đực để thể hiện. Thời gian này, hổ cái có nhu cầu rất cao.
“Hổ có đặc điểm nhu cầu giao phối rất cao, mỗi ngày khoảng 20-25 lần giao phối và diễn ra trong ṿng 3-4 ngày liên tục. Cho nên để đảm bảo sức khoẻ cho con đực mỗi đời của con cái thường phải thay 2 con đực”, anh Thế cho hay.Theo anh Thế, ṿng đời của hổ thường 15 năm trở lại trong môi trường nuôi nhốt. Để nâng cao tŕnh độ nuôi hổ tốt hơn, người chăm sóc phải luôn không ngừng học hỏi, t́m hiểu các tài liệu khoa học v́ đây là loài động vật quư hiếm, ít người có kinh nghiệm. Muốn làm được công việc này phải hiểu được tính cách, tập tính của từng cá thể hổ, có như vậy th́ mới biết khi nào hổ mệt, khi nào hổ vui. Và trước hết, người làm công việc này không chỉ có sự can đảm, khéo léo mà c̣n phải có t́nh yêu thương với động vật.
Chia tay anh Thế cùng những “vị vua” của núi rừng, chúng tôi phần nào hiểu hơn về loài động vật hiếm thấy ngoài đời thực. Không phải tự nhiên mà con người đă đặt cho nó biệt danh “Chúa Sơn Lâm” mà đó do đặc tính, sự khác biệt của các giống loài khác.