florida80
03-19-2022, 20:21
Sống tại hải ngoại, người Việt Nam ḿnh thường hay bị rắc rối v́ cái tên cúng cơm.
Đ̣i sinh viên gốc Việt đổi tên để ‘dễ phát âm,’ giáo sư bị cho tạm nghỉ (V.Giang)
https://www.nguoi-viet.com/hoa-ky/giao-su-dai-hoc-o-oakland-doi-sinh-vien-goc-viet-phai-doi-ten-cho-de-phat-am-bi-cho-tam-nghi/
“Muốn chỉ một cá nhân nào đó, tùy theo giai cấp, tín ngưỡng, tùy theo lúc sống hay chết, tùy theo già hay trẻ, người Việt Nam có rất nhiều tên để gọi. Ngôn ngữ Việt có những từ sau đây chỉ các loại tên: bí danh, bút hiệu, nhũ danh, nghệ danh, pháp danh, pháp tự, pháp hiệu, tên, tên cái, tên đệm, tên họ, tên gọi, tên chữ, tên cúng cơm, tên hèm, tên hiệu, tên húy, tên riêng, tên thánh, tên thụy, tên tục, tên tự, thương hiệu.” (Ngưng trích: Nguyễn Long Thao- DANH XƯNG ĐẶC BIỆT CỦA THƯỜNG DÂN VIỆT NAM)
Tên Ta, Tên Tây, Tên Mỹ
Theo kiểu Việt Nam, ḿnh bắt đầu bằng cái họ, kế tiếp là chữ lót (nếu có) và cuối cùng là tên gọi.Thí dụ: Nguyễn Thượng Chánh
Theo kiểu Mỹ, Canada th́ bắt đầu bằng tên gọi (first name, given name, forename), kế đến là chữ lót (middle name), rồi cuối cùng mới là cái họ (family name, surname, last name) và cần nhớ là tên Việt Nam viết không được bỏ dấu...Thí dụ: Chanh T Nguyen.
Ḿnh tự hỏi hổng biết các tên gồm một hơi 5-6 chữ th́ họ sẽ bị rắc rối tới đâu...
Nội cái vụ chữ lót không thôi mà đôi khi cũng đủ để nhức đầu rồi.
Thường th́ chữ lót dùng để bổ thêm nghĩa cho cái tên. Tây họ thường hay hỏi ḿnh, nó là cái ǵ vậy? Mà thật ra đôi khi ḿnh cũng không biết tại sao phải cần có chữ lót để làm ǵ, tại sao có người th́ có chữ lót c̣n người khác th́ lại không! Rồi ḿnh lại phải cắt nghĩa ṿng vo Tam Quốc cho họ hiểu, mà cũng không chắc ǵ họ hiểu cho lắm đâu…
Thôi th́ ḿnh bỏ quách chữ lót cho nó nhứt cử lưỡng tiện, và khỏi rắc rối. Đối với các giấy tờ chánh thức (passeport, bằng lái v,v…) ḿnh phải bắt buộc ghi tên y như trong khai sanh.
Các trường hợp b́nh thường hằng ngày không quan trọng th́ ḿnh sử dụng tên Chanh Nguyen cho nó giản tiện và lẹ hơn.
Bạn bè da trắng, da đen, trong sở th́ ḿnh biểu tụi nó gọi ḿnh bằng Chanh, toi, moi. Các người lạ, ít thân thiện, xếp lớn th́ lúc nói chuyện họ đều gọi ḿnh là Dr Nguyen (Họ đọc là Ngu –Yen).
Có nhiều người c̣n có tên đôi tên kép, và đôi khi kèm theo tên Tây hay tên Mẽo ở sau chót nữa.
Mèn ơi! có tên th́ dài ngoằn dài ngoèn một hơi bốn năm chữ, cho nên mỗi khi cần điền vào hồ sơ hay giấy tờ th́ gặp rất nhiều khó khăn, v́ không đủ chỗ viết, mà cũng hổng biết điền biết viết vào hàng nào, ô nào cho nó đúng tên đúng họ của ḿnh nữa.
Thôi th́ viết đại vô. Thật là rắc rối.
Cái mode đổi tên Việt thành tên Tây tên Mỹ.
Các con em Việt Nam sống tại hải ngoại cũng thuờng được cha mẹ đặt cho thêm tên Tây tên Mỹ cho hợp thời và cũng cho bạn bè hay thầy cô của chúng dễ kêu, dễ gọi hơn.
Một số người th́ thêm tên Tây tên Mỹ cho dễ làm ăn, dễ giao thiệp, và cho nó có vẻ Tây vẻ Mỹ một chút cho nó le vậy mà. Thôi th́ nhập gia tùy tục nhập giang tùy khúc vậy. …
Cái hơi kẹt, có khi các tên lạ tai nầy thường hay bị bà con trong nhà, Việt Nam hóa cho gọn lại thành tên mít hết ráo cho dễ gọi và dễ nhớ. Thí dụ như thằng Lít (Philippe), con Ri (Marie), con Rết (Henriette), thằng Na (Bernard), thằng Ni (Tony), thằng Tom (Tommy) có khi là Tôm, thằng Bob (Robert), thằng My (Remy).
“Việc đổi tên ở nước ngoài là chuyện chẳng đặng đừng. Nó giúp cho cuộc sống nơi xứ người dễ dàng thêm một chút. Hơn nữa ḿnh sống ở nước nào lấy tên thường gọi ở nước đó th́ cũng không có ǵ gọi là vọng ngoại hay mất gốc….”(Ngưng trích V́ sao người Việt nước ngoài lấy tên Tây- Thái Phạm –VietnamExpress 7/3/2011)
Lại c̣n cái vụ tên Việt Nam, bên nầy ḿnh không được bỏ dấu theo kiểu tiếng Việt cũng gây rất nhiều phiền toái hết sức, v́ không biết gọi sao cho đúng tên cúng cơm của người ta chớ không th́ kỳ chết đi, mích ḷng lắm…
Tuy cùng đọc và viết theo thứ tự họ trước tên sau, có một điểm khác biệt cơ bản về ... nhưng theo đúng lư th́ tên đệm là phần gắn với tên chính, v́ tên đệm bổ sung ư nghĩa ... Trần Thành Đăng Chân Tín (con trai), Trần Thành Đăng Chân Mỹ (con gái), ... Lấy tên động vật thực vật: Loan, Phụng, Sơn Ca,...; Hồng, Lan, Huệ,.
Nếu bạn chưa đọc, bạn hăy đọc để biết cách chọn tên cho ḿnh nhé. Những tên tiếng Anh có cùng ư nghĩa với tên Loan ... Laura, Nghe cách đọc tên Laura ... Không chỉ là một chương tŕnh học thi TOEIC số 1 hiện nay, Tiếng Anh Mỗi Ngày c̣n thật sự giúp bạn cải thiện khả năng nghe và đọc tiếng Anh ... Sắp xếp theo.
Đi học tiếng Việt th́ mới đúng theo lư tự nhiên của trời đất. Thoạt đầu ... Bà Loan To , tên Việt là Tô thị Loan, Mỹ lại đọc là Lôn To, đưọc dịp đứng lên phát biểu.
Bên nhà đọc tên ngoại quốc theo “kiểu hơi đặc biệt”.
Theo nhà báo bùi Văn Phú trong bài
Không có cách viết đồng nhất cho danh từ riêng tiếng nước ngoài?
“Một thí dụ khác, trích dẫn từ báo Nhân dân, phần Tin giờ chót, ngày 20.03.2010:
* Tại cuộc họp của Nhóm “Bộ tứ” về Trung Đông ở Mát-xcơ-va, Tổng Thư kư LHQ Ban Ki Mun đă yêu cầu I-xra-en chấm dứt ngay việc xây dựng các khu định cư mới, đồng thời kêu gọi Israel và Palestine nối lại các cuộc thương lượng trong ṿng 24 tháng tới.
* Chính phủ Nhật Bản thông báo sẽ cho Indonexia vay 27 tỷ yên để xây dựng nhà máy điện địa nhiệt ở Lu-mút Ba-lai, Nam Xu-ma-tơ-ra. Việc cho vay sẽ được thực hiện thông qua Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA).
* Phó Tổng Thư kư LHQ A. Mi-gi-rô kêu gọi cộng đồng quốc tế hăy nỗ lực hơn nữa để kết thúc Ṿng đàm phán Đô-ha về tự do thương mại quốc tế trong năm nay.
* Giám đốc Cơ quan t́nh báo quốc gia Mỹ Đen-nít Ble đă thăm Ấn Độ và thảo luận với Bộ trưởng Nội vụ P. Chi-đam-ba-ran về những biện pháp chống chủ nghĩa khủng bố.
* Bộ trưởng Ngoại giao Argentina Hoóc-hê Tai-a-na thúc giục Chính phủ Anh đáp ứng yêu cầu của LHQ sớm bắt đầu cuộc đàm phán với quốc gia Nam Mỹ này về chủ quyền đối với quần đảo Man-vi-nát đang tranh chấp.
Đọc hết các tin ngắn trên, tôi chỉ có thể giải mă được địa danh Indonexia (Indonesia), Xu-ma-tơ-ra (Sumatra), I-xra-en (Israel) và tên một người là Đen-nít Ble (Dennis Blair) và đoán ra một vài tên khác, nhưng không chắc lắm. Nếu muốn t́m trên Internet thêm thông tin về những nhân vật hay địa danh in đậm và dùng từ khoá như cách viết trong bài báo th́ sẽ khó có thể t́m được đúng những ǵ muốn biết thêm” (Ngưng trích Bùi Văn Phú).
Tây Mỹ đọc tên Việt
Đây là chưa kể đến chuyện một số tên Việt Nam mà người ngoại quốc đọc không được hay khi họ đọc th́ nghe như là tên Ma Rốc, tên Á Rạp, hay tên ǵ lạ hoắc.
Riêng cái họ Nguyễn, tại Quebec họ đọc là Nu Yen, ráng mà nghe.
Vậy trường hợp có ngồi đợi ở đâu đó như tại bệnh viện hoặc tại phi trường th́ ḿnh phải chú ư không được ngủ gà ngủ gật, hăy lắng tai mà nghe cho rơ lúc người ta gọi tên.
Đây là chuyện phiền phức cười ra nước mắt đă từng một lần xảy ra cho người gơ tại phi trường O’hare Chicago
Hai vợ chồng ngồi chờ United Airlines connection đi Los Angeles (Lax). Chở lâu quá, vừa mỏi lưng vừa buồn ngủ, và vừa bị lùng bùng lổ tai v́ quá ồn ào nên không nghe rơ họ kêu ai trên loa phống thanh 2-3 lần. Tưởng đâu không phải họ gọi ḿnh. …Cô Mỹ đọc tiếng Việt mà. Sinh nghi ḿnh đến hỏi quầy vé, th́ đúng là họ muốn gặp ḿnh. Hú hồn hú vía. Xém vuột chuyến bay.
Úm ba la tên ta thành tên ngoại
Tên Việt Nam mà dịch ra tiếng ngoại quốc cũng ngon lành lắm chớ bộ, thí dụ như Thắng là Frein, Brake hoặc Victory; Bạch Tuyết là Blanche Neige; Tốt là Bon hay Good; Tân là Nouveau, New; Thu là Automne, Fall; Xuân là Printemps, Spring; Giàu hay Phú là Rich; Đức là Allemand; Lễ là Fête; Lan là Orchidée; Thơm là Good Smell hay Pineapple; Mai là Demain, Tomorrow…
Tên ngoại thành tên ta
C̣n tên Tây tên Mẽo mà dịch ra tiếng Việt đôi khi cũng thấy ngồ ngộ lắm, như Toronto là Tổ Rồng To, Montreal là Mộng lệ An, San Francisco là Một Trăm Quan Tiền Sáu Cô, Jean Talon là Jean Tà Lởn, Côte des Neiges là Dốc Tuyết, Bush là Bụi Cây, Charette Xe Ḅ, LeBoeuf Con Ḅ, Paradis là Thiên Đàng, Bouvier là tên một loài chó, Armstrong là Cánh Tay Mạnh, Pierre hay Stone là Đá hay Thạch, Gate Cái Cổng, LeBlanc là Trắng hay Bạch, LaMontagne là Núi hay Sơn, PainChaud Bánh ḿ nóng, Claire Lavoie là Đường trống, LaRivière là Con Sông hay Hà, và Sovo là cái tên quốc tế rất độc đáo của đại đa số đàn ông trên thế giới!
Tại Québec, bà con ḿnh gọi người “québecois de souche, pure laine” là dân c̣i chánh cóng. Đó là người da trắng, nói tiếng Tây, gốc Pháp, sống tại tỉnh bang Québec.
Cựu Thủ tướng Pháp Jean Marc Ayrault có người gọi là... “Giăng Mặc Ê Rô”.
Nhưng trong tất cả các tên ngoại quốc có thể nói là chỉ có tên ANDI là tên tuyệt điệu nhứt v́ nó hội đủ cả tứ khoái âm dương ngũ hành trong đời. Nam hay nữ đều có thể dùng chung tên nầy.
Tiệm sushi Fukyu tại Montreal bị rắc rối v́ tên Nhật bị đọc theo giọng Mẽo
Tiệm sushi Fukyu bị Ṭa án Québec ra lệnh bắt phải đổi tên
Nhà hàng Sushi Fukyu nằm trên vùng Côte des Neiges Montreal (4820, rue Jean-Talon O. (coin Victoria)Montréal, bị các tiệm buôn lân cận thưa trước ṭa. Lư do họ không muốn cơ sở kinh doanh của ḿnh chịu mang tiếng xấu v́ ở cùng khu vực với Fukyu.
Theo chủ nhân, Fukyu là một từ trong vơ thuật Nhật Bản. Nhưng quan ṭa không đồng ư. Cuối cùng để xin hai chử binh an, chủ nhân Fukyu dành bóp bụng chửi thầm phải đổi tên tiệm lại là Kebuki, tên một loại bi kịch cổ truyền Nhật Bản.
Fukyu đổi thành Kebuki Bar Sushi &Resto
Tên ǵ kỳ cục quá: Fucking village (Làng múa lân) bên nước Áo.
Đây là một làng nhỏ, chỉ dành riêng cho mấy người trẻ tuổi, c̣n xí quách ở mà thôi?
Có dạo họ tính đổi tên lại thành Fugging mà dân chúng không đồng ư. Tên “Fucking” ấn tượng hơn. Tên nghe “lạ tai”, ư nghĩa duy tŕ ṇi giống đồng thời cũng có tính cách marketing (khuyến măi) dễ thu hút du khách.
Làng “Múa Lân”- Phép vua thua lệ làng: Không thể đổi tên được!
Tên ta đọc theo giọng Mỹ
Cũng có những cái tên Việt Nam rất ư là thanh tao, nhưng nếu phát âm theo đúng giọng Mỹ th́ kẹt lắm. Thí dụ : Dung, Dũng (đống caca thú vật), Cần, Can (can,cái lon), Cao (cow ḅ cái), Vân (van, xe camion nhỏ), Phát, Phúc ( fuck, múa lân trên giường), Đại (die, ngỏm), Trúc (truck, xe camion lớn)…
Việt hóa tên Hoa, tên Hàn
Người ḿnh cũng khônng vừa ǵ. Tên Tàu, tên Đại Hàn của người ta cũng bị ḿnh sửa lại thành tên Việt hết ráo như: Tập Cận B́nh (Xi Jinping),Ôn Gia Bảo (Thủ tướng Trung Quốc). Hồ Cẩm Đào (Hu Jintao),
Các chức sắc cao cấp trong chánh phủ Đại Hàn là Kim Dân Chu, Li Dân Xớp, Kim Thê U, Chô Miêng Chun, Tổng thống Kim Đạt Trọng ( Kim Dae Jung) từ 1998-2003, nhận Nobel ḥa b́nh 2000,và Tổng thống Đại Hàn (2006-2008) là Lư Vũ Huyến (?) Roh Moo Hyun.
C̣n nhà độc tài Bắc triều Tiên Kim Chính Nhật (Kim Jon Il) 69 tuổi vừa mới ngỏm và nhường chỗ cho cậu ấm là Kim Chính Ân (Kim Jon Un) (sanh 1971?) lên cầm quyền. Hai cha con không bao giờ biết cười cho nên đất nước Triều Tiên khó khá lên được.
Về phía các tài tử th́ có Tôn Nghệ Trân (Son Ye Jin), Củng Lợi (Gong Li), Chương Tử Di (Zhang Ziyi), Thành Long (Jackie Chan)…
C̣n nhớ 40-50 năm về trước thần tượng của tác giả là các tài tử Khương Đại Vệ (David Chiang), Địch Long, Trần Quang Thái, Lư Tiểu Long (Bruce Lee), Lư Lệ Hoa (trong phim Áo Người Trinh Nữ, xem xong mấy bà mấy cô khóc sướt mướt)…Chắc ngày nay họ cũng già khú đế hết ráo, và lê lết trong các nhà dưỡng lăo sang trọng hay cũng đă quy tiên theo Lư Tiểu Long rồi.
Tên tại các xứ khác
Tên Thái Lan, tên Nhật Bản, tên Ấn Độ, tên Tây, tên Mỹ th́ không thấy bị sửa thành tên Việt được: Abhisit Vejjajiva là Thủ tướng trẻ tuổi của Thái Lan (2008-2011), Taro Aso Thủ tướng Nhật Bản (2008-2009), Mammohan Singh Thủ tướng Ấn Độ, Nicolas Sarkozy (TT Pháp), Aung San Suu Kyi (Miến Điện), Bachar El Assad (Syrie), Barack Obama (TT Hoa Kỳ), Nicole Kidman, Brad Pitt, Angelina Jolie…
Riêng chỉ có cái tên Yamaha của Nhật Bản rất nổi tiếng khi qua tới Việt Nam liền bị mấy cụ ông giành nhau quá xá cỡ và đổi lại thành YAMAHAM.
Tên không giống ai: Tên ảo
Đây là tên bạn xài lúc sử dụng (user name) và kèm theo mật khẩu (password) ! Đôi khi có nhiều địa chỉ email quá nên thỉnh thoảng ḿnh lộn user name và password cái mầy qua cái kia nên mở hoài không ra. Một hồi nhớ lại th́ mới biết. Té ra là vậy.
Nái lói hay nói lái
C̣n cái vụ nói lái nữa chớ…
Chỉ cần thêm một vài chữ sau cái tên cúng cơm là nó sẽ trở thành một cái tên mới thật ác liệt lắm, thí dụ như các tên Hậu, Thu, Đạm, Lan, Lài, Công, Tốt, Tôn, Nắng, Môn, Paul, Đức, Đậu, Đôn, Bồn, Chú, Đại, Dồn, Dũ, Đệ, Đạo, Dụ, Tôn, Tu, Tú, Đội, Đạo, Cự, Cao, Tặc, Bắc, Mao, Thái, Hai, Hải, Hách, Chánh…và c̣n nhiều lắm…
Họp lại nhau kỳ cục lắm.
Cũng có một số tên rất tương khắc lẫn nhau, nếu cặp đôi lại th́ nghe kỳ lắm như các tên : Chơi, Lâu, Sướng, Khoái, Thôi, Hứng…
Các tên quá rơ rệt, nghĩa trắng nghĩa đen lẫn lộn như Tôn Thất Nghiệp (không nên viếng thăm bạn bè ngày đầu năm), Tôn thất Hứa (không nên đi vay mượn tiền người khác), Tôn Thất Đức, Tạ Đức Thắng không nên đi chung xe với cha nội nầy), Lê văn Giàu (không nên xin tiền xă hội), Trần văn Rớt (Không nên đi thi khó đậu…) và c̣n nhiều lắm.
C̣n trường hợp Bác sĩ Robert Vũ văn Sang tại Hoa Kỳ, mỗi khi tự giới thiệu th́ đứng lên nói I’m Dr Bob Vu….(làm mấy bà mấy cô giật ḿnh đỏ mặt!)
“Có một ông thuộc thế hệ người Việt thứ nhất khi c̣n ở Việt Nam mang họ Bùi, tên Liêm: Bùi Liêm. Sang đến Mỹ, tên của ông được chính thức trở thành Liêm Bùi theo cách viết tên trước họ sau của người Mỹ. Nhưng khổ nỗi, trong tiếng Anh không có dấu nên tên của ông trên giấy tờ được viết là Liem Bui. Các bạn đồng hương nói đùa:
“Tên ǵ mà kỳ cục quá, nghe như… liếm b…!”.
Để không bị chế giễu, ông vẫn giữ họ Bùi nhưng tên Liêm đổi thành Robert hầu tránh ngộ nhận chết người… Tưởng đâu thoát nạn nhưng ông lại gặp thêm rắc rối v́ cái tên mới. Số là người Mỹ thường gọi Robert qua cái tên thân mật Bob. Hóa ra tưởng đă yên thân với tên Robert Bui, nay ông lại khốn đốn v́ cái tên thân mật Bob Bui. Bạn đồng hương lại có dịp chọc quê: “Liếm b… chưa đủ hay sao mà lại c̣n đổi là bóp b…”.(Ngưng trích)
…Các cô có tên đẹp như Mỹ Dung, Hạnh Dung, các cậu quư tử như Anh Dũng, Hùng Dũng đều nhanh chóng đổi tên v́ những ‘bất đồng’ về ngôn ngữ và văn hóa giữa tiếng Anh và tiếng Việt. Những tên như Dung hoặc Dũng lại trở nên ‘khó nghe’ đối với người bản xứ v́ khi phát âm hoặc khi viết nó lại đồng nghĩa với từ ‘dung’ trong tiếng Anh, có nghĩa là… phân súc vật. Hóa ra, Mỹ Dung lại biến thành ‘my dung’.” (Ngưng trích: Tên của người Việt)
Tên tốt tên xấu
Tên ḿnh do cha mẹ đặt ra nhằm mục đích đề cao một đức tính, một ước mơ, hay một kỷ niệm nào đó…Nếu ḿnh lỡ phải mang một tên hơi xấu, hơi lạ thường th́ cũng phiền phức lắm v́ có thể gây sự chú ư, thậm chí cả sự chế ngạo của người khác nữa. T́nh trạng càng bi đát khổ sở hơn nếu nạn nhân là phái nữ.
Bởi vậy, cái tên cúng cơm rất quan trọng trong đời sống của một người.
Nếu trường hợp không thích tên cúng cơm của ḿnh nữa, th́ ḿnh cũng có thể làm thủ tục xin ṭa án đổi tên, nhưng rất rắc rối, hao tài và phiền phức lắm.
Tên cúng cơm hỗn danh, bí danh và nghệ danh
Rồi c̣n vụ gán thêm cái bí danh vào tên cúng cơm làm cho nó càng thêm rơ nghĩa, thêm đậm nét nữa chớ, chẳng hạn như Tuấn mập, Minh c̣ (v́ ốm nhom ốm nhách và cao như con c̣), Big Minh (TT cuối cùng), Hùng mụn, Lộc bụng (v́ có mang thùng nước lèo khá đồ sộ ở trước), Phước móm, Châu ô (v́ da hơi đen), Châu ởi (v́ vậy đó…)Tâm rổ (mặt đầy xẹo v́ bị té trong thùng đinh hồi nhỏ), Hùng lé, Hương bàn nạo (cần đi nha sĩ niềng răng lại), Cô Hồng coi bói, Cô Xuân bánh cuốn, Cô Cúc chả gị (chuyên bỏ mối ở Montreal), Cô Thủy áo dài (v́ chuyên may áo dài), Đức garage (chuyên sửa xe), Thầy Ba Cầu Bông, Tám thẹo (dân anh chị ngày xưa), Đại Cathay…
C̣n mấy người chủ mới của miền Nam th́ tên của họ cũng là một điều rất bí mật v́ mỗi cha đều có cả lố bí danh không biết đâu mà rờ. Thí dụ như Vũ Đ́nh Liệu (Tư B́nh), Nguyễn Văn Linh (Mười Cúc), Phan Đ́nh Khải (Lê Đức Thọ, Bác Sáu, Sáu Búa), Hạ Bá Cang (Hoàng Quốc Việt): Tham khảo Hồi Kư Lớn Lên Với Đất Nước (Vy Thanh tức Nguyễn Văn Thùy) .
Các ông, các bà viết lách, văn sĩ, « nhà thơ nam, nhà thơ nữ » nhà báo, nhà gơ nam, nhà gơ nữ, thầy bói, thầy đông y, thần y trị đâu chết đó, hầu như đều có bút hiệu hay biệt hiệu riêng. Có người th́ lấy ba bốn bút hiệu, biệt hiệu cho nó oai.
Những nghệ sĩ, nhạc sĩ, kịch sĩ… phần lớn chẳng có ai dùng tên cúng cơm mà xài nghệ danh.
Trước đây là tên hai chữ, như Thái Thanh, Thanh Thúy, sau đó dài thêm ba chữ như Phương Hồng Quế, Trang Thiên Kim…
Gần đây, dù không phải ở ngoại quốc, có phong trào các nghệ sĩ trẻ thêm tên Tây vào nghệ danh của ḿnh.
Mấy em bán bia ôm, cà phê đèn mờ v́ nhu cầu bảo mật gốc gác và làm ăn nên các em cũng có cả lố tên riêng để dễ bề làm việc.
Vậy có trốn vợ đi chơi, bạn chớ dại mà khai tên thiệt của ḿnh làm chi. Cứ lấy đại tên của mấy đứa bạn hay tên cúng cơm của xếp ḿnh mà xài đỡ.
Tên cúng cơm thầy Nguyễn Văn Lúa biến thành huyền thoại
Đôi khi cũng có những tên cúng cơm trở thành huyền thoại, và nhập vào kho tàng văn chương b́nh dân truyền khẩu Việt Nam vào một thời điểm nào đó.
Thập niên những năm 50 và 60, dân miền Nam thường hay dùng chữ lúa để chỉ một sự việc không như ư, một thất bại hay một mất mát nào đó. Có thể từ nầy đă bắt nguồn từ tên của vị Giáo Sư Lúa.
« Theo tài liệu trong quyễn hồi kư của một tác giả CS, được biết Gs Lúa đầu tiên dạy tại Trung Học Mỹ Tho, sau đổi về Pétrus Trương Vĩnh Kư, Chasseloup Laubat rồi qua Đại Học Sư Phạm và Đại Học Văn khoa Sài G̣n. Gs Lúa nổi tiếng là rất khó và hay t́m cách chiếu bí (Tây gọi là coller) sinh viên trong các kỳ thi. Ai nấy đều ê càng mỗi khi nghe đến tên Thầy Lúa. Đi thi vấn đáp (oral) xui tận mạng mới trúng nhằm Thầy Lúa. Gặp Thầy Lúa là kể như đời tàn, tiêu tán đường, và Lúa vàng luôn: thi không ăn ớt thế mà cay, ư nói thi bị rớt ».
(Tài liệu do Gs Lâm Văn Bé, cựu Hiệu Trưởng Trường Trung Học Nguyễn Đ́nh Chiểu Mỹ Tho đă gởi cho người gơ).
Trong bài viết : Bóng dáng ân sư-Nhắc lại thầy Vơ Thành Cứ, nhà văn Nguyễn Thị Cỏ May có đề cập đến Thầy Nguyễn Văn Lúa như sau:
“Lúc này, Trường Nguyễn Văn Khuê c̣n Lớp Seconde và Première. Pháp văn do giáo sư
Nguyễn Văn Lúa, bạn của Ông Đốc Nguyễn Văn Khuê dạy. Ông Nguyễn Văn Lúa nổi tiếng
cho điểm bài luận văn dưới 0 ( - 2, - 3, …). Khi học sinh được điểm trên 0, ông trừ lại. Học
sinh thi Tú Tài I, vào vấn đáp Pháp văn, gặp ông, lúc ra, mặt mày thường toát mồ hôi. Bạn
hỏi điểm hay đề thi, thí sinh chỉ kịp trả lời «…Lúa...». Tức ư muốn nói ông Lúa hỏi …và chắc
rớt môn vấn đáp Pháp văn. Từ đây, ở Sài g̣n, trong giới học sinh, có tiếng lóng rất phổ biến
«LÚA» có nghĩa là thất bại.
Nhưng có lẽ nhờ vậy mà Đại Học Sư Phạm Sài G̣n trước 75 đă đào tạo được nhiều thế hệ giáo sư gương mẫu và tài ba cho ngành giáo dục VNCH.
Tên dài nhứt Việt Nam?
“Cho đến thời điểm này,chúng tôi tạm xác nhận chị Đào Thị Long Lanh Kim Ánh Dương ở xóm 6, xă Tân Linh, Đại Từ là người có cái tên dài nhất trong huyện. Không biết chừng cô gái này c̣n là người có cái tên dài nhất tỉnh Thái Nguyên hoặc Việt Nam cũng nên” ( Ngưng trích-Nguyễn Tiến Phong)
Tu trong chùa cũng không yên
Các Sư đi tu trong chùa đều có pháp danh là Thích… nhưng cũng không yên. Đôi khi pháp danh bị bọn trẻ sửa lại rất là phàm thế (Mô Phật xin cho người gơ miễn nêu ra đây, sợ bị chửi).
Phật tử th́ cũng phải có pháp danh, như Minh Cảnh, Minh Đức, Diệu Hiền, v.v…để khi quá văng, lúc cúng vong hương linh nghe biết được tên ḿnh mà bước tới bàn thờ dùng bữa, nhận tam bái tứ bái, hoặc để thân nhân đăng cáo phó cho ra vẻ là Phật Tử thứ thiệt 100%.
Tín đồ Thiên Chúa Giáo cũng như các Cha ngoài tên cúng cơm th́ cũng có tên thánh (sacred name) như Giuse, Phaolô, Gioan, Maria, Anna…
Bị Tây Mẽo đặt tên.
Qua bên nầy, người gơ thỉnh thoảng cũng bị mấy đứa nhỏ ngoài đường đặt cho ḿnh vài cái tên là lạ không mấy thiện cảm chút nào như Le Chinois, Chop Suey...kêu sao cũng được, có sao đâu.
Người da trắng thường lầm tưởng người Việt ḿnh là dân Tàu.
Họ không hiểu ḿnh
Trong sở, lúc bắt phone, ḿnh vừa mới xưng tên ḿnh th́ bên đầu dây bên kia họ pardon lia lịa v́ họ không có hiểu mô tê ǵ đâu. Vậy phải nói lại cho chậm, cho rơ ràng và uốn lưỡi phát âm theo kiểu Tây kiểu Mẽo, đôi khi phải đánh vần từng chữ một rất mất th́ giờ mà hổng biết họ có hiểu nổi không.
Đi làm giấy tờ th́ đôi khi ḿnh thường bị người ta gạn hỏi tại sao vợ you với you có cùng một họ với nhau. C̣n tên con gái (nom de fille, maiden name) của madame là ǵ? Ư họ muốn biết tên thật của bà xă trước khi đụng ḿnh là tên ǵ. (tại nhiều xứ, mấy cô sau khi lấy chồng th́ phải mang họ chồng)
Bóng thời gian: Kẻ Nam Người Bắc
Nhớ hồi năm 1956, ḿnh đang học lớp 5e M3 (đệ lục) tại một trường trung học Sài G̣n. Trong lớp có anh Nguyễn Thượng Chính, người Bắc, c̣n ḿnh là người Nam. Có một lần giám thị Tây (surveillant) v́ lầm lộn nên lúc biên consigne phạt anh Chính mà lại viết tên Chánh. Thế là chúa nhựt ḿnh phài khăn gói đến trưỏng « thọ án » hết nửa buổi. Oan ơi Ông Địa.
Tṛ Chánh (X), tṛ Chính đứng nghiêm ngoài b́a hàng thứ nh́ bên phải cô Pancrazi dạy Anh văn. H́nh chụp 58 năm về trước(1956). Lycée Jean Jacques Rousseau-Saigon-
Mong các bạn sống trên thế giới nhận diện h́nh ḿnh( c̣n biết được HQBảo (pháp),bs LVD,(Tx Usa), Phan T VIÊN,Trịnh đ Bút, N Minh Chánh (mập), Hà M Hiếu, Duyên, Đạt, Apretna, Denis, Chương…
Họ Nguyễn tại Québec cũng ngon lành lắm chớ bộ
Theo phỏng đoán có vào khoảng 40% người Việt sống trên thế giới mang họ Nguyễn.
Tại Québec, Canada họ Nguyễn không những đứng trước nhiều họ mang âm hưởng ngoại quốc, nhưng nó c̣n vượt qua mặt các họ của người “C̣i” chẳng hạn như Gélinas, Giguère và Robitaille…(“C̣i” là người Québécois da trắng, gốc Pháp chánh hiệu con nai).
Tại Montreal họ Nguyễn là họ phổ biến đứng thứ nh́ sau họ Tremblay của người “Québecois pure laine” nghĩa là “c̣i” thứ thiệt.
Họ cũng thường hỏi tại sao tại thành phố Montreal (Mộng Lệ An), người Việt Nam có đến hơn 2.000 người đều mang cùng họ Nguyễn ngang ngữa với cả họ Tremblay, là họ phổ biến nhứt của Québec? Ai mà biết tại sao đâu. Nhưng đôi khi ḿnh nói giỡn với họ là những người họ Nguyễn đều là bà con nhau cả. Coi chừng đó.
Tại Úc Châu, Nguyễn cũng nằm trong những họ thường gặp nhất trong niên giám điện thoại.
“Tại thành phố Sydney, những họ thông dụng nhất theo thứ tự là Smith, Lee, Nguyễn, Chen và Kim. Trong khi tại thành phố Melbourne, tên Nguyễn đứng hàng thứ nh́ sau tên Smith, và thứ tự như sau Smith, Nguyễn, Singh, Williams và Wilson”. (Trích Thời Báo online)
Nhứt quỷ nh́ ma thứ ba học tṛ
Sinh hoạt với sinh viên Đại học CầnThơ-năm 1973-THẦY XUÂN, THIỆN,CHÁNH và HOÀNG
Hồi c̣n đi học, th́ nhứt quỉ, nh́ ma thứ ba là học tṛ, nên thầy cô ǵ cũng đều bị học tṛ ưu ái đặt thêm cho một cái tên hết…
Người gơ cũng từng một thời là dân nhà giáo tại Đại học Cần Thơ chắc cũng không thể thoát ra khỏi ba cái vụ nầy. Có vay th́ phải có trả mà thôi...
Nghĩ lại thấy cũng vui vui./.
Montreal, juin 23. 2020- mùa đại dịch covid 19
Nguyễn Thượng Chánh
Đ̣i sinh viên gốc Việt đổi tên để ‘dễ phát âm,’ giáo sư bị cho tạm nghỉ (V.Giang)
https://www.nguoi-viet.com/hoa-ky/giao-su-dai-hoc-o-oakland-doi-sinh-vien-goc-viet-phai-doi-ten-cho-de-phat-am-bi-cho-tam-nghi/
“Muốn chỉ một cá nhân nào đó, tùy theo giai cấp, tín ngưỡng, tùy theo lúc sống hay chết, tùy theo già hay trẻ, người Việt Nam có rất nhiều tên để gọi. Ngôn ngữ Việt có những từ sau đây chỉ các loại tên: bí danh, bút hiệu, nhũ danh, nghệ danh, pháp danh, pháp tự, pháp hiệu, tên, tên cái, tên đệm, tên họ, tên gọi, tên chữ, tên cúng cơm, tên hèm, tên hiệu, tên húy, tên riêng, tên thánh, tên thụy, tên tục, tên tự, thương hiệu.” (Ngưng trích: Nguyễn Long Thao- DANH XƯNG ĐẶC BIỆT CỦA THƯỜNG DÂN VIỆT NAM)
Tên Ta, Tên Tây, Tên Mỹ
Theo kiểu Việt Nam, ḿnh bắt đầu bằng cái họ, kế tiếp là chữ lót (nếu có) và cuối cùng là tên gọi.Thí dụ: Nguyễn Thượng Chánh
Theo kiểu Mỹ, Canada th́ bắt đầu bằng tên gọi (first name, given name, forename), kế đến là chữ lót (middle name), rồi cuối cùng mới là cái họ (family name, surname, last name) và cần nhớ là tên Việt Nam viết không được bỏ dấu...Thí dụ: Chanh T Nguyen.
Ḿnh tự hỏi hổng biết các tên gồm một hơi 5-6 chữ th́ họ sẽ bị rắc rối tới đâu...
Nội cái vụ chữ lót không thôi mà đôi khi cũng đủ để nhức đầu rồi.
Thường th́ chữ lót dùng để bổ thêm nghĩa cho cái tên. Tây họ thường hay hỏi ḿnh, nó là cái ǵ vậy? Mà thật ra đôi khi ḿnh cũng không biết tại sao phải cần có chữ lót để làm ǵ, tại sao có người th́ có chữ lót c̣n người khác th́ lại không! Rồi ḿnh lại phải cắt nghĩa ṿng vo Tam Quốc cho họ hiểu, mà cũng không chắc ǵ họ hiểu cho lắm đâu…
Thôi th́ ḿnh bỏ quách chữ lót cho nó nhứt cử lưỡng tiện, và khỏi rắc rối. Đối với các giấy tờ chánh thức (passeport, bằng lái v,v…) ḿnh phải bắt buộc ghi tên y như trong khai sanh.
Các trường hợp b́nh thường hằng ngày không quan trọng th́ ḿnh sử dụng tên Chanh Nguyen cho nó giản tiện và lẹ hơn.
Bạn bè da trắng, da đen, trong sở th́ ḿnh biểu tụi nó gọi ḿnh bằng Chanh, toi, moi. Các người lạ, ít thân thiện, xếp lớn th́ lúc nói chuyện họ đều gọi ḿnh là Dr Nguyen (Họ đọc là Ngu –Yen).
Có nhiều người c̣n có tên đôi tên kép, và đôi khi kèm theo tên Tây hay tên Mẽo ở sau chót nữa.
Mèn ơi! có tên th́ dài ngoằn dài ngoèn một hơi bốn năm chữ, cho nên mỗi khi cần điền vào hồ sơ hay giấy tờ th́ gặp rất nhiều khó khăn, v́ không đủ chỗ viết, mà cũng hổng biết điền biết viết vào hàng nào, ô nào cho nó đúng tên đúng họ của ḿnh nữa.
Thôi th́ viết đại vô. Thật là rắc rối.
Cái mode đổi tên Việt thành tên Tây tên Mỹ.
Các con em Việt Nam sống tại hải ngoại cũng thuờng được cha mẹ đặt cho thêm tên Tây tên Mỹ cho hợp thời và cũng cho bạn bè hay thầy cô của chúng dễ kêu, dễ gọi hơn.
Một số người th́ thêm tên Tây tên Mỹ cho dễ làm ăn, dễ giao thiệp, và cho nó có vẻ Tây vẻ Mỹ một chút cho nó le vậy mà. Thôi th́ nhập gia tùy tục nhập giang tùy khúc vậy. …
Cái hơi kẹt, có khi các tên lạ tai nầy thường hay bị bà con trong nhà, Việt Nam hóa cho gọn lại thành tên mít hết ráo cho dễ gọi và dễ nhớ. Thí dụ như thằng Lít (Philippe), con Ri (Marie), con Rết (Henriette), thằng Na (Bernard), thằng Ni (Tony), thằng Tom (Tommy) có khi là Tôm, thằng Bob (Robert), thằng My (Remy).
“Việc đổi tên ở nước ngoài là chuyện chẳng đặng đừng. Nó giúp cho cuộc sống nơi xứ người dễ dàng thêm một chút. Hơn nữa ḿnh sống ở nước nào lấy tên thường gọi ở nước đó th́ cũng không có ǵ gọi là vọng ngoại hay mất gốc….”(Ngưng trích V́ sao người Việt nước ngoài lấy tên Tây- Thái Phạm –VietnamExpress 7/3/2011)
Lại c̣n cái vụ tên Việt Nam, bên nầy ḿnh không được bỏ dấu theo kiểu tiếng Việt cũng gây rất nhiều phiền toái hết sức, v́ không biết gọi sao cho đúng tên cúng cơm của người ta chớ không th́ kỳ chết đi, mích ḷng lắm…
Tuy cùng đọc và viết theo thứ tự họ trước tên sau, có một điểm khác biệt cơ bản về ... nhưng theo đúng lư th́ tên đệm là phần gắn với tên chính, v́ tên đệm bổ sung ư nghĩa ... Trần Thành Đăng Chân Tín (con trai), Trần Thành Đăng Chân Mỹ (con gái), ... Lấy tên động vật thực vật: Loan, Phụng, Sơn Ca,...; Hồng, Lan, Huệ,.
Nếu bạn chưa đọc, bạn hăy đọc để biết cách chọn tên cho ḿnh nhé. Những tên tiếng Anh có cùng ư nghĩa với tên Loan ... Laura, Nghe cách đọc tên Laura ... Không chỉ là một chương tŕnh học thi TOEIC số 1 hiện nay, Tiếng Anh Mỗi Ngày c̣n thật sự giúp bạn cải thiện khả năng nghe và đọc tiếng Anh ... Sắp xếp theo.
Đi học tiếng Việt th́ mới đúng theo lư tự nhiên của trời đất. Thoạt đầu ... Bà Loan To , tên Việt là Tô thị Loan, Mỹ lại đọc là Lôn To, đưọc dịp đứng lên phát biểu.
Bên nhà đọc tên ngoại quốc theo “kiểu hơi đặc biệt”.
Theo nhà báo bùi Văn Phú trong bài
Không có cách viết đồng nhất cho danh từ riêng tiếng nước ngoài?
“Một thí dụ khác, trích dẫn từ báo Nhân dân, phần Tin giờ chót, ngày 20.03.2010:
* Tại cuộc họp của Nhóm “Bộ tứ” về Trung Đông ở Mát-xcơ-va, Tổng Thư kư LHQ Ban Ki Mun đă yêu cầu I-xra-en chấm dứt ngay việc xây dựng các khu định cư mới, đồng thời kêu gọi Israel và Palestine nối lại các cuộc thương lượng trong ṿng 24 tháng tới.
* Chính phủ Nhật Bản thông báo sẽ cho Indonexia vay 27 tỷ yên để xây dựng nhà máy điện địa nhiệt ở Lu-mút Ba-lai, Nam Xu-ma-tơ-ra. Việc cho vay sẽ được thực hiện thông qua Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA).
* Phó Tổng Thư kư LHQ A. Mi-gi-rô kêu gọi cộng đồng quốc tế hăy nỗ lực hơn nữa để kết thúc Ṿng đàm phán Đô-ha về tự do thương mại quốc tế trong năm nay.
* Giám đốc Cơ quan t́nh báo quốc gia Mỹ Đen-nít Ble đă thăm Ấn Độ và thảo luận với Bộ trưởng Nội vụ P. Chi-đam-ba-ran về những biện pháp chống chủ nghĩa khủng bố.
* Bộ trưởng Ngoại giao Argentina Hoóc-hê Tai-a-na thúc giục Chính phủ Anh đáp ứng yêu cầu của LHQ sớm bắt đầu cuộc đàm phán với quốc gia Nam Mỹ này về chủ quyền đối với quần đảo Man-vi-nát đang tranh chấp.
Đọc hết các tin ngắn trên, tôi chỉ có thể giải mă được địa danh Indonexia (Indonesia), Xu-ma-tơ-ra (Sumatra), I-xra-en (Israel) và tên một người là Đen-nít Ble (Dennis Blair) và đoán ra một vài tên khác, nhưng không chắc lắm. Nếu muốn t́m trên Internet thêm thông tin về những nhân vật hay địa danh in đậm và dùng từ khoá như cách viết trong bài báo th́ sẽ khó có thể t́m được đúng những ǵ muốn biết thêm” (Ngưng trích Bùi Văn Phú).
Tây Mỹ đọc tên Việt
Đây là chưa kể đến chuyện một số tên Việt Nam mà người ngoại quốc đọc không được hay khi họ đọc th́ nghe như là tên Ma Rốc, tên Á Rạp, hay tên ǵ lạ hoắc.
Riêng cái họ Nguyễn, tại Quebec họ đọc là Nu Yen, ráng mà nghe.
Vậy trường hợp có ngồi đợi ở đâu đó như tại bệnh viện hoặc tại phi trường th́ ḿnh phải chú ư không được ngủ gà ngủ gật, hăy lắng tai mà nghe cho rơ lúc người ta gọi tên.
Đây là chuyện phiền phức cười ra nước mắt đă từng một lần xảy ra cho người gơ tại phi trường O’hare Chicago
Hai vợ chồng ngồi chờ United Airlines connection đi Los Angeles (Lax). Chở lâu quá, vừa mỏi lưng vừa buồn ngủ, và vừa bị lùng bùng lổ tai v́ quá ồn ào nên không nghe rơ họ kêu ai trên loa phống thanh 2-3 lần. Tưởng đâu không phải họ gọi ḿnh. …Cô Mỹ đọc tiếng Việt mà. Sinh nghi ḿnh đến hỏi quầy vé, th́ đúng là họ muốn gặp ḿnh. Hú hồn hú vía. Xém vuột chuyến bay.
Úm ba la tên ta thành tên ngoại
Tên Việt Nam mà dịch ra tiếng ngoại quốc cũng ngon lành lắm chớ bộ, thí dụ như Thắng là Frein, Brake hoặc Victory; Bạch Tuyết là Blanche Neige; Tốt là Bon hay Good; Tân là Nouveau, New; Thu là Automne, Fall; Xuân là Printemps, Spring; Giàu hay Phú là Rich; Đức là Allemand; Lễ là Fête; Lan là Orchidée; Thơm là Good Smell hay Pineapple; Mai là Demain, Tomorrow…
Tên ngoại thành tên ta
C̣n tên Tây tên Mẽo mà dịch ra tiếng Việt đôi khi cũng thấy ngồ ngộ lắm, như Toronto là Tổ Rồng To, Montreal là Mộng lệ An, San Francisco là Một Trăm Quan Tiền Sáu Cô, Jean Talon là Jean Tà Lởn, Côte des Neiges là Dốc Tuyết, Bush là Bụi Cây, Charette Xe Ḅ, LeBoeuf Con Ḅ, Paradis là Thiên Đàng, Bouvier là tên một loài chó, Armstrong là Cánh Tay Mạnh, Pierre hay Stone là Đá hay Thạch, Gate Cái Cổng, LeBlanc là Trắng hay Bạch, LaMontagne là Núi hay Sơn, PainChaud Bánh ḿ nóng, Claire Lavoie là Đường trống, LaRivière là Con Sông hay Hà, và Sovo là cái tên quốc tế rất độc đáo của đại đa số đàn ông trên thế giới!
Tại Québec, bà con ḿnh gọi người “québecois de souche, pure laine” là dân c̣i chánh cóng. Đó là người da trắng, nói tiếng Tây, gốc Pháp, sống tại tỉnh bang Québec.
Cựu Thủ tướng Pháp Jean Marc Ayrault có người gọi là... “Giăng Mặc Ê Rô”.
Nhưng trong tất cả các tên ngoại quốc có thể nói là chỉ có tên ANDI là tên tuyệt điệu nhứt v́ nó hội đủ cả tứ khoái âm dương ngũ hành trong đời. Nam hay nữ đều có thể dùng chung tên nầy.
Tiệm sushi Fukyu tại Montreal bị rắc rối v́ tên Nhật bị đọc theo giọng Mẽo
Tiệm sushi Fukyu bị Ṭa án Québec ra lệnh bắt phải đổi tên
Nhà hàng Sushi Fukyu nằm trên vùng Côte des Neiges Montreal (4820, rue Jean-Talon O. (coin Victoria)Montréal, bị các tiệm buôn lân cận thưa trước ṭa. Lư do họ không muốn cơ sở kinh doanh của ḿnh chịu mang tiếng xấu v́ ở cùng khu vực với Fukyu.
Theo chủ nhân, Fukyu là một từ trong vơ thuật Nhật Bản. Nhưng quan ṭa không đồng ư. Cuối cùng để xin hai chử binh an, chủ nhân Fukyu dành bóp bụng chửi thầm phải đổi tên tiệm lại là Kebuki, tên một loại bi kịch cổ truyền Nhật Bản.
Fukyu đổi thành Kebuki Bar Sushi &Resto
Tên ǵ kỳ cục quá: Fucking village (Làng múa lân) bên nước Áo.
Đây là một làng nhỏ, chỉ dành riêng cho mấy người trẻ tuổi, c̣n xí quách ở mà thôi?
Có dạo họ tính đổi tên lại thành Fugging mà dân chúng không đồng ư. Tên “Fucking” ấn tượng hơn. Tên nghe “lạ tai”, ư nghĩa duy tŕ ṇi giống đồng thời cũng có tính cách marketing (khuyến măi) dễ thu hút du khách.
Làng “Múa Lân”- Phép vua thua lệ làng: Không thể đổi tên được!
Tên ta đọc theo giọng Mỹ
Cũng có những cái tên Việt Nam rất ư là thanh tao, nhưng nếu phát âm theo đúng giọng Mỹ th́ kẹt lắm. Thí dụ : Dung, Dũng (đống caca thú vật), Cần, Can (can,cái lon), Cao (cow ḅ cái), Vân (van, xe camion nhỏ), Phát, Phúc ( fuck, múa lân trên giường), Đại (die, ngỏm), Trúc (truck, xe camion lớn)…
Việt hóa tên Hoa, tên Hàn
Người ḿnh cũng khônng vừa ǵ. Tên Tàu, tên Đại Hàn của người ta cũng bị ḿnh sửa lại thành tên Việt hết ráo như: Tập Cận B́nh (Xi Jinping),Ôn Gia Bảo (Thủ tướng Trung Quốc). Hồ Cẩm Đào (Hu Jintao),
Các chức sắc cao cấp trong chánh phủ Đại Hàn là Kim Dân Chu, Li Dân Xớp, Kim Thê U, Chô Miêng Chun, Tổng thống Kim Đạt Trọng ( Kim Dae Jung) từ 1998-2003, nhận Nobel ḥa b́nh 2000,và Tổng thống Đại Hàn (2006-2008) là Lư Vũ Huyến (?) Roh Moo Hyun.
C̣n nhà độc tài Bắc triều Tiên Kim Chính Nhật (Kim Jon Il) 69 tuổi vừa mới ngỏm và nhường chỗ cho cậu ấm là Kim Chính Ân (Kim Jon Un) (sanh 1971?) lên cầm quyền. Hai cha con không bao giờ biết cười cho nên đất nước Triều Tiên khó khá lên được.
Về phía các tài tử th́ có Tôn Nghệ Trân (Son Ye Jin), Củng Lợi (Gong Li), Chương Tử Di (Zhang Ziyi), Thành Long (Jackie Chan)…
C̣n nhớ 40-50 năm về trước thần tượng của tác giả là các tài tử Khương Đại Vệ (David Chiang), Địch Long, Trần Quang Thái, Lư Tiểu Long (Bruce Lee), Lư Lệ Hoa (trong phim Áo Người Trinh Nữ, xem xong mấy bà mấy cô khóc sướt mướt)…Chắc ngày nay họ cũng già khú đế hết ráo, và lê lết trong các nhà dưỡng lăo sang trọng hay cũng đă quy tiên theo Lư Tiểu Long rồi.
Tên tại các xứ khác
Tên Thái Lan, tên Nhật Bản, tên Ấn Độ, tên Tây, tên Mỹ th́ không thấy bị sửa thành tên Việt được: Abhisit Vejjajiva là Thủ tướng trẻ tuổi của Thái Lan (2008-2011), Taro Aso Thủ tướng Nhật Bản (2008-2009), Mammohan Singh Thủ tướng Ấn Độ, Nicolas Sarkozy (TT Pháp), Aung San Suu Kyi (Miến Điện), Bachar El Assad (Syrie), Barack Obama (TT Hoa Kỳ), Nicole Kidman, Brad Pitt, Angelina Jolie…
Riêng chỉ có cái tên Yamaha của Nhật Bản rất nổi tiếng khi qua tới Việt Nam liền bị mấy cụ ông giành nhau quá xá cỡ và đổi lại thành YAMAHAM.
Tên không giống ai: Tên ảo
Đây là tên bạn xài lúc sử dụng (user name) và kèm theo mật khẩu (password) ! Đôi khi có nhiều địa chỉ email quá nên thỉnh thoảng ḿnh lộn user name và password cái mầy qua cái kia nên mở hoài không ra. Một hồi nhớ lại th́ mới biết. Té ra là vậy.
Nái lói hay nói lái
C̣n cái vụ nói lái nữa chớ…
Chỉ cần thêm một vài chữ sau cái tên cúng cơm là nó sẽ trở thành một cái tên mới thật ác liệt lắm, thí dụ như các tên Hậu, Thu, Đạm, Lan, Lài, Công, Tốt, Tôn, Nắng, Môn, Paul, Đức, Đậu, Đôn, Bồn, Chú, Đại, Dồn, Dũ, Đệ, Đạo, Dụ, Tôn, Tu, Tú, Đội, Đạo, Cự, Cao, Tặc, Bắc, Mao, Thái, Hai, Hải, Hách, Chánh…và c̣n nhiều lắm…
Họp lại nhau kỳ cục lắm.
Cũng có một số tên rất tương khắc lẫn nhau, nếu cặp đôi lại th́ nghe kỳ lắm như các tên : Chơi, Lâu, Sướng, Khoái, Thôi, Hứng…
Các tên quá rơ rệt, nghĩa trắng nghĩa đen lẫn lộn như Tôn Thất Nghiệp (không nên viếng thăm bạn bè ngày đầu năm), Tôn thất Hứa (không nên đi vay mượn tiền người khác), Tôn Thất Đức, Tạ Đức Thắng không nên đi chung xe với cha nội nầy), Lê văn Giàu (không nên xin tiền xă hội), Trần văn Rớt (Không nên đi thi khó đậu…) và c̣n nhiều lắm.
C̣n trường hợp Bác sĩ Robert Vũ văn Sang tại Hoa Kỳ, mỗi khi tự giới thiệu th́ đứng lên nói I’m Dr Bob Vu….(làm mấy bà mấy cô giật ḿnh đỏ mặt!)
“Có một ông thuộc thế hệ người Việt thứ nhất khi c̣n ở Việt Nam mang họ Bùi, tên Liêm: Bùi Liêm. Sang đến Mỹ, tên của ông được chính thức trở thành Liêm Bùi theo cách viết tên trước họ sau của người Mỹ. Nhưng khổ nỗi, trong tiếng Anh không có dấu nên tên của ông trên giấy tờ được viết là Liem Bui. Các bạn đồng hương nói đùa:
“Tên ǵ mà kỳ cục quá, nghe như… liếm b…!”.
Để không bị chế giễu, ông vẫn giữ họ Bùi nhưng tên Liêm đổi thành Robert hầu tránh ngộ nhận chết người… Tưởng đâu thoát nạn nhưng ông lại gặp thêm rắc rối v́ cái tên mới. Số là người Mỹ thường gọi Robert qua cái tên thân mật Bob. Hóa ra tưởng đă yên thân với tên Robert Bui, nay ông lại khốn đốn v́ cái tên thân mật Bob Bui. Bạn đồng hương lại có dịp chọc quê: “Liếm b… chưa đủ hay sao mà lại c̣n đổi là bóp b…”.(Ngưng trích)
…Các cô có tên đẹp như Mỹ Dung, Hạnh Dung, các cậu quư tử như Anh Dũng, Hùng Dũng đều nhanh chóng đổi tên v́ những ‘bất đồng’ về ngôn ngữ và văn hóa giữa tiếng Anh và tiếng Việt. Những tên như Dung hoặc Dũng lại trở nên ‘khó nghe’ đối với người bản xứ v́ khi phát âm hoặc khi viết nó lại đồng nghĩa với từ ‘dung’ trong tiếng Anh, có nghĩa là… phân súc vật. Hóa ra, Mỹ Dung lại biến thành ‘my dung’.” (Ngưng trích: Tên của người Việt)
Tên tốt tên xấu
Tên ḿnh do cha mẹ đặt ra nhằm mục đích đề cao một đức tính, một ước mơ, hay một kỷ niệm nào đó…Nếu ḿnh lỡ phải mang một tên hơi xấu, hơi lạ thường th́ cũng phiền phức lắm v́ có thể gây sự chú ư, thậm chí cả sự chế ngạo của người khác nữa. T́nh trạng càng bi đát khổ sở hơn nếu nạn nhân là phái nữ.
Bởi vậy, cái tên cúng cơm rất quan trọng trong đời sống của một người.
Nếu trường hợp không thích tên cúng cơm của ḿnh nữa, th́ ḿnh cũng có thể làm thủ tục xin ṭa án đổi tên, nhưng rất rắc rối, hao tài và phiền phức lắm.
Tên cúng cơm hỗn danh, bí danh và nghệ danh
Rồi c̣n vụ gán thêm cái bí danh vào tên cúng cơm làm cho nó càng thêm rơ nghĩa, thêm đậm nét nữa chớ, chẳng hạn như Tuấn mập, Minh c̣ (v́ ốm nhom ốm nhách và cao như con c̣), Big Minh (TT cuối cùng), Hùng mụn, Lộc bụng (v́ có mang thùng nước lèo khá đồ sộ ở trước), Phước móm, Châu ô (v́ da hơi đen), Châu ởi (v́ vậy đó…)Tâm rổ (mặt đầy xẹo v́ bị té trong thùng đinh hồi nhỏ), Hùng lé, Hương bàn nạo (cần đi nha sĩ niềng răng lại), Cô Hồng coi bói, Cô Xuân bánh cuốn, Cô Cúc chả gị (chuyên bỏ mối ở Montreal), Cô Thủy áo dài (v́ chuyên may áo dài), Đức garage (chuyên sửa xe), Thầy Ba Cầu Bông, Tám thẹo (dân anh chị ngày xưa), Đại Cathay…
C̣n mấy người chủ mới của miền Nam th́ tên của họ cũng là một điều rất bí mật v́ mỗi cha đều có cả lố bí danh không biết đâu mà rờ. Thí dụ như Vũ Đ́nh Liệu (Tư B́nh), Nguyễn Văn Linh (Mười Cúc), Phan Đ́nh Khải (Lê Đức Thọ, Bác Sáu, Sáu Búa), Hạ Bá Cang (Hoàng Quốc Việt): Tham khảo Hồi Kư Lớn Lên Với Đất Nước (Vy Thanh tức Nguyễn Văn Thùy) .
Các ông, các bà viết lách, văn sĩ, « nhà thơ nam, nhà thơ nữ » nhà báo, nhà gơ nam, nhà gơ nữ, thầy bói, thầy đông y, thần y trị đâu chết đó, hầu như đều có bút hiệu hay biệt hiệu riêng. Có người th́ lấy ba bốn bút hiệu, biệt hiệu cho nó oai.
Những nghệ sĩ, nhạc sĩ, kịch sĩ… phần lớn chẳng có ai dùng tên cúng cơm mà xài nghệ danh.
Trước đây là tên hai chữ, như Thái Thanh, Thanh Thúy, sau đó dài thêm ba chữ như Phương Hồng Quế, Trang Thiên Kim…
Gần đây, dù không phải ở ngoại quốc, có phong trào các nghệ sĩ trẻ thêm tên Tây vào nghệ danh của ḿnh.
Mấy em bán bia ôm, cà phê đèn mờ v́ nhu cầu bảo mật gốc gác và làm ăn nên các em cũng có cả lố tên riêng để dễ bề làm việc.
Vậy có trốn vợ đi chơi, bạn chớ dại mà khai tên thiệt của ḿnh làm chi. Cứ lấy đại tên của mấy đứa bạn hay tên cúng cơm của xếp ḿnh mà xài đỡ.
Tên cúng cơm thầy Nguyễn Văn Lúa biến thành huyền thoại
Đôi khi cũng có những tên cúng cơm trở thành huyền thoại, và nhập vào kho tàng văn chương b́nh dân truyền khẩu Việt Nam vào một thời điểm nào đó.
Thập niên những năm 50 và 60, dân miền Nam thường hay dùng chữ lúa để chỉ một sự việc không như ư, một thất bại hay một mất mát nào đó. Có thể từ nầy đă bắt nguồn từ tên của vị Giáo Sư Lúa.
« Theo tài liệu trong quyễn hồi kư của một tác giả CS, được biết Gs Lúa đầu tiên dạy tại Trung Học Mỹ Tho, sau đổi về Pétrus Trương Vĩnh Kư, Chasseloup Laubat rồi qua Đại Học Sư Phạm và Đại Học Văn khoa Sài G̣n. Gs Lúa nổi tiếng là rất khó và hay t́m cách chiếu bí (Tây gọi là coller) sinh viên trong các kỳ thi. Ai nấy đều ê càng mỗi khi nghe đến tên Thầy Lúa. Đi thi vấn đáp (oral) xui tận mạng mới trúng nhằm Thầy Lúa. Gặp Thầy Lúa là kể như đời tàn, tiêu tán đường, và Lúa vàng luôn: thi không ăn ớt thế mà cay, ư nói thi bị rớt ».
(Tài liệu do Gs Lâm Văn Bé, cựu Hiệu Trưởng Trường Trung Học Nguyễn Đ́nh Chiểu Mỹ Tho đă gởi cho người gơ).
Trong bài viết : Bóng dáng ân sư-Nhắc lại thầy Vơ Thành Cứ, nhà văn Nguyễn Thị Cỏ May có đề cập đến Thầy Nguyễn Văn Lúa như sau:
“Lúc này, Trường Nguyễn Văn Khuê c̣n Lớp Seconde và Première. Pháp văn do giáo sư
Nguyễn Văn Lúa, bạn của Ông Đốc Nguyễn Văn Khuê dạy. Ông Nguyễn Văn Lúa nổi tiếng
cho điểm bài luận văn dưới 0 ( - 2, - 3, …). Khi học sinh được điểm trên 0, ông trừ lại. Học
sinh thi Tú Tài I, vào vấn đáp Pháp văn, gặp ông, lúc ra, mặt mày thường toát mồ hôi. Bạn
hỏi điểm hay đề thi, thí sinh chỉ kịp trả lời «…Lúa...». Tức ư muốn nói ông Lúa hỏi …và chắc
rớt môn vấn đáp Pháp văn. Từ đây, ở Sài g̣n, trong giới học sinh, có tiếng lóng rất phổ biến
«LÚA» có nghĩa là thất bại.
Nhưng có lẽ nhờ vậy mà Đại Học Sư Phạm Sài G̣n trước 75 đă đào tạo được nhiều thế hệ giáo sư gương mẫu và tài ba cho ngành giáo dục VNCH.
Tên dài nhứt Việt Nam?
“Cho đến thời điểm này,chúng tôi tạm xác nhận chị Đào Thị Long Lanh Kim Ánh Dương ở xóm 6, xă Tân Linh, Đại Từ là người có cái tên dài nhất trong huyện. Không biết chừng cô gái này c̣n là người có cái tên dài nhất tỉnh Thái Nguyên hoặc Việt Nam cũng nên” ( Ngưng trích-Nguyễn Tiến Phong)
Tu trong chùa cũng không yên
Các Sư đi tu trong chùa đều có pháp danh là Thích… nhưng cũng không yên. Đôi khi pháp danh bị bọn trẻ sửa lại rất là phàm thế (Mô Phật xin cho người gơ miễn nêu ra đây, sợ bị chửi).
Phật tử th́ cũng phải có pháp danh, như Minh Cảnh, Minh Đức, Diệu Hiền, v.v…để khi quá văng, lúc cúng vong hương linh nghe biết được tên ḿnh mà bước tới bàn thờ dùng bữa, nhận tam bái tứ bái, hoặc để thân nhân đăng cáo phó cho ra vẻ là Phật Tử thứ thiệt 100%.
Tín đồ Thiên Chúa Giáo cũng như các Cha ngoài tên cúng cơm th́ cũng có tên thánh (sacred name) như Giuse, Phaolô, Gioan, Maria, Anna…
Bị Tây Mẽo đặt tên.
Qua bên nầy, người gơ thỉnh thoảng cũng bị mấy đứa nhỏ ngoài đường đặt cho ḿnh vài cái tên là lạ không mấy thiện cảm chút nào như Le Chinois, Chop Suey...kêu sao cũng được, có sao đâu.
Người da trắng thường lầm tưởng người Việt ḿnh là dân Tàu.
Họ không hiểu ḿnh
Trong sở, lúc bắt phone, ḿnh vừa mới xưng tên ḿnh th́ bên đầu dây bên kia họ pardon lia lịa v́ họ không có hiểu mô tê ǵ đâu. Vậy phải nói lại cho chậm, cho rơ ràng và uốn lưỡi phát âm theo kiểu Tây kiểu Mẽo, đôi khi phải đánh vần từng chữ một rất mất th́ giờ mà hổng biết họ có hiểu nổi không.
Đi làm giấy tờ th́ đôi khi ḿnh thường bị người ta gạn hỏi tại sao vợ you với you có cùng một họ với nhau. C̣n tên con gái (nom de fille, maiden name) của madame là ǵ? Ư họ muốn biết tên thật của bà xă trước khi đụng ḿnh là tên ǵ. (tại nhiều xứ, mấy cô sau khi lấy chồng th́ phải mang họ chồng)
Bóng thời gian: Kẻ Nam Người Bắc
Nhớ hồi năm 1956, ḿnh đang học lớp 5e M3 (đệ lục) tại một trường trung học Sài G̣n. Trong lớp có anh Nguyễn Thượng Chính, người Bắc, c̣n ḿnh là người Nam. Có một lần giám thị Tây (surveillant) v́ lầm lộn nên lúc biên consigne phạt anh Chính mà lại viết tên Chánh. Thế là chúa nhựt ḿnh phài khăn gói đến trưỏng « thọ án » hết nửa buổi. Oan ơi Ông Địa.
Tṛ Chánh (X), tṛ Chính đứng nghiêm ngoài b́a hàng thứ nh́ bên phải cô Pancrazi dạy Anh văn. H́nh chụp 58 năm về trước(1956). Lycée Jean Jacques Rousseau-Saigon-
Mong các bạn sống trên thế giới nhận diện h́nh ḿnh( c̣n biết được HQBảo (pháp),bs LVD,(Tx Usa), Phan T VIÊN,Trịnh đ Bút, N Minh Chánh (mập), Hà M Hiếu, Duyên, Đạt, Apretna, Denis, Chương…
Họ Nguyễn tại Québec cũng ngon lành lắm chớ bộ
Theo phỏng đoán có vào khoảng 40% người Việt sống trên thế giới mang họ Nguyễn.
Tại Québec, Canada họ Nguyễn không những đứng trước nhiều họ mang âm hưởng ngoại quốc, nhưng nó c̣n vượt qua mặt các họ của người “C̣i” chẳng hạn như Gélinas, Giguère và Robitaille…(“C̣i” là người Québécois da trắng, gốc Pháp chánh hiệu con nai).
Tại Montreal họ Nguyễn là họ phổ biến đứng thứ nh́ sau họ Tremblay của người “Québecois pure laine” nghĩa là “c̣i” thứ thiệt.
Họ cũng thường hỏi tại sao tại thành phố Montreal (Mộng Lệ An), người Việt Nam có đến hơn 2.000 người đều mang cùng họ Nguyễn ngang ngữa với cả họ Tremblay, là họ phổ biến nhứt của Québec? Ai mà biết tại sao đâu. Nhưng đôi khi ḿnh nói giỡn với họ là những người họ Nguyễn đều là bà con nhau cả. Coi chừng đó.
Tại Úc Châu, Nguyễn cũng nằm trong những họ thường gặp nhất trong niên giám điện thoại.
“Tại thành phố Sydney, những họ thông dụng nhất theo thứ tự là Smith, Lee, Nguyễn, Chen và Kim. Trong khi tại thành phố Melbourne, tên Nguyễn đứng hàng thứ nh́ sau tên Smith, và thứ tự như sau Smith, Nguyễn, Singh, Williams và Wilson”. (Trích Thời Báo online)
Nhứt quỷ nh́ ma thứ ba học tṛ
Sinh hoạt với sinh viên Đại học CầnThơ-năm 1973-THẦY XUÂN, THIỆN,CHÁNH và HOÀNG
Hồi c̣n đi học, th́ nhứt quỉ, nh́ ma thứ ba là học tṛ, nên thầy cô ǵ cũng đều bị học tṛ ưu ái đặt thêm cho một cái tên hết…
Người gơ cũng từng một thời là dân nhà giáo tại Đại học Cần Thơ chắc cũng không thể thoát ra khỏi ba cái vụ nầy. Có vay th́ phải có trả mà thôi...
Nghĩ lại thấy cũng vui vui./.
Montreal, juin 23. 2020- mùa đại dịch covid 19
Nguyễn Thượng Chánh