TinNhanh247
08-22-2022, 08:18
Đợt bùng phát bại liệt sau hàng thập kỷ vắng bóng ở Anh, Mỹ và Israel có thể là hồi chuông cảnh báo về nguy cơ hiếm gặp của vắc-xin sống giảm độc lực: Virus suy yếu nhưng vẫn có thể đột biến thành dạng nguy hiểm.
Theo Medical Xpress, những đợt bùng phát như những ǵ vừa xảy ra ở Anh, Mỹ và Israel là một nguy cơ hiếm gặp nhưng đă được dựu báo trước của việc dùng vắc-xin bại liệt đường uống.
Theo các chuyên gia, việc thay thế nó bằng vắc-xin dạng tiêm; hoặc một loại vắc-xin đường uống an toàn hơn mà Tổ chức Y tế thế giới đang triển khai, có lẽ là điều cấp bách hơn chúng ta nghĩ.
https://sohanews.sohacdn.com/160588918557773824/2022/8/22/photo-1-16611510331521569649 700.jpg
Hiện nay có 2 loại vắc-xin ngừa bại liệt phổ biến trên thế giới. Thứ nhất là vắc-xin sống giảm độc lực (OPV), dùng đường uống. Vắc-xin này rất rẻ và dễ sử dụng nhưng có một rủi ro: virus trong vắc-xin này có thể theo phân của người vừa uống vắc-xin thải ra môi trường. Thứ hai là vắc-xin dạng tiêm (IPV), chứa virus bất hoạt, tức virus đă vô hiệu hóa hoàn toàn.
Virus trong vắc-xin OPV đă được làm cho suy yếu hơn rất nhiều so với vắc-xin hoang dă, nhưng vẫn có một khả năng nhỏ nó gây bùng dịch. Các phân tích di truyền cho thấy virus ở 3 quốc gia nói trên đều "có nguồn gốc vắc-xin", có nghĩa nó là phiên bản đột biến của virus bị giảm độc lực rơi ra từ vắc-xin.
Thống kê từ Tổ chức Y tế thế giới cho thấy từ năm 2017 đến nay toàn cầu có 396 trẻ em mắc bại liệt do vắc-xin hoang dă gây ra, nhưng có tới 2.900 trẻ bệnh do virus "có nguồn gốc vắc-xin".
Số ca bại liệt do virus nguồn gốc vắc-xin cao nhất vào năm 2020 với 1.100 trường hợp, hầu hết xảy ra ở các nước nghèo. Nhưng nay nó đă hiện diện ở các nước giàu.
Giáo sư Scott Barrett từ Đại học Columbia, chuyên gia về bệnh bại liệt, cho biết ông nghĩ đến đậu mùa khỉ - căn bệnh lưu hành ở các nước châu Phi nhiều năm nhưng không được quan tâm, cho đến một ngày nó thay đổi, đột biến và gây ra dịch bệnh toàn cầu.
Bại liệt thật ra vẫn là một t́nh trạng khẩn cấp toàn cầu (PHEIC) như Covid-19 và đậu mùa khỉ, những đă kéo dài từ năm 2014 đến nay. Hàng ngh́n người mắc bại liệt do virus đột biến có nguồn gốc vắc-xin ở các khu vực như Đông Nam châu Phi, Trung Đông nhưng ít được quan tâm, cho đến khi nó hiện diện ở Mỹ và Anh.
Tiến sĩ Paul Offit, Giám đốc Trung tâm Tập huấn vắc-xin từ Bệnh viện Nhi Đồng Philadenphia - Mỹ nhấn mạnh: "Có lẽ chúng ta không bao giờ vượt qua bệnh bại liệt ở các nước đang phát triển nếu không có OPV. Nhưng cách duy nhất chúng ta loại bỏ bệnh bại liệt là loại bỏ việc sử dụng OPV."
Giám đốc bộ phận Bệnh bại liệt của WHO Aidan O'Leary mô tả việc phát hiện ra bệnh bại liệt ở London và New York là "một bất ngờ lớn".
Năm ngoái, WHO và các đối tác đă phát triển một loại vắc-xin bại liệt đường uống mới được chỉnh sửa để virus trong đó yếu hơn nữa, ít có khả năng đột biến thành dạng nguy hiểm. Đây có thể là lời giải cho các quốc gia đang có t́nh h́nh xă hội - chính trị bất ổn, khó triển khai tiêm chủng IPV. Tuy nhiên vắc-xin mới này hiện nguồn cung có hạn.
Theo Medical Xpress, những đợt bùng phát như những ǵ vừa xảy ra ở Anh, Mỹ và Israel là một nguy cơ hiếm gặp nhưng đă được dựu báo trước của việc dùng vắc-xin bại liệt đường uống.
Theo các chuyên gia, việc thay thế nó bằng vắc-xin dạng tiêm; hoặc một loại vắc-xin đường uống an toàn hơn mà Tổ chức Y tế thế giới đang triển khai, có lẽ là điều cấp bách hơn chúng ta nghĩ.
https://sohanews.sohacdn.com/160588918557773824/2022/8/22/photo-1-16611510331521569649 700.jpg
Hiện nay có 2 loại vắc-xin ngừa bại liệt phổ biến trên thế giới. Thứ nhất là vắc-xin sống giảm độc lực (OPV), dùng đường uống. Vắc-xin này rất rẻ và dễ sử dụng nhưng có một rủi ro: virus trong vắc-xin này có thể theo phân của người vừa uống vắc-xin thải ra môi trường. Thứ hai là vắc-xin dạng tiêm (IPV), chứa virus bất hoạt, tức virus đă vô hiệu hóa hoàn toàn.
Virus trong vắc-xin OPV đă được làm cho suy yếu hơn rất nhiều so với vắc-xin hoang dă, nhưng vẫn có một khả năng nhỏ nó gây bùng dịch. Các phân tích di truyền cho thấy virus ở 3 quốc gia nói trên đều "có nguồn gốc vắc-xin", có nghĩa nó là phiên bản đột biến của virus bị giảm độc lực rơi ra từ vắc-xin.
Thống kê từ Tổ chức Y tế thế giới cho thấy từ năm 2017 đến nay toàn cầu có 396 trẻ em mắc bại liệt do vắc-xin hoang dă gây ra, nhưng có tới 2.900 trẻ bệnh do virus "có nguồn gốc vắc-xin".
Số ca bại liệt do virus nguồn gốc vắc-xin cao nhất vào năm 2020 với 1.100 trường hợp, hầu hết xảy ra ở các nước nghèo. Nhưng nay nó đă hiện diện ở các nước giàu.
Giáo sư Scott Barrett từ Đại học Columbia, chuyên gia về bệnh bại liệt, cho biết ông nghĩ đến đậu mùa khỉ - căn bệnh lưu hành ở các nước châu Phi nhiều năm nhưng không được quan tâm, cho đến một ngày nó thay đổi, đột biến và gây ra dịch bệnh toàn cầu.
Bại liệt thật ra vẫn là một t́nh trạng khẩn cấp toàn cầu (PHEIC) như Covid-19 và đậu mùa khỉ, những đă kéo dài từ năm 2014 đến nay. Hàng ngh́n người mắc bại liệt do virus đột biến có nguồn gốc vắc-xin ở các khu vực như Đông Nam châu Phi, Trung Đông nhưng ít được quan tâm, cho đến khi nó hiện diện ở Mỹ và Anh.
Tiến sĩ Paul Offit, Giám đốc Trung tâm Tập huấn vắc-xin từ Bệnh viện Nhi Đồng Philadenphia - Mỹ nhấn mạnh: "Có lẽ chúng ta không bao giờ vượt qua bệnh bại liệt ở các nước đang phát triển nếu không có OPV. Nhưng cách duy nhất chúng ta loại bỏ bệnh bại liệt là loại bỏ việc sử dụng OPV."
Giám đốc bộ phận Bệnh bại liệt của WHO Aidan O'Leary mô tả việc phát hiện ra bệnh bại liệt ở London và New York là "một bất ngờ lớn".
Năm ngoái, WHO và các đối tác đă phát triển một loại vắc-xin bại liệt đường uống mới được chỉnh sửa để virus trong đó yếu hơn nữa, ít có khả năng đột biến thành dạng nguy hiểm. Đây có thể là lời giải cho các quốc gia đang có t́nh h́nh xă hội - chính trị bất ổn, khó triển khai tiêm chủng IPV. Tuy nhiên vắc-xin mới này hiện nguồn cung có hạn.