trungthuc
09-03-2022, 20:14
Hạn hán và lũ lụt đang dồn dập xảy ra ở nhiều nơi trên thế giới, gần như cùng một lúc, do tác động của sự biến đổi khí hậu.
Những trận mưa như trút nước đă cướp đi sinh mạng của hơn 1,000 người ở Pakistan, và đẩy gần nửa triệu người phải sống nhờ trong các trại cứu nạn.
Trong tuần qua, một trận "đại hồng thủy" cũng đổ xuống Mississippi (Mỹ), khiến cho khoảng 150,000 cư dân tại Jacksonville, thủ phủ tiểu bang, làm gián đoạn hoạt động của các nhà máy lọc nước, khiến cho người dân không có đủ nước sạch để uống trong nhiều ngày.
Trước đó, trận mưa lớn nhất trong hơn 80 năm qua ở Hàn Quốc vừa đổ xuống các ga tàu điện ngầm của Seoul, biến các đường phố thành sông và gây ra t́nh trạng hỗn loạn lớn trong giao thông và sinh hoạt đời sống.
Một loạt trận lũ lụt chết người đă quét qua thế giới trong những tuần gần đây, đă phá hủy nhà cửa, gây ngập úng đất trồng trọt, ảnh hưởng các hoạt động khai thác và tàn phá kinh tế rất nghiêm trọng.
Riêng tại Pakistan, các giới chức đă ước tính số thiệt hại lên đếnhơn 10 tỷ USD, một con số khiến cho quốc gia này buộc phải trông chờ vào khoản vay 1,1 tỷ USD từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế để tránh xảy ra t́nh trạng bị vỡ nợ.
Những trận mưa như trút nước cũng ập đến nhiều khu vực khác nhau như Ấn Độ, Nam Mỹ và Anh quốc. Và mặc dù điều này nghe ra có vẻ vô lư, chúng xảy ra cùng thời điểm mà thế giới đang bị bủa vây bởi đợt hạn hán nghiêm trọng nhất khiến cho nhiều ḍng sông bị cạn kiệt.
Theo Bloomberg, trên thực tế, sự thay đổi lớn của khí quyển có thể dẫn đến nghịch lư nói trên. Điều này là do ảnh hưởng từ tốc độ ngày càng nhanh của biến đổi khí hậu.
https://znews-photo.zingcdn.me/w1920/Uploaded/gtntnn/2022_08_31/2022_08_29T084348Z_1 853638559_RC2Q5W9VA3 M0_RTRMADP_3_PAKISTA N_WEATHER.JPG
Bộ trưởng Bộ Khí hậu Pakistan cho biết mưa lũ hoành hành từ tháng 6 đến nay khiến cho 1/3 diện tích nước này bị nhấn ch́m hoàn toàn. (Ảnh: Reuters).
"Một khi không khí và đại dương ấm lên, dưới một lớp khí nhà kính dày hơn, số lượng hơi nước bốc hơi vào không khí nhiều hơn, sẽ cung cấp nhiều độ ẩm hơn để gây ra các cơn giông, băo, lốc xoáy và gió mùa", Jennifer Francis, một khoa học gia cao cấp tại Trung tâm nghiên cứu Woodwell Climate ở Falmouth, Massachusetts, Hoa Kỳ, cho biết.
"Những trận mưa lớn kéo dài như trút nước và lũ lụt thường xuyên hơn là dấu hiệu rơ ràng của sự biến đổi và khủng hoảng về khí hậu", bà nói thêm.
Hai yếu tố đối lập của sự biến đổi khí hậu
Hạn hán và lũ lụt có mối liên kết chặt chẻ với nhau. Lúc mà hơi ẩm trong không khí bị rút cạn tại một vùng, nó sẽ chuyển hướng và đổ sang một vùng khác.
Ngoài ra, hiện tượng La Nina kéo dài cũng góp phần gây ra lũ lụt và hạn hán trên toàn thế giới. Hiện tượng này xảy ra khi nhiệt độ ở mặt nước biển ở khu vực xích đạo trung tâm và Đông Thái B́nh Dương lạnh đi một cách bất thường, phá vỡ các h́nh thái thời tiết trên toàn thế giới.
Điều đó có thể dẫn đến số lượng mưa lớn hơn tại Indonesia, làm ngập các đồn điền cọ, trong khi ở khu vực miền Nam Hoa Kỳ và tiểu bang California sẽ trở nên khô hạn, gây ảnh hưởng xấu đến vụ trong trọt bông vải và nho được sử dụng làm rượu.
Biến đổi khí hậu được cho là yếu tố hàng đầu đă gây ra hiện tượng nói trên.
Theo ông Daniel Swain, một chuyên gia về khí hậu của Đại học ở Los Angeles, California, nhiệt độ của Trái đất khi tăng lên đồng nghĩa với việc bầu khí quyển sẽ ấm hơn có thể chứa thêm nhiều hơi nước hơn. Cụ thể, cứ mỗi một độ C tăng lên th́ hơi nước sẽ tăng thêm khoảng 7%.
"Điều đó làm gia tăng mức giới hạn về khả năng số lượng mưa có thể trút xuống", ông Swain nói, đồng thời cho biết thêm rằng, bầu khí quyển nóng hơn cũng cho phép số lượng nước bị bốc hơi nhiều hơn.
Ông Swain cho biết quá tŕnh tương tự này cho thấy khí quyển Trái Đất có xu hướng hoạt động như một miếng bọt biển khổng lồ và hút thêm nước từ môi trường.
https://znews-photo.zingcdn.me/w1920/Uploaded/gtntnn/2022_08_31/2022_08_25T155534Z_1 421017469_RC2R3W959F 3L_RTRMADP_3_USA_FLO ODS.JPG
Nhà cửa bị nhấn ch́m trong lũ lụt ở Canton, Mississippi, Mỹ vào ngày 24/8. (Ảnh: Tommy Keith Grant)
Tác động nghiêm trọng
Trong khi đó, ở bên kia Trái Đất, thủ phủ Denver của tiểu bang Colorado (Mỹ) đă chứng kiến số lượng mưa kỷ lục hàng ngày.
Thế nhưng, những trận mưa rào không thể giúp làm giảm đi sự tác động sâu rộng của đợt hạn hán kéo dài bao trùm miền Tây nước Mỹ. Thay vào đó, chúng lại gây ra thêm lũ quét, dẫn đến t́nh trạng hủy bỏ nhiều chuyến bay và khiến cho nhà cửa, tài sản cùng tính mạng con người gặp nhiều nguy hiểm đáng kể.
Gần đây, ở New Mexico, có khoảng 200 người tại một công viên quốc gia đă bị mắc kẹt trong vài giờ giữa trận mưa lớn kèo dài như trút nước.
Những nơi khác, bao gồm các vùng của Úc, cũng đang chứng kiến sự thay đổi rộng sang mô h́nh "đại hồng thủy". Vào đầu năm 2022, những cơn băo kéo dài đă gây ra lũ lụt lớn trên khắp phía Đông Nam của lục địa Úc này. Cục Khí tượng Úc cho biết sẽ có thêm nhiều đợt lũ lụt trong 3 tháng sắp tới.
"Với nền đất c̣n ẩm ướt, mực nước sông đang ở mức cao, hồ đập chứa đầy nước và dự đoán số lượng mưa trên mức trung b́nh vào mùa xuân, nguy cơ lũ lụt cao vẫn có thể xảy ra ở miền Đông nước Úc", cơ quan này cho biết trong một tuyên bố.
Ở Pakistan, độ ẩm đă gia tăng thêm trong bầu khí quyển đă làm cho mưa gió mùa hàng năm càng mạnh mẽ hơn. Những sự thay đổi đột ngột này cùng với sự tan chảy nhanh chóng từ các sông băng trong khu vực đă "dẫn đến một trận lũ lụt tồi tệ, thậm chí là tồi tệ nhất của thế kỷ", bà Francis thuộc Trung tâm Nghiên cứu Khí hậu Woodwell cho biết.
Hạn hán, lũ lụt vẫn luôn gây ra những sự tác động nghiêm trọng đối với con người. Theo Trung tâm về Môi trường Quốc gia Mỹ, kể từ năm 1980, có 36 trận lũ lụt lớn ở nước này đă gây ra thiệt hại đến 173,7 tỷ USD trên toàn quốc. Nhưng giờ đây, các hiện tượng thời tiết cực đoan đang xảy ra thường xuyên hơn với cường độ ngày càng dữ dội.
"Nước, khi có quá nhiều hoặc quá ít, đều sẽ có sức mạnh tàn phá nặng nề nhất đối với một cộng đồng", ông Don Holland, người phụ trách bộ phận thị trường nước của hăng cố vấn môi trường GHD của Canada, cho biết.
GHD đă đánh giá sự tổn thất mà các quốc gia phải đối mặt trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Theo đó, tại Hoa Kỳ, nền kinh tế lớn nhất thế giới, các thiệt hại có thể lên tới 3,7 ngàn tỷ USD vào năm 2050, với tổng sản phẩm quốc nội của Mỹ sẽ giảm đi khoảng 0,5% mỗi năm cho đến thời điểm đó.
Trung Quốc, nền kinh tế số hai thế giới, dự kiến phải đối mặt với khoản lỗ lũy tiến khoảng 1,1 ngàn tỷ USD vào giữa thế kỷ 21 này.
Trong những lĩnh vực kinh doanh quan trọng nhất đối với nền kinh tế toàn cầu, nhu cầu sản xuất và phân phối hàng hóa sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất do thiên tai gây ra. Sự thiệt hại này có thể lên đến 4,2 ngàn tỷ USD v́ nạn hạn hán sẽ làm gián đoạn các kế hoạch sản xuất, trong khi mưa băo và lũ lụt phá hủy cơ sở hạ tầng cùng hàng tồn kho.
"Trừ phi chúng ta giải quyết vấn đề tận gốc rễ là lớp khí CO2 dày lên do việc đốt nhiên liệu hóa thạch và chặt phá rừng, nếu không, những sự kiện như thế này sẽ c̣n xảy ra thường xuyên hơn", bà Francis nói.
Lũ lụt sẽ "gia tăng cường độ, kéo dài hơn và ảnh hưởng đến cả các khu vực không bị tác động trước đây", bà cho biết thêm.
Những trận mưa như trút nước đă cướp đi sinh mạng của hơn 1,000 người ở Pakistan, và đẩy gần nửa triệu người phải sống nhờ trong các trại cứu nạn.
Trong tuần qua, một trận "đại hồng thủy" cũng đổ xuống Mississippi (Mỹ), khiến cho khoảng 150,000 cư dân tại Jacksonville, thủ phủ tiểu bang, làm gián đoạn hoạt động của các nhà máy lọc nước, khiến cho người dân không có đủ nước sạch để uống trong nhiều ngày.
Trước đó, trận mưa lớn nhất trong hơn 80 năm qua ở Hàn Quốc vừa đổ xuống các ga tàu điện ngầm của Seoul, biến các đường phố thành sông và gây ra t́nh trạng hỗn loạn lớn trong giao thông và sinh hoạt đời sống.
Một loạt trận lũ lụt chết người đă quét qua thế giới trong những tuần gần đây, đă phá hủy nhà cửa, gây ngập úng đất trồng trọt, ảnh hưởng các hoạt động khai thác và tàn phá kinh tế rất nghiêm trọng.
Riêng tại Pakistan, các giới chức đă ước tính số thiệt hại lên đếnhơn 10 tỷ USD, một con số khiến cho quốc gia này buộc phải trông chờ vào khoản vay 1,1 tỷ USD từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế để tránh xảy ra t́nh trạng bị vỡ nợ.
Những trận mưa như trút nước cũng ập đến nhiều khu vực khác nhau như Ấn Độ, Nam Mỹ và Anh quốc. Và mặc dù điều này nghe ra có vẻ vô lư, chúng xảy ra cùng thời điểm mà thế giới đang bị bủa vây bởi đợt hạn hán nghiêm trọng nhất khiến cho nhiều ḍng sông bị cạn kiệt.
Theo Bloomberg, trên thực tế, sự thay đổi lớn của khí quyển có thể dẫn đến nghịch lư nói trên. Điều này là do ảnh hưởng từ tốc độ ngày càng nhanh của biến đổi khí hậu.
https://znews-photo.zingcdn.me/w1920/Uploaded/gtntnn/2022_08_31/2022_08_29T084348Z_1 853638559_RC2Q5W9VA3 M0_RTRMADP_3_PAKISTA N_WEATHER.JPG
Bộ trưởng Bộ Khí hậu Pakistan cho biết mưa lũ hoành hành từ tháng 6 đến nay khiến cho 1/3 diện tích nước này bị nhấn ch́m hoàn toàn. (Ảnh: Reuters).
"Một khi không khí và đại dương ấm lên, dưới một lớp khí nhà kính dày hơn, số lượng hơi nước bốc hơi vào không khí nhiều hơn, sẽ cung cấp nhiều độ ẩm hơn để gây ra các cơn giông, băo, lốc xoáy và gió mùa", Jennifer Francis, một khoa học gia cao cấp tại Trung tâm nghiên cứu Woodwell Climate ở Falmouth, Massachusetts, Hoa Kỳ, cho biết.
"Những trận mưa lớn kéo dài như trút nước và lũ lụt thường xuyên hơn là dấu hiệu rơ ràng của sự biến đổi và khủng hoảng về khí hậu", bà nói thêm.
Hai yếu tố đối lập của sự biến đổi khí hậu
Hạn hán và lũ lụt có mối liên kết chặt chẻ với nhau. Lúc mà hơi ẩm trong không khí bị rút cạn tại một vùng, nó sẽ chuyển hướng và đổ sang một vùng khác.
Ngoài ra, hiện tượng La Nina kéo dài cũng góp phần gây ra lũ lụt và hạn hán trên toàn thế giới. Hiện tượng này xảy ra khi nhiệt độ ở mặt nước biển ở khu vực xích đạo trung tâm và Đông Thái B́nh Dương lạnh đi một cách bất thường, phá vỡ các h́nh thái thời tiết trên toàn thế giới.
Điều đó có thể dẫn đến số lượng mưa lớn hơn tại Indonesia, làm ngập các đồn điền cọ, trong khi ở khu vực miền Nam Hoa Kỳ và tiểu bang California sẽ trở nên khô hạn, gây ảnh hưởng xấu đến vụ trong trọt bông vải và nho được sử dụng làm rượu.
Biến đổi khí hậu được cho là yếu tố hàng đầu đă gây ra hiện tượng nói trên.
Theo ông Daniel Swain, một chuyên gia về khí hậu của Đại học ở Los Angeles, California, nhiệt độ của Trái đất khi tăng lên đồng nghĩa với việc bầu khí quyển sẽ ấm hơn có thể chứa thêm nhiều hơi nước hơn. Cụ thể, cứ mỗi một độ C tăng lên th́ hơi nước sẽ tăng thêm khoảng 7%.
"Điều đó làm gia tăng mức giới hạn về khả năng số lượng mưa có thể trút xuống", ông Swain nói, đồng thời cho biết thêm rằng, bầu khí quyển nóng hơn cũng cho phép số lượng nước bị bốc hơi nhiều hơn.
Ông Swain cho biết quá tŕnh tương tự này cho thấy khí quyển Trái Đất có xu hướng hoạt động như một miếng bọt biển khổng lồ và hút thêm nước từ môi trường.
https://znews-photo.zingcdn.me/w1920/Uploaded/gtntnn/2022_08_31/2022_08_25T155534Z_1 421017469_RC2R3W959F 3L_RTRMADP_3_USA_FLO ODS.JPG
Nhà cửa bị nhấn ch́m trong lũ lụt ở Canton, Mississippi, Mỹ vào ngày 24/8. (Ảnh: Tommy Keith Grant)
Tác động nghiêm trọng
Trong khi đó, ở bên kia Trái Đất, thủ phủ Denver của tiểu bang Colorado (Mỹ) đă chứng kiến số lượng mưa kỷ lục hàng ngày.
Thế nhưng, những trận mưa rào không thể giúp làm giảm đi sự tác động sâu rộng của đợt hạn hán kéo dài bao trùm miền Tây nước Mỹ. Thay vào đó, chúng lại gây ra thêm lũ quét, dẫn đến t́nh trạng hủy bỏ nhiều chuyến bay và khiến cho nhà cửa, tài sản cùng tính mạng con người gặp nhiều nguy hiểm đáng kể.
Gần đây, ở New Mexico, có khoảng 200 người tại một công viên quốc gia đă bị mắc kẹt trong vài giờ giữa trận mưa lớn kèo dài như trút nước.
Những nơi khác, bao gồm các vùng của Úc, cũng đang chứng kiến sự thay đổi rộng sang mô h́nh "đại hồng thủy". Vào đầu năm 2022, những cơn băo kéo dài đă gây ra lũ lụt lớn trên khắp phía Đông Nam của lục địa Úc này. Cục Khí tượng Úc cho biết sẽ có thêm nhiều đợt lũ lụt trong 3 tháng sắp tới.
"Với nền đất c̣n ẩm ướt, mực nước sông đang ở mức cao, hồ đập chứa đầy nước và dự đoán số lượng mưa trên mức trung b́nh vào mùa xuân, nguy cơ lũ lụt cao vẫn có thể xảy ra ở miền Đông nước Úc", cơ quan này cho biết trong một tuyên bố.
Ở Pakistan, độ ẩm đă gia tăng thêm trong bầu khí quyển đă làm cho mưa gió mùa hàng năm càng mạnh mẽ hơn. Những sự thay đổi đột ngột này cùng với sự tan chảy nhanh chóng từ các sông băng trong khu vực đă "dẫn đến một trận lũ lụt tồi tệ, thậm chí là tồi tệ nhất của thế kỷ", bà Francis thuộc Trung tâm Nghiên cứu Khí hậu Woodwell cho biết.
Hạn hán, lũ lụt vẫn luôn gây ra những sự tác động nghiêm trọng đối với con người. Theo Trung tâm về Môi trường Quốc gia Mỹ, kể từ năm 1980, có 36 trận lũ lụt lớn ở nước này đă gây ra thiệt hại đến 173,7 tỷ USD trên toàn quốc. Nhưng giờ đây, các hiện tượng thời tiết cực đoan đang xảy ra thường xuyên hơn với cường độ ngày càng dữ dội.
"Nước, khi có quá nhiều hoặc quá ít, đều sẽ có sức mạnh tàn phá nặng nề nhất đối với một cộng đồng", ông Don Holland, người phụ trách bộ phận thị trường nước của hăng cố vấn môi trường GHD của Canada, cho biết.
GHD đă đánh giá sự tổn thất mà các quốc gia phải đối mặt trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Theo đó, tại Hoa Kỳ, nền kinh tế lớn nhất thế giới, các thiệt hại có thể lên tới 3,7 ngàn tỷ USD vào năm 2050, với tổng sản phẩm quốc nội của Mỹ sẽ giảm đi khoảng 0,5% mỗi năm cho đến thời điểm đó.
Trung Quốc, nền kinh tế số hai thế giới, dự kiến phải đối mặt với khoản lỗ lũy tiến khoảng 1,1 ngàn tỷ USD vào giữa thế kỷ 21 này.
Trong những lĩnh vực kinh doanh quan trọng nhất đối với nền kinh tế toàn cầu, nhu cầu sản xuất và phân phối hàng hóa sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất do thiên tai gây ra. Sự thiệt hại này có thể lên đến 4,2 ngàn tỷ USD v́ nạn hạn hán sẽ làm gián đoạn các kế hoạch sản xuất, trong khi mưa băo và lũ lụt phá hủy cơ sở hạ tầng cùng hàng tồn kho.
"Trừ phi chúng ta giải quyết vấn đề tận gốc rễ là lớp khí CO2 dày lên do việc đốt nhiên liệu hóa thạch và chặt phá rừng, nếu không, những sự kiện như thế này sẽ c̣n xảy ra thường xuyên hơn", bà Francis nói.
Lũ lụt sẽ "gia tăng cường độ, kéo dài hơn và ảnh hưởng đến cả các khu vực không bị tác động trước đây", bà cho biết thêm.