TinNhanh247
09-06-2022, 07:26
Chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học gây thừa cholesterol và lối sống ít hoạt động thể lực là nguyên nhân chính dẫn đến t́nh trạng mỡ máu cao.
Theo Medical News Today, ở mức b́nh thường, cholesterol là chất cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên, khi cơ thể bị rối loạn chuyển hóa lipid máu, nồng độ cholesterol xấu (LDL) hoặc triglyceride trong máu quá cao, dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.
Hiện nay, biến chứng bệnh rối loạn lipid máu (hay mỡ máu cao) có tỷ lệ tử vong cao và có xu hướng ngày càng gia tăng ở người trẻ. Theo thống kê về Gánh nặng bệnh tật toàn cầu vào năm 2019, mỡ máu cao đă gây ra 4,4 triệu ca tử vong, tương đương 7,78% số ca tử vong trên toàn cầu.
Đây cũng là một trong các yếu tố nguy cơ chính của nhiều căn bệnh nguy hiểm đến tính mạng, đang ngày càng gia tăng như tai biến, đột quỵ.
Trong khi đó, tại Việt Nam, theo thống kê, gần 50% người trưởng thành sống tại thành thị bị mỡ máu cao.
Tại hội thảo khoa học Báo động thực trạng thừa cholesterol - Hệ lụy và giải pháp diễn ra tại Hà Nội vào sáng 25/8, các chuyên gia đă lần lượt chỉ ra nguyên nhân dẫn đến t́nh trạng thừa cholesterol và mỡ máu cao.
https://photo-baomoi.bmcdn.me/w700_r1/2022_09_06_119_43648 053/f939ae3266708f2ed661 .jpg
Chế độ dinh dưỡng của người thành thị khiến gần 50% người trưởng thành bị mỡ máu cao. Ảnh: Dr Becky campbell
Tuổi, giới, bệnh nền và di truyền
Các yếu tố tuổi, giới và di truyền là các nguyên nhân khiến thừa cholesterol. Đây là những nguyên nhân nguyên phát, không thể thay đổi được.
Theo các chuyên gia, nếu trong gia đ́nh có ông bà, bố mẹ bị mỡ máu cao, con cái sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn b́nh thường.
Tuổi tác tăng cao cũng là nguy cơ gây thừa cholesterol, dễ bị mỡ máu cao. Phụ nữ thường nguy cơ thấp hơn nam giới, tuy nhiên, mức cholesterol ở phụ nữ sẽ có xu hướng tăng sau tuổi măn kinh do hormone estrogen suy giảm nên quá tŕnh chuyển hóa chất béo gặp vấn đề.
Ngoài ra, người mắc các bệnh lư khác như đái tháo đường không kiểm soát, xơ gan, thận hư, suy thận mạn tính… cũng có nguy cơ thừa cholesterol, dễ bị mỡ máu cao hơn người b́nh thường.
Chế độ dinh dưỡng, cân nặng và hoạt động thể lực
Ngoài những nguyên nhân nguyên phát, hiện nay, do ảnh hưởng của chế độ dinh dưỡng thừa thăi, lối sống thiếu lành mạnh, cân nặng không kiểm soát, dành ít thời gian cho vận động và tập luyện là nguyên nhân thứ phát - nguyên nhân chính - gây nên t́nh trạng thừa cholesterol - mỡ máu cao.
TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, chỉ ra nhiều người lầm tưởng chất béo là nguyên nhân chính gây tăng ra t́nh trạng thừa cholesterol - mỡ máu cao. Tuy nhiên, đây là quan niệm sai lầm và không phải chất béo nào cũng gây ảnh hưởng.
Thực chất, hiện nay, thói quen thường xuyên sử dụng quá nhiều thực phẩm chứa chất béo có hại như thịt mỡ, nội tạng động vật, đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp… là nguyên nhân chính khiến cơ thể thừa cholesterol.
Ngoài ra, thói quen sử dụng quá nhiều cà phê và các thực phẩm chứa caffeine, đồ uống có cồn, hút thuốc lá có thể làm tăng các chỉ số mỡ máu.
T́nh trạng thừa cân, béo ph́ cũng có xu hướng gây thừa cholesterol trong máu. Béo ph́ khiến nồng độ cholesterol có lợi giảm, trong khi đó, nồng độ cholesterol xấu tăng cao, dẫn đến nguy cơ bị máu nhiễm mỡ.
Bên cạnh đó, hoạt động thể lực ít cũng là nguyên nhân khiến bệnh mỡ máu cao ngày càng phổ biến. Khi cơ thể lười vận động, nồng độ cholesterol xấu tăng lên và làm giảm nồng độ cholesterol tốt.
Tuy nhiên, theo TS.BS Trương Hồng Sơn, đây đều là các nguyên nhân có thể thay đổi được, hoàn toàn có thể kiểm soát và dự pḥng bằng chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt hàng ngày.
Bác sĩ Sơn khuyến nghị cần hạn chế các chất béo có hại, caffeine, đồ uống có cồn, thuốc lá... Tăng cường bổ sung protein, đặc biệt là protein từ các loại cá, đậu (protein thực vật).
Vị bác sĩ nhấn mạnh không cần loại bỏ hoàn toàn chất béo ra khỏi khẩu phần ăn mà cần chọn lọc nguồn chất béo có lợi cho sức khỏe để nạp vào cơ thể. Người dân nên hạn chế sử dụng nguồn chất béo từ phủ tạng động vật, mỡ động vật, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp…
Thay vào đó, cần tăng cường bổ sung nguồn chất béo có lợi, thường được t́m thấy nhiều trong các loại cá biển sâu như cá hồi, cá trích, trong quả bơ, ô liu, các loại dầu thực vật như dầu gạo, dầu đậu nành, dầu hướng dương…
Trong đó, nên ưu tiên sử dụng các loại dầu ăn thực vật có chứa dưỡng chất Gamma-Oryzanol và Phytosterol v́ có khả năng giảm hấp thụ cholesterol từ thực phẩm.
Theo Medical News Today, ở mức b́nh thường, cholesterol là chất cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên, khi cơ thể bị rối loạn chuyển hóa lipid máu, nồng độ cholesterol xấu (LDL) hoặc triglyceride trong máu quá cao, dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.
Hiện nay, biến chứng bệnh rối loạn lipid máu (hay mỡ máu cao) có tỷ lệ tử vong cao và có xu hướng ngày càng gia tăng ở người trẻ. Theo thống kê về Gánh nặng bệnh tật toàn cầu vào năm 2019, mỡ máu cao đă gây ra 4,4 triệu ca tử vong, tương đương 7,78% số ca tử vong trên toàn cầu.
Đây cũng là một trong các yếu tố nguy cơ chính của nhiều căn bệnh nguy hiểm đến tính mạng, đang ngày càng gia tăng như tai biến, đột quỵ.
Trong khi đó, tại Việt Nam, theo thống kê, gần 50% người trưởng thành sống tại thành thị bị mỡ máu cao.
Tại hội thảo khoa học Báo động thực trạng thừa cholesterol - Hệ lụy và giải pháp diễn ra tại Hà Nội vào sáng 25/8, các chuyên gia đă lần lượt chỉ ra nguyên nhân dẫn đến t́nh trạng thừa cholesterol và mỡ máu cao.
https://photo-baomoi.bmcdn.me/w700_r1/2022_09_06_119_43648 053/f939ae3266708f2ed661 .jpg
Chế độ dinh dưỡng của người thành thị khiến gần 50% người trưởng thành bị mỡ máu cao. Ảnh: Dr Becky campbell
Tuổi, giới, bệnh nền và di truyền
Các yếu tố tuổi, giới và di truyền là các nguyên nhân khiến thừa cholesterol. Đây là những nguyên nhân nguyên phát, không thể thay đổi được.
Theo các chuyên gia, nếu trong gia đ́nh có ông bà, bố mẹ bị mỡ máu cao, con cái sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn b́nh thường.
Tuổi tác tăng cao cũng là nguy cơ gây thừa cholesterol, dễ bị mỡ máu cao. Phụ nữ thường nguy cơ thấp hơn nam giới, tuy nhiên, mức cholesterol ở phụ nữ sẽ có xu hướng tăng sau tuổi măn kinh do hormone estrogen suy giảm nên quá tŕnh chuyển hóa chất béo gặp vấn đề.
Ngoài ra, người mắc các bệnh lư khác như đái tháo đường không kiểm soát, xơ gan, thận hư, suy thận mạn tính… cũng có nguy cơ thừa cholesterol, dễ bị mỡ máu cao hơn người b́nh thường.
Chế độ dinh dưỡng, cân nặng và hoạt động thể lực
Ngoài những nguyên nhân nguyên phát, hiện nay, do ảnh hưởng của chế độ dinh dưỡng thừa thăi, lối sống thiếu lành mạnh, cân nặng không kiểm soát, dành ít thời gian cho vận động và tập luyện là nguyên nhân thứ phát - nguyên nhân chính - gây nên t́nh trạng thừa cholesterol - mỡ máu cao.
TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, chỉ ra nhiều người lầm tưởng chất béo là nguyên nhân chính gây tăng ra t́nh trạng thừa cholesterol - mỡ máu cao. Tuy nhiên, đây là quan niệm sai lầm và không phải chất béo nào cũng gây ảnh hưởng.
Thực chất, hiện nay, thói quen thường xuyên sử dụng quá nhiều thực phẩm chứa chất béo có hại như thịt mỡ, nội tạng động vật, đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp… là nguyên nhân chính khiến cơ thể thừa cholesterol.
Ngoài ra, thói quen sử dụng quá nhiều cà phê và các thực phẩm chứa caffeine, đồ uống có cồn, hút thuốc lá có thể làm tăng các chỉ số mỡ máu.
T́nh trạng thừa cân, béo ph́ cũng có xu hướng gây thừa cholesterol trong máu. Béo ph́ khiến nồng độ cholesterol có lợi giảm, trong khi đó, nồng độ cholesterol xấu tăng cao, dẫn đến nguy cơ bị máu nhiễm mỡ.
Bên cạnh đó, hoạt động thể lực ít cũng là nguyên nhân khiến bệnh mỡ máu cao ngày càng phổ biến. Khi cơ thể lười vận động, nồng độ cholesterol xấu tăng lên và làm giảm nồng độ cholesterol tốt.
Tuy nhiên, theo TS.BS Trương Hồng Sơn, đây đều là các nguyên nhân có thể thay đổi được, hoàn toàn có thể kiểm soát và dự pḥng bằng chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt hàng ngày.
Bác sĩ Sơn khuyến nghị cần hạn chế các chất béo có hại, caffeine, đồ uống có cồn, thuốc lá... Tăng cường bổ sung protein, đặc biệt là protein từ các loại cá, đậu (protein thực vật).
Vị bác sĩ nhấn mạnh không cần loại bỏ hoàn toàn chất béo ra khỏi khẩu phần ăn mà cần chọn lọc nguồn chất béo có lợi cho sức khỏe để nạp vào cơ thể. Người dân nên hạn chế sử dụng nguồn chất béo từ phủ tạng động vật, mỡ động vật, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp…
Thay vào đó, cần tăng cường bổ sung nguồn chất béo có lợi, thường được t́m thấy nhiều trong các loại cá biển sâu như cá hồi, cá trích, trong quả bơ, ô liu, các loại dầu thực vật như dầu gạo, dầu đậu nành, dầu hướng dương…
Trong đó, nên ưu tiên sử dụng các loại dầu ăn thực vật có chứa dưỡng chất Gamma-Oryzanol và Phytosterol v́ có khả năng giảm hấp thụ cholesterol từ thực phẩm.