Romano
10-05-2022, 05:01
Vừa qua, câu chuyện về lănh đạo XSKT An Giang nhận lương “khủng” khiến dư luận quan tâm, và đặt câu hỏi: "Các Công ty XSKT giàu như thế nào?".
XSKT - “bầu sữa” ngân sách
Lâu nay, nếu ở khu vực miền Bắc, t́m đỏ mắt cũng không thấy người bán vé số kiến thiết, th́ ở miền Tây Nam Bộ, người ta có thể t́m mua vé số ở bất kỳ đâu. Họ đến mời chào tận cửa nhà, quán ăn, đường phố...Ở khu vực này, xổ số kiến thiết (XSKT) đă không c̣n đơn giản là tṛ chơi may rủi, mà đă trở thành “nét văn hóa”, được người dân miền Tây ưa chuộng, và mua mỗi ngày.
Mỗi tờ vé số có mệnh giá 10.000 đồng với giải đặc biệt cao nhất, nếu trúng thưởng giải đặc biệt 6 con số là 2 tỷ đồng. Vé số in xong được chuyển về các đại lư trước vài ngày so với ngày mở thưởng.
Sau đó, người bán dạo sẽ đến các đại lư nhận vé số rồi túa ra khắp nơi để đi bán. Nguồn phát hành chủ yếu của xổ số cũng thông qua họ. Chỉ một số ít người dân t́m mua vé số tại các sạp ven đường.
B́nh quân, mỗi tờ vé số bán được, người bán lăi được khoảng trên dưới 1.000 đồng (tùy mua thiếu hay trả tiền mặt cho đại lư). Mỗi ngày, một người có thể bán được từ 100-300 tờ, tương ứng với mức thu nhập 100.000-300.000 đồng/ngày.
Doanh thu từ hoạt động phát hành vé số của các công ty xổ số truyền thống mỗi năm đều đạt tới hàng ngh́n tỷ đồng và không ngừng tăng lên trong những năm gần đây. Tính chung toàn miền Nam, mỗi năm, các công ty XSKT nộp ngân sách trên dưới 100.000 tỷ đồng.Như tại Cần Thơ, trong năm 2021, tổng doanh thu của Công ty XSKT đạt 3.475 tỷ đồng, trong đó, nộp ngân sách 1.230 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 345 tỷ đồng.
C̣n tại An Giang, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2022, Công ty XSKT tỉnh này đạt doanh số phát hành 2.860 tỷ đồng (đạt 50% kế hoạch, tăng 105,5% so cùng kỳ; doanh thu tiêu thụ vé số 2.837 tỷ đồng (đạt 52,9% kế hoạch, tăng 106,5% so cùng kỳ).
Theo đó, tổng lợi nhuận đạt 390,9 tỷ đồng (đạt 59% kế hoạch, tăng 152,9% so cùng kỳ), nộp ngân sách Nhà nước 923,4 tỷ đồng.
Chính nguồn thu khủng như vậy, nên nhiều doanh nghiệp xổ số đang trở thành trụ cột trong việc đóng góp vào nguồn thu ngân sách Nhà nước tại một số địa phương.
Nên nếu xảy ra các đợt tạm dừng hoạt động XSKT như trong năm 2021 do dịch Covid-19, đă khiến các địa phương lo sốt vó.
Cần xem xét quyền lợi người bán dạo
Hiện nay, những người bán vé số dạo là lực lượng chính mang lại nguồn thu khủng cho các Công ty XSKT. Họ làm việc vất vả cả ngày lẫn đêm, nhưng người bán lẻ vé số chưa được hưởng các quyền lợi tương ứng, phù hợp với công sức.Hầu hết họ có đời sống nghèo khó, phải chạy ăn từng bữa, không được trả lương cơ bản để đảm bảo cuộc sống tối thiểu. Họ không được các công ty XSKT đóng BHXH để được hưởng các chế độ bảo hiểm khi bệnh tật, già yếu, không c̣n khả năng lao động.
Mức hưởng chiết khấu trên 1 tờ vé số bán ra c̣n thấp... Thậm chí, không may gặp tai nạn trên đường đi bán, họ cũng phải tự chịu.
Ông Lê Văn Hẳn, Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh cho biết, lấy ví dụ như trong năm 2021, chỉ tiêu thu ngân sách của tỉnh là gần 5.000 tỷ đồng. Trong đó, chỉ tiêu nộp từ ngành xổ số là khoảng 1.300 tỷ đồng.
Hàng năm, từ nguồn thu từ XSKT, tỉnh đă đầu tư vào các dự án công tŕnh trọng điểm mang tính phúc lợi xă hội, trong đó, nổi bật là y tế và giáo dục, giao thông...
Theo ông Hẳn, những người bán vé số dạo đều là lao động nghèo, là lực lượng chính mang lại nguồn thu cho hoạt động xổ số. Do đó, từ nguồn thu xổ số, tỉnh đă thông qua các chương tŕnh phúc lợi xă hội để chăm lo cho nhóm đối tượng này.
Ông Nguyễn Thái B́nh, Giám đốc Công ty XSKT tỉnh Hậu Giang cho biết: B́nh quân mỗi năm, công ty nộp ngân sách gần 900 tỷ đồng.
Nguồn thu này sẽ được UBND tỉnh phân bổ vào các mục tiêu, kế hoạch phát triển hàng năm; trong đó, có một phần được phân bổ cho các chương tŕnh, phúc lợi, an sinh xă hội dành cho hộ nghèo, đối tượng chính sách…TS Trần Hữu Hiệp, chuyên gia kinh tế ĐBSCL cho rằng: "Về mặt pháp luật, giữa Công ty XSKT và những người bán vé số dạo không có ǵ sai, bởi v́ đây là quan hệ thỏa thuận dân sự. Và những người bán vé số không phải là lực lượng lao động của công ty.
Tuy nhiên, trong xu hướng phát triển kinh tế hiện nay, người ta tiếp cận vấn đề với thuật ngữ “các bên có liên quan” (tiếng anh gọi là Stakeholders), mà trong đó nổi bật là vấn đề trách nhiệm, đạo đức xă hội của doanh nghiệp.
Không chỉ vè mặt pháp luật, mà doanh nghiệp muốn phát triển bền vững th́ phải xây dựng những chuẩn mực, dựa trên trách nhiệm xă hội. Trong đó vấn đề doanh nghiệp cần phải nh́n nhận trước hết là các bên có liên quan".
Theo ông, đó không chỉ là lănh đạo, quản lư, cán bộ, nhân viên hay khách hàng của công ty mà bao gồm cả những người bị tác động hoặc tác động ngược lại.
Theo nghĩa này, những người bán vé số dạo phải được nh́n nhận là các bên liên quan, một mắc xích quan trọng trong hoạt động kinh doanh xổ số.
Họ là lực lượng lao động góp phần tiêu thụ lượng lớn vé số. Nếu không có lực lượng này th́ vé số không thể tiêu thụ lượng lớn và nhanh được. Họ phải được quan tâm, được nh́n nhận với những trách nhiệm xă hội.
Trong đợt dịch Covid-19 vừa qua, khi hàng ngàn lao động bán vé số dạo mất việc, nhiều doanh nghiệp xổ số đă hỗ trợ hay phát quà. Nhưng hầu hết chỉ trên cơ sở “ḷng trắc ẩn”, c̣n trách nhiệm xă hội theo nghĩa “anh phải làm” th́ chưa thực sự được quan tâm đúng mức.
Trong hoạt động kinh doanh và nguồn doanh thu mang về, các doanh nghiệp xổ số phải dành ra những nguồn và xem đây là trách nhiệm phải làm. Khi đă xác định được trách nhiệm, có nguồn chi, th́ sẽ có những công việc cụ thể để chăm lo cho người bán vé số.
Ngoài ra, các cơ quan nhà nước cũng cần xem xét đây là những đối tượng phải được hỗ trợ, chứ không thể chỉ dừng ở mức quan tâm…
XSKT - “bầu sữa” ngân sách
Lâu nay, nếu ở khu vực miền Bắc, t́m đỏ mắt cũng không thấy người bán vé số kiến thiết, th́ ở miền Tây Nam Bộ, người ta có thể t́m mua vé số ở bất kỳ đâu. Họ đến mời chào tận cửa nhà, quán ăn, đường phố...Ở khu vực này, xổ số kiến thiết (XSKT) đă không c̣n đơn giản là tṛ chơi may rủi, mà đă trở thành “nét văn hóa”, được người dân miền Tây ưa chuộng, và mua mỗi ngày.
Mỗi tờ vé số có mệnh giá 10.000 đồng với giải đặc biệt cao nhất, nếu trúng thưởng giải đặc biệt 6 con số là 2 tỷ đồng. Vé số in xong được chuyển về các đại lư trước vài ngày so với ngày mở thưởng.
Sau đó, người bán dạo sẽ đến các đại lư nhận vé số rồi túa ra khắp nơi để đi bán. Nguồn phát hành chủ yếu của xổ số cũng thông qua họ. Chỉ một số ít người dân t́m mua vé số tại các sạp ven đường.
B́nh quân, mỗi tờ vé số bán được, người bán lăi được khoảng trên dưới 1.000 đồng (tùy mua thiếu hay trả tiền mặt cho đại lư). Mỗi ngày, một người có thể bán được từ 100-300 tờ, tương ứng với mức thu nhập 100.000-300.000 đồng/ngày.
Doanh thu từ hoạt động phát hành vé số của các công ty xổ số truyền thống mỗi năm đều đạt tới hàng ngh́n tỷ đồng và không ngừng tăng lên trong những năm gần đây. Tính chung toàn miền Nam, mỗi năm, các công ty XSKT nộp ngân sách trên dưới 100.000 tỷ đồng.Như tại Cần Thơ, trong năm 2021, tổng doanh thu của Công ty XSKT đạt 3.475 tỷ đồng, trong đó, nộp ngân sách 1.230 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 345 tỷ đồng.
C̣n tại An Giang, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2022, Công ty XSKT tỉnh này đạt doanh số phát hành 2.860 tỷ đồng (đạt 50% kế hoạch, tăng 105,5% so cùng kỳ; doanh thu tiêu thụ vé số 2.837 tỷ đồng (đạt 52,9% kế hoạch, tăng 106,5% so cùng kỳ).
Theo đó, tổng lợi nhuận đạt 390,9 tỷ đồng (đạt 59% kế hoạch, tăng 152,9% so cùng kỳ), nộp ngân sách Nhà nước 923,4 tỷ đồng.
Chính nguồn thu khủng như vậy, nên nhiều doanh nghiệp xổ số đang trở thành trụ cột trong việc đóng góp vào nguồn thu ngân sách Nhà nước tại một số địa phương.
Nên nếu xảy ra các đợt tạm dừng hoạt động XSKT như trong năm 2021 do dịch Covid-19, đă khiến các địa phương lo sốt vó.
Cần xem xét quyền lợi người bán dạo
Hiện nay, những người bán vé số dạo là lực lượng chính mang lại nguồn thu khủng cho các Công ty XSKT. Họ làm việc vất vả cả ngày lẫn đêm, nhưng người bán lẻ vé số chưa được hưởng các quyền lợi tương ứng, phù hợp với công sức.Hầu hết họ có đời sống nghèo khó, phải chạy ăn từng bữa, không được trả lương cơ bản để đảm bảo cuộc sống tối thiểu. Họ không được các công ty XSKT đóng BHXH để được hưởng các chế độ bảo hiểm khi bệnh tật, già yếu, không c̣n khả năng lao động.
Mức hưởng chiết khấu trên 1 tờ vé số bán ra c̣n thấp... Thậm chí, không may gặp tai nạn trên đường đi bán, họ cũng phải tự chịu.
Ông Lê Văn Hẳn, Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh cho biết, lấy ví dụ như trong năm 2021, chỉ tiêu thu ngân sách của tỉnh là gần 5.000 tỷ đồng. Trong đó, chỉ tiêu nộp từ ngành xổ số là khoảng 1.300 tỷ đồng.
Hàng năm, từ nguồn thu từ XSKT, tỉnh đă đầu tư vào các dự án công tŕnh trọng điểm mang tính phúc lợi xă hội, trong đó, nổi bật là y tế và giáo dục, giao thông...
Theo ông Hẳn, những người bán vé số dạo đều là lao động nghèo, là lực lượng chính mang lại nguồn thu cho hoạt động xổ số. Do đó, từ nguồn thu xổ số, tỉnh đă thông qua các chương tŕnh phúc lợi xă hội để chăm lo cho nhóm đối tượng này.
Ông Nguyễn Thái B́nh, Giám đốc Công ty XSKT tỉnh Hậu Giang cho biết: B́nh quân mỗi năm, công ty nộp ngân sách gần 900 tỷ đồng.
Nguồn thu này sẽ được UBND tỉnh phân bổ vào các mục tiêu, kế hoạch phát triển hàng năm; trong đó, có một phần được phân bổ cho các chương tŕnh, phúc lợi, an sinh xă hội dành cho hộ nghèo, đối tượng chính sách…TS Trần Hữu Hiệp, chuyên gia kinh tế ĐBSCL cho rằng: "Về mặt pháp luật, giữa Công ty XSKT và những người bán vé số dạo không có ǵ sai, bởi v́ đây là quan hệ thỏa thuận dân sự. Và những người bán vé số không phải là lực lượng lao động của công ty.
Tuy nhiên, trong xu hướng phát triển kinh tế hiện nay, người ta tiếp cận vấn đề với thuật ngữ “các bên có liên quan” (tiếng anh gọi là Stakeholders), mà trong đó nổi bật là vấn đề trách nhiệm, đạo đức xă hội của doanh nghiệp.
Không chỉ vè mặt pháp luật, mà doanh nghiệp muốn phát triển bền vững th́ phải xây dựng những chuẩn mực, dựa trên trách nhiệm xă hội. Trong đó vấn đề doanh nghiệp cần phải nh́n nhận trước hết là các bên có liên quan".
Theo ông, đó không chỉ là lănh đạo, quản lư, cán bộ, nhân viên hay khách hàng của công ty mà bao gồm cả những người bị tác động hoặc tác động ngược lại.
Theo nghĩa này, những người bán vé số dạo phải được nh́n nhận là các bên liên quan, một mắc xích quan trọng trong hoạt động kinh doanh xổ số.
Họ là lực lượng lao động góp phần tiêu thụ lượng lớn vé số. Nếu không có lực lượng này th́ vé số không thể tiêu thụ lượng lớn và nhanh được. Họ phải được quan tâm, được nh́n nhận với những trách nhiệm xă hội.
Trong đợt dịch Covid-19 vừa qua, khi hàng ngàn lao động bán vé số dạo mất việc, nhiều doanh nghiệp xổ số đă hỗ trợ hay phát quà. Nhưng hầu hết chỉ trên cơ sở “ḷng trắc ẩn”, c̣n trách nhiệm xă hội theo nghĩa “anh phải làm” th́ chưa thực sự được quan tâm đúng mức.
Trong hoạt động kinh doanh và nguồn doanh thu mang về, các doanh nghiệp xổ số phải dành ra những nguồn và xem đây là trách nhiệm phải làm. Khi đă xác định được trách nhiệm, có nguồn chi, th́ sẽ có những công việc cụ thể để chăm lo cho người bán vé số.
Ngoài ra, các cơ quan nhà nước cũng cần xem xét đây là những đối tượng phải được hỗ trợ, chứ không thể chỉ dừng ở mức quan tâm…