trungthuc
11-06-2022, 17:22
Chỉ c̣n hai ngày nữa, ngày 8/11/2022, cử tri Hoa Kỳ sẽ đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử giữa kỳ hết sức quan trọng. Có lẽ đây là cuộc bầu cử mà những lời tuyên truyền dối trá được sử dụng rộng răi nhất để triệt hạ đối thủ.
Thực ra, rất đông các cử tri đă đi bầu sớm, hoặc gửi phiếu bầu qua đường bưu điện hoặc trực tiếp bỏ phiếu tại các điểm bầu cử mở cửa 11 ngày trước ngày bầu cử chính thức. Ngày 8/11 có thể coi là ngày hoàn tất cuộc bầu cử đă kéo dài gần một tháng.
Trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay, ở cấp liên bang, cử tri sẽ bầu toàn bộ Hạ Viện gồm 435 dân biểu, 35 trong số 100 thượng nghị sĩ Thượng Viện; 36 tiểu bang sẽ bầu ra Thống đốc mới và những chức vụ quan trọng khác và cho biết ư kiến (chấp thuận/bác bỏ) một số dự luật quan trọng của mổi tiểu bang.
Trọng tâm được mọi người chú ư là bầu cử Thượng, Hạ Viện và Thống đốc các tiểu bang.
Trong số 35 ghế thượng nghị sĩ sẽ bầu lại, có 14 ghế hiện do đảng Dân Chủ nắm và 21 ghế do đảng Cộng Ḥa nắm. Trong số 36 Thống đốc tiểu bang sẽ bầu lại, đảng Cộng Ḥa có 20 Thống đốc, đảng Dân Chủ có 16.
Cũng như mọi cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ, cuộc bầu cử giữa kỳ 2022 là trận đấu quyết liệt giữa hai đảng chính trị lớn nhất, Dân Chủ và Cộng Ḥa. Đảng nào giành được thắng lợi chung cuộc sẽ có tiếng nói quyết định về đường lối của đất nước trong những năm tới ở tất cả các lĩnh vực, từ ngoại giao, kinh tế, pháp luật đến những vấn đề về dân sinh cụ thể.
Cho đến nay, các khảo sát ư kiến cử tri của các tổ chức thăm ḍ dư luận và các tổ chức truyền thông đều dự đoán rằng, đảng Cộng Ḥa gần như chắc chắn giành lại vị thế đa số ở Hạ Viện mà hiện phía Cộng Ḥa đang kém đảng Dân Chủ 9 ghế (213-222); có thể giành đa số ở Thượng Viện mà hiện hai đảng đang cân bằng 50-50. Người ta cũng dựa vào các tiền lệ trong lịch sử bầu cử, trong đó đảng nắm quyền hành pháp (Tổng thống) thường bị thất bại trước đảng đối lập trong cuộc bầu cử giữa kỳ, dẫn đến một sự cân bằng quyền lực, một đảng ngồi trong Ṭa Bạch Ốc c̣n đảng kia sẽ chiếm đa số ở Quốc Hội.
Nếu những dự đoán này là đúng, nghĩa là đảng Cộng Ḥa sẽ giành lại vị thế đa số trong Quốc Hội Hoa Kỳ sau ngày 8/11 sắp tới th́ chính quyền Joe Biden sẽ gặp thử thách lớn trong việc theo đuổi các chương tŕnh nghị sự của ḿnh.
Tuy nhiên, bầu cử tự do cũng giống như đá banh, luôn hàm chứa những điều bất ngờ mà có khi đến phút 89 vẫn chưa xác định được kết quả chính xác.
***
Cho đến cuối tháng Mười, các cuộc thăm ḍ dư luận cho thấy người dân Mỹ không hài ḷng với cách điều hành đất nước của đảng Dân Chủ và Tổng thống Joe Biden. Trang mạng FiveThirtyEight cho biết, chỉ có 42% số người được hỏi là hài ḷng với công việc chính phủ và 52% là không hài ḷng.
Lợi thế của đảng Cộng Ḥa là tỷ lệ lạm phát ở Mỹ trong năm 2022 đă lên mức cao nhất trong bốn thập niên qua. Giá xăng dầu cao chót vót cùng với t́nh trạng khan hiếm hàng hóa do chuỗi cung ứng bị tắc nghẽn đă kéo giá tất cả các mặt hàng lên cao, xói ṃn túi tiền của người dân, nhất là người dân lao động và tầng lớp trung lưu mà tiền lương và thu nhập đă không tăng tương ứng.
Từ sự lạm phát, các lư thuyết gia của đảng Cộng Ḥa cảnh cáo về một cuộc suy thoái của kinh tế Mỹ sắp xảy ra, hủy hoại tài sản và cuộc sống của mọi người dân. Vô số các nhà quản trị các tập đoàn kinh tế lớn nhất nối nhau xuất hiện trên truyền h́nh đưa ra những nhận định rất u ám về nền kinh tế Mỹ, cứ như một vụ sụp đổ là không thể tránh khỏi và sẽ đến rất sớm. Những thông điệp như vậy, dù trái với sự thật, vẫn có hiệu ứng lan tỏa tâm lư bi quan trong toàn xă hội, dẫn đến nỗi thất vọng đối với chính phủ hiện tại.
Một hiện tượng thứ hai tác động mạnh đến tâm lư cử tri là t́nh trạng tội phạm, nhiều hơn và nghiêm trọng hơn đến mức ở nhiều thành phố người dân ngại đi ra đường một ḿnh vào ban đêm hoặc đến chỗ vắng vẻ. Sự an toàn, nhất là đối với người cao niên, người dân thuộc sắc tộc thiểu số, da màu, càng ngày càng ít được an toàn, bảo đảm hơn. Những vụ giết người lớn lao như cuộc thảm sát bằng súng đạn cho đến những vụ ít nghiêm trọng như đập kính xe hơi để ăn cắp đồ dùng, xảy ra thường xuyên như cơm bữa.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/11/Chartoftheweek_May_2 6.webp
Lạm phát trên thế giới vào cuối tháng 5/2022
Đảng Cộng Ḥa tập trung xoáy vào những thực trạng này và đổ lỗi cho đảng Dân Chủ kém cỏi trong điều hành kinh tế, tăng lương và chi tiêu quá nhiều và "quá mềm mỏng" trong công tác quản lư xă hội. Sự đổ lỗi này được khuếch đại trong tất cả các quảng cáo tranh cử của các ứng cử viên Cộng Ḥa, được hậu thuẫn của các tổ chức truyền thông cánh hữu như mạng truyền h́nh Fox News, Newsmax… và nguồn tài trợ khổng lồ từ các tỷ phú tài phiệt.
Việc xoáy vào các chủ đề thiết thực với đời sống như kinh tế, lạm phát, tội phạm, tác động trực tiếp đến nỗi lo toan thường nhật của cử tri giúp cho đảng Cộng Ḥa tự thể hiện thành một tổ chức chính trị chăm lo đến đời sống người dân, vừa để né tránh những quan điểm của đảng này bị cử tri phản đối như vấn đề quyền phá thai, t́nh h́nh di dân bất hợp pháp ở biên giới, v...v…
Chiến lược tranh cử đó của đảng Cộng Ḥa có hiệu quả lớn. Trong các cuộc thăm ḍ dư luận, phần lớn cử tri đều cho các vấn đề mà đảng này nêu ra là trọng tâm lựa chọn của họ, vượt lên trên những vấn đề cấp bách khác như quyền bầu cử, quyền phá thai, thể chế dân chủ…
***
Nhưng hầu hết những lời đổ tội cho chính phủ ông Biden và đảng Dân Chủ về nạn lạm phát, suy thoái kinh tế, tội phạm lan tràn mà đảng Cộng Ḥa đưa ra đều không có căn cứ vững chắc và khó có thể gây được ḷng tin trong những cử tri có suy nghĩ sâu sắc. Lạm phát chẳng hạn là một hiện tượng có thật, ai cũng cảm nhận được mỗi khi đi đổ xăng hay mua sắm ở siêu thị. Nhưng việc đổ lỗi cho chính phủ là không đúng, v́ không chỉ ra được nguyên nhân thật sự của vấn đề tăng giá hàng hóa.
Lạm phát năm 2022 là một hiện tượng toàn cầu, nước nào cũng bị lạm phát, và với tỷ lệ 8.3%/năm, lạm phát của Mỹ c̣n kém xa nhiều nước kỹ nghệ khác như Anh (9.0%), Hoà Lan (9.6%) hay Brazil (12.1%) dù những nước này không nằm dưới quyền cai trị của ông Biden và đảng Dân Chủ.
Đại dịch COVID-19 đă làm đứt quăng nguồn cung cấp hàng hóa, nhiên liệu, tiếp theo đó là cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Nga và các biện pháp cấm vận kinh tế của phương Tây rồi cuộc phong tỏa kéo dài, làm gián đoạn sản xuất kỹ nghệ ở nhiều trung tâm kinh tế của TQ nhằm thực hiện biện pháp "Zero-COVID" của Tập Cận B́nh (*mà thực chất đây là cuộc "thanh lọc dân số nhằm loại bỏ ít nhất 15% dân số TQ) là những thủ phạm chính yếu gây ra t́nh trạng lạm phát, tăng giá hàng hóa trên toàn thế giới.
Tăng mạnh nhất là các mặt hàng nhiên liệu (xăng, dầu, khí đốt) và lương thực thực phẩm. Khi những nguyên nhân gây lạm phát chưa được xử trí triệt để th́ giá cả chưa thể ổn định được. Ông Biden và đảng Dân Chủ có tài thánh ǵ cũng không giải quyết được. Những biện pháp của chính phủ Hoa Kỳ như việc xả kho dự trữ quốc gia để tăng nguồn cung dầu cho thị trường chỉ là động tác bất đắc dĩ, tạm thời giúp làm giảm nhẹ chứ không thể giải quyết dứt điểm vấn nạn lạm phát.
Một nguyên nhân ít người để ư là các tập đoàn độc quyền đă lợi dụng t́nh trạng đứt găy chuỗi cung ứng hàng hóa để tăng giá và trục lợi, buộc người tiêu dùng phải trả nhiều tiền hơn cho cùng một sản phẩm mà họ đă mua năm ngoái, năm kia. Không ai phủ nhận giá nguyên liệu mua vào tăng buộc các nhà sản xuất phải tăng giá hàng bán ra, nhưng các nghiên cứu của các kinh tế gia chỉ ra rằng việc tăng giá bán mang lại doanh thu cao hơn nhiều so với chi phí phải bỏ ra để mua nguyên liệu và trả lương cho công nhân.
Ở mặt hàng xăng dầu chẳng hạn, trong khi người lái xe méo mặt v́ khi đổ một b́nh xăng phải trả nhiều tiền gấp rưỡi so với năm ngoái th́ các "ông trùm xăng dầu" báo cáo lợi nhuận chín tháng đầu năm nay cao một cách khó tưởng tượng: So với cùng thời kỳ năm ngoái, lợi nhuận của hăng Exxon tăng 203% lên 43 tỷ USD, của Chevron tăng 175% lên 29 tỷ USD, của BP tăng 161% lên 22.8 tỷ USD và của Shell tăng 138% lên 33 tỷ USD. Nói cách khác, các tập đoàn xăng dầu đang lợi dụng t́nh trạng thiếu nguồn cung do chiến tranh và nhu cầu tiêu thụ tăng sau đại dịch để nâng giá và thủ lợi, đẩy người tiêu dùng vào khó khăn.(*nhưng họ chẳng có đóng góp ǵ bao nhiêu ngoài việc chia chác phần lợi nhuận khổng lồ này)
Đổ thừa chính phủ ông Biden gây ra lạm phát, làm xói ṃn túi tiền của người Mỹ là một lối lập luận gian trá, chỉ cố t́nh kích động sự căm ghét của các cử tri mà không dựa trên t́nh h́nh thực tế và suy luận thấu đáo.
***
Về mặt kinh tế nói chung cũng vậy. Giới tài phiệt mở miệng ra là nói kinh tế Mỹ bị suy thoái, đi thụt lùi, thậm chí sắp sụp đổ để phục vụ cho các tính toán về chính trị của đảng Cộng Ḥa, đảng có lập trường ủng hộ các các tập đoàn lớn và hạn chế sự can thiệp của chính phủ. Họ thừa biết thực tế là kinh tế Mỹ đang vững mạnh. Tỷ lệ người thất nghiệp đang ở mức thấp nhất trong nhiều thập niên qua. Đồng đôla Mỹ mạnh đến mức vượt qua cả giá trị của đồng euro châu Âu và lần đầu tiên người ta phải bỏ ra tới 140 yen Nhật mới mua được 1 đôla Mỹ. Thâm hụt ngân sách của chính phủ đă giảm được một nửa. Tăng trưởng kinh tế trong quư ba 2022 của Mỹ đạt 2.9%/năm, cao hơn cả sự tăng trưởng kinh tế của TQ.
Lư thuyết về kinh tế học cho rằng, một nền kinh tế có dấu hiệu suy thoái khi tăng trưởng GDP bị giảm trong ba quư liên tiếp, điều chưa có thấy ở nền kinh tế Mỹ năm 2022 và trong tương lai gần. Lối tuyên truyền sai lệch về suy thoái kinh tế nhằm gây ra hoang mang dư luận, tạo tâm lư bi quan để tác động đến lá phiếu cử tri là một hành vi không lương thiện.
Phê phán chính phũ của ông Biden điều hành kinh tế kém cỏi nhưng đảng Cộng Ḥa không đưa ra được một chính sách thay thế tốt đẹp nào, ngoài việc chỉ lớn tiếng chỉ trích và chỉ trích, thậm chí c̣n đưa ra các hứa hẹn bâng quơ. Họ sẽ làm ǵ để giảm lạm phát, ngăn chặn kinh tế suy thoái? Đảng Cộng Ḥa nói rằng nếu giành được đa số trong Quốc Hội, họ sẽ ra luật cắt giảm thuế cho các công ty (như ông Donald Trump đă làm), giảm các chương tŕnh phúc lợi như Quỹ An sinh Xă hội, chương tŕnh Medicare và cắt giảm viện trợ cho cuộc kháng chiến của Ukraine. Những chính sách đó chắc chắn sẽ gây ra thiệt hại lớn cho người nghèo và trung lưu, nhưng chưa chắc giúp cho nền kinh tế sẽ tăng gia phát triển mạnh hơn.
Trong 100 năm qua, nước Mỹ trải qua 17 cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng, tất cả đều xảy ra dưới sự lănh đạo của các Tổng thống thuộc đảng Cộng Ḥa.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/05/GettyImages-1399614380.jpg
Tội phạm bạo lực gia tăng có nguyên nhân từ t́nh trạng súng đạn tràn lan mất kiểm soát. Một nhân viên tuần tra xa lộ Texas đặt hoa tưởng niệm các nạn nhân của vụ thảm sát tại trường tiểu học Robb Elementary ở Uvalde, Texas. Tại cuộc họp báo sáng thứ Sáu 27/5/2022. (Ảnh: Michael M. Santiago/Getty Images)
T́nh trạng tội phạm ở Mỹ đă giảm liên tục trong nhiều năm và bắt đầu tăng trở lại từ năm 2019 đến nay. Nhưng không phải là do chính phủ của đảng Dân Chủ nhẹ tay với tội phạm, đ̣i giảm ngân sách dành cho lực lượng cảnh sát, như sự tuyên truyền láo khoét của đảng Cộng Ḥa.
Nguyên nhân thực sự nằm ở chính sách tự do sở hữu súng, không bị kiểm soát; thậm chí một số tiểu bang Cộng Ḥa ra luật cho phép cư dân mang súng đến chổ công cộng mà không cần phải có giấy phép mang súng. Từ 2019 đến 2022 số vụ tội phạm bạo lực ở Mỹ tăng 28%, trong đó các vụ giết người bằng súng gia tăng đến 35%. Và các nghiên cứu ghi nhận ở những tiểu bang Cộng Ḥa bỏ phiếu cho ông Trump năm 2020, tỷ lệ số vụ tội phạm bạo lực trên đầu người cao hơn đến 40% so với các tiểu bang Dân Chủ bầu cho ông Biden.
Một số chính trị gia Dân Chủ cấp tiến đă kêu gọi giảm bớt nguồn tài trợ cho cảnh sát, gia tăng tài trợ cho các dịch vụ xă hội ngăn ngừa tội phạm như dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần. Đảng Cộng Ḥa nói rằng, nếu giảm mức tài trợ cho cảnh sát làm cho tội phạm lan tràn. Thực tế là cho đến nay lời kêu gọi của một số dân biểu Dân Chủ vẫn chỉ là lời nói, chưa có địa phương nào cắt giảm nguồn lực của cảnh sát; thực tế có tới 83% số thành phố và tiểu bang ở Mỹ đă tăng cường ngân sách cho các lực lượng thực thi pháp luật của ḿnh thay v́ cắt giảm như tin đồn.
Cốt lơi của t́nh trạng bạo lực nằm ở chỗ, có nhiều người phe Cộng Ḥa cực đoan hiện coi việc sử dụng vũ lực là biện pháp chính để giải quyết những bất đồng về quan điểm. Tâm lư đó cộng với t́nh trạng súng đạn tràn lan, mất kiểm soát đă dẫn đến những thảm họa về tội phạm bạo lực. Thay v́ đổ lỗi cho đảng Dân Chủ và chính quyền Biden, lẽ ra đảng Cộng Ḥa nên t́m cách thoát ra khỏi ṿng kim cô của Hiệp hội Súng trường Mỹ và ban hành những đạo luật kiểm soát chặt chẽ việc mua bán, quyền sở hữu và sử dụng súng đạn, đồng thời có thái độ dứt khoát lên án hành vi sử dụng bạo lực.
Tiếc là đảng Cộng Ḥa không có một cách suy nghĩ như vậy, họ bao che cho hành vi bạo loạn tấn công Quốc Hội Hoa Kỳ ngày 6/1/2021 theo xúi giục của ông Trump, họ thậm chí chế giễu, vụ nhà riêng của Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi bị kẻ cực đoan đột nhập, đánh vỡ đầu chồng bà Pelosi, và họ im lặng trước những cuộc tấn công thường dân mà những kẻ theo chủ thuyết người da trắng thượng đẳng gây ra.
***
Đảng Dân Chủ có nhiều vấn đề của riêng họ, nổi bật là sự chia rẽ trong nội bộ đảng giữa lớp chính trị gia già như Biden, Pelosi với lớp trẻ cấp tiến, giữa đại diện các tiểu bang có thế mạnh kinh tế khác nhau. Sự rạn nứt nội bộ đó làm cho đảng Dân Chủ yếu hẳn đi và thể hiện rơ trong hai năm vừa qua, khi đảng Dân Chủ và chính phủ Hoa Kỳ phải rất chật vật mới thông qua được Quốc Hội các đạo luật trong nghị tŕnh lập pháp của họ.
Nhưng so ra với đảng Cộng Ḥa đang biến thành một thứ "đảng Trump" th́ đảng Dân Chủ ít ra vẫn c̣n trung thực hơn, quan tâm nhiều hơn đến nền dân chủ, đến cuộc sống thịnh vượng của các cử tri.
Tự do lựa chọn là quyền thiêng liêng của mổi cử tri. Nhưng nếu trong cuộc bầu cử sắp tới, cử tri Mỹ bị những luận điệu gian trá và sai trái lung lạc để lựa chọn sai lầm, trao quyền lập pháp cho đảng Cộng Ḥa th́ đó là một nỗi thất vọng rất lớn, lớn hơn nỗi thất vọng với chính phủ của ông Biden hiện nay. Khi sự dối trá giành được quyền lực th́ tương lai của nước Mỹ, của nền dân chủ lâu đời, có thể sẽ trở nên rất xấu.
Thực ra, rất đông các cử tri đă đi bầu sớm, hoặc gửi phiếu bầu qua đường bưu điện hoặc trực tiếp bỏ phiếu tại các điểm bầu cử mở cửa 11 ngày trước ngày bầu cử chính thức. Ngày 8/11 có thể coi là ngày hoàn tất cuộc bầu cử đă kéo dài gần một tháng.
Trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay, ở cấp liên bang, cử tri sẽ bầu toàn bộ Hạ Viện gồm 435 dân biểu, 35 trong số 100 thượng nghị sĩ Thượng Viện; 36 tiểu bang sẽ bầu ra Thống đốc mới và những chức vụ quan trọng khác và cho biết ư kiến (chấp thuận/bác bỏ) một số dự luật quan trọng của mổi tiểu bang.
Trọng tâm được mọi người chú ư là bầu cử Thượng, Hạ Viện và Thống đốc các tiểu bang.
Trong số 35 ghế thượng nghị sĩ sẽ bầu lại, có 14 ghế hiện do đảng Dân Chủ nắm và 21 ghế do đảng Cộng Ḥa nắm. Trong số 36 Thống đốc tiểu bang sẽ bầu lại, đảng Cộng Ḥa có 20 Thống đốc, đảng Dân Chủ có 16.
Cũng như mọi cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ, cuộc bầu cử giữa kỳ 2022 là trận đấu quyết liệt giữa hai đảng chính trị lớn nhất, Dân Chủ và Cộng Ḥa. Đảng nào giành được thắng lợi chung cuộc sẽ có tiếng nói quyết định về đường lối của đất nước trong những năm tới ở tất cả các lĩnh vực, từ ngoại giao, kinh tế, pháp luật đến những vấn đề về dân sinh cụ thể.
Cho đến nay, các khảo sát ư kiến cử tri của các tổ chức thăm ḍ dư luận và các tổ chức truyền thông đều dự đoán rằng, đảng Cộng Ḥa gần như chắc chắn giành lại vị thế đa số ở Hạ Viện mà hiện phía Cộng Ḥa đang kém đảng Dân Chủ 9 ghế (213-222); có thể giành đa số ở Thượng Viện mà hiện hai đảng đang cân bằng 50-50. Người ta cũng dựa vào các tiền lệ trong lịch sử bầu cử, trong đó đảng nắm quyền hành pháp (Tổng thống) thường bị thất bại trước đảng đối lập trong cuộc bầu cử giữa kỳ, dẫn đến một sự cân bằng quyền lực, một đảng ngồi trong Ṭa Bạch Ốc c̣n đảng kia sẽ chiếm đa số ở Quốc Hội.
Nếu những dự đoán này là đúng, nghĩa là đảng Cộng Ḥa sẽ giành lại vị thế đa số trong Quốc Hội Hoa Kỳ sau ngày 8/11 sắp tới th́ chính quyền Joe Biden sẽ gặp thử thách lớn trong việc theo đuổi các chương tŕnh nghị sự của ḿnh.
Tuy nhiên, bầu cử tự do cũng giống như đá banh, luôn hàm chứa những điều bất ngờ mà có khi đến phút 89 vẫn chưa xác định được kết quả chính xác.
***
Cho đến cuối tháng Mười, các cuộc thăm ḍ dư luận cho thấy người dân Mỹ không hài ḷng với cách điều hành đất nước của đảng Dân Chủ và Tổng thống Joe Biden. Trang mạng FiveThirtyEight cho biết, chỉ có 42% số người được hỏi là hài ḷng với công việc chính phủ và 52% là không hài ḷng.
Lợi thế của đảng Cộng Ḥa là tỷ lệ lạm phát ở Mỹ trong năm 2022 đă lên mức cao nhất trong bốn thập niên qua. Giá xăng dầu cao chót vót cùng với t́nh trạng khan hiếm hàng hóa do chuỗi cung ứng bị tắc nghẽn đă kéo giá tất cả các mặt hàng lên cao, xói ṃn túi tiền của người dân, nhất là người dân lao động và tầng lớp trung lưu mà tiền lương và thu nhập đă không tăng tương ứng.
Từ sự lạm phát, các lư thuyết gia của đảng Cộng Ḥa cảnh cáo về một cuộc suy thoái của kinh tế Mỹ sắp xảy ra, hủy hoại tài sản và cuộc sống của mọi người dân. Vô số các nhà quản trị các tập đoàn kinh tế lớn nhất nối nhau xuất hiện trên truyền h́nh đưa ra những nhận định rất u ám về nền kinh tế Mỹ, cứ như một vụ sụp đổ là không thể tránh khỏi và sẽ đến rất sớm. Những thông điệp như vậy, dù trái với sự thật, vẫn có hiệu ứng lan tỏa tâm lư bi quan trong toàn xă hội, dẫn đến nỗi thất vọng đối với chính phủ hiện tại.
Một hiện tượng thứ hai tác động mạnh đến tâm lư cử tri là t́nh trạng tội phạm, nhiều hơn và nghiêm trọng hơn đến mức ở nhiều thành phố người dân ngại đi ra đường một ḿnh vào ban đêm hoặc đến chỗ vắng vẻ. Sự an toàn, nhất là đối với người cao niên, người dân thuộc sắc tộc thiểu số, da màu, càng ngày càng ít được an toàn, bảo đảm hơn. Những vụ giết người lớn lao như cuộc thảm sát bằng súng đạn cho đến những vụ ít nghiêm trọng như đập kính xe hơi để ăn cắp đồ dùng, xảy ra thường xuyên như cơm bữa.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/11/Chartoftheweek_May_2 6.webp
Lạm phát trên thế giới vào cuối tháng 5/2022
Đảng Cộng Ḥa tập trung xoáy vào những thực trạng này và đổ lỗi cho đảng Dân Chủ kém cỏi trong điều hành kinh tế, tăng lương và chi tiêu quá nhiều và "quá mềm mỏng" trong công tác quản lư xă hội. Sự đổ lỗi này được khuếch đại trong tất cả các quảng cáo tranh cử của các ứng cử viên Cộng Ḥa, được hậu thuẫn của các tổ chức truyền thông cánh hữu như mạng truyền h́nh Fox News, Newsmax… và nguồn tài trợ khổng lồ từ các tỷ phú tài phiệt.
Việc xoáy vào các chủ đề thiết thực với đời sống như kinh tế, lạm phát, tội phạm, tác động trực tiếp đến nỗi lo toan thường nhật của cử tri giúp cho đảng Cộng Ḥa tự thể hiện thành một tổ chức chính trị chăm lo đến đời sống người dân, vừa để né tránh những quan điểm của đảng này bị cử tri phản đối như vấn đề quyền phá thai, t́nh h́nh di dân bất hợp pháp ở biên giới, v...v…
Chiến lược tranh cử đó của đảng Cộng Ḥa có hiệu quả lớn. Trong các cuộc thăm ḍ dư luận, phần lớn cử tri đều cho các vấn đề mà đảng này nêu ra là trọng tâm lựa chọn của họ, vượt lên trên những vấn đề cấp bách khác như quyền bầu cử, quyền phá thai, thể chế dân chủ…
***
Nhưng hầu hết những lời đổ tội cho chính phủ ông Biden và đảng Dân Chủ về nạn lạm phát, suy thoái kinh tế, tội phạm lan tràn mà đảng Cộng Ḥa đưa ra đều không có căn cứ vững chắc và khó có thể gây được ḷng tin trong những cử tri có suy nghĩ sâu sắc. Lạm phát chẳng hạn là một hiện tượng có thật, ai cũng cảm nhận được mỗi khi đi đổ xăng hay mua sắm ở siêu thị. Nhưng việc đổ lỗi cho chính phủ là không đúng, v́ không chỉ ra được nguyên nhân thật sự của vấn đề tăng giá hàng hóa.
Lạm phát năm 2022 là một hiện tượng toàn cầu, nước nào cũng bị lạm phát, và với tỷ lệ 8.3%/năm, lạm phát của Mỹ c̣n kém xa nhiều nước kỹ nghệ khác như Anh (9.0%), Hoà Lan (9.6%) hay Brazil (12.1%) dù những nước này không nằm dưới quyền cai trị của ông Biden và đảng Dân Chủ.
Đại dịch COVID-19 đă làm đứt quăng nguồn cung cấp hàng hóa, nhiên liệu, tiếp theo đó là cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine của Nga và các biện pháp cấm vận kinh tế của phương Tây rồi cuộc phong tỏa kéo dài, làm gián đoạn sản xuất kỹ nghệ ở nhiều trung tâm kinh tế của TQ nhằm thực hiện biện pháp "Zero-COVID" của Tập Cận B́nh (*mà thực chất đây là cuộc "thanh lọc dân số nhằm loại bỏ ít nhất 15% dân số TQ) là những thủ phạm chính yếu gây ra t́nh trạng lạm phát, tăng giá hàng hóa trên toàn thế giới.
Tăng mạnh nhất là các mặt hàng nhiên liệu (xăng, dầu, khí đốt) và lương thực thực phẩm. Khi những nguyên nhân gây lạm phát chưa được xử trí triệt để th́ giá cả chưa thể ổn định được. Ông Biden và đảng Dân Chủ có tài thánh ǵ cũng không giải quyết được. Những biện pháp của chính phủ Hoa Kỳ như việc xả kho dự trữ quốc gia để tăng nguồn cung dầu cho thị trường chỉ là động tác bất đắc dĩ, tạm thời giúp làm giảm nhẹ chứ không thể giải quyết dứt điểm vấn nạn lạm phát.
Một nguyên nhân ít người để ư là các tập đoàn độc quyền đă lợi dụng t́nh trạng đứt găy chuỗi cung ứng hàng hóa để tăng giá và trục lợi, buộc người tiêu dùng phải trả nhiều tiền hơn cho cùng một sản phẩm mà họ đă mua năm ngoái, năm kia. Không ai phủ nhận giá nguyên liệu mua vào tăng buộc các nhà sản xuất phải tăng giá hàng bán ra, nhưng các nghiên cứu của các kinh tế gia chỉ ra rằng việc tăng giá bán mang lại doanh thu cao hơn nhiều so với chi phí phải bỏ ra để mua nguyên liệu và trả lương cho công nhân.
Ở mặt hàng xăng dầu chẳng hạn, trong khi người lái xe méo mặt v́ khi đổ một b́nh xăng phải trả nhiều tiền gấp rưỡi so với năm ngoái th́ các "ông trùm xăng dầu" báo cáo lợi nhuận chín tháng đầu năm nay cao một cách khó tưởng tượng: So với cùng thời kỳ năm ngoái, lợi nhuận của hăng Exxon tăng 203% lên 43 tỷ USD, của Chevron tăng 175% lên 29 tỷ USD, của BP tăng 161% lên 22.8 tỷ USD và của Shell tăng 138% lên 33 tỷ USD. Nói cách khác, các tập đoàn xăng dầu đang lợi dụng t́nh trạng thiếu nguồn cung do chiến tranh và nhu cầu tiêu thụ tăng sau đại dịch để nâng giá và thủ lợi, đẩy người tiêu dùng vào khó khăn.(*nhưng họ chẳng có đóng góp ǵ bao nhiêu ngoài việc chia chác phần lợi nhuận khổng lồ này)
Đổ thừa chính phủ ông Biden gây ra lạm phát, làm xói ṃn túi tiền của người Mỹ là một lối lập luận gian trá, chỉ cố t́nh kích động sự căm ghét của các cử tri mà không dựa trên t́nh h́nh thực tế và suy luận thấu đáo.
***
Về mặt kinh tế nói chung cũng vậy. Giới tài phiệt mở miệng ra là nói kinh tế Mỹ bị suy thoái, đi thụt lùi, thậm chí sắp sụp đổ để phục vụ cho các tính toán về chính trị của đảng Cộng Ḥa, đảng có lập trường ủng hộ các các tập đoàn lớn và hạn chế sự can thiệp của chính phủ. Họ thừa biết thực tế là kinh tế Mỹ đang vững mạnh. Tỷ lệ người thất nghiệp đang ở mức thấp nhất trong nhiều thập niên qua. Đồng đôla Mỹ mạnh đến mức vượt qua cả giá trị của đồng euro châu Âu và lần đầu tiên người ta phải bỏ ra tới 140 yen Nhật mới mua được 1 đôla Mỹ. Thâm hụt ngân sách của chính phủ đă giảm được một nửa. Tăng trưởng kinh tế trong quư ba 2022 của Mỹ đạt 2.9%/năm, cao hơn cả sự tăng trưởng kinh tế của TQ.
Lư thuyết về kinh tế học cho rằng, một nền kinh tế có dấu hiệu suy thoái khi tăng trưởng GDP bị giảm trong ba quư liên tiếp, điều chưa có thấy ở nền kinh tế Mỹ năm 2022 và trong tương lai gần. Lối tuyên truyền sai lệch về suy thoái kinh tế nhằm gây ra hoang mang dư luận, tạo tâm lư bi quan để tác động đến lá phiếu cử tri là một hành vi không lương thiện.
Phê phán chính phũ của ông Biden điều hành kinh tế kém cỏi nhưng đảng Cộng Ḥa không đưa ra được một chính sách thay thế tốt đẹp nào, ngoài việc chỉ lớn tiếng chỉ trích và chỉ trích, thậm chí c̣n đưa ra các hứa hẹn bâng quơ. Họ sẽ làm ǵ để giảm lạm phát, ngăn chặn kinh tế suy thoái? Đảng Cộng Ḥa nói rằng nếu giành được đa số trong Quốc Hội, họ sẽ ra luật cắt giảm thuế cho các công ty (như ông Donald Trump đă làm), giảm các chương tŕnh phúc lợi như Quỹ An sinh Xă hội, chương tŕnh Medicare và cắt giảm viện trợ cho cuộc kháng chiến của Ukraine. Những chính sách đó chắc chắn sẽ gây ra thiệt hại lớn cho người nghèo và trung lưu, nhưng chưa chắc giúp cho nền kinh tế sẽ tăng gia phát triển mạnh hơn.
Trong 100 năm qua, nước Mỹ trải qua 17 cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng, tất cả đều xảy ra dưới sự lănh đạo của các Tổng thống thuộc đảng Cộng Ḥa.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/05/GettyImages-1399614380.jpg
Tội phạm bạo lực gia tăng có nguyên nhân từ t́nh trạng súng đạn tràn lan mất kiểm soát. Một nhân viên tuần tra xa lộ Texas đặt hoa tưởng niệm các nạn nhân của vụ thảm sát tại trường tiểu học Robb Elementary ở Uvalde, Texas. Tại cuộc họp báo sáng thứ Sáu 27/5/2022. (Ảnh: Michael M. Santiago/Getty Images)
T́nh trạng tội phạm ở Mỹ đă giảm liên tục trong nhiều năm và bắt đầu tăng trở lại từ năm 2019 đến nay. Nhưng không phải là do chính phủ của đảng Dân Chủ nhẹ tay với tội phạm, đ̣i giảm ngân sách dành cho lực lượng cảnh sát, như sự tuyên truyền láo khoét của đảng Cộng Ḥa.
Nguyên nhân thực sự nằm ở chính sách tự do sở hữu súng, không bị kiểm soát; thậm chí một số tiểu bang Cộng Ḥa ra luật cho phép cư dân mang súng đến chổ công cộng mà không cần phải có giấy phép mang súng. Từ 2019 đến 2022 số vụ tội phạm bạo lực ở Mỹ tăng 28%, trong đó các vụ giết người bằng súng gia tăng đến 35%. Và các nghiên cứu ghi nhận ở những tiểu bang Cộng Ḥa bỏ phiếu cho ông Trump năm 2020, tỷ lệ số vụ tội phạm bạo lực trên đầu người cao hơn đến 40% so với các tiểu bang Dân Chủ bầu cho ông Biden.
Một số chính trị gia Dân Chủ cấp tiến đă kêu gọi giảm bớt nguồn tài trợ cho cảnh sát, gia tăng tài trợ cho các dịch vụ xă hội ngăn ngừa tội phạm như dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần. Đảng Cộng Ḥa nói rằng, nếu giảm mức tài trợ cho cảnh sát làm cho tội phạm lan tràn. Thực tế là cho đến nay lời kêu gọi của một số dân biểu Dân Chủ vẫn chỉ là lời nói, chưa có địa phương nào cắt giảm nguồn lực của cảnh sát; thực tế có tới 83% số thành phố và tiểu bang ở Mỹ đă tăng cường ngân sách cho các lực lượng thực thi pháp luật của ḿnh thay v́ cắt giảm như tin đồn.
Cốt lơi của t́nh trạng bạo lực nằm ở chỗ, có nhiều người phe Cộng Ḥa cực đoan hiện coi việc sử dụng vũ lực là biện pháp chính để giải quyết những bất đồng về quan điểm. Tâm lư đó cộng với t́nh trạng súng đạn tràn lan, mất kiểm soát đă dẫn đến những thảm họa về tội phạm bạo lực. Thay v́ đổ lỗi cho đảng Dân Chủ và chính quyền Biden, lẽ ra đảng Cộng Ḥa nên t́m cách thoát ra khỏi ṿng kim cô của Hiệp hội Súng trường Mỹ và ban hành những đạo luật kiểm soát chặt chẽ việc mua bán, quyền sở hữu và sử dụng súng đạn, đồng thời có thái độ dứt khoát lên án hành vi sử dụng bạo lực.
Tiếc là đảng Cộng Ḥa không có một cách suy nghĩ như vậy, họ bao che cho hành vi bạo loạn tấn công Quốc Hội Hoa Kỳ ngày 6/1/2021 theo xúi giục của ông Trump, họ thậm chí chế giễu, vụ nhà riêng của Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi bị kẻ cực đoan đột nhập, đánh vỡ đầu chồng bà Pelosi, và họ im lặng trước những cuộc tấn công thường dân mà những kẻ theo chủ thuyết người da trắng thượng đẳng gây ra.
***
Đảng Dân Chủ có nhiều vấn đề của riêng họ, nổi bật là sự chia rẽ trong nội bộ đảng giữa lớp chính trị gia già như Biden, Pelosi với lớp trẻ cấp tiến, giữa đại diện các tiểu bang có thế mạnh kinh tế khác nhau. Sự rạn nứt nội bộ đó làm cho đảng Dân Chủ yếu hẳn đi và thể hiện rơ trong hai năm vừa qua, khi đảng Dân Chủ và chính phủ Hoa Kỳ phải rất chật vật mới thông qua được Quốc Hội các đạo luật trong nghị tŕnh lập pháp của họ.
Nhưng so ra với đảng Cộng Ḥa đang biến thành một thứ "đảng Trump" th́ đảng Dân Chủ ít ra vẫn c̣n trung thực hơn, quan tâm nhiều hơn đến nền dân chủ, đến cuộc sống thịnh vượng của các cử tri.
Tự do lựa chọn là quyền thiêng liêng của mổi cử tri. Nhưng nếu trong cuộc bầu cử sắp tới, cử tri Mỹ bị những luận điệu gian trá và sai trái lung lạc để lựa chọn sai lầm, trao quyền lập pháp cho đảng Cộng Ḥa th́ đó là một nỗi thất vọng rất lớn, lớn hơn nỗi thất vọng với chính phủ của ông Biden hiện nay. Khi sự dối trá giành được quyền lực th́ tương lai của nước Mỹ, của nền dân chủ lâu đời, có thể sẽ trở nên rất xấu.