PinaColada
03-08-2023, 22:31
Cô gái bị chồng cũ trút nước sôi lên người khi đang ngủ. Đó là một trong những câu chuyện về sự bất b́nh đẳng đang nổi lên từ đống đổ nát ở Thổ Nhĩ Kỳ. Giữa một xă hội coi thường phụ nữ, những nhu cầu cơ bản của nữ giới bị vùi dập một cách tàn nhẫn.
Ở tỉnh Hatay, miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ, một trong những thành phố bị tàn phá nặng nề nhất trong trận động đất thảm khốc gần đây, Alev Altun - một phụ nữ 25 tuổi - mẹ của 2 đứa trẻ - trở thành người vô gia cư chỉ sau một đêm, giống hàng ngh́n người khác.
Không c̣n nơi nào để đi, cô nhận lời đến nhà chồng cũ ở tạm. Altun nghĩ rằng dù sao ở với cha của các con cô sẽ an toàn hơn là ở một ḿnh trong lều tạm hay trong một ṭa nhà có thể sập bất cứ lúc nào.
Thế nhưng, cô bị chồng cũ trút nước sôi lên người khi đang ngủ. Anh ta hét lên rằng cô nên biết ơn v́ vẫn c̣n mạng sống, theo Guardian.
Altun vẫn đang phải ở trong pḥng chăm sóc đặc biệt tại một bệnh viện địa phương với những vết bỏng nặng ở đầu, mặt và cơ thể. Bi kịch của người mẹ trẻ ở Hatay này là một trong nhiều câu chuyện đau ḷng của phụ nữ và trẻ em gái trong các khu vực khủng hoảng.
Sống trong cực h́nh
Phụ nữ chịu thiệt hại hơn cả sau hậu quả của thiên tai. Trong khi hàng chục ngh́n người mất nhà cửa và việc làm, phụ nữ vẫn tiếp tục làm việc không ngừng nghỉ trong những chiếc lều và container tạm thời được dựng lên cho những người sống sót đă mất tất cả. Họ xoay xở t́m kiếm thức ăn hoặc cố gắng nấu nướng, giặt giũ, dọn dẹp ở những nơi vẫn c̣n nước sinh hoạt, để chăm sóc người xung quanh.
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=2189000&stc=1&d=1678314587
Những phụ nữ bên đống đổ nát ở Hatay, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 14/2. Ảnh: Reuters.
Trong các xă hội gia trưởng truyền thống, toàn bộ gánh nặng chăm sóc gia đ́nh lớn đều đè lên vai phụ nữ. Theo các tổ chức tại khu vực, hàng loạt phụ nữ được t́m thấy đă chết - một số trường hợp c̣n sống - được đưa ra khỏi đống đổ nát từ pḥng trẻ em bị chôn vùi trong trận động đất. Khi những cơn chấn động bắt đầu, những người phụ nữ này đă chạy tới đó để cứu con. Unicef cho biết số trẻ em thiệt mạng trong trận động đất “có thể lên tới hàng ngh́n”.
Ước tính 356.000 phụ nữ mang thai trên khắp các khu vực bị ảnh hưởng trong trận động đất. Trong số này, khoảng 39.000 người dự kiến sinh con trong những tuần tới. Đối với mọi phụ nữ và trẻ em gái bị ảnh hưởng, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai, việc thiếu nhà vệ sinh và các thiết bị vệ sinh không khác ǵ cực h́nh.
"Ông ấy đă dùng một từ mà tôi không bao giờ quên - ayip"
“Lớn lên ở Thổ Nhĩ Kỳ, tôi đă nhiều lần bị dạy dỗ phải im lặng và xấu hổ về cơ thể phụ nữ, đặc biệt là kinh nguyệt. Cho đến ngày nay, một trong những định nghĩa phổ biến của từ "dơ bẩn" (kirli) trong từ điển tiếng Thổ Nhĩ Kỳ là ‘một phụ nữ đang có kinh nguyệt’. Khi c̣n nhỏ, thường mỗi khi tôi mua một sản phẩm vệ sinh ở chợ, người thu ngân ngay lập tức bọc nó trong tờ báo cũ, giấu đi như thể đó là một cái ǵ đó xấu xa”, Elif Shafak - nhà văn kiêm nhà khoa học chính trị Thổ Nhĩ Kỳ - chia sẻ với Guardian.
“Một lần, ở Istanbul, tôi đă bị một người đàn ông bán tạp hóa mắng mỏ khi hỏi lớn trước mặt mọi người về băng vệ sinh. Ông ấy đă dùng một từ mà tôi không bao giờ quên - ayip - nghĩa là xấu hổ”, bà chia sẻ thêm.
Trong nền văn hóa phân biệt giới tính này, những phụ nữ sống sót sau trận động đất rất khó để mở lời về nhu cầu băng vệ sinh. Nếu ai đó cho rằng nh́n vào bức tranh rộng lớn hơn về sự tàn phá và hủy diệt của trận động đất thảm khốc, những vấn đề như “chiếc băng vệ sinh” chỉ là một mối quan tâm tầm thường, th́ họ đă hoàn toàn sai lầm.
Action Aid cho biết t́nh cảnh của phụ nữ và trẻ em gái và các cộng đồng bị thiệt tḥi “ngày càng trở nên đáng báo động”.
Trong thời kỳ xung đột và thảm họa, các quyền và sự tự do của phụ nữ cùng các nhóm thiểu số luôn bị hy sinh trước “các vấn đề cấp bách và quan trọng hơn” của chính sách thực dụng.
Tổ chức nhân đạo Plan International cho hay: “Kinh nghiệm của chúng tôi cho thấy trẻ em, đặc biệt là trẻ em gái, phụ nữ và những gia đ́nh nghèo nhất, có nguy cơ bị bóc lột cao nhất trong thảm họa như động đất. Phụ nữ và trẻ em trong vùng thảm họa sẽ có nguy cơ bị bóc lột và lạm dụng nếu họ một lần nữa phải di tản”.
Người phụ nữ chờ đợi con trai được giải cứu khỏi một ṭa nhà bị sập ở Adiyaman, Thổ Nhĩ Kỳ ngày 12/2. Ảnh: Reuters/Sertac Kayar.
Cộng đồng LGBTQ+ cũng đối mặt với t́nh cảnh khó khăn tương tự. Quấy rối và bạo lực t́nh dục là mối đe dọa ngày càng tăng đối với nhiều người vẫn dễ bị tổn thương trong môi trường kỳ thị đồng tính và chuyển giới.
Báo cáo từ các tổ chức nhân quyền cũng cho thấy phụ nữ độc thân cũng gặp khó khăn hơn trong việc t́m lều trú tạm hoặc tiếp cận viện trợ. Những lời thù ghét luôn hiển hiện.
Xung đột, thiên tai và động đất cũng làm gián đoạn giáo dục. Ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, các bé gái có nhiều khả năng bị đuổi học hơn. Thổ Nhĩ Kỳ hiện là một trong những quốc gia có tỷ lệ tảo hôn cao nhất châu Âu. Tuy nhiên, thay v́ giúp đỡ phụ nữ và người thiểu số bằng cách thực hiện công ước Istanbul - hiệp ước được thiết kế để chống bạo lực đối với phụ nữ - chính phủ dưới thời Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan đă làm điều ngược lại, rút khỏi công ước và nhắm mục tiêu vào cả các nhà hoạt động v́ nữ quyền và LGBTQ+. Ông Erdoğan đă nhiều lần nói rằng phụ nữ không thể b́nh đẳng với nam giới và b́nh đẳng giới là "đi ngược lại tự nhiên".
Thời kỳ khủng hoảng phơi bày cả điều tốt nhất và điều tồi tệ nhất trong nhân loại. Mặc dù chúng ta đă chứng kiến sự giúp đỡ và hỗ trợ vô cùng cảm động trong cộng đồng sau động đất thảm khốc, vẫn nổi lên những vấn đề như tham nhũng, trốn tránh trách nhiệm, trộm cắp…
Một điều đáng buồn nữa là luận điệu chống người tị nạn cũng nở rộ ở Thổ Nhĩ Kỳ sau cuộc khủng hoảng này. Ở Mersin, những người Syria ở trong kư túc xá đă bị đuổi ra ngoài, với lư lẽ lạnh lùng là họ phải nhường chỗ cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ. Người tị nạn bị đẩy lên xe buưt và vứt bỏ trên đường phố. Ngay cả những người đang cố gắng giúp đỡ trong nỗ lực cứu hộ cũng bị hành hung ở một số nơi.
Trong khi đó, ở phía bên kia biên giới Thổ Nhĩ Kỳ với Iran, nhiều nữ sinh đang bị đầu độc. Tại ít nhất 26 trường tiểu học và trung học, hơn 1.000 nữ sinh được cho là mục tiêu của các vụ tấn công bằng khí hóa học. Sự việc xảy ra trong bối cảnh phụ nữ và trẻ em gái đă và đang là tiếng nói hàng đầu trong việc đ̣i thay đổi xă hội, đ̣i b́nh đẳng và tự do tại nước Cộng ḥa Hồi giáo này.
Chúng ta thường nghe nói rằng thế giới đang chịu nhiều cuộc khủng hoảng và do đó các nỗ lực cứu trợ và viện trợ không thể duy tŕ quá lâu ở một nơi. Tuy nhiên, có thể nh́n nó từ một góc độ khác. Cho dù ở Thổ Nhĩ Kỳ, Syria, Afghanistan, Iran… khi chúng ta kỷ niệm Ngày Quốc tế Phụ nữ, phụ nữ và trẻ em gái cũng như các nhóm thiểu số trên khắp thế giới đang phải chịu đựng và đấu tranh giữa những bất công.
Các nỗ lực cứu trợ dựa trên giới tính là rất cần thiết để tái xây dựng các xă hội tốt hơn và công bằng hơn. Các nghiên cứu cho thấy rằng khi phụ nữ được hỗ trợ tài chính và tâm lư, họ chủ yếu sử dụng đ̣n bẩy này cho gia đ́nh, con cái và cộng đồng. Sự đoàn kết toàn cầu, và đặc biệt là phụ nữ toàn cầu đang cấp bách hơn bao giờ hết.
VietBF@ sưu tập
Ở tỉnh Hatay, miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ, một trong những thành phố bị tàn phá nặng nề nhất trong trận động đất thảm khốc gần đây, Alev Altun - một phụ nữ 25 tuổi - mẹ của 2 đứa trẻ - trở thành người vô gia cư chỉ sau một đêm, giống hàng ngh́n người khác.
Không c̣n nơi nào để đi, cô nhận lời đến nhà chồng cũ ở tạm. Altun nghĩ rằng dù sao ở với cha của các con cô sẽ an toàn hơn là ở một ḿnh trong lều tạm hay trong một ṭa nhà có thể sập bất cứ lúc nào.
Thế nhưng, cô bị chồng cũ trút nước sôi lên người khi đang ngủ. Anh ta hét lên rằng cô nên biết ơn v́ vẫn c̣n mạng sống, theo Guardian.
Altun vẫn đang phải ở trong pḥng chăm sóc đặc biệt tại một bệnh viện địa phương với những vết bỏng nặng ở đầu, mặt và cơ thể. Bi kịch của người mẹ trẻ ở Hatay này là một trong nhiều câu chuyện đau ḷng của phụ nữ và trẻ em gái trong các khu vực khủng hoảng.
Sống trong cực h́nh
Phụ nữ chịu thiệt hại hơn cả sau hậu quả của thiên tai. Trong khi hàng chục ngh́n người mất nhà cửa và việc làm, phụ nữ vẫn tiếp tục làm việc không ngừng nghỉ trong những chiếc lều và container tạm thời được dựng lên cho những người sống sót đă mất tất cả. Họ xoay xở t́m kiếm thức ăn hoặc cố gắng nấu nướng, giặt giũ, dọn dẹp ở những nơi vẫn c̣n nước sinh hoạt, để chăm sóc người xung quanh.
https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=2189000&stc=1&d=1678314587
Những phụ nữ bên đống đổ nát ở Hatay, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 14/2. Ảnh: Reuters.
Trong các xă hội gia trưởng truyền thống, toàn bộ gánh nặng chăm sóc gia đ́nh lớn đều đè lên vai phụ nữ. Theo các tổ chức tại khu vực, hàng loạt phụ nữ được t́m thấy đă chết - một số trường hợp c̣n sống - được đưa ra khỏi đống đổ nát từ pḥng trẻ em bị chôn vùi trong trận động đất. Khi những cơn chấn động bắt đầu, những người phụ nữ này đă chạy tới đó để cứu con. Unicef cho biết số trẻ em thiệt mạng trong trận động đất “có thể lên tới hàng ngh́n”.
Ước tính 356.000 phụ nữ mang thai trên khắp các khu vực bị ảnh hưởng trong trận động đất. Trong số này, khoảng 39.000 người dự kiến sinh con trong những tuần tới. Đối với mọi phụ nữ và trẻ em gái bị ảnh hưởng, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai, việc thiếu nhà vệ sinh và các thiết bị vệ sinh không khác ǵ cực h́nh.
"Ông ấy đă dùng một từ mà tôi không bao giờ quên - ayip"
“Lớn lên ở Thổ Nhĩ Kỳ, tôi đă nhiều lần bị dạy dỗ phải im lặng và xấu hổ về cơ thể phụ nữ, đặc biệt là kinh nguyệt. Cho đến ngày nay, một trong những định nghĩa phổ biến của từ "dơ bẩn" (kirli) trong từ điển tiếng Thổ Nhĩ Kỳ là ‘một phụ nữ đang có kinh nguyệt’. Khi c̣n nhỏ, thường mỗi khi tôi mua một sản phẩm vệ sinh ở chợ, người thu ngân ngay lập tức bọc nó trong tờ báo cũ, giấu đi như thể đó là một cái ǵ đó xấu xa”, Elif Shafak - nhà văn kiêm nhà khoa học chính trị Thổ Nhĩ Kỳ - chia sẻ với Guardian.
“Một lần, ở Istanbul, tôi đă bị một người đàn ông bán tạp hóa mắng mỏ khi hỏi lớn trước mặt mọi người về băng vệ sinh. Ông ấy đă dùng một từ mà tôi không bao giờ quên - ayip - nghĩa là xấu hổ”, bà chia sẻ thêm.
Trong nền văn hóa phân biệt giới tính này, những phụ nữ sống sót sau trận động đất rất khó để mở lời về nhu cầu băng vệ sinh. Nếu ai đó cho rằng nh́n vào bức tranh rộng lớn hơn về sự tàn phá và hủy diệt của trận động đất thảm khốc, những vấn đề như “chiếc băng vệ sinh” chỉ là một mối quan tâm tầm thường, th́ họ đă hoàn toàn sai lầm.
Action Aid cho biết t́nh cảnh của phụ nữ và trẻ em gái và các cộng đồng bị thiệt tḥi “ngày càng trở nên đáng báo động”.
Trong thời kỳ xung đột và thảm họa, các quyền và sự tự do của phụ nữ cùng các nhóm thiểu số luôn bị hy sinh trước “các vấn đề cấp bách và quan trọng hơn” của chính sách thực dụng.
Tổ chức nhân đạo Plan International cho hay: “Kinh nghiệm của chúng tôi cho thấy trẻ em, đặc biệt là trẻ em gái, phụ nữ và những gia đ́nh nghèo nhất, có nguy cơ bị bóc lột cao nhất trong thảm họa như động đất. Phụ nữ và trẻ em trong vùng thảm họa sẽ có nguy cơ bị bóc lột và lạm dụng nếu họ một lần nữa phải di tản”.
Người phụ nữ chờ đợi con trai được giải cứu khỏi một ṭa nhà bị sập ở Adiyaman, Thổ Nhĩ Kỳ ngày 12/2. Ảnh: Reuters/Sertac Kayar.
Cộng đồng LGBTQ+ cũng đối mặt với t́nh cảnh khó khăn tương tự. Quấy rối và bạo lực t́nh dục là mối đe dọa ngày càng tăng đối với nhiều người vẫn dễ bị tổn thương trong môi trường kỳ thị đồng tính và chuyển giới.
Báo cáo từ các tổ chức nhân quyền cũng cho thấy phụ nữ độc thân cũng gặp khó khăn hơn trong việc t́m lều trú tạm hoặc tiếp cận viện trợ. Những lời thù ghét luôn hiển hiện.
Xung đột, thiên tai và động đất cũng làm gián đoạn giáo dục. Ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, các bé gái có nhiều khả năng bị đuổi học hơn. Thổ Nhĩ Kỳ hiện là một trong những quốc gia có tỷ lệ tảo hôn cao nhất châu Âu. Tuy nhiên, thay v́ giúp đỡ phụ nữ và người thiểu số bằng cách thực hiện công ước Istanbul - hiệp ước được thiết kế để chống bạo lực đối với phụ nữ - chính phủ dưới thời Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan đă làm điều ngược lại, rút khỏi công ước và nhắm mục tiêu vào cả các nhà hoạt động v́ nữ quyền và LGBTQ+. Ông Erdoğan đă nhiều lần nói rằng phụ nữ không thể b́nh đẳng với nam giới và b́nh đẳng giới là "đi ngược lại tự nhiên".
Thời kỳ khủng hoảng phơi bày cả điều tốt nhất và điều tồi tệ nhất trong nhân loại. Mặc dù chúng ta đă chứng kiến sự giúp đỡ và hỗ trợ vô cùng cảm động trong cộng đồng sau động đất thảm khốc, vẫn nổi lên những vấn đề như tham nhũng, trốn tránh trách nhiệm, trộm cắp…
Một điều đáng buồn nữa là luận điệu chống người tị nạn cũng nở rộ ở Thổ Nhĩ Kỳ sau cuộc khủng hoảng này. Ở Mersin, những người Syria ở trong kư túc xá đă bị đuổi ra ngoài, với lư lẽ lạnh lùng là họ phải nhường chỗ cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ. Người tị nạn bị đẩy lên xe buưt và vứt bỏ trên đường phố. Ngay cả những người đang cố gắng giúp đỡ trong nỗ lực cứu hộ cũng bị hành hung ở một số nơi.
Trong khi đó, ở phía bên kia biên giới Thổ Nhĩ Kỳ với Iran, nhiều nữ sinh đang bị đầu độc. Tại ít nhất 26 trường tiểu học và trung học, hơn 1.000 nữ sinh được cho là mục tiêu của các vụ tấn công bằng khí hóa học. Sự việc xảy ra trong bối cảnh phụ nữ và trẻ em gái đă và đang là tiếng nói hàng đầu trong việc đ̣i thay đổi xă hội, đ̣i b́nh đẳng và tự do tại nước Cộng ḥa Hồi giáo này.
Chúng ta thường nghe nói rằng thế giới đang chịu nhiều cuộc khủng hoảng và do đó các nỗ lực cứu trợ và viện trợ không thể duy tŕ quá lâu ở một nơi. Tuy nhiên, có thể nh́n nó từ một góc độ khác. Cho dù ở Thổ Nhĩ Kỳ, Syria, Afghanistan, Iran… khi chúng ta kỷ niệm Ngày Quốc tế Phụ nữ, phụ nữ và trẻ em gái cũng như các nhóm thiểu số trên khắp thế giới đang phải chịu đựng và đấu tranh giữa những bất công.
Các nỗ lực cứu trợ dựa trên giới tính là rất cần thiết để tái xây dựng các xă hội tốt hơn và công bằng hơn. Các nghiên cứu cho thấy rằng khi phụ nữ được hỗ trợ tài chính và tâm lư, họ chủ yếu sử dụng đ̣n bẩy này cho gia đ́nh, con cái và cộng đồng. Sự đoàn kết toàn cầu, và đặc biệt là phụ nữ toàn cầu đang cấp bách hơn bao giờ hết.
VietBF@ sưu tập