vuitoichat
03-20-2023, 16:49
Theo như liệu Bắc Kinh có viện trợ vũ khí sát thương cho Matxcơva hay không ? Đây chính là nỗi lo lớn của Kiev, vốn không kỳ vọng nhiều vào giải pháp ḥa b́nh do Trung Quốc đề xuất, sau khi chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước ở Nga trong ba ngày vào ngày 20/03/2023. Chiến tranh tại Ukraina sẽ là nội dung chính trong cuộc trao đổi với tổng thống Vladimir Putin.
https://www.vietbf.com/forum/attachment.php?attac hmentid=2194048&stc=1&d=1679330941
H́nh trích từ video của kênh truyền h́nh Nga RU-24: Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh tới sân bay Vnukovo-2, Matxcơva, ngày 20/03/2023. AP
Hơn một năm Nga tiến hành « chiến dịch quân sự đặc biệt » xâm lược Ukraina và chưa biết khi nào cuộc chiến sẽ kết thúc, nhưng Trung Quốc vẫn duy tŕ lập trường « trung lập ». Một mặt, Bắc Kinh không lên án, không ủng hộ công khai cuộc chiến xâm lược, nhưng lại hậu thuẫn Nga mạnh mẽ về ngoại giao. Mặt khác, Trung Quốc nhấn mạnh đến việc tôn trọng toàn vẹn lănh thổ của nước khác, một cử chỉ mà đối với Ukraina có một « tầm quan trọng mang tính quyết định ».
Thế nhưng, thế cân bằng mong manh này của Trung Quốc có nguy cơ bị chao đảo trước những hoài nghi của phương Tây, đứng đầu là Mỹ, rằng Bắc Kinh đang xem xét khả năng cung cấp vũ khí sát thương cho Matxcơva theo như cáo buộc từ lănh đạo CIA Williram Burn trên kênh truyền h́nh CBS. Theo lời một quan chức cao cấp Ukraina xin ẩn danh với AFP, nếu Trung Quốc bắt đầu cung cấp các loại vũ khí, như Iran đang làm với việc cung cấp drone và tên lửa cho Nga, « đây sẽ là một vấn đề nghiêm trọng cho Kiev. »
Trước mắt, các giới chức Ukraina và nhiều nhà phân tích đánh giá ít có khả năng Trung Quốc sẽ viện trợ xe tăng, chiến đấu cơ, drone, hay dàn phóng tên lửa đa ṇng cho Nga trong ngắn hạn. Nhưng Dennis Wilder, một nhà nghiên cứu tại trường đại học Georgetown, khi trả lời trang mạng Radio Free Europe, không loại trừ khả năng Bắc Kinh cung cấp những loại vũ khí đạn dược cũ kỹ trong kho mà do Nga sản xuất. Chúng có thể được sử dụng và « chuyển giao một cách bí mật » qua ngả biên giới chung giữa hai nước, hoặc qua một trung gian thứ ba như Bắc Triều Tiên chẳng hạn.
Cũng theo ông Wilder, chỉ cần tháo tên nhăn xưởng sản xuất và thay chúng bằng tên hăng một nước khác, th́ « Hoa Kỳ khó thể t́m được chứng cớ rằng Trung Quốc đă có những hoạt động như thế ». Theo ông, không như với drone, việc cung cấp các loại đạn dược cũ kỹ như thế có lợi ở chổ là sẽ cung cấp cho Trung Quốc « một sự chối bỏ hợp lư » trước những cáo buộc hoạt động chuyển giao nào trong tương lai.
Về phần kế hoạch ḥa b́nh 12 điểm do Trung Quốc đề xướng, hầu hết giới quan sát đều có chung một nhận xét : Bản kế hoạch này là một ví dụ điển h́nh cho sự trung lập và thái độ mập mờ của Trung Quốc. Nhà nghiên cứu Temur Umarov, chuyên gia về quan hệ Nga – Trung thuộc Quỹ Quốc tế Carnegie v́ Ḥa b́nh, trên đài RFI nhận định, trong đề xuất này Trung Quốc thể hiện nhiều điểm mâu thuẫn, không có lập trường rơ ràng. « Một mặt, Bắc Kinh hậu thuẫn Matxcơva trong cuộc đối đầu toàn cầu chống phương Tây, mặt khác, Trung Quốc kêu gọi toàn vẹn lănh thổ của tất cả các quốc gia, bao gồm cả Ukraina », nhưng lại không kêu gọi Nga rút quân khỏi lănh thổ Ukraina.
Một quan điểm cũng được nhà phân tích chính trị người Ukraina, Nataliia Butyrska, chuyên về Đông Á, trả lời hăng tin Mỹ AP, đồng chia sẻ. Nữ chuyên gia này đánh giá « chuyến thăm Nga này của ông Tập Cận B́nh không phản ảnh nhiều mong muốn ḥa b́nh của Trung Quốc, mà Bắc Kinh chỉ muốn có một vai tṛ quan trọng trong bất kỳ giải pháp nào có thể đạt được sau xung đột ». Bắc Kinh thiếu khách quan khi không phân biệt được ai là bên gây hấn, ai là nạn nhân. Do vậy, theo quan điểm của bà, « Trung Quốc đang t́m cách đóng băng cuộc xung đột ».
Dẫu sao th́ Kiev cũng đánh giá « làm việc » với Trung Quốc là « cần thiết ». Từ tháng 8/2022, tổng thống Volodymyr Zelensky đă nhiều lần bày tỏ nguyện vọng được trao đổi với chủ tịch Tập Cận B́nh, nhưng chưa được đáp ứng. Ông Yurii Poita, lănh đạo Mạng Nghiên cứu Địa chính trị Mới, trụ sở tại Kiev, đánh giá một cuộc trao đổi như thế nếu diễn ra, đây chí ít cũng sẽ là một thắng lợi ngoại giao cho Kiev: « Đó cũng có thể là một dấu hiệu cho thấy Trung Quốc ít có khả năng viện trợ vũ khí thêm cho Nga ».
https://www.vietbf.com/forum/attachment.php?attac hmentid=2194048&stc=1&d=1679330941
H́nh trích từ video của kênh truyền h́nh Nga RU-24: Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh tới sân bay Vnukovo-2, Matxcơva, ngày 20/03/2023. AP
Hơn một năm Nga tiến hành « chiến dịch quân sự đặc biệt » xâm lược Ukraina và chưa biết khi nào cuộc chiến sẽ kết thúc, nhưng Trung Quốc vẫn duy tŕ lập trường « trung lập ». Một mặt, Bắc Kinh không lên án, không ủng hộ công khai cuộc chiến xâm lược, nhưng lại hậu thuẫn Nga mạnh mẽ về ngoại giao. Mặt khác, Trung Quốc nhấn mạnh đến việc tôn trọng toàn vẹn lănh thổ của nước khác, một cử chỉ mà đối với Ukraina có một « tầm quan trọng mang tính quyết định ».
Thế nhưng, thế cân bằng mong manh này của Trung Quốc có nguy cơ bị chao đảo trước những hoài nghi của phương Tây, đứng đầu là Mỹ, rằng Bắc Kinh đang xem xét khả năng cung cấp vũ khí sát thương cho Matxcơva theo như cáo buộc từ lănh đạo CIA Williram Burn trên kênh truyền h́nh CBS. Theo lời một quan chức cao cấp Ukraina xin ẩn danh với AFP, nếu Trung Quốc bắt đầu cung cấp các loại vũ khí, như Iran đang làm với việc cung cấp drone và tên lửa cho Nga, « đây sẽ là một vấn đề nghiêm trọng cho Kiev. »
Trước mắt, các giới chức Ukraina và nhiều nhà phân tích đánh giá ít có khả năng Trung Quốc sẽ viện trợ xe tăng, chiến đấu cơ, drone, hay dàn phóng tên lửa đa ṇng cho Nga trong ngắn hạn. Nhưng Dennis Wilder, một nhà nghiên cứu tại trường đại học Georgetown, khi trả lời trang mạng Radio Free Europe, không loại trừ khả năng Bắc Kinh cung cấp những loại vũ khí đạn dược cũ kỹ trong kho mà do Nga sản xuất. Chúng có thể được sử dụng và « chuyển giao một cách bí mật » qua ngả biên giới chung giữa hai nước, hoặc qua một trung gian thứ ba như Bắc Triều Tiên chẳng hạn.
Cũng theo ông Wilder, chỉ cần tháo tên nhăn xưởng sản xuất và thay chúng bằng tên hăng một nước khác, th́ « Hoa Kỳ khó thể t́m được chứng cớ rằng Trung Quốc đă có những hoạt động như thế ». Theo ông, không như với drone, việc cung cấp các loại đạn dược cũ kỹ như thế có lợi ở chổ là sẽ cung cấp cho Trung Quốc « một sự chối bỏ hợp lư » trước những cáo buộc hoạt động chuyển giao nào trong tương lai.
Về phần kế hoạch ḥa b́nh 12 điểm do Trung Quốc đề xướng, hầu hết giới quan sát đều có chung một nhận xét : Bản kế hoạch này là một ví dụ điển h́nh cho sự trung lập và thái độ mập mờ của Trung Quốc. Nhà nghiên cứu Temur Umarov, chuyên gia về quan hệ Nga – Trung thuộc Quỹ Quốc tế Carnegie v́ Ḥa b́nh, trên đài RFI nhận định, trong đề xuất này Trung Quốc thể hiện nhiều điểm mâu thuẫn, không có lập trường rơ ràng. « Một mặt, Bắc Kinh hậu thuẫn Matxcơva trong cuộc đối đầu toàn cầu chống phương Tây, mặt khác, Trung Quốc kêu gọi toàn vẹn lănh thổ của tất cả các quốc gia, bao gồm cả Ukraina », nhưng lại không kêu gọi Nga rút quân khỏi lănh thổ Ukraina.
Một quan điểm cũng được nhà phân tích chính trị người Ukraina, Nataliia Butyrska, chuyên về Đông Á, trả lời hăng tin Mỹ AP, đồng chia sẻ. Nữ chuyên gia này đánh giá « chuyến thăm Nga này của ông Tập Cận B́nh không phản ảnh nhiều mong muốn ḥa b́nh của Trung Quốc, mà Bắc Kinh chỉ muốn có một vai tṛ quan trọng trong bất kỳ giải pháp nào có thể đạt được sau xung đột ». Bắc Kinh thiếu khách quan khi không phân biệt được ai là bên gây hấn, ai là nạn nhân. Do vậy, theo quan điểm của bà, « Trung Quốc đang t́m cách đóng băng cuộc xung đột ».
Dẫu sao th́ Kiev cũng đánh giá « làm việc » với Trung Quốc là « cần thiết ». Từ tháng 8/2022, tổng thống Volodymyr Zelensky đă nhiều lần bày tỏ nguyện vọng được trao đổi với chủ tịch Tập Cận B́nh, nhưng chưa được đáp ứng. Ông Yurii Poita, lănh đạo Mạng Nghiên cứu Địa chính trị Mới, trụ sở tại Kiev, đánh giá một cuộc trao đổi như thế nếu diễn ra, đây chí ít cũng sẽ là một thắng lợi ngoại giao cho Kiev: « Đó cũng có thể là một dấu hiệu cho thấy Trung Quốc ít có khả năng viện trợ vũ khí thêm cho Nga ».