trungthuc
05-13-2023, 01:53
Tin về "Nước Mỹ sắp vỡ nợ" lan nhanh khắp thế giới như đám cháy rừng, làm dấy lên một nỗi lo lắng hợp lư. Nhưng hăy b́nh tĩnh mà suy nghĩ, cho dù nguy cơ nước Mỹ vỡ nợ là có thật, có điều nó sẽ không bao giờ xảy ra, nói một cách khác là nước Mỹ sẽ không bao giờ vỡ nợ. Tại sao lại như vậy?
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/05/GettyImages-1488659591.jpg
Tổng thống Joe Biden họp với giới lănh đạo Quốc hội (Mitch McConnell, Kevin McCarthy và Chuck Schumer tại pḥng Bầu Dục chiều ngày 9 tháng Năm 2023 để khai thông bế tắc về mức "trần nợ", nhằm tránh nguy cơ nước Mỹ sẽ vỡ nợ vào đầu tháng Sáu. Cuộc họp không đi đến kết quả nào và các bên sẽ họp lại vào tuần sau. (Ảnh: Anna Moneymaker/Getty Images)
Vỡ nợ, hay bị phá sản là khi người đi vay tiền không trả được tiền lời và tiền vốn cho những khoản đă vay. Chính phủ Mỹ thường chi tiêu nhiều tiền hơn số thu được vào ngân sách nên thường bị thâm hụt. Để bù vào khoản thâm hụt đó, chính phủ phải vay tiền bằng cách phát hành trái phiếu kho bạc, tức là Treasury Bond, gọi tắt là T-Bond. Người Mỹ và người ngoại quốc, đặc biệt là các ngân hàng quốc gia nước ngoài, bỏ tiền mua T-Bond, coi đó là cách đầu tư an toàn nhất, vừa được hưởng tiền lời, vừa bảo đảm không mất vốn v́ họ tin rằng nước Mỹ sẽ luôn luôn trả tiền vốn và tiền lời thật ṣng phẳng.
Hiện nước Mỹ mắc nợ khoảng 31,4 ngàn tỷ USD, tương đương 133% tổng sản lượng quốc gia (GDP) của Hoa Kỳ. Số nợ 31,4 ngàn tỷ USD này đă được Quốc hội duyệt, gọi là mức "trần nợ" (debt ceiling) hay "giới hạn nợ" (debt limit). Nếu chính phủ muốn vay thêm ngoài con số đó th́ phải được Quốc hội chấp thuận, gọi là "nâng mức trần nợ".
Bộ trưởng Bộ Tài chính Janet Yellen nhiều lần cho biết Mỹ đă đụng "mức trần nợ" vào ngày thứ Năm 19 tháng Giêng, 2023. Trong khi chờ Quốc hội xem xét nâng trần nợ, Bộ Tài chính đă áp dụng các "biện pháp đặc biệt" để vẫn có tiền chi dùng, nhưng chỉ có thể cầm cự cho đến hết tháng 5 này. Nếu đến thời điểm đó, mà giới phân tích kinh tế gọi là "X-date", Quốc hội chưa nâng "mức trần nợ" này th́ chính phủ Mỹ sẽ không có tiền trả cho người nắm quyền sở hữu trái phiếu, trả lương cho quân đội và người về hưu, bị coi là "vỡ nợ" hoặc "bị phá sản".
Trong một bức thư gửi ông Kevin McCarthy, Chủ tịch Hạ Viện mới đây, bà Yellen nói rằng, Quốc hội phải hành động tích cực trong việc nâng "mức trần nợ" v́ hậu quả sẽ gây sự tổn hại lớn đến vị thế lănh đạo toàn cầu và đặt ra câu hỏi về khả năng bảo vệ lợi ích quốc gia của Mỹ.
Nhưng cho đến nay Hạ viện do đảng Cộng ḥa chiếm đa số chưa đồng ư nâng "mức trần nợ", tức là chưa cho phép chính phủ của Tổng thống Joe Biden, đảng Dân chủ, phát hành thêm trái phiếu mới để có tiền chi trả cho các khoản nợ hiện hữu. Hạ viện do phía CH kiểm soát, lại đặt điều kiện, muốn nâng "mức trần nợ" th́ chính phủ phải cắt giảm chi tiêu; một dự luật được Hạ viện đưa ra cuối tháng trước đ̣i phải cắt giảm khoảng 4,500 tỷ USD chi tiêu ngân sách trong ṿng mười năm tới đây.
Trong khi đó, quan điểm của Tổng thống Biden và đảng Dân chủ là tách biệt vấn đề nâng "mức trần nợ" và giảm chi tiêu ngân sách thành hai vấn đề riêng rẽ: Trước mắt hăy nâng "mức trần nợ" để tránh một cuộc vỡ nợ mang tính thảm họa rồi sau đó hai bên sẽ ngồi thảo luận vấn đề cắt giảm chi tiêu trong ngân sách. Tổng thống Biden nhiều lần nói ông sẵn sàng đàm phán với Chủ tịch Hạ viện McCarthy của đảng Cộng ḥa về cắt giảm chi tiêu ngân sách của chính phủ nhưng không coi đó là một điều kiện cho việc nâng "mức trần nợ".
Hôm thứ Ba 9/5/2023, Tổng thống Biden đă mời bốn vị đúng đầu Thượng và Hạ viện, thuộc hai đảng, đến Ṭa Bạch Ốc để bàn bạc, t́m cách vượt qua sự bất đồng quan điểm, nhưng cuộc họp đă kết thúc mà không có kết quả như mong đợi. Các vị này sẽ tái họp lại lần nữa vào tuần sau, từ giờ cho đến lúc đó các phụ tá của hai bên sẽ tiếp tục bàn bạc, tháo gỡ những điểm bất đồng để có thể đạt được một thỏa thuận làm căn bản để cho Quốc hội thông qua một đạo luật mới về nâng "mức trần nợ".
Như vậy, nguy cơ mà Mỹ vỡ nợ không phải do nước Mỹ không có tiền trả nợ mà do bế tắc chính trị chung quanh vấn đề "mức trần nợ". Một khi bế tắc được khai thông, "mức trần nợ" được nâng lên th́ câu chuyện vỡ nợ sẽ trôi vào quá khứ như nó từng xảy ra nhiều lần trong quá khứ.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/05/GettyImages-1488669232.jpg
Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy và trưởng khối thiểu số Thượng viện Mitch McConnell bị báo chí truy vấn sau cuộc họp về "mức trần nợ" với Tổng thống Biden tại Ṭa Bạch Ốc chiều ngày 9 tháng Năm 2023. (Ảnh: Win McNamee/Getty Images)
Kinh nghiệm lịch sử cho thấy "mức trần nợ" của Hoa Kỳ sẽ được nâng lên gần như tự động mà không kèm theo bất cứ điều kiện ràng buộc nào khi Hạ viện và Ṭa Bạch ốc đều do cùng một đảng kiểm soát. Từ năm 1960 đến nay, Quốc hội Mỹ đă 78 lần ra luật nâng "mức trần nợ", trong đó có 49 lần nâng mức này dưới thời các Tổng thống Cộng ḥa và 29 lần dưới thời các Tổng thống Dân chủ. Thời cựu Tổng thống Donald Trump (2017-2020) chẳng hạn, Quốc hội Mỹ đă ba lần ra luật nâng "mức trần nợ", vào các năm 2017, 2018 và 2019 mà không có xảy ra vấn đề ǵ.
Ngược lại, nếu Hạ viện và Ṭa Bạch Ốc thuộc về hai đảng th́ vấn đề "mức trần nợ" sẽ biến thành công cụ chính trị để đảng này buộc đảng kia phải nhượng bộ một số yêu cầu của họ, dẫn đến những cuộc đối đầu gay gắt. T́nh h́nh đó đă xảy ra năm 2011 khi Tổng thống Barack Obama (Dân chủ) ngồi trong Ṭa Bạch ốc và Dân biểu John Boehner (Cộng ḥa) làm chủ tịch Hạ viện. Bây giờ nó lại tái diễn thành cuộc đối đầu giữa Tổng thống Joe Biden (Dân chủ) và Dân biểu Kevin McCarthy (Cộng ḥa).
Năm 2011, ông Obama đă nhượng bộ chỉ hai ngày trước thời hạn chót. Tuy lúc đó Mỹ tránh được vụ vỡ nợ lần đầu tiên nhưng giá cổ phiếu sụt giảm mạnh và dẫn đến việc lần đầu tiên Hoa Kỳ bị hạ cấp tín nhiệm tín dụng. Lần này, Chủ tịch Hạ viện McCarthy lại sử dụng thủ đoạn chính trị để "bắt bí" Tổng thống Biden, đe dọa sẽ để cho nước Mỹ vỡ nợ vào lúc nền kinh tế đang gặp khó khăn do lạm phát cao, bất ổn ngân hàng và chiến tranh ở Ukraine làm tăng nguy cơ suy thoái kinh tế. Nhưng cho đến nay, ông Biden chưa tỏ dấu hiệu sẽ nhượng bộ.
Đảng Dân chủ cũng chỉ ra rằng thẩm quyền vay nợ của chính phủ cần phải được nâng lên "vô điều kiện", v́ Quốc hội có bổn phận và trách nhiệm phải chi trả cho những khoản mà họ đă đồng ư phê duyệt trong các đạo luật. Trách nhiệm đó c̣n được quy định tại Điều 4 Tu Chính Án số 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ, được thông qua vào tháng Bảy năm 1868. Tu Chính Án số 14 có viết rằng, "Giá trị pháp lư của những khoản nợ công của Hoa Kỳ, được luật pháp bảo đảm… sẽ không bị nghi vấn nào cả".
Các chuyên gia pháp lư giải thích việc bảo đảm thanh toán nợ công đă được quy định trong Tu Chính Án số 14, có vay th́ phải trả, không thể để cho nước Mỹ vỡ nợ v́ bất cứ lư do ǵ. Và do vị trí pháp lư của Hiến pháp là tối thượng, cao hơn tất cả các đạo luật của Quốc hội nên đạo luật về "mức trần nợ" được ban hành năm 1917 không thể vượt qua trách nhiệm quy định trong Hiến pháp. Điều đó có nghĩa là chính phủ có thể tiếp tục phát hành trái phiếu vay nợ để thanh toán các khoản nợ hiện hành mà không cần phải được Quốc hội cho phép.
Tuy nhiên, hành động như vậy của chính phủ Biden sẽ dẫn đến những cuộc tranh tụng pháp lư kéo dài tại ṭa án, tại Tối cao Pháp viện hiện do phe bảo thủ nắm cán. Và đó là lư do ông Biden cho rằng, viện dẫn Tu Chính Án số 14 là con đường rủi ro, ông không loại trừ khả năng đó nhưng chỉ coi đó là giải pháp cuối cùng khi không c̣n cách nào khác để vượt qua sự chống đối của đảng Cộng ḥa và cứu nước Mỹ khỏi một vụ phá sản nhục nhă.
Kinh nghiệm lịch sử cũng cho thấy, sau những cuộc mặc cả căng thẳng, hai đảng sẽ phải thỏa thuận nâng "mức trần nợ" vào những ngày cuối cùng, giờ cuối trước X-day, để tránh một thảm họa tài chính cho nước Mỹ và thế giới. Hi vọng lần này cũng sẽ như vậy. Rốt cuộc, nguy cơ nước Mỹ bị vỡ nợ thật ra chỉ là một "con ngáo ộp", "một bóng ma" mà đảng Cộng ḥa muốn làm sống lại để mặc cả, để theo đuổi những mục tiêu chính trị, lợi dụng lúc Cộng ḥa đang chiếm đa số mong manh tại Hạ viện mà thôi.
Theo SGN
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/05/GettyImages-1488659591.jpg
Tổng thống Joe Biden họp với giới lănh đạo Quốc hội (Mitch McConnell, Kevin McCarthy và Chuck Schumer tại pḥng Bầu Dục chiều ngày 9 tháng Năm 2023 để khai thông bế tắc về mức "trần nợ", nhằm tránh nguy cơ nước Mỹ sẽ vỡ nợ vào đầu tháng Sáu. Cuộc họp không đi đến kết quả nào và các bên sẽ họp lại vào tuần sau. (Ảnh: Anna Moneymaker/Getty Images)
Vỡ nợ, hay bị phá sản là khi người đi vay tiền không trả được tiền lời và tiền vốn cho những khoản đă vay. Chính phủ Mỹ thường chi tiêu nhiều tiền hơn số thu được vào ngân sách nên thường bị thâm hụt. Để bù vào khoản thâm hụt đó, chính phủ phải vay tiền bằng cách phát hành trái phiếu kho bạc, tức là Treasury Bond, gọi tắt là T-Bond. Người Mỹ và người ngoại quốc, đặc biệt là các ngân hàng quốc gia nước ngoài, bỏ tiền mua T-Bond, coi đó là cách đầu tư an toàn nhất, vừa được hưởng tiền lời, vừa bảo đảm không mất vốn v́ họ tin rằng nước Mỹ sẽ luôn luôn trả tiền vốn và tiền lời thật ṣng phẳng.
Hiện nước Mỹ mắc nợ khoảng 31,4 ngàn tỷ USD, tương đương 133% tổng sản lượng quốc gia (GDP) của Hoa Kỳ. Số nợ 31,4 ngàn tỷ USD này đă được Quốc hội duyệt, gọi là mức "trần nợ" (debt ceiling) hay "giới hạn nợ" (debt limit). Nếu chính phủ muốn vay thêm ngoài con số đó th́ phải được Quốc hội chấp thuận, gọi là "nâng mức trần nợ".
Bộ trưởng Bộ Tài chính Janet Yellen nhiều lần cho biết Mỹ đă đụng "mức trần nợ" vào ngày thứ Năm 19 tháng Giêng, 2023. Trong khi chờ Quốc hội xem xét nâng trần nợ, Bộ Tài chính đă áp dụng các "biện pháp đặc biệt" để vẫn có tiền chi dùng, nhưng chỉ có thể cầm cự cho đến hết tháng 5 này. Nếu đến thời điểm đó, mà giới phân tích kinh tế gọi là "X-date", Quốc hội chưa nâng "mức trần nợ" này th́ chính phủ Mỹ sẽ không có tiền trả cho người nắm quyền sở hữu trái phiếu, trả lương cho quân đội và người về hưu, bị coi là "vỡ nợ" hoặc "bị phá sản".
Trong một bức thư gửi ông Kevin McCarthy, Chủ tịch Hạ Viện mới đây, bà Yellen nói rằng, Quốc hội phải hành động tích cực trong việc nâng "mức trần nợ" v́ hậu quả sẽ gây sự tổn hại lớn đến vị thế lănh đạo toàn cầu và đặt ra câu hỏi về khả năng bảo vệ lợi ích quốc gia của Mỹ.
Nhưng cho đến nay Hạ viện do đảng Cộng ḥa chiếm đa số chưa đồng ư nâng "mức trần nợ", tức là chưa cho phép chính phủ của Tổng thống Joe Biden, đảng Dân chủ, phát hành thêm trái phiếu mới để có tiền chi trả cho các khoản nợ hiện hữu. Hạ viện do phía CH kiểm soát, lại đặt điều kiện, muốn nâng "mức trần nợ" th́ chính phủ phải cắt giảm chi tiêu; một dự luật được Hạ viện đưa ra cuối tháng trước đ̣i phải cắt giảm khoảng 4,500 tỷ USD chi tiêu ngân sách trong ṿng mười năm tới đây.
Trong khi đó, quan điểm của Tổng thống Biden và đảng Dân chủ là tách biệt vấn đề nâng "mức trần nợ" và giảm chi tiêu ngân sách thành hai vấn đề riêng rẽ: Trước mắt hăy nâng "mức trần nợ" để tránh một cuộc vỡ nợ mang tính thảm họa rồi sau đó hai bên sẽ ngồi thảo luận vấn đề cắt giảm chi tiêu trong ngân sách. Tổng thống Biden nhiều lần nói ông sẵn sàng đàm phán với Chủ tịch Hạ viện McCarthy của đảng Cộng ḥa về cắt giảm chi tiêu ngân sách của chính phủ nhưng không coi đó là một điều kiện cho việc nâng "mức trần nợ".
Hôm thứ Ba 9/5/2023, Tổng thống Biden đă mời bốn vị đúng đầu Thượng và Hạ viện, thuộc hai đảng, đến Ṭa Bạch Ốc để bàn bạc, t́m cách vượt qua sự bất đồng quan điểm, nhưng cuộc họp đă kết thúc mà không có kết quả như mong đợi. Các vị này sẽ tái họp lại lần nữa vào tuần sau, từ giờ cho đến lúc đó các phụ tá của hai bên sẽ tiếp tục bàn bạc, tháo gỡ những điểm bất đồng để có thể đạt được một thỏa thuận làm căn bản để cho Quốc hội thông qua một đạo luật mới về nâng "mức trần nợ".
Như vậy, nguy cơ mà Mỹ vỡ nợ không phải do nước Mỹ không có tiền trả nợ mà do bế tắc chính trị chung quanh vấn đề "mức trần nợ". Một khi bế tắc được khai thông, "mức trần nợ" được nâng lên th́ câu chuyện vỡ nợ sẽ trôi vào quá khứ như nó từng xảy ra nhiều lần trong quá khứ.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/05/GettyImages-1488669232.jpg
Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy và trưởng khối thiểu số Thượng viện Mitch McConnell bị báo chí truy vấn sau cuộc họp về "mức trần nợ" với Tổng thống Biden tại Ṭa Bạch Ốc chiều ngày 9 tháng Năm 2023. (Ảnh: Win McNamee/Getty Images)
Kinh nghiệm lịch sử cho thấy "mức trần nợ" của Hoa Kỳ sẽ được nâng lên gần như tự động mà không kèm theo bất cứ điều kiện ràng buộc nào khi Hạ viện và Ṭa Bạch ốc đều do cùng một đảng kiểm soát. Từ năm 1960 đến nay, Quốc hội Mỹ đă 78 lần ra luật nâng "mức trần nợ", trong đó có 49 lần nâng mức này dưới thời các Tổng thống Cộng ḥa và 29 lần dưới thời các Tổng thống Dân chủ. Thời cựu Tổng thống Donald Trump (2017-2020) chẳng hạn, Quốc hội Mỹ đă ba lần ra luật nâng "mức trần nợ", vào các năm 2017, 2018 và 2019 mà không có xảy ra vấn đề ǵ.
Ngược lại, nếu Hạ viện và Ṭa Bạch Ốc thuộc về hai đảng th́ vấn đề "mức trần nợ" sẽ biến thành công cụ chính trị để đảng này buộc đảng kia phải nhượng bộ một số yêu cầu của họ, dẫn đến những cuộc đối đầu gay gắt. T́nh h́nh đó đă xảy ra năm 2011 khi Tổng thống Barack Obama (Dân chủ) ngồi trong Ṭa Bạch ốc và Dân biểu John Boehner (Cộng ḥa) làm chủ tịch Hạ viện. Bây giờ nó lại tái diễn thành cuộc đối đầu giữa Tổng thống Joe Biden (Dân chủ) và Dân biểu Kevin McCarthy (Cộng ḥa).
Năm 2011, ông Obama đă nhượng bộ chỉ hai ngày trước thời hạn chót. Tuy lúc đó Mỹ tránh được vụ vỡ nợ lần đầu tiên nhưng giá cổ phiếu sụt giảm mạnh và dẫn đến việc lần đầu tiên Hoa Kỳ bị hạ cấp tín nhiệm tín dụng. Lần này, Chủ tịch Hạ viện McCarthy lại sử dụng thủ đoạn chính trị để "bắt bí" Tổng thống Biden, đe dọa sẽ để cho nước Mỹ vỡ nợ vào lúc nền kinh tế đang gặp khó khăn do lạm phát cao, bất ổn ngân hàng và chiến tranh ở Ukraine làm tăng nguy cơ suy thoái kinh tế. Nhưng cho đến nay, ông Biden chưa tỏ dấu hiệu sẽ nhượng bộ.
Đảng Dân chủ cũng chỉ ra rằng thẩm quyền vay nợ của chính phủ cần phải được nâng lên "vô điều kiện", v́ Quốc hội có bổn phận và trách nhiệm phải chi trả cho những khoản mà họ đă đồng ư phê duyệt trong các đạo luật. Trách nhiệm đó c̣n được quy định tại Điều 4 Tu Chính Án số 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ, được thông qua vào tháng Bảy năm 1868. Tu Chính Án số 14 có viết rằng, "Giá trị pháp lư của những khoản nợ công của Hoa Kỳ, được luật pháp bảo đảm… sẽ không bị nghi vấn nào cả".
Các chuyên gia pháp lư giải thích việc bảo đảm thanh toán nợ công đă được quy định trong Tu Chính Án số 14, có vay th́ phải trả, không thể để cho nước Mỹ vỡ nợ v́ bất cứ lư do ǵ. Và do vị trí pháp lư của Hiến pháp là tối thượng, cao hơn tất cả các đạo luật của Quốc hội nên đạo luật về "mức trần nợ" được ban hành năm 1917 không thể vượt qua trách nhiệm quy định trong Hiến pháp. Điều đó có nghĩa là chính phủ có thể tiếp tục phát hành trái phiếu vay nợ để thanh toán các khoản nợ hiện hành mà không cần phải được Quốc hội cho phép.
Tuy nhiên, hành động như vậy của chính phủ Biden sẽ dẫn đến những cuộc tranh tụng pháp lư kéo dài tại ṭa án, tại Tối cao Pháp viện hiện do phe bảo thủ nắm cán. Và đó là lư do ông Biden cho rằng, viện dẫn Tu Chính Án số 14 là con đường rủi ro, ông không loại trừ khả năng đó nhưng chỉ coi đó là giải pháp cuối cùng khi không c̣n cách nào khác để vượt qua sự chống đối của đảng Cộng ḥa và cứu nước Mỹ khỏi một vụ phá sản nhục nhă.
Kinh nghiệm lịch sử cũng cho thấy, sau những cuộc mặc cả căng thẳng, hai đảng sẽ phải thỏa thuận nâng "mức trần nợ" vào những ngày cuối cùng, giờ cuối trước X-day, để tránh một thảm họa tài chính cho nước Mỹ và thế giới. Hi vọng lần này cũng sẽ như vậy. Rốt cuộc, nguy cơ nước Mỹ bị vỡ nợ thật ra chỉ là một "con ngáo ộp", "một bóng ma" mà đảng Cộng ḥa muốn làm sống lại để mặc cả, để theo đuổi những mục tiêu chính trị, lợi dụng lúc Cộng ḥa đang chiếm đa số mong manh tại Hạ viện mà thôi.
Theo SGN