Gibbs
05-15-2023, 16:33
https://www.intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=2219266&stc=1&d=1684168398
Chiếc đồng hồ đeo tay từng thuộc sở hữu của vị hoàng đế Trung Quốc cuối cùng, Ái Tân Giác La Phổ Nghi, dự kiến sẽ thu về hơn 3 triệu USD khi đưa ra bán đấu giá ở Hong Kong trong tháng này 23/5.
Mức định giá hấp dẫn một phần là do chiếc đồng hồ Patek Philippe Reference 96 Quantieme Lune là một trong tám chiếc đồng hồ được biết là c̣n tồn tại - theo CNN.
Nhưng theo nhà đấu giá Phillips, mức giá ước tính bảy con số cũng là do lịch sử đáng chú ư của nó - chiếc đồng hồ 86 năm tuổi đă gắn bó với vua Phổ Nghi suốt 5 năm khi ông bị Hồng quân Liên Xô bắt giữ và giam cầm trong trại tù binh ở Siberia.
Chiếc đồng hồ có vỏ bằng bạch kim, đường kính 3 cm, mặt số Arab, kim màu vàng hồng, có chức năng mô phỏng chu kỳ mặt trăng hàng tháng (moonphase - giúp chỉ ra ngày trăng tṛn, trăng khuyết hay ngày nào không có trăng).
Một số chức năng bên trong của đồng hồ có từ năm 1929, mặc dù nhà sản xuất đồng hồ Thụy Sĩ Patek Philippe măi đến năm 1937 mới bán mẫu này.
Chưa rơ vua Phổ Nghi có chiếc đồng hồ bằng cách nào, mặc dù hồ sơ cho thấy, ban đầu nó được bán ở một cửa hàng sang trọng tại Paris, Pháp.
Nhà đấu giá Phillips nói thêm rằng, các tài liệu lịch sử chứng minh cựu hoàng đă mang đồng hồ đến một trại tù của Liên Xô ở Khabarovsk. Sau đó, ông tặng nó cho Georgy Permyakov - gia sư và phiên dịch tiếng Nga cho ông trong thời gian ông bị giam giữ.
Theo nhà đấu giá Phillips, Phổ Nghi đă tặng chiếc đồng hồ cho Permyakov vào năm 1950, ngay trước khi cựu hoàng trở về Trung Quốc.
Permyakov đă giữ chiếc đồng hồ cho đến khi ông qua đời vào năm 2005, sau đó nó được chuyển cho những người thừa kế của ông trước khi được giao cho nhà đấu giá Phillips vào năm 2019.
Chiếc đồng hồ đă được trưng bày ở New York (Mỹ), Singapore, London (Anh) và Đài Bắc (Đài Loan, Trung Quốc) và sẽ tiếp tục đến Geneva (Thụy Sĩ) trước khi quay trở lại Hong Kong (Trung Quốc), nơi nó sẽ được bán đấu giá tại trụ sở châu Á mới của nhà đấu giá Phillips vào ngày 23.5.
Chiếc đồng hồ được bán đấu giá cùng với một số vật dụng cá nhân khác của vua Phổ Nghi, trong đó có 15 bức tranh màu nước, một chiếc quạt giấy màu đỏ cũng được tặng cho Permyakov, có khắc một bài thơ của cựu hoàng, một cuốn sổ ghi chép những suy tư của hoàng đế và ấn bản Luận ngữ của Khổng Tử.
*****
Cái đồng hồ hơn 85 tuổi này đáng giá bao nhiêu? Có lẽ vài ngàn đôla?
Hăng sản xuất là Patek Philippe. Thời điểm sản xuất là năm 1937. Đồng hồ có đường kính chỉ chừng 30 mm, tiêu biểu thời đó. Ba thông tin đó cho biết giá của đồng hồ phải trên 5000 USD.
Nhưng một thông tin quan trọng khác là chủ nhân. Người đeo cái đồng hồ này là vua Phổ Nghi (1906 - 1967), vị vua sau cùng của Trung Hoa. Ông lên ngôi năm 1908 (lúc mới 2 tuổi).
Chiếc đồng hồ hiếm hoi
Câu chuyện đằng sau cái đồng hồ mới thú vị. Năm 1945 (Thế chiến II) ông bị bọn Hồng quân của Liên Xô bắt giam ở Siberia. Trong thời gian bị giam tù ông quen thân với viên thông ngôn người Nga, và năm 1950 ông tặng viên thông ngôn cái đồng hồ. Sau khi viên thông ngôn qua đời, gia đ́nh ông đem cái đồng hồ đi đấu giá.
Trong thời gian trị v́, vua Phổ Nghi muốn có một cái đồng hồ để giữ giờ, và thế là các cận thần phải t́m mua bên Thuỵ Sĩ. Hăng Patek Philippe được chọn chế tạo cái đồng hồ cho vua. Theo một nguồn tin, Patek Philippe đă phải bỏ ra 3 năm để nghiên cứu và sản xuất cái đồng hồ cho Phổ Nghi. Người đứng đằng sau 'dự án' này là nghệ nhân Victorin Piguet và Antoine Gerlach. Victorin Piguet là một trong những người làm đồng hồ nổi tiếng trong lịch sử. Xin nói thêm rằng Victorin Piguet không liên quan ǵ với hăng làm đồng hồ Audemars Piguet.
Kết quả là cái đồng hồ như thấy trong h́nh. Những đồng hồ mắc tiền thường phức tạp, như mặt đồng hồ thường là Calatrava (loại này chỉ dùng cho dây da, chứ không kim loại được). Đồng hồ có h́nh mặt trăng, có ngày. Chất liệu chánh của đồng hồ là bạch kim, một kim loại thuộc hàng mắc nhứt thời đó. Cái máy đằng sau đồng hồ là do Victorin Piguet thiết kế và có tên là "Reference 96". Patek Philippe cho biết họ chỉ làm 7 chiếc đồng hồ với cái máy này. Điều đáng nói là những tính năng phức tạp đó phải 'nén' trong một cái case chỉ 30 mm đường kính, chứng tỏ các nghệ nhân phải rất tuyệt vời. Chiếc đồng hồ được giao cho vua Phổ Nghi vào tháng 10 năm 1937.
Tính đến nay, chiếc đồng hồ này đă 86 tuổi tuổi. Dù đă 86 năm qua, chiếc đồng hồ này chưa được bảo dưỡng! Những vết trầy xước trên đồng hồ là do vua Phổ Nghi nhờ một người hầu cạo lớp sơn bạc trên mặt số để xem nó có thật làm từ bạch kim! Xem ra ông vua này cũng không tin ḿnh đeo đồng hồ xịn. Như nói trên, chiếc đồng hồ này chỉ 'đi' với dây da. Và, chiếc dây da trong h́nh là nguyên bản của 85 năm trước, không hề thay thế.
Vậy chiếc đồng hồ trị giá bao nhiêu? Theo nhà đấu giá ở Hồng Kông nó sẽ có giá trên 3 triệu USD. Ngày đấu giá là 23/5 này.
Qui luật gắn bó
Cái giá của chiếc đồng hồ nói lên một qui luật mà Albert-László Barabási, tác giả cuốn sách "The Formula", mô tả là "Preferential Attachment", tạm hiểu là Qui luật gắn bó. Trong dịch tễ học người ta gọi là Matthew Effect hay Hiệu ứng Matthew.
Qui luật này có thể mô tả đơn giản là người giàu càng giàu hơn. Nếu bạn đă là người nổi tiếng, th́ bạn có thể sẽ dễ thành công hơn trong tương lai, nhưng nếu bạn chưa nổi tiếng, bạn nên liên kết và làm quen với những người danh tiếng th́ xác suất thành công sẽ cao.
Nếu bạn là ca sĩ chưa nổi tiếng, th́ bạn nên ca chung với các danh ca vài bài th́ sau đó bạn sẽ ... ok. Tương tự, nếu bạn là nhà khoa học chưa thành danh, bạn nên đầu quân hay làm nghiên cứu chung với một người thành danh, th́ tương lai bạn sẽ ... ok. (Đó chính là lí do tại sao khi đọc lí lịch khoa học, người ta xem qua những địa chỉ mà đương sự đă làm qua).
Nói theo tiếng Việt ḿnh cho dễ hiểu là: 'Gần mực th́ đen, gần đèn th́ sáng'.
Qui luật 'Gần đèn ...' cũng có vẻ đúng trong thị trường. Năm 2017, cái đồng hồ hiệu Rolex 6062 của vua Bảo Đại có giá thị trường không quá 50,000 USD, nhưng khi người ta biết chủ nhân của nó là một ông vua, nên khi ra sàn đấu giá nó có giá trị hơn 5 triệu USD!
Bức tranh nổi tiếng Christ (Chúa Jesus) được bán với giá 450 triệu USD. Nhưng lần bán trước đó vào năm 2005, bức tranh đó trị giá chỉ ... 10,000 USD. Điều ǵ giải thích cho sự gia tăng giá trị của bức tranh? Trước đó và cho đến năm 2005, người ta nghĩ rằng tác giả của bức tranh là học tṛ của danh hoạ Leonardo da Vinci, thế nhưng sau này th́ qua đánh giá khoa học người ta mới biết tác giả là Leonardo da Vinci. Đó chính là lí do giải thích tại sao bức tranh có giá trị cao như thế.
Quay lại chiếc đồng hồ của vua Phổ Nghi, nếu xem xét chất liệu và tính năng th́ chiếc đồng hồ này, dù là hiếm, khó có thể lên đến con số 10000 USD. Thế nhưng trong thực tế người ta ḱ vọng rằng nó sẽ có giá trên 3 triệu USD. Rất có thể giá sau cùng là hơn con số đó, v́ người Tàu cũng đâu muốn một bảo vật như thế này về tay người nước ngoài. Các 'đại gia' Tàu thừa khả năng mua chiếc đồng hồ gấp 10 lần con số này.
Tóm lại, nhân câu chuyện chiếc đồng hồ của vua Phổ Nghi, tôi muốn ôn lại câu thành ngữ 'Gần đèn th́ sáng' cho vui. Chiếc đồng hồ đó nếu do một 'dân đen' như chúng ta đeo th́ chắc nó chẳng đáng bao nhiêu tiền, nhưng v́ nó gần chỗ sáng quá nên cái giá nó cũng tăng theo.
Nguyễn Tuấn
Chiếc đồng hồ đeo tay từng thuộc sở hữu của vị hoàng đế Trung Quốc cuối cùng, Ái Tân Giác La Phổ Nghi, dự kiến sẽ thu về hơn 3 triệu USD khi đưa ra bán đấu giá ở Hong Kong trong tháng này 23/5.
Mức định giá hấp dẫn một phần là do chiếc đồng hồ Patek Philippe Reference 96 Quantieme Lune là một trong tám chiếc đồng hồ được biết là c̣n tồn tại - theo CNN.
Nhưng theo nhà đấu giá Phillips, mức giá ước tính bảy con số cũng là do lịch sử đáng chú ư của nó - chiếc đồng hồ 86 năm tuổi đă gắn bó với vua Phổ Nghi suốt 5 năm khi ông bị Hồng quân Liên Xô bắt giữ và giam cầm trong trại tù binh ở Siberia.
Chiếc đồng hồ có vỏ bằng bạch kim, đường kính 3 cm, mặt số Arab, kim màu vàng hồng, có chức năng mô phỏng chu kỳ mặt trăng hàng tháng (moonphase - giúp chỉ ra ngày trăng tṛn, trăng khuyết hay ngày nào không có trăng).
Một số chức năng bên trong của đồng hồ có từ năm 1929, mặc dù nhà sản xuất đồng hồ Thụy Sĩ Patek Philippe măi đến năm 1937 mới bán mẫu này.
Chưa rơ vua Phổ Nghi có chiếc đồng hồ bằng cách nào, mặc dù hồ sơ cho thấy, ban đầu nó được bán ở một cửa hàng sang trọng tại Paris, Pháp.
Nhà đấu giá Phillips nói thêm rằng, các tài liệu lịch sử chứng minh cựu hoàng đă mang đồng hồ đến một trại tù của Liên Xô ở Khabarovsk. Sau đó, ông tặng nó cho Georgy Permyakov - gia sư và phiên dịch tiếng Nga cho ông trong thời gian ông bị giam giữ.
Theo nhà đấu giá Phillips, Phổ Nghi đă tặng chiếc đồng hồ cho Permyakov vào năm 1950, ngay trước khi cựu hoàng trở về Trung Quốc.
Permyakov đă giữ chiếc đồng hồ cho đến khi ông qua đời vào năm 2005, sau đó nó được chuyển cho những người thừa kế của ông trước khi được giao cho nhà đấu giá Phillips vào năm 2019.
Chiếc đồng hồ đă được trưng bày ở New York (Mỹ), Singapore, London (Anh) và Đài Bắc (Đài Loan, Trung Quốc) và sẽ tiếp tục đến Geneva (Thụy Sĩ) trước khi quay trở lại Hong Kong (Trung Quốc), nơi nó sẽ được bán đấu giá tại trụ sở châu Á mới của nhà đấu giá Phillips vào ngày 23.5.
Chiếc đồng hồ được bán đấu giá cùng với một số vật dụng cá nhân khác của vua Phổ Nghi, trong đó có 15 bức tranh màu nước, một chiếc quạt giấy màu đỏ cũng được tặng cho Permyakov, có khắc một bài thơ của cựu hoàng, một cuốn sổ ghi chép những suy tư của hoàng đế và ấn bản Luận ngữ của Khổng Tử.
*****
Cái đồng hồ hơn 85 tuổi này đáng giá bao nhiêu? Có lẽ vài ngàn đôla?
Hăng sản xuất là Patek Philippe. Thời điểm sản xuất là năm 1937. Đồng hồ có đường kính chỉ chừng 30 mm, tiêu biểu thời đó. Ba thông tin đó cho biết giá của đồng hồ phải trên 5000 USD.
Nhưng một thông tin quan trọng khác là chủ nhân. Người đeo cái đồng hồ này là vua Phổ Nghi (1906 - 1967), vị vua sau cùng của Trung Hoa. Ông lên ngôi năm 1908 (lúc mới 2 tuổi).
Chiếc đồng hồ hiếm hoi
Câu chuyện đằng sau cái đồng hồ mới thú vị. Năm 1945 (Thế chiến II) ông bị bọn Hồng quân của Liên Xô bắt giam ở Siberia. Trong thời gian bị giam tù ông quen thân với viên thông ngôn người Nga, và năm 1950 ông tặng viên thông ngôn cái đồng hồ. Sau khi viên thông ngôn qua đời, gia đ́nh ông đem cái đồng hồ đi đấu giá.
Trong thời gian trị v́, vua Phổ Nghi muốn có một cái đồng hồ để giữ giờ, và thế là các cận thần phải t́m mua bên Thuỵ Sĩ. Hăng Patek Philippe được chọn chế tạo cái đồng hồ cho vua. Theo một nguồn tin, Patek Philippe đă phải bỏ ra 3 năm để nghiên cứu và sản xuất cái đồng hồ cho Phổ Nghi. Người đứng đằng sau 'dự án' này là nghệ nhân Victorin Piguet và Antoine Gerlach. Victorin Piguet là một trong những người làm đồng hồ nổi tiếng trong lịch sử. Xin nói thêm rằng Victorin Piguet không liên quan ǵ với hăng làm đồng hồ Audemars Piguet.
Kết quả là cái đồng hồ như thấy trong h́nh. Những đồng hồ mắc tiền thường phức tạp, như mặt đồng hồ thường là Calatrava (loại này chỉ dùng cho dây da, chứ không kim loại được). Đồng hồ có h́nh mặt trăng, có ngày. Chất liệu chánh của đồng hồ là bạch kim, một kim loại thuộc hàng mắc nhứt thời đó. Cái máy đằng sau đồng hồ là do Victorin Piguet thiết kế và có tên là "Reference 96". Patek Philippe cho biết họ chỉ làm 7 chiếc đồng hồ với cái máy này. Điều đáng nói là những tính năng phức tạp đó phải 'nén' trong một cái case chỉ 30 mm đường kính, chứng tỏ các nghệ nhân phải rất tuyệt vời. Chiếc đồng hồ được giao cho vua Phổ Nghi vào tháng 10 năm 1937.
Tính đến nay, chiếc đồng hồ này đă 86 tuổi tuổi. Dù đă 86 năm qua, chiếc đồng hồ này chưa được bảo dưỡng! Những vết trầy xước trên đồng hồ là do vua Phổ Nghi nhờ một người hầu cạo lớp sơn bạc trên mặt số để xem nó có thật làm từ bạch kim! Xem ra ông vua này cũng không tin ḿnh đeo đồng hồ xịn. Như nói trên, chiếc đồng hồ này chỉ 'đi' với dây da. Và, chiếc dây da trong h́nh là nguyên bản của 85 năm trước, không hề thay thế.
Vậy chiếc đồng hồ trị giá bao nhiêu? Theo nhà đấu giá ở Hồng Kông nó sẽ có giá trên 3 triệu USD. Ngày đấu giá là 23/5 này.
Qui luật gắn bó
Cái giá của chiếc đồng hồ nói lên một qui luật mà Albert-László Barabási, tác giả cuốn sách "The Formula", mô tả là "Preferential Attachment", tạm hiểu là Qui luật gắn bó. Trong dịch tễ học người ta gọi là Matthew Effect hay Hiệu ứng Matthew.
Qui luật này có thể mô tả đơn giản là người giàu càng giàu hơn. Nếu bạn đă là người nổi tiếng, th́ bạn có thể sẽ dễ thành công hơn trong tương lai, nhưng nếu bạn chưa nổi tiếng, bạn nên liên kết và làm quen với những người danh tiếng th́ xác suất thành công sẽ cao.
Nếu bạn là ca sĩ chưa nổi tiếng, th́ bạn nên ca chung với các danh ca vài bài th́ sau đó bạn sẽ ... ok. Tương tự, nếu bạn là nhà khoa học chưa thành danh, bạn nên đầu quân hay làm nghiên cứu chung với một người thành danh, th́ tương lai bạn sẽ ... ok. (Đó chính là lí do tại sao khi đọc lí lịch khoa học, người ta xem qua những địa chỉ mà đương sự đă làm qua).
Nói theo tiếng Việt ḿnh cho dễ hiểu là: 'Gần mực th́ đen, gần đèn th́ sáng'.
Qui luật 'Gần đèn ...' cũng có vẻ đúng trong thị trường. Năm 2017, cái đồng hồ hiệu Rolex 6062 của vua Bảo Đại có giá thị trường không quá 50,000 USD, nhưng khi người ta biết chủ nhân của nó là một ông vua, nên khi ra sàn đấu giá nó có giá trị hơn 5 triệu USD!
Bức tranh nổi tiếng Christ (Chúa Jesus) được bán với giá 450 triệu USD. Nhưng lần bán trước đó vào năm 2005, bức tranh đó trị giá chỉ ... 10,000 USD. Điều ǵ giải thích cho sự gia tăng giá trị của bức tranh? Trước đó và cho đến năm 2005, người ta nghĩ rằng tác giả của bức tranh là học tṛ của danh hoạ Leonardo da Vinci, thế nhưng sau này th́ qua đánh giá khoa học người ta mới biết tác giả là Leonardo da Vinci. Đó chính là lí do giải thích tại sao bức tranh có giá trị cao như thế.
Quay lại chiếc đồng hồ của vua Phổ Nghi, nếu xem xét chất liệu và tính năng th́ chiếc đồng hồ này, dù là hiếm, khó có thể lên đến con số 10000 USD. Thế nhưng trong thực tế người ta ḱ vọng rằng nó sẽ có giá trên 3 triệu USD. Rất có thể giá sau cùng là hơn con số đó, v́ người Tàu cũng đâu muốn một bảo vật như thế này về tay người nước ngoài. Các 'đại gia' Tàu thừa khả năng mua chiếc đồng hồ gấp 10 lần con số này.
Tóm lại, nhân câu chuyện chiếc đồng hồ của vua Phổ Nghi, tôi muốn ôn lại câu thành ngữ 'Gần đèn th́ sáng' cho vui. Chiếc đồng hồ đó nếu do một 'dân đen' như chúng ta đeo th́ chắc nó chẳng đáng bao nhiêu tiền, nhưng v́ nó gần chỗ sáng quá nên cái giá nó cũng tăng theo.
Nguyễn Tuấn