pizza
07-17-2023, 00:15
Sốc khi con bước vào 'tuổi nổi loạn'. Khi thấy con gái về nhà với mái tóc cắt ngắn, nửa đỏ nửa vàng, mái cắt trọc, "cơn điên" của Bích Thùy bùng lên nhưng chị cố hít thở sâu để ḱm chế.
Đă hàng trăm lần kể từ khi Thu Trang bước vào tuổi dậy th́, chị Bích Thùy (43 tuổi, ở Hà Nội) phải nén cơn giận như thế. "Nếu trước đây chỉ lư sự th́ bây giờ nói ǵ con cũng chống đối, thậm chí như muốn chọc cho tôi tức điên lên", chị kể.
Bắt đầu từ 13 tuổi, Thu Trang, con gái chị bỗng trở nên lầm ĺ, khó bảo. Cô bé chê quần áo mẹ mua, đ̣i tự mua đồ theo ư ḿnh. Người mẹ nghĩ con có gu riêng nên đồng ư cho chọn. Nhưng đồ Trang mua khi th́ rộng thùng th́nh, lúc lại là đồ hai dây, bó sát người. Cô bé c̣n xỏ khuyên tai, khuyên mũi, xăm h́nh và đỉnh điểm là cắt phéng mái tóc dài đen mượt thành kiểu tóc tomboy, nhuộm nửa đỏ, nửa vàng.
"Con làm thế này mẹ làm sao nói học sinh của mẹ được?", người mẹ là giáo viên trách con. "Thế th́ mẹ đừng bảo với họ con là con mẹ nữa hoặc bỏ nghề đi", cô bé đáp.
Mặc mẹ dọa, mắng, hay dỗ dành, Thu Trang nhất định không tháo khuyên mũi, nhuộm lại tóc. Cô bé cũng không thích tâm sự với bố mẹ như trước, trách người lớn vô lư khi cấm đoán ḿnh làm theo sở thích.
Chia sẻ của chị Bích Thùy trên cộng đồng các phụ huynh có con ở tuổi teen nhận được rất nhiều chia sẻ đồng cảm. Khảo sát của VnExpress với gần 300 độc giả, 75% cho biết đang rơi vào t́nh cảnh sốc, hụt hẫng khi con bước vào tuổi dậy th́.
"Các nhà tâm lư học thời trung cổ c̣n gọi đây là giai đoạn lột xác mạnh mẽ nhất của con người, chuyển tiếp để trở thành người lớn", bà Lệ Thủy, chuyên gia giáo dục kỹ năng, Trung tâm phát triển kỹ năng thanh thiếu nhi, báo Thiếu niên tiền phong và Nhi đồng nói. Giai đoạn được nhiều người gọi là "tuổi nổi loạn", trẻ sẽ thay đổi cả về tâm sinh lư. Nếu cha mẹ chưa sẵn sàng đồng hành cùng con, chưa bổ trợ kiến thức cho ḿnh và cả cho con th́ "bố mẹ sốc và con cùng sốc".
Chị Ngọc Ngân, 38 tuổi, ở TP HCM cho biết đang trong thời kỳ cảm thấy "vô cùng tuyệt vọng" v́ con trai 14 tuổi. Cậu bé Minh Tùng từ học sinh thuộc top 10 của lớp xuống đứng nhóm chót bảng, chỉ thích tụ tập với các bạn ở quán bida, hút shisha, thậm chí xem phim 18+ trong lớp.
T́nh trạng trên xảy ra từ cuối năm ngoái, cô giáo chủ nhiệm đă nhiều lần báo về gia đ́nh. Nhưng bố mẹ dùng mọi biện pháp, từ cắt tiền sinh hoạt phí, kiểm soát giờ giấc vẫn chỉ khiến cậu cáu kỉnh, lầm ĺ hơn. Minh Tùng viết trong nhật kư rằng rất ghét mẹ, ghét bố, nghĩ ḿnh là cái gai trong mắt bố mẹ, muốn nhanh lớn để rời khỏi ngôi nhà như nhà tù. Cậu cố t́nh mở nhật kư để mẹ đọc được, như một cách thách thức. "Tôi như nuôi một đứa con khác, thực sự không biết phải làm thế nào", chị Ngân nói.
Khi chia sẻ với chuyên gia tâm lư học đường, Minh Tùng thừa nhận hút shisha, xem phim 18+ là không đúng. "Nhưng các bạn của con đều như vậy. Nếu không giống các bạn hoặc gây ấn tượng hơn sẽ bị chê cười", cậu bé nói.
Chuyên gia tâm lư trẻ em Hồng Hương (Hội bảo vệ quyền trẻ em) cho rằng trong giai đoạn dậy th́, trẻ đôi khi không điều chỉnh được ḿnh. "Có bạn thấy ḿnh thay đổi nhưng không biết cách kiểm soát những thay đổi đó. Các bạn biết ḿnh sai, tự hứa sẽ thay đổi, nhưng ngày mai, nếu bố mẹ làm bạn khó chịu, bạn sẽ lại cáu", bà Hương nói. Ở tuổi này, cái tôi lớn, trẻ luôn sợ ḿnh bị quên lăng nên đi t́m sự tự hào, khẳng định bản thân. V́ vậy, nếu cha mẹ cấm đoán, phê b́nh, so sánh con càng khiến trẻ nổi loạn.
Chị Ngọc Ngân nói từng t́m hiểu về giai đoạn phát triển này trước khi con bước vào tuổi dậy th́ nhưng thực tế vẫn khiến chị bất ngờ. "Lư thuyết và thực tiễn khác xa nhau. Làm thế nào hiểu được con khi mà nó không cho ḿnh cơ hội hiểu, cứ làm ḿnh điên tiết lên", chị nói.
Trong 300 độc giả tham gia khảo sát của VnExpress, 25% cho biết con vẫn ngoan, không có biểu hiện nổi loạn trong giai đoạn dậy th́. Thạc sĩ tâm lư Hồng Hương cho rằng những trường hợp như vậy v́ được bố mẹ gần gũi, kịp thời định hướng. "Một số nghiên cứu chứng minh cha mẹ đồng hành, giải đáp thắc mắc, th́ đến tuổi dậy th́ con sẽ đỡ nổi loạn hơn", bà nói.
Chuyên gia Lệ Thủy tư vấn, khi con chuẩn bị bước vào tuổi dậy th́, cha mẹ cần học hỏi kiến thức để có thể cho con biết tâm sinh lư con sẽ thay đổi thế nào, những nguy cơ con có thể mắc phải. Điều quan trọng hơn là khi nào con cần t́m kiếm sự trợ giúp ở bố mẹ.
Cũng theo bà Thủy, trẻ em bây giờ có thể dậy th́ từ 9-10 tuổi. Từ khi con bắt đầu nhận thức về giới tính, cha mẹ đă phải nói chuyện với con mỗi ngày về việc vệ sinh cá nhân, sự khác biệt giữa bạn nam và bạn nữ, bổ sung cho con những kiến thức về tâm sinh lư từ dễ đến khó và thường xuyên nhắc lại, quan sát con, gần gũi con.
Bà Hồng Hương lưu ư thêm, muốn nuôi con thành công tuổi dậy th́, cha mẹ cần quản lư tốt cảm xúc của chính ḿnh. "Giống như nhà cháy không lo dập lửa mà chỉ lo t́m kẻ đốt nhà th́ khi quay lại, nhà đă cháy hết rồi. Cha mẹ không kiểm soát tốt ḿnh th́ làm sao dạy dỗ được con", bà nói.
Chị Bích Thùy hiện đă lên các nhóm đồng hành cùng con tuổi dậy th́ để học hỏi kinh nghiệm từ các phụ huynh khác. Nhưng cũng như mẹ Minh Tùng, chị thừa nhận "thành ma nơ canh may ra mới không nổi điên với con".
VietBS@ sưu tập
Đă hàng trăm lần kể từ khi Thu Trang bước vào tuổi dậy th́, chị Bích Thùy (43 tuổi, ở Hà Nội) phải nén cơn giận như thế. "Nếu trước đây chỉ lư sự th́ bây giờ nói ǵ con cũng chống đối, thậm chí như muốn chọc cho tôi tức điên lên", chị kể.
Bắt đầu từ 13 tuổi, Thu Trang, con gái chị bỗng trở nên lầm ĺ, khó bảo. Cô bé chê quần áo mẹ mua, đ̣i tự mua đồ theo ư ḿnh. Người mẹ nghĩ con có gu riêng nên đồng ư cho chọn. Nhưng đồ Trang mua khi th́ rộng thùng th́nh, lúc lại là đồ hai dây, bó sát người. Cô bé c̣n xỏ khuyên tai, khuyên mũi, xăm h́nh và đỉnh điểm là cắt phéng mái tóc dài đen mượt thành kiểu tóc tomboy, nhuộm nửa đỏ, nửa vàng.
"Con làm thế này mẹ làm sao nói học sinh của mẹ được?", người mẹ là giáo viên trách con. "Thế th́ mẹ đừng bảo với họ con là con mẹ nữa hoặc bỏ nghề đi", cô bé đáp.
Mặc mẹ dọa, mắng, hay dỗ dành, Thu Trang nhất định không tháo khuyên mũi, nhuộm lại tóc. Cô bé cũng không thích tâm sự với bố mẹ như trước, trách người lớn vô lư khi cấm đoán ḿnh làm theo sở thích.
Chia sẻ của chị Bích Thùy trên cộng đồng các phụ huynh có con ở tuổi teen nhận được rất nhiều chia sẻ đồng cảm. Khảo sát của VnExpress với gần 300 độc giả, 75% cho biết đang rơi vào t́nh cảnh sốc, hụt hẫng khi con bước vào tuổi dậy th́.
"Các nhà tâm lư học thời trung cổ c̣n gọi đây là giai đoạn lột xác mạnh mẽ nhất của con người, chuyển tiếp để trở thành người lớn", bà Lệ Thủy, chuyên gia giáo dục kỹ năng, Trung tâm phát triển kỹ năng thanh thiếu nhi, báo Thiếu niên tiền phong và Nhi đồng nói. Giai đoạn được nhiều người gọi là "tuổi nổi loạn", trẻ sẽ thay đổi cả về tâm sinh lư. Nếu cha mẹ chưa sẵn sàng đồng hành cùng con, chưa bổ trợ kiến thức cho ḿnh và cả cho con th́ "bố mẹ sốc và con cùng sốc".
Chị Ngọc Ngân, 38 tuổi, ở TP HCM cho biết đang trong thời kỳ cảm thấy "vô cùng tuyệt vọng" v́ con trai 14 tuổi. Cậu bé Minh Tùng từ học sinh thuộc top 10 của lớp xuống đứng nhóm chót bảng, chỉ thích tụ tập với các bạn ở quán bida, hút shisha, thậm chí xem phim 18+ trong lớp.
T́nh trạng trên xảy ra từ cuối năm ngoái, cô giáo chủ nhiệm đă nhiều lần báo về gia đ́nh. Nhưng bố mẹ dùng mọi biện pháp, từ cắt tiền sinh hoạt phí, kiểm soát giờ giấc vẫn chỉ khiến cậu cáu kỉnh, lầm ĺ hơn. Minh Tùng viết trong nhật kư rằng rất ghét mẹ, ghét bố, nghĩ ḿnh là cái gai trong mắt bố mẹ, muốn nhanh lớn để rời khỏi ngôi nhà như nhà tù. Cậu cố t́nh mở nhật kư để mẹ đọc được, như một cách thách thức. "Tôi như nuôi một đứa con khác, thực sự không biết phải làm thế nào", chị Ngân nói.
Khi chia sẻ với chuyên gia tâm lư học đường, Minh Tùng thừa nhận hút shisha, xem phim 18+ là không đúng. "Nhưng các bạn của con đều như vậy. Nếu không giống các bạn hoặc gây ấn tượng hơn sẽ bị chê cười", cậu bé nói.
Chuyên gia tâm lư trẻ em Hồng Hương (Hội bảo vệ quyền trẻ em) cho rằng trong giai đoạn dậy th́, trẻ đôi khi không điều chỉnh được ḿnh. "Có bạn thấy ḿnh thay đổi nhưng không biết cách kiểm soát những thay đổi đó. Các bạn biết ḿnh sai, tự hứa sẽ thay đổi, nhưng ngày mai, nếu bố mẹ làm bạn khó chịu, bạn sẽ lại cáu", bà Hương nói. Ở tuổi này, cái tôi lớn, trẻ luôn sợ ḿnh bị quên lăng nên đi t́m sự tự hào, khẳng định bản thân. V́ vậy, nếu cha mẹ cấm đoán, phê b́nh, so sánh con càng khiến trẻ nổi loạn.
Chị Ngọc Ngân nói từng t́m hiểu về giai đoạn phát triển này trước khi con bước vào tuổi dậy th́ nhưng thực tế vẫn khiến chị bất ngờ. "Lư thuyết và thực tiễn khác xa nhau. Làm thế nào hiểu được con khi mà nó không cho ḿnh cơ hội hiểu, cứ làm ḿnh điên tiết lên", chị nói.
Trong 300 độc giả tham gia khảo sát của VnExpress, 25% cho biết con vẫn ngoan, không có biểu hiện nổi loạn trong giai đoạn dậy th́. Thạc sĩ tâm lư Hồng Hương cho rằng những trường hợp như vậy v́ được bố mẹ gần gũi, kịp thời định hướng. "Một số nghiên cứu chứng minh cha mẹ đồng hành, giải đáp thắc mắc, th́ đến tuổi dậy th́ con sẽ đỡ nổi loạn hơn", bà nói.
Chuyên gia Lệ Thủy tư vấn, khi con chuẩn bị bước vào tuổi dậy th́, cha mẹ cần học hỏi kiến thức để có thể cho con biết tâm sinh lư con sẽ thay đổi thế nào, những nguy cơ con có thể mắc phải. Điều quan trọng hơn là khi nào con cần t́m kiếm sự trợ giúp ở bố mẹ.
Cũng theo bà Thủy, trẻ em bây giờ có thể dậy th́ từ 9-10 tuổi. Từ khi con bắt đầu nhận thức về giới tính, cha mẹ đă phải nói chuyện với con mỗi ngày về việc vệ sinh cá nhân, sự khác biệt giữa bạn nam và bạn nữ, bổ sung cho con những kiến thức về tâm sinh lư từ dễ đến khó và thường xuyên nhắc lại, quan sát con, gần gũi con.
Bà Hồng Hương lưu ư thêm, muốn nuôi con thành công tuổi dậy th́, cha mẹ cần quản lư tốt cảm xúc của chính ḿnh. "Giống như nhà cháy không lo dập lửa mà chỉ lo t́m kẻ đốt nhà th́ khi quay lại, nhà đă cháy hết rồi. Cha mẹ không kiểm soát tốt ḿnh th́ làm sao dạy dỗ được con", bà nói.
Chị Bích Thùy hiện đă lên các nhóm đồng hành cùng con tuổi dậy th́ để học hỏi kinh nghiệm từ các phụ huynh khác. Nhưng cũng như mẹ Minh Tùng, chị thừa nhận "thành ma nơ canh may ra mới không nổi điên với con".
VietBS@ sưu tập