PDA

View Full Version : Triết lư sống của người Nhật đáng cho chúng ta học tập


PinaColada
08-04-2023, 23:51
14 triết lư sống của người Nhật. Người Nhật luôn đề cao sự cân bằng giữa cơ thể, tâm trí và tinh thần. Đó là lư do tại sao nhiều nguyên tắc của Nhật Bản có thể dạy bạn t́m kiếm sự b́nh an nội tâm.

Wabi-sabi- Chấp nhận sự không hoàn hảo

Đa phần chúng ta thất vọng khi không đạt được sự hoàn hảo nào đó trong công việc, trong t́nh cảm. Triết lư Wabi-sabi của người Nhật nhằm mục đích khuyến khích chúng ta chấp nhận sự không hoàn hảo của ḿnh, đồng thời làm nổi bật những thế mạnh của bản thân. Wabi-sabi nhấn mạnh rằng mọi vẻ đẹp trong tự nhiên luôn "không hoàn hảo, vô thường và không trọn vẹn".

Mushin no shin - Vô tâm trí

Trạng thái tinh thần thiền định này có thể không dễ dàng để đạt được, nhưng nó là điều mỗi người nên đạt tới. Nói một cách đơn giản, Mushin no shin khuyến khích con người làm im lặng tiếng nói nội tâm. Thông thường, chúng ta có xu hướng đồng nhất hóa quá mức với những suy nghĩ của ḿnh, điều này có thể tạo ra những phản ứng cảm xúc mạnh mẽ trong chính mỗi người. Mushin no shin ngược lại khuyến khích bạn buông bỏ những suy nghĩ và phán đoán để tạo ra một nhận thức thoải mái, nơi đầu óc minh mẫn và thư giăn.

Fudoshin - Tâm bất động

Cuộc sống có thể khó khăn, không ai có thể phủ nhận điều đó. Fudoshin khuyến khích bạn t́m thấy sự kiên cường và can đảm để đối mặt với những thử thách xảy đến với ḿnh. Điều này bao gồm t́m kiếm sự b́nh tĩnh và quyết tâm hoàn toàn khi đối mặt với những thách thức. Ư chí không thể lay chuyển này đ̣i hỏi sự tĩnh tâm nơi mỗi người.

Shikata ga nai - Không thể tránh né

Khi mỗi người chúng ta chấp nhận đau khổ của ḿnh, ít nhất chúng ta cũng tránh được việc tạo thêm đau khổ cho người khác. Chúng ta thừa nhận rằng không có cách nào khác ngoài đối diện và chấp nhận. Theo lư thuyết Shikata ga nai, đôi khi có thể chấp nhận trong yên lặng và thanh thản là điều tốt nhất, theo cách đó ít nhất chúng ta cũng giữ được phẩm giá của ḿnh.

Ikigai - Lư do tồn tại

Mỗi chúng ta đều muốn t́m thấy mục đích sống của ḿnh. Cuộc sống mất đi ư nghĩa là một cuộc sống "chết". Ikigai đề cập đến triết lư đó, thúc giục bạn khám phá ra điều mang lại cho chính ḿnh sự thỏa măn. Khi làm được điều này, chúng ta t́m thấy cảm giác hạnh phúc trọn vẹn từ trong tâm.

Ikigai là một trạng thái cao hơn t́m niềm vui đơn thuần trong cuộc sống. Mục đích của triết lư này là để tạo ra một cuộc sống tốt đẹp chứ không phải một cuộc sống tràn ngập những điều của chủ nghĩa khoái lạc.

Gaman - Đức tính khắc kỷ

Ư tưởng này của Nhật Bản có nguồn gốc từ Phật giáo Thiền tông và liên quan đến việc giữ vững tinh thần và kiểm soát cách bạn phản ứng. Nó có nghĩa là sự chịu đựng điều dường như không thể chịu đựng được với sự kiên nhẫn và ḷng tự trọng.

Chủ nghĩa khắc kỷ dạy cho bạn nắm bắt những ǵ bạn có thể kiểm soát, xem trở ngại là cơ hội, cố gắng nuôi dưỡng sự tĩnh lặng bên trong và sống theo giá trị của bản thân. Trong văn hóa Nhật Bản, rèn luyện đức tính khắc kỷ được coi là dấu hiệu của sự trưởng thành và sức mạnh. Điều đó liên quan đến những điều nhỏ nhặt đời thường như giữ kín các vấn đề riêng tư, tránh phàn nàn và im lặng trước nghịch cảnh.

Kaizen - Luôn t́m cách cải thiện

Kaizen là một thuật ngữ khuyến khích chúng ta luôn thay đổi để tốt hơn và t́m cách không ngừng cải thiện. Khái niệm này đặc biệt được sử dụng trong lĩnh vực kinh doanh, nơi các tiêu chuẩn được cải thiện được coi là giúp giảm lăng phí và nâng cao hiệu quả. Nó cũng áp dụng cho bất kỳ lĩnh vực nào của cuộc sống mà bạn nên khuyến khích sự phát triển.

Shu-Ha-Ri - Lặp theo, áp dụng và sáng tạo

Khái niệm này biểu thị quá tŕnh học tập, trên con đường thành thạo và áp dụng một cách sáng tạo. Đó là một mô h́nh tốt cho việc học tập nói chung. Triết lư này dạy bạn đi theo ba bước: Đầu tiên, phải tập trung vào những ǵ được dạy và nắm bắt nó trọn vẹn sau đó, chúng ta mới có thể điều chỉnh và sáng tạo dựa trên nền tảng đă có.

Mono no aware - Yêu mến sự vô thường

Triết lư này nhắc nhở mỗi người rằng mọi thứ chỉ tồn tại trong một thời gian giới hạn. Thay v́ cảm thấy buồn về sự mất mát không thể tránh khỏi, chúng ta nên trân trọng thời gian mà chúng ta có. Sự biến chuyển này tượng trưng cho sự trôi qua của thời gian mà không thể tránh khỏi, và do đó phải được đón nhận với sự đánh giá cao. Như phương Tây nói, hăy tận hưởng những giờ khắc tốt đẹp nhất của cuộc sống, khi c̣n đang sống.

Mottainai - Lăng phí quá!

Mottainai truyền tải cảm giác tiếc nuối hoặc lo lắng về sự lăng phí. Và đó là khẩu hiệu "Giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế". Tại Nhật Bản, việc tận dụng tối đa một thứ ǵ đó được coi là cao quư, không chỉ áp dụng cho vật chất. Nó cũng đồng nghĩa với việc không nên lăng phí những món quà, tài năng và khả năng của bạn. Triết lư này khuyến khích tất cả chúng ta sống một cuộc sống trọn vẹn hơn và tận dụng mọi cơ hội có thể.

Omoiyari - Nghĩ đến người khác

Không ít nghiên cứu đă chỉ ra, một trong những ch́a khóa để t́m thấy sự b́nh an nội tâm nằm ở việc chúng ta làm được bao nhiêu cho người khác. Cho đi khiến chúng ta hạnh phúc. Omoiyari nhắc nhở chúng ta phải quan tâm đến mọi người và thể hiện sự quan tâm chân thành đến họ. Điều đó có thể thông qua t́nh nguyện giúp đỡ, không hẳn là tiền bạc, có thể là thời gian, tâm sức, lời nói.

Shin-Gi-Tai - Sự quân b́nh giữa thân và tâm, trí

Thuật ngữ này được dịch là "tâm trí, kỹ thuật và cơ thể", yêu cầu sự kết hợp của cả ba để dẫn đến thành công. Thuật ngữ nhắc bạn phải áp dụng một tinh thần mạnh mẽ, với kỹ năng được thực hiện tốt và nỗ lực thể chất để hoàn thành bất cứ điều ǵ. Thay v́ chỉ lao vào hành động, chúng ta cần cân nhắc nhiều hơn giữa các mục tiêu, khả năng, trước khi bắt tay vào biến nó thành hiện thực.

Omotenashi - Cung cấp dịch vụ tốt nhất mà không mong được thưởng

Omotenashi, về cơ bản, nhắc đến ḷng hiếu khách theo một cách có tâm. Đó là sự chú ư đến từng chi tiết để hoàn thành tốt công việc. Nó được thực hiện từ tận đáy ḷng của bạn chứ không phải để nhận phần thưởng hay khen ngợi. Sự chu đáo này là một cách khác để chúng ta thể hiện sự quan tâm của người khác.

Kiyomeru - Thanh lọc

Thuật ngữ Kiyomeru tập trung vào việc thanh lọc cả thế giới vật chất và phi vật chất, gọi tắt là sự dọn dẹp. Thay v́ bị coi là một công việc vặt vănh hoặc hạ thấp giá trị, việc dọn dẹp được xem là một cách để tôn trọng và tôn vinh môi trường của bạn. Trên thực tế, việc dọn dẹp được coi là một công cụ quan trọng để các Phật tử thiền định làm sạch tâm trí.

VietBF@ sưu tập

Gibbs
03-12-2024, 03:01
Công ty tôi vừa có một tên người Nhật sang làm dự án trong khoảng 3 tháng, và tôi được giao nhiệm vụ lái xe cho hắn. Lâu nay toàn lái xe cho các sếp Việt Nam, giờ lần đầu tiên được lái cho sếp Nhật nên tôi thấy hứng thú lắm ! Tôi tức tốc ra vỉa hè mua quyển sách “Tự học tiếng Nhật cấp tốc” về để nghiên cứu. “Ḿnh lái xe cho sếp Nhật th́ cũng phải biết vài ba câu giao tiếp tiếng Nhật chứ !”.
Từ khi mua sách về, tôi nghiên cứu và tự học rất miệt mài, gần như không lúc nào tôi rời quyển sách (chỉ trừ lúc ăn cơm, lúc tắm, lúc ngủ, lúc xem tivi, lúc đi chơi và đi làm). Bởi thế, hôm gặp sếp Nhật tôi tự tin lắm, chủ động bắt tay rất thân thiện và chào hỏi “cực kỳ” trôi chảy bằng tiếng Nhật:
– Mi đua ku ra, ta xoa ku mi !
Có vẻ như tên Nhật đó không hiểu tôi nói ǵ th́ phải, hắn lắc đầu ngơ ngác rồi hỏi lại:
– Xoa ku ta chi ? Ngu chi cho xoa, xa ku ta ra, xoa ku mi đi !
Tất nhiên là tôi cũng không hiểu hắn nói ǵ, vậy nên cuối cùng cả hai quyết định sử dụng tiếng Anh, dù rằng tŕnh độ tiếng Anh của tôi và hắn cũng bập bẹ ngang nhau, nhưng may là vẫn đủ để đoán được ư mà đối phương đang muốn diễn đạt.
Một điều khá thú vị đó là tên sếp Nhật này lại nói được vài câu tiếng Việt, không phải “xin chào”, “cảm ơn” – như mấy ông ngoại quốc, mấy chị đại sứ nước ngoài nào đó hay nói bọ bẹ trên tivi đâu, mà là những câu dài hẳn hoi, kiểu như : “Cấm ăn cắp vặt, ăn cắp vặt là phạm tội !”, hoặc “Vui ḷng ăn bao nhiêu lấy bấy nhiêu, ăn không hết sẽ bị phạt tiền”, rồi cả “Không được dắt chó vào công viên này, nếu chó ị ra phải tự mang phân chó về”…
Tôi nghe tên sếp Nhật ấy nói mấy câu đó th́ ngạc nhiên và khen hắn giỏi quá !
Nhưng hắn chỉ cười mỉm rồi cất giọng đầy khiêm tốn:
– Giỏi ǵ đâu! Ở bên Nhật, mấy câu đó viết đầy trong siêu thị, nhà hàng, công viên, nh́n nhiều nên quen, nên nhớ thôi !
Một cảm giác tự hào chợt dâng trào trong ḷng tôi nghẹn ngào. Tự hào là phải, bởi lâu nay người ta luôn coi tiếng Anh, tiếng Trung là hai ngôn ngữ phổ biến và được sử dụng nhiều nhất trên thế giới, nhưng bây giờ, tiếng Việt đang trỗi dậy và nhăm nhe lật đổ sự thống trị của hai thứ tiếng ấy. Giờ, đi ra nước ngoài, không chỉ ở Đông Nam Á, Châu Á, mà cả Phi, Mỹ, Úc, Âu, đâu đâu ta cũng có thể bắt gặp những ḍng chữ tiếng Việt thân thương, dù rằng chúng được viết nguệch ngoạc, sai chính tả, thiếu dấu, thiếu vần, trên những tấm ván, tấm b́a nham nhở, lấm lem, nhưng chỉ vậy thôi cũng đủ để chúng ta cảm thấy nao ḷng.
Ban đầu hào hứng bao nhiêu th́ sau đó tôi chán nản bấy nhiêu. Người đời dạy rằng: “Thà có một kẻ thù giỏi c̣n hơn có một ông chủ dở hơi”, quả là không sai. Trước đây, khi lái cho các sếp cũ th́ phải 8 rưỡi, 9 giờ sáng tôi mới phải đánh xe đến đón các sếp, rồi chở sếp qua quán phở ăn sáng, xong uống café, đến công ty cũng đă là gần 10 giờ. Sếp làm việc đến 11 giờ th́ lại chở sếp đi ăn trưa, uống bia, 3 giờ chiều đưa sếp quay lại công ty rồi 4 rưỡi đón sếp về, thế là xong. Những lúc sếp ăn uống, nhậu nhẹt th́ thường là sếp gọi tôi vào ngồi cùng. Nếu hôm nào sếp tiếp khách sang, không được gọi vào, th́ tôi lại ra xe ngả ghế xuống ngủ rất thảnh thơi.
Thế nhưng chỉ sau hai tuần làm lái xe cho thằng sếp Nhật dở hơi, tôi trở nên phờ phạc, ră rời. Đúng 6 rưỡi sáng tôi phải dậy chuẩn bị xe qua đón nó. Theo quy định của công ty th́ 7 rưỡi mới là giờ làm việc nhưng chỉ khoảng 7 giờ 15 là nó đă có mặt và chui vào pḥng làm việc luôn. Ngày trước đi với các sếp cũ tôi thường xuyên được các sếp cho ăn sáng, ăn trưa, uống bia, gái gù, hát ḥ, chứ từ ngày lái cho thằng Nhật này tôi toàn phải nhịn đói, v́ sáng tôi đến đón nó th́ nó đă ăn sáng xong rồi, trưa nó ăn qua quưt ngay tại pḥng bằng đồ ăn nhanh rồi lại cắm đầu vào làm việc, tối nào nó cũng ngồi lại công ty đến 7, 8 giờ, vậy nên tôi cũng phải ngồi chờ nó với cái bụng đói meo và khuôn mặt bơ phờ.
Chưa hết, nhiều lần đang đi, nó bắt tôi dừng xe lại, rồi nó mở cửa xe chạy vụt ra. Tôi tưởng nó đi tè nhưng không phải, hóa ra nó nhặt cái vỏ bao cám con c̣ về để may túi xách.
Đặc biệt có lần tôi chở nó đi công chuyện, vừa đánh lái ra cổng th́ tôi quệt ngay vào cái xe đạp cũ nát của ai đó dựng ở mé đường làm chiếc xe đạp đổ kềnh, cái yên xe găy gập và văng ra. Tôi đang định phóng đi th́ thằng sếp Nhật bắt tôi dừng lại, rồi nó mở cửa phi ra. Nó dựng cái xe đạp lên ngay ngắn, móc ra tờ 500 ngh́n rồi kẹp vào tờ giấy, để vào giỏ cái xe đạp, trên tờ giấy nó nhờ tôi viết hộ rằng: “Tôi vô t́nh làm găy yên xe của bạn. Hăy cầm tiền này để sửa xe, và hăy tha lỗi cho tôi”.
Hôm sau, cũng đúng lúc đánh lái ra cổng, tôi lại quệt vào cái xe đạp cũ nát đó. Lần này th́ cái yên không văng ra nữa mà là cái bàn đạp. Thằng Nhật lại nhảy xuống, dựng xe lên, bỏ 500 ngh́n vào giỏ xe rồi để lại mảnh giấy: “Tôi vô t́nh làm găy bàn đạp của bạn. Hăy cầm tiền này để sửa xe, và hăy tha lỗi cho tôi”.
Hôm sau nữa, cũng đúng lúc đánh lái ra cổng, tôi lại quệt vào cái xe đạp đó. Lần này th́ cái yên và cái bàn đạp không văng ra nữa mà là cái chắn xích. Tuy nhiên, hôm đó không có thằng Nhật đi cùng mà chỉ có ḿnh tôi trên xe, vậy nên tôi phóng thẳng. Đang định nhấn ga lao đi th́ từ bên đường, một mụ già lao ra chặn ngay đầu xe tôi, mụ vừa dang hai tay, vừa gào thét :
– Thằng chó ! Dừng lại đền tiền sửa xe cho bà đi chứ Tại sao hôm nay mày lại bỏ chạy ?!
Tôi nghe vậy th́ mở cửa, tḥ đầu ra bảo :
– Thôi đi bà ơi ! Cái xe của bà bán cho đồng nát chắc được hai chục ! Hôm nay có ḿnh tôi thôi, thằng Nhật không đi cùng đâu ! Nghỉ sớm đi !
Rồi một lần khác, đang vội nên tôi vượt đèn đỏ và bị công an tuưt c̣i. Theo bản năng, tôi nhấn ga vọt lên. Công an thấy tôi chạy th́ cũng không đuổi theo nữa. Tưởng là xuôi, ai ngờ thằng Nhật ấy chửi tôi, nó nói rằng vượt đèn đỏ và bỏ chạy là phạm luật. Rồi nó bắt tôi quay xe lại chỗ công an nộp phạt đàng hoàng xong mới đi tiếp. Đúng là thằng dở hơi!
Lái xe cho thằng Nhật hâm ấy một thời gian th́ tôi đă hiểu được tính cách của nó. Đi đường thấy cái vỏ bao cám con c̣ nào vứt bên đường th́ tôi tự giác dừng lại cho nó xuống nhặt; chẳng may có quệt vào xe cộ hay đồ đạc của ai gây hư hỏng th́ tôi cũng tự giác dừng lại để nó xuống trả tiền bồi thường; có lỡ quen chân vượt đèn đỏ hay đi ngược chiều th́ cũng tự giác ṿng xe ra chỗ công an để nộp phạt.
Hôm ấy, thằng sếp Nhật bảo tôi ra sân bay đón một thằng Nhật khác. Cái thằng Nhật này mặt cứ lầm ĺ, từ lúc lên xe nó không nói với tôi câu nào. Tôi cũng chả quan tâm mà chỉ tập trung vào lái xe.
Tập trung là thế, ấy vậy mà qua ngă tư tôi lại quen chân vượt đèn đỏ, và lại bị công an tuưt c̣i.
Tôi đang giảm tốc độ và cho xe chầm chậm táp vào lề bên phải theo hiệu lệnh của công an giao thông th́ bất chợt thằng Nhật đó hét lên, và nó hét bằng tiếng Việt :
– Mày dừng lại làm cái ǵ ! Chạy luôn đi ! Đường đông thế này công an không đuổi theo đâu !
– Em tưởng anh là người Nhật ? – Tôi hỏi hắn bằng giọng thảng thốt !
– Tao là người Nhật, nhưng tao sống ở Việt Nam mấy chục năm rồi ! Chạy nhanh lên !