june04
10-26-2023, 01:50
Cho rằng giàu sẵn khi ra đời hay kiếm nhiều tiền mà nộp thuế ít hơn trung lưu là bất công, một số triệu phú Âu - Mỹ sẵn sàng bị đánh thuế.
Hè năm 2013, Morris Pearl, một trong các giám đốc của BlackRock, công ty quản lư tài sản lớn nhất thế giới, đến Hy Lạp để đánh giá t́nh h́nh hoạt động các ngân hàng nước này. Trong buổi nghỉ trưa trên đỉnh một ṭa tháp ở trung tâm thành phố Athens, ông tiến đến gần khay tráng miệng và nh́n ra ngoài cửa sổ, nơi đám đông khổng lồ đang biểu t́nh dưới phố.
"Khi nhận ra họ là những người Hy Lạp đang tuyệt vọng v́ chính sách thắt lưng buộc bụng, tôi nh́n những chủ ngân hàng no đủ ăn xung quanh ḿnh và tự hỏi chính xác th́ chúng ta đang làm ǵ tốt đẹp cho đất nước này", Morris Pearl kể.
Vài tháng sau, ông từ chức và gia nhập Patriotic Millionaires, tổ chức gồm 250 người Mỹ có thu nhập hàng năm từ một triệu USD hoặc có tài sản hơn 5 triệu USD. "Người giàu không phải lúc nào cũng tham lam: Chúng tôi muốn thế giới trở nên tốt đẹp hơn, và điều đó chỉ có thể xảy ra nếu như những người giống tôi đóng nhiều thuế hơn", ông nói.
Một trường hợp khác là Gary Stevenson, nhà giao dịch tài chính ở London từ năm 2008 đến năm 2012. Năm 2010, khi mới 23 tuổi, ông đă kiếm được một triệu USD đầu tiên, và là ngôi sao đang lên của Citibank. "Tôi trở thành triệu phú nhờ đánh cược rằng lăi suất sẽ không tăng và sự bất b́nh đẳng sẽ bùng nổ", ông thú nhận.
Kiếm tiền cách đó làm ông chán nản và bỏ việc năm 2014 để quay lại học kinh tế. Giờ đây, ông quay video trên YouTube, với các nội dung giải thích tại sao hệ thống tài chính đang xóa sổ tầng lớp trung lưu và bày tỏ sự ủng hộ với Patriotic Millionaires.
"Tôi đă kiếm đủ tiền để không phải làm việc trong suốt quăng đời c̣n lại. Đánh thuế nên nhắm vào những người giàu có, trong đó có tôi, để phân phối lại của cải", ông tuyên bố.
Triệu phú đ̣i được đóng thuế nhiều hơn nghe phi lư, nhưng ngày càng có nhiều người như vậy ở Mỹ, Canada và châu Âu. Họ thành lập các tổ chức như Patriotic Millionaires, Millionaires for Humanity, Ressources en Mouvement ở Quebec, Resource Generation ở Mỹ, và Tax Me Now ở Đức.
Tất cả đều yêu cầu điều giống nhau: "Tôi muốn đóng thuế nhiều như mọi người khác để xă hội không sụp đổ", Brit Phil White, 71 tuổi, kiếm nhiều tiền nhờ bán vài công ty tư vấn, cho biết. "Những người giàu như chúng tôi mới nên trả thuế tài sản chứ không phải bác sĩ hay kỹ sư thuộc tầng lớp trung lưu," Stefanie Bremer, một người thừa kế người Đức, khẳng định.
Triệu phú Claire Trottier thậm chí c̣n nhận ra tầng lớp trung lưu có khi đóng thuế nhiều hơn họ. Năm 2021, người phụ nữ trẻ đến từ Quebec này đă nghỉ việc tại Đại học McGill ở Montreal (Canada) để về làm cho Quỹ Gia đ́nh Trottier do cha mẹ cô thành lập. "Tôi bị đánh thuế thu nhập với tư cách là giảng viên c̣n nhiều hơn hiện tại v́ tôi nhận cổ tức: Điều đó không b́nh thường!", Claire Trottier nói.
Để ư tưởng được lắng nghe, những triệu phú này kư đơn thỉnh nguyện, gửi thư cho các chính phủ và tới Diễn đàn Kinh tế Thế giới hàng năm ở Davos, tổ chức các hội nghị và gắn kết hành động. Vào 2021, Patriotic Millionaires gây chú ư bằng cách diễu hành chiếc xe tải ở Washington với khẩu hiệu "Hăy đánh thuế tôi nếu bạn có thể!" kèm với bức chân dung Nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos, người nổi tiếng khả năng về tối ưu hóa tiền thuế phải đóng.
Một báo cáo được công bố hôm 23/10 bởi Cơ quan giám sát thuế của EU kết luận những người rất giàu đóng thuế ít hơn so với phần c̣n lại của dân số. Đó là bởi v́ phần lớn thu nhập của họ đến từ vốn (chẳng hạn như cổ tức) và bị đánh thuế ít hơn, nếu có. Điều này đă góp phần làm gia tăng sự bất b́nh đẳng.
Báo cáo chỉ ra, trong khi tài sản trung b́nh tăng 3% mỗi năm trên toàn cầu kể từ năm 1995, th́ tài sản của những cá nhân giàu nhất lại tăng từ 6% đến 9%. Dale Vince, Nhà sáng lập công ty năng lượng tái tạo Ecotricity (Anh), tài sản ước tính khoảng 127 triệu USD, nói: "Đây chính xác là những ǵ chúng tôi muốn thay đổi".
Những triệu phú đ̣i được đóng thuế nhiều hơn khá đa dạng về lứa tuổi và nguồn gốc tài sản. Có những người thừa kế, như Claire Trottier, Abigail Disney ở Mỹ, hay Marlene Engelhorn, hậu duệ Áo - Đức của Nhà sáng lập tập đoàn hóa chất BASF. Sau cái chết của bà ngoại năm 2022, cô được thừa kế hàng chục triệu USD.
"Tôi sinh ra đă giàu có và điều đó thật không công bằng, nhưng tôi phải mất một thời gian dài để hiểu rằng không có ǵ tự nhiên về những đặc quyền của giai cấp tôi", Marlene Engelhorn nói. Cô bất b́nh v́ Áo không áp dụng thuế thừa kế. Năm 2021, cô thành lập nhóm Tax Me Now.
Những người khác là nhà tài chính, như Guillaume Rambourg, người Canada gốc Pháp đă lập nghiệp ở London trước khi nghỉ hưu vào năm 2018 ở tuổi 47. "Hàng tuần, các luật sư đều gọi cho tôi để giải thích cách nộp thuế ít hơn. Tôi luôn nói với họ là không", ông than thở.
C̣n có cả những doanh nhân, như James Perry, Đồng chủ tịch của Cook, công ty thực phẩm đông lạnh của Anh. "Tôi là một nhà tư bản: Tôi tạo ra của cải nhưng tôi muốn nó bị đánh thuế như thu nhập kiếm được", ông giải thích. Hay doanh nhân người Anh Guy Singh-Watson đă bán dần công ty do ông thành lập – Riverford, chuyên cung cấp các hộp thực phẩm hữu cơ – cho một quỹ tín thác mà 900 nhân viên của ông là cổ đông.
Kể từ đó, chính họ sẽ là người nhận cổ tức hàng năm và tham gia ra quyết định. "Đó là điều khả dĩ mà tôi có thể làm. Tôi đă kiếm được số tiền khổng lồ, trong khi người Anh với mức lương tối thiểu không thể sống tử tế được nữa", ông nói.
Ngày trước, đất nước của ông không bất b́nh đẳng như hiện nay. Từ Thế chiến I đến những năm 1970, Tây Âu và Mỹ có hệ thống thuế với mức biên trên 80% cho đến những năm 1980. Sau đó, dưới cuộc cách mạng tân tự do của Ronald Reagan, thuế đánh vào những người giàu nhất và các tập đoàn giảm mạnh.
"Ở Mỹ, những người giàu có hiện là một phần của vấn đề, tài trợ cho các chính trị gia chỉ bảo vệ lợi ích của họ", Stephen Prince, Phó chủ tịch Patriotic Millionaires nói. Ông lo lắng nhiều gia đ́nh giàu có đang bị cám dỗ "cách ly", sống trong bong bóng bằng vàng, xa ĺa khỏi phần c̣n lại của xă hội.
Thay v́ kêu gọi được đóng thuế nhiều hơn, một số triệu phú thích tài trợ cho hoạt động từ thiện v́ tin rằng các tổ chức tư nhân tiêu tiền tốt hơn nhà nước. Tuy nhiên, Gemma McGough, 41 tuổi, người đă bỏ túi vài triệu đô la nhờ bán startup công nghệ không dây vào năm 2014, cho rằng từ thiện hữu ích nhưng không giải quyết được các vấn đề lớn mang tính hệ thống như bất b́nh đẳng.
Kể từ sau đại dịch, ư tưởng thu thuế nhà giàu nhiều hơn ngày càng được nhiều nhà kinh tế và chính trị gia ủng hộ. Gabriel Zucman, Giám đốc Cơ quan quan sát thuế EU, cho biết mức thuế 2% với 2.756 tỷ phú trên thế giới sẽ mang lại 250 tỷ USD mỗi năm. Vào tháng 7, Ủy ban Châu Âu thông qua đề xuất đánh thuế nhiều hơn những người giàu nhất để tài trợ cho quá tŕnh chuyển đổi môi trường. Công bố vào đầu tháng 10, nó sẽ được cơ quan châu Âu nghiên cứu nếu thu thập được một triệu chữ kư trong ṿng một năm.
Với Morris Pearl, ông tin rằng Patriotic Millionaires có thể đạt được thành công. "Tôi đang hành động để cháu gái tôi không phải sống trong một xă hội mà nhà nước sụp đổ, như Hy Lạp năm 2013", ông nói. Tuy nhiên, Steven Rosenthal của Trung tâm Chính sách Thuế - tổ chức nghiên cứu chuyên về thuế của Mỹ - không nghĩ vậy. "Tôi nghi ngờ điều đó. Họ chỉ là kẻ thua cuộc so với nhóm vận động hành lang cực kỳ giàu có đang phản đối việc trả nhiều tiền hơn", ông nói.
Hè năm 2013, Morris Pearl, một trong các giám đốc của BlackRock, công ty quản lư tài sản lớn nhất thế giới, đến Hy Lạp để đánh giá t́nh h́nh hoạt động các ngân hàng nước này. Trong buổi nghỉ trưa trên đỉnh một ṭa tháp ở trung tâm thành phố Athens, ông tiến đến gần khay tráng miệng và nh́n ra ngoài cửa sổ, nơi đám đông khổng lồ đang biểu t́nh dưới phố.
"Khi nhận ra họ là những người Hy Lạp đang tuyệt vọng v́ chính sách thắt lưng buộc bụng, tôi nh́n những chủ ngân hàng no đủ ăn xung quanh ḿnh và tự hỏi chính xác th́ chúng ta đang làm ǵ tốt đẹp cho đất nước này", Morris Pearl kể.
Vài tháng sau, ông từ chức và gia nhập Patriotic Millionaires, tổ chức gồm 250 người Mỹ có thu nhập hàng năm từ một triệu USD hoặc có tài sản hơn 5 triệu USD. "Người giàu không phải lúc nào cũng tham lam: Chúng tôi muốn thế giới trở nên tốt đẹp hơn, và điều đó chỉ có thể xảy ra nếu như những người giống tôi đóng nhiều thuế hơn", ông nói.
Một trường hợp khác là Gary Stevenson, nhà giao dịch tài chính ở London từ năm 2008 đến năm 2012. Năm 2010, khi mới 23 tuổi, ông đă kiếm được một triệu USD đầu tiên, và là ngôi sao đang lên của Citibank. "Tôi trở thành triệu phú nhờ đánh cược rằng lăi suất sẽ không tăng và sự bất b́nh đẳng sẽ bùng nổ", ông thú nhận.
Kiếm tiền cách đó làm ông chán nản và bỏ việc năm 2014 để quay lại học kinh tế. Giờ đây, ông quay video trên YouTube, với các nội dung giải thích tại sao hệ thống tài chính đang xóa sổ tầng lớp trung lưu và bày tỏ sự ủng hộ với Patriotic Millionaires.
"Tôi đă kiếm đủ tiền để không phải làm việc trong suốt quăng đời c̣n lại. Đánh thuế nên nhắm vào những người giàu có, trong đó có tôi, để phân phối lại của cải", ông tuyên bố.
Triệu phú đ̣i được đóng thuế nhiều hơn nghe phi lư, nhưng ngày càng có nhiều người như vậy ở Mỹ, Canada và châu Âu. Họ thành lập các tổ chức như Patriotic Millionaires, Millionaires for Humanity, Ressources en Mouvement ở Quebec, Resource Generation ở Mỹ, và Tax Me Now ở Đức.
Tất cả đều yêu cầu điều giống nhau: "Tôi muốn đóng thuế nhiều như mọi người khác để xă hội không sụp đổ", Brit Phil White, 71 tuổi, kiếm nhiều tiền nhờ bán vài công ty tư vấn, cho biết. "Những người giàu như chúng tôi mới nên trả thuế tài sản chứ không phải bác sĩ hay kỹ sư thuộc tầng lớp trung lưu," Stefanie Bremer, một người thừa kế người Đức, khẳng định.
Triệu phú Claire Trottier thậm chí c̣n nhận ra tầng lớp trung lưu có khi đóng thuế nhiều hơn họ. Năm 2021, người phụ nữ trẻ đến từ Quebec này đă nghỉ việc tại Đại học McGill ở Montreal (Canada) để về làm cho Quỹ Gia đ́nh Trottier do cha mẹ cô thành lập. "Tôi bị đánh thuế thu nhập với tư cách là giảng viên c̣n nhiều hơn hiện tại v́ tôi nhận cổ tức: Điều đó không b́nh thường!", Claire Trottier nói.
Để ư tưởng được lắng nghe, những triệu phú này kư đơn thỉnh nguyện, gửi thư cho các chính phủ và tới Diễn đàn Kinh tế Thế giới hàng năm ở Davos, tổ chức các hội nghị và gắn kết hành động. Vào 2021, Patriotic Millionaires gây chú ư bằng cách diễu hành chiếc xe tải ở Washington với khẩu hiệu "Hăy đánh thuế tôi nếu bạn có thể!" kèm với bức chân dung Nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos, người nổi tiếng khả năng về tối ưu hóa tiền thuế phải đóng.
Một báo cáo được công bố hôm 23/10 bởi Cơ quan giám sát thuế của EU kết luận những người rất giàu đóng thuế ít hơn so với phần c̣n lại của dân số. Đó là bởi v́ phần lớn thu nhập của họ đến từ vốn (chẳng hạn như cổ tức) và bị đánh thuế ít hơn, nếu có. Điều này đă góp phần làm gia tăng sự bất b́nh đẳng.
Báo cáo chỉ ra, trong khi tài sản trung b́nh tăng 3% mỗi năm trên toàn cầu kể từ năm 1995, th́ tài sản của những cá nhân giàu nhất lại tăng từ 6% đến 9%. Dale Vince, Nhà sáng lập công ty năng lượng tái tạo Ecotricity (Anh), tài sản ước tính khoảng 127 triệu USD, nói: "Đây chính xác là những ǵ chúng tôi muốn thay đổi".
Những triệu phú đ̣i được đóng thuế nhiều hơn khá đa dạng về lứa tuổi và nguồn gốc tài sản. Có những người thừa kế, như Claire Trottier, Abigail Disney ở Mỹ, hay Marlene Engelhorn, hậu duệ Áo - Đức của Nhà sáng lập tập đoàn hóa chất BASF. Sau cái chết của bà ngoại năm 2022, cô được thừa kế hàng chục triệu USD.
"Tôi sinh ra đă giàu có và điều đó thật không công bằng, nhưng tôi phải mất một thời gian dài để hiểu rằng không có ǵ tự nhiên về những đặc quyền của giai cấp tôi", Marlene Engelhorn nói. Cô bất b́nh v́ Áo không áp dụng thuế thừa kế. Năm 2021, cô thành lập nhóm Tax Me Now.
Những người khác là nhà tài chính, như Guillaume Rambourg, người Canada gốc Pháp đă lập nghiệp ở London trước khi nghỉ hưu vào năm 2018 ở tuổi 47. "Hàng tuần, các luật sư đều gọi cho tôi để giải thích cách nộp thuế ít hơn. Tôi luôn nói với họ là không", ông than thở.
C̣n có cả những doanh nhân, như James Perry, Đồng chủ tịch của Cook, công ty thực phẩm đông lạnh của Anh. "Tôi là một nhà tư bản: Tôi tạo ra của cải nhưng tôi muốn nó bị đánh thuế như thu nhập kiếm được", ông giải thích. Hay doanh nhân người Anh Guy Singh-Watson đă bán dần công ty do ông thành lập – Riverford, chuyên cung cấp các hộp thực phẩm hữu cơ – cho một quỹ tín thác mà 900 nhân viên của ông là cổ đông.
Kể từ đó, chính họ sẽ là người nhận cổ tức hàng năm và tham gia ra quyết định. "Đó là điều khả dĩ mà tôi có thể làm. Tôi đă kiếm được số tiền khổng lồ, trong khi người Anh với mức lương tối thiểu không thể sống tử tế được nữa", ông nói.
Ngày trước, đất nước của ông không bất b́nh đẳng như hiện nay. Từ Thế chiến I đến những năm 1970, Tây Âu và Mỹ có hệ thống thuế với mức biên trên 80% cho đến những năm 1980. Sau đó, dưới cuộc cách mạng tân tự do của Ronald Reagan, thuế đánh vào những người giàu nhất và các tập đoàn giảm mạnh.
"Ở Mỹ, những người giàu có hiện là một phần của vấn đề, tài trợ cho các chính trị gia chỉ bảo vệ lợi ích của họ", Stephen Prince, Phó chủ tịch Patriotic Millionaires nói. Ông lo lắng nhiều gia đ́nh giàu có đang bị cám dỗ "cách ly", sống trong bong bóng bằng vàng, xa ĺa khỏi phần c̣n lại của xă hội.
Thay v́ kêu gọi được đóng thuế nhiều hơn, một số triệu phú thích tài trợ cho hoạt động từ thiện v́ tin rằng các tổ chức tư nhân tiêu tiền tốt hơn nhà nước. Tuy nhiên, Gemma McGough, 41 tuổi, người đă bỏ túi vài triệu đô la nhờ bán startup công nghệ không dây vào năm 2014, cho rằng từ thiện hữu ích nhưng không giải quyết được các vấn đề lớn mang tính hệ thống như bất b́nh đẳng.
Kể từ sau đại dịch, ư tưởng thu thuế nhà giàu nhiều hơn ngày càng được nhiều nhà kinh tế và chính trị gia ủng hộ. Gabriel Zucman, Giám đốc Cơ quan quan sát thuế EU, cho biết mức thuế 2% với 2.756 tỷ phú trên thế giới sẽ mang lại 250 tỷ USD mỗi năm. Vào tháng 7, Ủy ban Châu Âu thông qua đề xuất đánh thuế nhiều hơn những người giàu nhất để tài trợ cho quá tŕnh chuyển đổi môi trường. Công bố vào đầu tháng 10, nó sẽ được cơ quan châu Âu nghiên cứu nếu thu thập được một triệu chữ kư trong ṿng một năm.
Với Morris Pearl, ông tin rằng Patriotic Millionaires có thể đạt được thành công. "Tôi đang hành động để cháu gái tôi không phải sống trong một xă hội mà nhà nước sụp đổ, như Hy Lạp năm 2013", ông nói. Tuy nhiên, Steven Rosenthal của Trung tâm Chính sách Thuế - tổ chức nghiên cứu chuyên về thuế của Mỹ - không nghĩ vậy. "Tôi nghi ngờ điều đó. Họ chỉ là kẻ thua cuộc so với nhóm vận động hành lang cực kỳ giàu có đang phản đối việc trả nhiều tiền hơn", ông nói.