vuitoichat
11-05-2023, 13:30
Theo như nguyên nhân đột quỵ hàng đầu gây tử vong và tàn tật lâu dài, sau khi được các nhà khoa học đang nghiên cứu qua kính hiển vi một lần nữa để t́m kiếm bằng chứng cho thấy truyền máu có thể góp phần gây ra đột quỵ có thể lây truyền từ người sang người.
Nguyên nhân phổ biến gây đột quỵ có thể lây truyền qua đường máu
Một nghiên cứu mới cho thấy việc truyền máu từ những người hiến máu (nhưng sau đó bị xuất huyết năo tự phát), có liên quan đến nguy cơ đột quỵ do xuất huyết cao hơn một chút ở người nhận. Điều này cho thấy mối liên hệ tiềm ẩn giữa các yếu tố lây truyền qua đường máu và một loại tổn thương mạch máu gây đột quỵ trong năo.
Bệnh lư mạch máu amyloid năo (CAA) là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ xuất huyết tự phát và có liên quan đến sự lắng đọng các protein beta-amyloid khiếm khuyết trong thành mạch máu năo, khiến chúng dễ vỡ, dẫn đến đột quỵ và suy giảm nhận thức.
Nghiên cứu được công bố gần đây trên Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ đă t́m thấy bằng chứng cho thấy CAA có khả năng truyền bệnh “giống như prion”.
Trước đây, bệnh Prion có liên quan đến bệnh năo xốp ở ḅ, thường được gọi là bệnh ḅ điên, một chứng rối loạn năo ở gia súc có thể truyền sang người qua thịt ô nhiễm. Đă có bằng chứng cho thấy t́nh trạng này có thể lây truyền sang người do hormone tuyến yên được thu thập từ xác chết bị nhiễm protein amyloid-beta và tau.
Các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng, việc truyền máu có thể gây ra nguy cơ tương tự như việc tiếp xúc với thịt ô nhiễm.
Để kiểm tra lư thuyết này, các nhà khoa học đă tiến hành một nghiên cứu đoàn hệ sử dụng dữ liệu sức khỏe và ngân hàng máu từ hơn 1 triệu bệnh nhân ở Thụy Điển và Đan Mạch có độ tuổi từ 5-80. Tất cả đều được truyền hồng cầu từ ngày 1 tháng 1 năm 1970 (Thụy Điển) hoặc ngày 1 tháng 1 năm 1980 (Đan Mạch) và ngày 31 tháng 12 năm 2017.
Nghiên cứu cho thấy, những bệnh nhân nhận máu từ người hiến (sau đó bị chảy máu năo tự phát), có nguy cơ đột quỵ do xuất huyết cao hơn đáng kể so với những người nhận máu từ người hiến không bị chảy máu.
Tuy nhiên, không thấy nguy cơ đột quỵ tăng lên ở những người nhận máu từ người hiến chỉ bị chảy máu một lần sau khi truyền máu.
Các tác giả cho rằng, dường như có một “tác nhân truyền máu” nào đó liên quan đến cơn đột quỵ tự phát. Họ cho biết nguy cơ đột quỵ tăng 2,3% ở những người nhận máu từ người hiến bị chảy máu năo, và đây là một “phát hiện mới”.
T́nh trạng tương tự cũng xảy ra với bệnh Alzheimer
Mặc dù không được phân tích trực tiếp, nghiên cứu này cho thấy nguy cơ sa sút trí tuệ tăng lên tương tự ở những người nhận máu từ người hiến nhưng bị đột quỵ về sau.
Trong một bài xă luận đi kèm với nghiên cứu, Tiến sĩ Steven Greenberg, giáo sư thần kinh học tại Trường Y Harvard, đă viết rằng phương pháp của nghiên cứu hỗ trợ chặt chẽ cho những phát hiện này.
Ông viết: “Ngay cả sự gia tăng khiêm tốn về nguy cơ xuất huyết năo hoặc chứng mất trí nhớ trong tương lai do một đặc điểm hiếm gặp - hiện chưa thể phát hiện được - của người hiến tặng cũng là mối lo ngại lớn về sức khỏe cộng đồng”.
Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của các đặc điểm chưa được phát hiện có thể truyền qua người hiến, và việc xác định những yếu tố này để bảo vệ hàng chục triệu người.
Chảy máu năo được điều trị như thế nào?
Tiến sĩ Theodore Strange, trưởng khoa y tại Bệnh viện Đại học Staten Island, nói với The Epoch Times rằng việc điều trị tùy thuộc vào loại chấn thương năo.
Ông cho biết, nếu chảy máu do ngă gây tụ máu dưới màng cứng, thường không cần phẫu thuật hoặc chỉ cần xử lư bằng thủ thuật tạo lỗ khoan đơn giản. Lúc này, người ta sẽ khoan các lỗ nhỏ vào hộp sọ và đưa vào một ống cao su để dẫn lưu khối máu tụ.
Tuy nhiên, chảy máu do đột quỵ hoặc vỡ ph́nh động mạch khó kiểm soát hơn, bác sĩ Strange nói, nếu bệnh nhân được chăm sóc y tế đủ sớm, th́ khả năng cứu sống vẫn khá cao.
Ông cho biết, đối với chảy máu tiểu năo, chảy máu ở phần sau của năo, thường phải làm phẫu thuật lấy cục máu đông ra trước khi t́m ra nguyên nhân. Giống như đột quỵ, chảy máu bên ngoài năo dễ xảy ra hơn so với chảy máu bên trong năo.
Hiện tại, không có phương pháp điều trị nào có thể ngăn chặn sự tích tụ amyloid liên quan đến CAA trong mạch máu năo. V́ vậy, việc ngăn ngừa chảy máu là rất quan trọng, Tiến sĩ Strange nói.
Việc giảm nguy cơ chấn thương cho bệnh nhân, chẳng hạn như té ngă, gây chấn động và có thể gây chảy máu, là điều bắt buộc.
Tiến sĩ Strange cho biết: “Bệnh nhân, khi họ già đi, có xu hướng té ngă nhiều hơn”, đồng thời lưu ư rằng các loại thuốc làm tăng nguy cơ chảy máu, bao gồm thuốc chống đông máu, aspirin và ibuprofen, nên được giảm thiểu “khi thích hợp”.
Ông nói, các bác sĩ phải cân nhắc giữa rủi ro và lợi ích của thuốc chống đông máu ở những bệnh nhân mắc các bệnh khác.
Nguyên nhân phổ biến gây đột quỵ có thể lây truyền qua đường máu
Một nghiên cứu mới cho thấy việc truyền máu từ những người hiến máu (nhưng sau đó bị xuất huyết năo tự phát), có liên quan đến nguy cơ đột quỵ do xuất huyết cao hơn một chút ở người nhận. Điều này cho thấy mối liên hệ tiềm ẩn giữa các yếu tố lây truyền qua đường máu và một loại tổn thương mạch máu gây đột quỵ trong năo.
Bệnh lư mạch máu amyloid năo (CAA) là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ xuất huyết tự phát và có liên quan đến sự lắng đọng các protein beta-amyloid khiếm khuyết trong thành mạch máu năo, khiến chúng dễ vỡ, dẫn đến đột quỵ và suy giảm nhận thức.
Nghiên cứu được công bố gần đây trên Tạp chí của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ đă t́m thấy bằng chứng cho thấy CAA có khả năng truyền bệnh “giống như prion”.
Trước đây, bệnh Prion có liên quan đến bệnh năo xốp ở ḅ, thường được gọi là bệnh ḅ điên, một chứng rối loạn năo ở gia súc có thể truyền sang người qua thịt ô nhiễm. Đă có bằng chứng cho thấy t́nh trạng này có thể lây truyền sang người do hormone tuyến yên được thu thập từ xác chết bị nhiễm protein amyloid-beta và tau.
Các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng, việc truyền máu có thể gây ra nguy cơ tương tự như việc tiếp xúc với thịt ô nhiễm.
Để kiểm tra lư thuyết này, các nhà khoa học đă tiến hành một nghiên cứu đoàn hệ sử dụng dữ liệu sức khỏe và ngân hàng máu từ hơn 1 triệu bệnh nhân ở Thụy Điển và Đan Mạch có độ tuổi từ 5-80. Tất cả đều được truyền hồng cầu từ ngày 1 tháng 1 năm 1970 (Thụy Điển) hoặc ngày 1 tháng 1 năm 1980 (Đan Mạch) và ngày 31 tháng 12 năm 2017.
Nghiên cứu cho thấy, những bệnh nhân nhận máu từ người hiến (sau đó bị chảy máu năo tự phát), có nguy cơ đột quỵ do xuất huyết cao hơn đáng kể so với những người nhận máu từ người hiến không bị chảy máu.
Tuy nhiên, không thấy nguy cơ đột quỵ tăng lên ở những người nhận máu từ người hiến chỉ bị chảy máu một lần sau khi truyền máu.
Các tác giả cho rằng, dường như có một “tác nhân truyền máu” nào đó liên quan đến cơn đột quỵ tự phát. Họ cho biết nguy cơ đột quỵ tăng 2,3% ở những người nhận máu từ người hiến bị chảy máu năo, và đây là một “phát hiện mới”.
T́nh trạng tương tự cũng xảy ra với bệnh Alzheimer
Mặc dù không được phân tích trực tiếp, nghiên cứu này cho thấy nguy cơ sa sút trí tuệ tăng lên tương tự ở những người nhận máu từ người hiến nhưng bị đột quỵ về sau.
Trong một bài xă luận đi kèm với nghiên cứu, Tiến sĩ Steven Greenberg, giáo sư thần kinh học tại Trường Y Harvard, đă viết rằng phương pháp của nghiên cứu hỗ trợ chặt chẽ cho những phát hiện này.
Ông viết: “Ngay cả sự gia tăng khiêm tốn về nguy cơ xuất huyết năo hoặc chứng mất trí nhớ trong tương lai do một đặc điểm hiếm gặp - hiện chưa thể phát hiện được - của người hiến tặng cũng là mối lo ngại lớn về sức khỏe cộng đồng”.
Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của các đặc điểm chưa được phát hiện có thể truyền qua người hiến, và việc xác định những yếu tố này để bảo vệ hàng chục triệu người.
Chảy máu năo được điều trị như thế nào?
Tiến sĩ Theodore Strange, trưởng khoa y tại Bệnh viện Đại học Staten Island, nói với The Epoch Times rằng việc điều trị tùy thuộc vào loại chấn thương năo.
Ông cho biết, nếu chảy máu do ngă gây tụ máu dưới màng cứng, thường không cần phẫu thuật hoặc chỉ cần xử lư bằng thủ thuật tạo lỗ khoan đơn giản. Lúc này, người ta sẽ khoan các lỗ nhỏ vào hộp sọ và đưa vào một ống cao su để dẫn lưu khối máu tụ.
Tuy nhiên, chảy máu do đột quỵ hoặc vỡ ph́nh động mạch khó kiểm soát hơn, bác sĩ Strange nói, nếu bệnh nhân được chăm sóc y tế đủ sớm, th́ khả năng cứu sống vẫn khá cao.
Ông cho biết, đối với chảy máu tiểu năo, chảy máu ở phần sau của năo, thường phải làm phẫu thuật lấy cục máu đông ra trước khi t́m ra nguyên nhân. Giống như đột quỵ, chảy máu bên ngoài năo dễ xảy ra hơn so với chảy máu bên trong năo.
Hiện tại, không có phương pháp điều trị nào có thể ngăn chặn sự tích tụ amyloid liên quan đến CAA trong mạch máu năo. V́ vậy, việc ngăn ngừa chảy máu là rất quan trọng, Tiến sĩ Strange nói.
Việc giảm nguy cơ chấn thương cho bệnh nhân, chẳng hạn như té ngă, gây chấn động và có thể gây chảy máu, là điều bắt buộc.
Tiến sĩ Strange cho biết: “Bệnh nhân, khi họ già đi, có xu hướng té ngă nhiều hơn”, đồng thời lưu ư rằng các loại thuốc làm tăng nguy cơ chảy máu, bao gồm thuốc chống đông máu, aspirin và ibuprofen, nên được giảm thiểu “khi thích hợp”.
Ông nói, các bác sĩ phải cân nhắc giữa rủi ro và lợi ích của thuốc chống đông máu ở những bệnh nhân mắc các bệnh khác.