trungthuc
12-11-2023, 01:55
Nói nhiều có thể là một đặc điểm về tính cách cá nhân, nhưng cũng có khi là hậu quả của bệnh rối loạn tăng động/giảm chú ư (ADHD), chứng tự kỷ (autism) hay rối loạn lo âu tổng quát và rối loạn lưỡng cực (generalized anxiety disorder và bipolar disorder).
Thủ phạm có thể là do ADHD và bệnh tự kỷ gây ra
Nhiều người có thói quen nói nhiều khi quá chú ư đến một chủ đề nào đó hoặc đang hưng phấn quá mức trong những cuộc gặp mặt được mong đợi. Và ai trong chúng ta cũng có đôi lúc cảm thấy khó chịu hay bối rối khi phải nghe ai đó cứ độc thoại trong cuộc tṛ chuyện giữa hai người hoặc nhiều người. Tuy nhiên, hiếm khi chúng ta nhận thức được rằng, việc nói quá nhiều này có thể bắt nguồn từ một "vấn đề" của sức khỏe về tâm thần.
Nghiên cứu cho thấy những người nói chuyện huyên thuyên có thể do chứng ADHD tạo ra ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh với các triệu chứng như thiếu chú ư, tính hiếu động và bốc đồng.
L. Eugene Arnold, bác sĩ tâm thần và chuyên gia nội trú tại Children and Adults with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (CHADD), một tổ chức vận động và giáo dục các bệnh nhân ADHD có lưu ư: "Không phải bất cứ ai mắc chứng ADHD cũng sẽ nói nhiều, nhưng trong số những người nói nhiều, cũng có không ít người bị mắc ADHD. Họ có xu hướng nói chuyện huyên thuyên và suy nghỉ khá lộn xộn".
Ngoài chứng ADHD, bệnh tự kỷ cũng thường được biểu hiện ra qua những vấn đề về giao tiếp mà việc hay nói nhiều là một bệnh lư thường gặp phải. Andy Shih, giám đốc khoa học của tổ chức vận động tài trợ cho nghiên cứu về bệnh tự kỷ (Autism Speaks) có đưa ra nhận định: "Những người mắc một số dạng bệnh tự kỷ cũng có kèm theo tật hay nói nhiều. Nhưng không phải ai cũng biết người mắc chứng tự kỷ sẽ thường xuyên nói nhiều. Một số người bệnh tự kỷ không thể nói được, nhưng số khác lại nói rất nhiều và nói không đâu vào đâu cả. Người bệnh tự kỷ gặp nhiều khó khăn trong giao tiếp xă hội. Việc nắm bắt những tín hiệu (chán nghe, không muốn nghe) khi đang giao tiếp c̣n có thể khó khăn nhiều hơn".
Người mắc bệnh tự kỷ hầu như không thể chuyển sang qua chủ đề khác v́ họ thấy thoải mái hơn khi cứ nói măi về một chủ đề. Hậu quả là khi nói họ cứ lan man và lặp đi lặp lại. Đó không phải là dấu hiệu của sự thô lỗ mà chỉ là cách thức mà bộ năo của họ đang hoạt động.
"Tiếc thay, không phải ai trong chúng ta cũng biết họ bị tự kỷ!". Theo Andy Shih, có người bệnh tự kỷ thích thú với các bộ sưu tập Lego, có người lại thích phim ảnh, thậm chỉ… lịch tŕnh xe lửa chạy. Một người mắc chứng tự kỷ ở Nhật Bản nắm tất cả số liệu thống kê của các đô vật sumo.
https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2023/10/8157105_jessica-da-rosa-wXJViXxHP44-unsplash-scaled.jpg
(Minh họa)
Hăy tỏ ra "vị tha" với những người hay nói nhiều
Rối loạn lo âu biểu hiện dưới dạng lo lắng dai dẳng, quá mức sẽ làm giảm chất lượng cuộc sống hàng ngày. Christian Kohler, một giáo sư về khoa tâm thần học tại Trường Y khoa Perelman thuộc Đại học ở Pennsylvania, có nhận xét:
"Những người mắc chứng bệnh này thường lo lắng về mọi thứ. Họ luôn hỏi: tôi đă làm ǵ sai, điều ǵ sẽ xảy ra và tôi nên phản ứng như thế nào, nhưng lại không t́m ra câu trả lời thỏa đáng. Hậu quả là họ thường nói rất nhiều để cố che lấp sự lo lắng và không thể nghe thấy sự phản hồi từ người nghe.
Hưng phấn quá mức có cũng dẫn đến việc nói dai nói dài và nhanh. Rối loạn lưỡng cực gây ra sự thay đổi tâm trạng cực độ, từ mức cảm xúc thấp (trầm cảm) đến cảm xúc cao (hưng phấn) ít nghiêm trọng hơn. Hưng phấn quá sẽ dễ đưa đến hay nói nhiều".
Ông Kohler c̣n cho biết, khi bắt đầu hưng phấn, lời nói vẫn c̣n mạch lạc nhưng dần dần sẽ trở nên lộn xộn khi âm lượng tăng lên và tạo áp lực về mặt tâm lư. "Những người tuy nói nhiều nhưng không mắc chứng rối loạn lưỡng cực, họ sẽ biết dừng lại khi có người khác lên tiếng, nhưng bạn rất khó ngắt lời người bị rối loạn lưỡng cực v́ họ nói nhanh hơn cả suy nghĩ, cái miệng luôn đi trước cái đầu!".
Theo Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Mỹ, chứng rối loạn lưỡng cực có ở lứa tuổi thiếu niên lẫn tuổi trưởng thành. "Không có một ai trong chúng ta quan sát được hành vi 'kỳ cục' (nói nhiều) của chính ḿnh, đặc biệt là ở người trẻ. Tật nói nhiều được phát hiện chủ yếu từ các thành viên trong gia đ́nh và người chăm sóc. Tự kỷ là một căn bệnh kéo dài suốt đời. Nên để cho người bệnh tự kỷ trả lời câu hỏi 'nói nhiều như thế có mệt không?'. Nếu họ trả lời không, th́ bạn cũng đừng nên lo lắng quá mà chỉ nên xem đó chỉ là 'sự khác biệt', là do 'tính cách cá nhân'".
Tất cả mổi người chúng ta đều có sự khác biệt với nhau ít nhiều. Nói nhiều không phải là dấu hiệu của một nhân cách kém hoặc khó gần gủi. Trong thời đại ngày nay, sẽ có lợi hơn nếu chúng ta biết kiên nhẫn, bao dung cởi mở hơn và dành thời gian lắng nghe hơn là oán trách, chê bai tính cách nói nhiều này khi biết rằng, có thể đây chỉ là biểu hiện của chứng bệnh tâm thần nào đó.
https://imgproxy4.tinhte.vn/jI33XDdh1DrIK3mapsEh Ai15R6LH_qU2G0p8PpNV Rwc/w:600/plain/https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/10/trac-vu-VECNxs9-EjU-unsplash-1280x853.jpg
Cứ líu lo như chim hót không ngừng (Ảnh minh họa)
Có một số phương cách giúp kiểm soát "tật hay nói nhiều".
- Thứ nhất, hăy ngưng lại để ghi chú những suy nghĩ vào sổ tay thay v́ nói liên tục. Đây là cách nhường sân cho người khác và cũng là cách giúp bạn chuyển hướng sang chủ đề khác để người nghe bớt nhàm chán.
- Thứ hai, tập nói những câu ngắn gọn thay v́ dài lê thê, lộn xộn.
- Thứ ba, quan sát có tín hiệu nào báo dừng không (có người đứng lên, có người quay sang nói chuyện riêng hay tiếng thở dài).
- Thứ tư, nếu muốn kể cho ai đó câu chuyện họ không yêu cầu, hăy hỏi trước xem họ có sẵn ḷng lắng nghe không.
Thủ phạm có thể là do ADHD và bệnh tự kỷ gây ra
Nhiều người có thói quen nói nhiều khi quá chú ư đến một chủ đề nào đó hoặc đang hưng phấn quá mức trong những cuộc gặp mặt được mong đợi. Và ai trong chúng ta cũng có đôi lúc cảm thấy khó chịu hay bối rối khi phải nghe ai đó cứ độc thoại trong cuộc tṛ chuyện giữa hai người hoặc nhiều người. Tuy nhiên, hiếm khi chúng ta nhận thức được rằng, việc nói quá nhiều này có thể bắt nguồn từ một "vấn đề" của sức khỏe về tâm thần.
Nghiên cứu cho thấy những người nói chuyện huyên thuyên có thể do chứng ADHD tạo ra ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh với các triệu chứng như thiếu chú ư, tính hiếu động và bốc đồng.
L. Eugene Arnold, bác sĩ tâm thần và chuyên gia nội trú tại Children and Adults with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (CHADD), một tổ chức vận động và giáo dục các bệnh nhân ADHD có lưu ư: "Không phải bất cứ ai mắc chứng ADHD cũng sẽ nói nhiều, nhưng trong số những người nói nhiều, cũng có không ít người bị mắc ADHD. Họ có xu hướng nói chuyện huyên thuyên và suy nghỉ khá lộn xộn".
Ngoài chứng ADHD, bệnh tự kỷ cũng thường được biểu hiện ra qua những vấn đề về giao tiếp mà việc hay nói nhiều là một bệnh lư thường gặp phải. Andy Shih, giám đốc khoa học của tổ chức vận động tài trợ cho nghiên cứu về bệnh tự kỷ (Autism Speaks) có đưa ra nhận định: "Những người mắc một số dạng bệnh tự kỷ cũng có kèm theo tật hay nói nhiều. Nhưng không phải ai cũng biết người mắc chứng tự kỷ sẽ thường xuyên nói nhiều. Một số người bệnh tự kỷ không thể nói được, nhưng số khác lại nói rất nhiều và nói không đâu vào đâu cả. Người bệnh tự kỷ gặp nhiều khó khăn trong giao tiếp xă hội. Việc nắm bắt những tín hiệu (chán nghe, không muốn nghe) khi đang giao tiếp c̣n có thể khó khăn nhiều hơn".
Người mắc bệnh tự kỷ hầu như không thể chuyển sang qua chủ đề khác v́ họ thấy thoải mái hơn khi cứ nói măi về một chủ đề. Hậu quả là khi nói họ cứ lan man và lặp đi lặp lại. Đó không phải là dấu hiệu của sự thô lỗ mà chỉ là cách thức mà bộ năo của họ đang hoạt động.
"Tiếc thay, không phải ai trong chúng ta cũng biết họ bị tự kỷ!". Theo Andy Shih, có người bệnh tự kỷ thích thú với các bộ sưu tập Lego, có người lại thích phim ảnh, thậm chỉ… lịch tŕnh xe lửa chạy. Một người mắc chứng tự kỷ ở Nhật Bản nắm tất cả số liệu thống kê của các đô vật sumo.
https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2023/10/8157105_jessica-da-rosa-wXJViXxHP44-unsplash-scaled.jpg
(Minh họa)
Hăy tỏ ra "vị tha" với những người hay nói nhiều
Rối loạn lo âu biểu hiện dưới dạng lo lắng dai dẳng, quá mức sẽ làm giảm chất lượng cuộc sống hàng ngày. Christian Kohler, một giáo sư về khoa tâm thần học tại Trường Y khoa Perelman thuộc Đại học ở Pennsylvania, có nhận xét:
"Những người mắc chứng bệnh này thường lo lắng về mọi thứ. Họ luôn hỏi: tôi đă làm ǵ sai, điều ǵ sẽ xảy ra và tôi nên phản ứng như thế nào, nhưng lại không t́m ra câu trả lời thỏa đáng. Hậu quả là họ thường nói rất nhiều để cố che lấp sự lo lắng và không thể nghe thấy sự phản hồi từ người nghe.
Hưng phấn quá mức có cũng dẫn đến việc nói dai nói dài và nhanh. Rối loạn lưỡng cực gây ra sự thay đổi tâm trạng cực độ, từ mức cảm xúc thấp (trầm cảm) đến cảm xúc cao (hưng phấn) ít nghiêm trọng hơn. Hưng phấn quá sẽ dễ đưa đến hay nói nhiều".
Ông Kohler c̣n cho biết, khi bắt đầu hưng phấn, lời nói vẫn c̣n mạch lạc nhưng dần dần sẽ trở nên lộn xộn khi âm lượng tăng lên và tạo áp lực về mặt tâm lư. "Những người tuy nói nhiều nhưng không mắc chứng rối loạn lưỡng cực, họ sẽ biết dừng lại khi có người khác lên tiếng, nhưng bạn rất khó ngắt lời người bị rối loạn lưỡng cực v́ họ nói nhanh hơn cả suy nghĩ, cái miệng luôn đi trước cái đầu!".
Theo Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Mỹ, chứng rối loạn lưỡng cực có ở lứa tuổi thiếu niên lẫn tuổi trưởng thành. "Không có một ai trong chúng ta quan sát được hành vi 'kỳ cục' (nói nhiều) của chính ḿnh, đặc biệt là ở người trẻ. Tật nói nhiều được phát hiện chủ yếu từ các thành viên trong gia đ́nh và người chăm sóc. Tự kỷ là một căn bệnh kéo dài suốt đời. Nên để cho người bệnh tự kỷ trả lời câu hỏi 'nói nhiều như thế có mệt không?'. Nếu họ trả lời không, th́ bạn cũng đừng nên lo lắng quá mà chỉ nên xem đó chỉ là 'sự khác biệt', là do 'tính cách cá nhân'".
Tất cả mổi người chúng ta đều có sự khác biệt với nhau ít nhiều. Nói nhiều không phải là dấu hiệu của một nhân cách kém hoặc khó gần gủi. Trong thời đại ngày nay, sẽ có lợi hơn nếu chúng ta biết kiên nhẫn, bao dung cởi mở hơn và dành thời gian lắng nghe hơn là oán trách, chê bai tính cách nói nhiều này khi biết rằng, có thể đây chỉ là biểu hiện của chứng bệnh tâm thần nào đó.
https://imgproxy4.tinhte.vn/jI33XDdh1DrIK3mapsEh Ai15R6LH_qU2G0p8PpNV Rwc/w:600/plain/https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2023/10/trac-vu-VECNxs9-EjU-unsplash-1280x853.jpg
Cứ líu lo như chim hót không ngừng (Ảnh minh họa)
Có một số phương cách giúp kiểm soát "tật hay nói nhiều".
- Thứ nhất, hăy ngưng lại để ghi chú những suy nghĩ vào sổ tay thay v́ nói liên tục. Đây là cách nhường sân cho người khác và cũng là cách giúp bạn chuyển hướng sang chủ đề khác để người nghe bớt nhàm chán.
- Thứ hai, tập nói những câu ngắn gọn thay v́ dài lê thê, lộn xộn.
- Thứ ba, quan sát có tín hiệu nào báo dừng không (có người đứng lên, có người quay sang nói chuyện riêng hay tiếng thở dài).
- Thứ tư, nếu muốn kể cho ai đó câu chuyện họ không yêu cầu, hăy hỏi trước xem họ có sẵn ḷng lắng nghe không.