trungthuc
01-02-2024, 05:36
Trong y học không có căn bệnh nào gọi là "vô cảm". Đó là căn bệnh của cách hành xử, căn bệnh của lối sống.
Lời dạy của cha ông ta "Thương người như thể thương thân" từ lâu vốn đă trở thành đạo lư của người Việt Nam. Tính nhân văn, ḷng nhân ái phải là ngọn lửa sưởi ấm, là ánh sáng trong cuộc đời mỗi con người, mỗi gia đ́nh cũng như toàn xă hội. Thế nhưng ngày nay, bên cạnh nhiều nét đẹp vẫn luôn hiện hữu trong cuộc sống của chúng ta với những con người luôn biết cống hiến, đồng cảm, chia sẻ, cưu mang, giúp đỡ người khác, th́ cũng có không ít kẻ chỉ sống ích kỷ, vô trách nhiệm, vô cảm, vô đạo đức.
Vô cảm chính là sự trơ lỳ cảm xúc, dửng dưng, thờ ơ, "máu lạnh" với những hiện tượng đời sống xung quanh, chỉ biết quan tâm đến quyền lợi của bản thân. Ra đường gặp cái đẹp không mảy may rung động; gặp cái tốt không ủng hộ; thấy cái xấu, cái ác không dám lên án, không dám chống lại...
Trước đây, vô cảm chỉ là những hiện tượng đơn lẻ, nhưng bây giờ đang có chiều hướng lây lan rộng răi, nếu không có những biện pháp ngăn chặn th́ có thể trở thành một căn bệnh có tính xă hội. Trong cơn lốc toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, cùng với việc tiếp thu những tinh hoa của văn minh nhân loại th́ lối sống hưởng thụ và mặt trái của nền kinh tế thị trường đang có tác động mạnh mẻ đến tâm lư xă hội, dần dần h́nh thành ra lối sống thực dụng trong một bộ phận người Việt Nam.
https://imgproxy4.tinhte.vn/VnBnpfROn0Gzn129qdJ9 wM2WZfg97MQ62H3CSU-GIf4/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-exy_NPO1lXk/Xb7oENtFjXI/AAAAAAACgeE/hdimbvdx9640Akg_kG1M faWMbwRRbiJngCLcBGAs YHQ/s640/5.jpg
Người ta có thể thản nhiên đứng nh́n cảnh một kẻ mạnh ăn hiếp kẻ yếu; một vụ nữ sinh lột áo, giật tóc, đánh hội đồng; một vụ làm nhục người khác… như xem một màn kịch, lấy điện thoại ra quay rồi tung lên mạng. Người ta coi như không nh́n thấy kẻ gian móc túi trên xe buưt mặc dù việc đó xảy ra sờ sờ trước mắt. Từ những chuyện tranh căi hay xô xát lặt vặt nhưng không ai lên tiếng can ngăn và thế là dẫn tới án mạng đau thương.
Tại sao người ta lại không mảy may can thiệp? Bởi v́ người ta vô cảm trước nỗi đau của đồng loại. Bởi người ta sợ liên lụy, mang vạ vào thân.
Một bệnh nhân, hay nạn nhân được đưa tới bệnh viện, cho dù đang trong t́nh trạng thập tử nhất sinh, nhưng không được cứu chữa ngay v́ c̣n chờ người nhà đến làm các thủ tục cần thiết, trong đó có cả thủ tục "đầu tiên", đến khi xong mọi thủ tục th́ đâu c̣n người nữa đâu để mà cứu chữa. Một vụ tai nạn trên đường vắng, nạn nhân nằm trên vũng máu, xe gây ra tai nạn đă bỏ chạy mất tăm, c̣n bao nhiêu xe khác vẫn vun vút lao qua v́ "quá bận", "quá vội"…
https://imgproxy4.tinhte.vn/4higWY6Mjfs9vu7JYx-DB2jowjlhxyeG9uXw27Z Z1Wo/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-FGzZGKQRtvw/Xb7oFYNmnlI/AAAAAAACgeI/oCoNF1J0nHcVDl0WgW5k yQiJ6x-XPOgewCLcBGAsYHQ/s640/6.jpg
Hằng ngày, trên các mặt báo hoặc trên các phương tiện thông tin đại chúng khác, người ta thấy tràn ngập các vụ việc thuộc loại "cướp, giết, hiếp" hay "tiền, t́nh, tù tội", nhiều vụ án thật kinh hoàng, sởn gai ốc. Báo chí có tác dụng nhằm cảnh báo công luận , nhưng đọc măi thành quen, rồi chai sạn, thờ ơ trước những chuyện tày trời như thế. Không ít vụ việc phơi bày ra sự vô cảm đến mức quá tàn nhẫn của những người trực tiếp chứng kiến.
Thái độ ứng xử trước nỗi đau, tai họa của người khác là phản ứng tự nhiên mang tính người, là thước đo đạo đức, là sự sát hạch đạo đức xă hội một cách nghiêm khắc nhất. Trước nỗi đau, tai họa và bất công mà người khác phải chịu đựng, nhưng khi một ai đó không có phản ứng nào, tức là đă bị tê liệt về tinh thần xă hội. Đó là sự suy đồi về lối sống, suy thoái về đạo đức.
Như vậy, trên b́nh diện xă hội, bệnh vô cảm đă phản ánh sự suy giảm nền tảng đạo đức và tinh thần của xă hội. Khi sự gắn kết giữa người với người trong xă hội bị rạn nứt, thậm chí bị đứt găy th́ điều đó đă làm cho con người không c̣n dám tin vào điều thiện, không dám đứng lên chiến đấu chống cái xấu và cái ác. Vô cảm vô h́nh chung đă triệt tiêu tính tự phản ứng như một lẽ tự nhiên trước những tiêu cực, bất công, ngang trái.
https://imgproxy4.tinhte.vn/NRMW4wCF2mnv3P6KjOHG nhPvYzRrQMTVMjzjXTEz RGU/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-YxNmG3atwtU/Xb7oCruU5EI/AAAAAAACgeA/8xyGLb-EiO4ydXngv04Q1JkhbNO Dla0_ACLcBGAsYHQ/s640/7.jpg
Khi căn bệnh này không được ngăn chặn th́ xă hội sẽ không tránh khỏi bị sụt lở nền tảng đạo đức và tinh thần, gây hoang mang, làm nảy nở, phát sinh ra thêm nhiều cái xấu, cái ác. Trong những hoàn cảnh nhất định, cái thiện và cái tốt sẽ bị cái xấu, cái ác tấn công, xâm hại; lẽ phải đă bị triệt tiêu, công lư bị đẩy lùi.
Không chỉ người dân mà tầng lớp cán bộ -những "công bộc của dân" cũng mắc phải bệnh này. Trong hệ thống công quyền, nó thể hiện ở sự thờ ơ, ở các chiêu "đánh vơng", gây khó khăn, gây cản trở, thấy việc cần phải làm nhưng không làm hoặc đặt ra những đ̣i hỏi trái khoáy, cố t́nh kéo dài để vụ lợi... khiến cho người dân, doanh nghiệp, các tổ chức xă hội khi đến hệ thống công quyền đều không hài ḷng, thậm chí bất b́nh. Không thiếu những "công bộc" buộc dân phải đến tŕnh bày lần này lượt khác, t́m cách ṿi vĩnh rồi mới chịu giải quyết rố ráo. Thậm chí, có những người đang để tâm ăn chặn của thương binh, gia đ́nh chính sách, người tàn tật, hộ nghèo. Dư luận gần đây đă bị hâm nóng lên bởi sự vô cảm, tắc trách của nhân viên y tế dẫn đến những cái chết oan uổng của người dân. Muốn chữa bệnh th́ phải trả tiền trước, có chút lót tay th́ tiêm đỡ đau hơn, thay băng nhẹ nhàng hơn... Những vụ bảo mẫu ngược đăi, hành hạ trẻ thơ tại một số cơ sở nuôi dạy trẻ và bao nhiêu chuyện đau ḷng khác trong ngành giáo dục, những tiêu cực trong ngành y tế, những vụ oan sai nghiêm trọng trong ngành tư pháp cho thấy bệnh vô cảm đang diễn ra cả trong những lĩnh vực cứu người, dạy người, bảo vệ công lư.
Như vậy, những hành vi vô cảm không chỉ đơn thuần làm hủy hoại nhân cách con người mà c̣n làm xói ṃn nền tảng đạo đức, làm rối loạn trật tự xă hội và xa hơn nữa là ḱm hăm sự phát triển của đất nước.
Không khó nhận ra bệnh vô cảm, nhưng làm sao để chữa được bệnh th́ không hề đơn giản. Sự mất ḷng tin trong xă hội, sự ích kỷ, tính thực dụng trong lối sống của một bộ phận xă hội làm cho bệnh thêm nặng.
https://imgproxy4.tinhte.vn/Vi9GwAHK-0xGFmKjvrI19jVLx89om f8EoCmrV_ihv6Q/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-x8KMfG6XCm4/Xb7oK32kK0I/AAAAAAACgeM/X-9jd_Wdn_ImXDnfUZAmG0 AAc7cbymAGwCLcBGAsYH Q/s640/4.jpg
Để chữa trị căn bệnh "ung thư tâm hồn" này, cần phải kết hợp đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết phải tạo cho xă hội một sức đề kháng. Đó chính là việc xây dựng và không ngừng nhân lên những yếu tố tích cực trong xă hội. Một môi trường xă hội tốt, lành mạnh sẽ tạo ra được sức đề kháng cao với căn bệnh này. Ngược lại, trong một môi trường xă hội xấu, nơi mà tiêu cực lấn át tích cực th́ bệnh vô cảm sẽ lây lan. Phải bền bỉ xây dựng văn hóa ứng xử, tạo dựng đời sống tinh thần phong phú, mà ở đó các giá trị tinh thần, đạo đức của xă hội được xác lập rơ ràng, thể hiện ra mạnh mẽ, để cho những ai làm những điều xấu cũng phải biết run sợ, cũng phải ngại. Nếu cái tốt, cái thiện ở vị thế thượng phong, nếu ở đâu người tốt cũng biết đoàn kết, hợp lực tạo nên sức mạnh th́ ở đó chắc chắn cái xấu, cái ác sẽ từng bước bị đẩy lùi, sự vô cảm sẽ mất dần đi.
Tất cả chúng ta đều phải day dứt trước câu hỏi: Bây giờ đời sống của người Việt Nam ḿnh khấm khá hơn trước rất nhiều nhưng tại sao bệnh vô cảm lại càng nặng hơn? Như thế càng thấy rơ, không phải cứ nghèo là vô cảm, không phải cứ túng là làm liều. Thuốc chữa bệnh vô cảm nằm ở sự truyền đạt sâu sắc những giá trị truyền thống của dân tộc, thẩm thấu vào trong đời sống xă hội. Xă hội càng hiện đại th́ những giá trị đó lại càng cần phải được nhân rộng, không được để cho những làn sóng lai tạp, xô bồ che lấp, lấn át những giá trị truyền thống. Khi bệnh vô cảm trong xă hội càng lây lan th́ sự gắn kết, t́nh người càng bị mai một. Xă hội cần có ngọn lửa nhân ái lan tỏa, những người hoạn nạn càng cần ngọn lửa nhân ái sưởi ấm họ. Đó chính là tiêu chí của một xă hội văn minh, một xă hội có đạo đức. Cuộc chiến chống bệnh vô cảm cần được triển khai trong từng gia đ́nh, trước hết là giáo dục con cháu bằng các hành vi ứng xử mẫu mực của ông bà, cha mẹ, người lớn tuổi. Tôi đă từng được chứng kiến một việc đáng buồn: Hôm đó, chúng tôi đang đi trên đường phố th́ thấy một cụ già gầy guộc, quần áo cáu bẩn, ngồi bên vỉa hè ch́a tay xin ăn. Một cháu bé chừng 8 tuổi đi cùng với bố mẹ liền đưa cho cụ già gói bánh cháu đang cầm trên tay. Cụ già nói, giọng thều thào: “Cảm ơn cháu”. Lập tức, người mẹ sẵng giọng nói với cháu bé: "Ăn mày giả vờ đấy, con ạ". Cháu bé ngơ ngác không hiểu ḿnh đă làm sai điều ǵ.
https://imgproxy4.tinhte.vn/i1tCg4wRDxdwa5_Jeye8 ahb-jOctiVxAxFQCWE2GEqQ/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-X5SW_tTI1L8/Xb7oPPvS7SI/AAAAAAACgeU/cwa_tTX9i-0nQMrpFBexFF1kKdcmfZ uvQCLcBGAsYHQ/s640/3.jpg
Mặc dù xây dựng nền tảng đạo đức xă hội luôn là điều cốt yếu, nhưng cũng cần có những quy định pháp lư để chống bệnh vô cảm. Nếu thấy bệnh nhân nguy kịch mà nhân viên y tế từ chối việc cứu chữa th́ dù với bất cứ lư do ǵ cũng phải bị xử lư nghiêm minh; nếu gặp người bị nạn trên đường mà không cứu giúp th́ sẽ bị truy cứu với những sự chế tài riêng. Trách nhiệm công vụ thể hiện đạo đức công vụ, đạo đức xă hội. Đối với hệ thống công quyền, để trị bệnh vô cảm, cần cải cách hành chính một cách mạnh mẽ hơn, đưa ra những quy định khoa học, cụ thể, rơ ràng về trách nhiệm của từng người trong guồng máy công vụ để nếu một người không làm đúng chức trách của ḿnh th́ lập tức bị bật ra khỏi hệ thống. Nếu một nền hành chính được thực thi một cách khoa học th́ dần dần sẽ tạo ra một thói quen, buộc những ai ở trong guồng máy cũng phải làm hết chức phận của ḿnh.
Bên cạnh việc xây dựng một nền hành chính khoa học để quản trị tốt th́ cần tăng cường giáo dục để cho những “công bộc”, những người vốn ăn lương của Nhà nước bằng tiền đóng thuế của dân, phải cảm thấy ḿnh có trách nhiệm đạo đức trong việc phục vụ dân; trước những đ̣i hỏi, những bức bách, thậm chí những bất hạnh của người dân th́ không thể nào lại quay mặt làm ngơ. Và cần tăng cường thanh tra công vụ thường xuyên, bất chợt, đột xuất dưới nhiều h́nh thức khác nhau để bắt bệnh thật chính xác, kịp thời, từ đó sẽ thưởng phạt nghiêm minh.
https://imgproxy4.tinhte.vn/t-pBxKcMjWY2Y5QEgHMJ4H ysce1RFNKg6sRjmDT2Kb 0/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-pATISa98psU/Xb7oM4Y1nSI/AAAAAAACgeQ/cMi9lnuRuUUPBPYHCVJ8 _59z6jt2HGkwACLcBGAs YHQ/s640/8.jpeg
Không ǵ có thể thay thế việc khơi dậy ḷng nhân ái và dũng khí trong mỗi con người, tinh thần trách nhiệm và dũng khí của các cơ quan chức năng trước những ngang trái và bất công.
Cần xây dựng một xă hội đồng cảm và chia sẻ. Các hoạt động nhân đạo, từ thiện được triển khai rộng khắp ở các cấp là đang hướng tới một xă hội như vậy.
Một xă hội vô cảm sẽ là một "xă hội chết", cái chết trước hết từ trong tâm hồn.
Lời dạy của cha ông ta "Thương người như thể thương thân" từ lâu vốn đă trở thành đạo lư của người Việt Nam. Tính nhân văn, ḷng nhân ái phải là ngọn lửa sưởi ấm, là ánh sáng trong cuộc đời mỗi con người, mỗi gia đ́nh cũng như toàn xă hội. Thế nhưng ngày nay, bên cạnh nhiều nét đẹp vẫn luôn hiện hữu trong cuộc sống của chúng ta với những con người luôn biết cống hiến, đồng cảm, chia sẻ, cưu mang, giúp đỡ người khác, th́ cũng có không ít kẻ chỉ sống ích kỷ, vô trách nhiệm, vô cảm, vô đạo đức.
Vô cảm chính là sự trơ lỳ cảm xúc, dửng dưng, thờ ơ, "máu lạnh" với những hiện tượng đời sống xung quanh, chỉ biết quan tâm đến quyền lợi của bản thân. Ra đường gặp cái đẹp không mảy may rung động; gặp cái tốt không ủng hộ; thấy cái xấu, cái ác không dám lên án, không dám chống lại...
Trước đây, vô cảm chỉ là những hiện tượng đơn lẻ, nhưng bây giờ đang có chiều hướng lây lan rộng răi, nếu không có những biện pháp ngăn chặn th́ có thể trở thành một căn bệnh có tính xă hội. Trong cơn lốc toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, cùng với việc tiếp thu những tinh hoa của văn minh nhân loại th́ lối sống hưởng thụ và mặt trái của nền kinh tế thị trường đang có tác động mạnh mẻ đến tâm lư xă hội, dần dần h́nh thành ra lối sống thực dụng trong một bộ phận người Việt Nam.
https://imgproxy4.tinhte.vn/VnBnpfROn0Gzn129qdJ9 wM2WZfg97MQ62H3CSU-GIf4/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-exy_NPO1lXk/Xb7oENtFjXI/AAAAAAACgeE/hdimbvdx9640Akg_kG1M faWMbwRRbiJngCLcBGAs YHQ/s640/5.jpg
Người ta có thể thản nhiên đứng nh́n cảnh một kẻ mạnh ăn hiếp kẻ yếu; một vụ nữ sinh lột áo, giật tóc, đánh hội đồng; một vụ làm nhục người khác… như xem một màn kịch, lấy điện thoại ra quay rồi tung lên mạng. Người ta coi như không nh́n thấy kẻ gian móc túi trên xe buưt mặc dù việc đó xảy ra sờ sờ trước mắt. Từ những chuyện tranh căi hay xô xát lặt vặt nhưng không ai lên tiếng can ngăn và thế là dẫn tới án mạng đau thương.
Tại sao người ta lại không mảy may can thiệp? Bởi v́ người ta vô cảm trước nỗi đau của đồng loại. Bởi người ta sợ liên lụy, mang vạ vào thân.
Một bệnh nhân, hay nạn nhân được đưa tới bệnh viện, cho dù đang trong t́nh trạng thập tử nhất sinh, nhưng không được cứu chữa ngay v́ c̣n chờ người nhà đến làm các thủ tục cần thiết, trong đó có cả thủ tục "đầu tiên", đến khi xong mọi thủ tục th́ đâu c̣n người nữa đâu để mà cứu chữa. Một vụ tai nạn trên đường vắng, nạn nhân nằm trên vũng máu, xe gây ra tai nạn đă bỏ chạy mất tăm, c̣n bao nhiêu xe khác vẫn vun vút lao qua v́ "quá bận", "quá vội"…
https://imgproxy4.tinhte.vn/4higWY6Mjfs9vu7JYx-DB2jowjlhxyeG9uXw27Z Z1Wo/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-FGzZGKQRtvw/Xb7oFYNmnlI/AAAAAAACgeI/oCoNF1J0nHcVDl0WgW5k yQiJ6x-XPOgewCLcBGAsYHQ/s640/6.jpg
Hằng ngày, trên các mặt báo hoặc trên các phương tiện thông tin đại chúng khác, người ta thấy tràn ngập các vụ việc thuộc loại "cướp, giết, hiếp" hay "tiền, t́nh, tù tội", nhiều vụ án thật kinh hoàng, sởn gai ốc. Báo chí có tác dụng nhằm cảnh báo công luận , nhưng đọc măi thành quen, rồi chai sạn, thờ ơ trước những chuyện tày trời như thế. Không ít vụ việc phơi bày ra sự vô cảm đến mức quá tàn nhẫn của những người trực tiếp chứng kiến.
Thái độ ứng xử trước nỗi đau, tai họa của người khác là phản ứng tự nhiên mang tính người, là thước đo đạo đức, là sự sát hạch đạo đức xă hội một cách nghiêm khắc nhất. Trước nỗi đau, tai họa và bất công mà người khác phải chịu đựng, nhưng khi một ai đó không có phản ứng nào, tức là đă bị tê liệt về tinh thần xă hội. Đó là sự suy đồi về lối sống, suy thoái về đạo đức.
Như vậy, trên b́nh diện xă hội, bệnh vô cảm đă phản ánh sự suy giảm nền tảng đạo đức và tinh thần của xă hội. Khi sự gắn kết giữa người với người trong xă hội bị rạn nứt, thậm chí bị đứt găy th́ điều đó đă làm cho con người không c̣n dám tin vào điều thiện, không dám đứng lên chiến đấu chống cái xấu và cái ác. Vô cảm vô h́nh chung đă triệt tiêu tính tự phản ứng như một lẽ tự nhiên trước những tiêu cực, bất công, ngang trái.
https://imgproxy4.tinhte.vn/NRMW4wCF2mnv3P6KjOHG nhPvYzRrQMTVMjzjXTEz RGU/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-YxNmG3atwtU/Xb7oCruU5EI/AAAAAAACgeA/8xyGLb-EiO4ydXngv04Q1JkhbNO Dla0_ACLcBGAsYHQ/s640/7.jpg
Khi căn bệnh này không được ngăn chặn th́ xă hội sẽ không tránh khỏi bị sụt lở nền tảng đạo đức và tinh thần, gây hoang mang, làm nảy nở, phát sinh ra thêm nhiều cái xấu, cái ác. Trong những hoàn cảnh nhất định, cái thiện và cái tốt sẽ bị cái xấu, cái ác tấn công, xâm hại; lẽ phải đă bị triệt tiêu, công lư bị đẩy lùi.
Không chỉ người dân mà tầng lớp cán bộ -những "công bộc của dân" cũng mắc phải bệnh này. Trong hệ thống công quyền, nó thể hiện ở sự thờ ơ, ở các chiêu "đánh vơng", gây khó khăn, gây cản trở, thấy việc cần phải làm nhưng không làm hoặc đặt ra những đ̣i hỏi trái khoáy, cố t́nh kéo dài để vụ lợi... khiến cho người dân, doanh nghiệp, các tổ chức xă hội khi đến hệ thống công quyền đều không hài ḷng, thậm chí bất b́nh. Không thiếu những "công bộc" buộc dân phải đến tŕnh bày lần này lượt khác, t́m cách ṿi vĩnh rồi mới chịu giải quyết rố ráo. Thậm chí, có những người đang để tâm ăn chặn của thương binh, gia đ́nh chính sách, người tàn tật, hộ nghèo. Dư luận gần đây đă bị hâm nóng lên bởi sự vô cảm, tắc trách của nhân viên y tế dẫn đến những cái chết oan uổng của người dân. Muốn chữa bệnh th́ phải trả tiền trước, có chút lót tay th́ tiêm đỡ đau hơn, thay băng nhẹ nhàng hơn... Những vụ bảo mẫu ngược đăi, hành hạ trẻ thơ tại một số cơ sở nuôi dạy trẻ và bao nhiêu chuyện đau ḷng khác trong ngành giáo dục, những tiêu cực trong ngành y tế, những vụ oan sai nghiêm trọng trong ngành tư pháp cho thấy bệnh vô cảm đang diễn ra cả trong những lĩnh vực cứu người, dạy người, bảo vệ công lư.
Như vậy, những hành vi vô cảm không chỉ đơn thuần làm hủy hoại nhân cách con người mà c̣n làm xói ṃn nền tảng đạo đức, làm rối loạn trật tự xă hội và xa hơn nữa là ḱm hăm sự phát triển của đất nước.
Không khó nhận ra bệnh vô cảm, nhưng làm sao để chữa được bệnh th́ không hề đơn giản. Sự mất ḷng tin trong xă hội, sự ích kỷ, tính thực dụng trong lối sống của một bộ phận xă hội làm cho bệnh thêm nặng.
https://imgproxy4.tinhte.vn/Vi9GwAHK-0xGFmKjvrI19jVLx89om f8EoCmrV_ihv6Q/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-x8KMfG6XCm4/Xb7oK32kK0I/AAAAAAACgeM/X-9jd_Wdn_ImXDnfUZAmG0 AAc7cbymAGwCLcBGAsYH Q/s640/4.jpg
Để chữa trị căn bệnh "ung thư tâm hồn" này, cần phải kết hợp đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết phải tạo cho xă hội một sức đề kháng. Đó chính là việc xây dựng và không ngừng nhân lên những yếu tố tích cực trong xă hội. Một môi trường xă hội tốt, lành mạnh sẽ tạo ra được sức đề kháng cao với căn bệnh này. Ngược lại, trong một môi trường xă hội xấu, nơi mà tiêu cực lấn át tích cực th́ bệnh vô cảm sẽ lây lan. Phải bền bỉ xây dựng văn hóa ứng xử, tạo dựng đời sống tinh thần phong phú, mà ở đó các giá trị tinh thần, đạo đức của xă hội được xác lập rơ ràng, thể hiện ra mạnh mẽ, để cho những ai làm những điều xấu cũng phải biết run sợ, cũng phải ngại. Nếu cái tốt, cái thiện ở vị thế thượng phong, nếu ở đâu người tốt cũng biết đoàn kết, hợp lực tạo nên sức mạnh th́ ở đó chắc chắn cái xấu, cái ác sẽ từng bước bị đẩy lùi, sự vô cảm sẽ mất dần đi.
Tất cả chúng ta đều phải day dứt trước câu hỏi: Bây giờ đời sống của người Việt Nam ḿnh khấm khá hơn trước rất nhiều nhưng tại sao bệnh vô cảm lại càng nặng hơn? Như thế càng thấy rơ, không phải cứ nghèo là vô cảm, không phải cứ túng là làm liều. Thuốc chữa bệnh vô cảm nằm ở sự truyền đạt sâu sắc những giá trị truyền thống của dân tộc, thẩm thấu vào trong đời sống xă hội. Xă hội càng hiện đại th́ những giá trị đó lại càng cần phải được nhân rộng, không được để cho những làn sóng lai tạp, xô bồ che lấp, lấn át những giá trị truyền thống. Khi bệnh vô cảm trong xă hội càng lây lan th́ sự gắn kết, t́nh người càng bị mai một. Xă hội cần có ngọn lửa nhân ái lan tỏa, những người hoạn nạn càng cần ngọn lửa nhân ái sưởi ấm họ. Đó chính là tiêu chí của một xă hội văn minh, một xă hội có đạo đức. Cuộc chiến chống bệnh vô cảm cần được triển khai trong từng gia đ́nh, trước hết là giáo dục con cháu bằng các hành vi ứng xử mẫu mực của ông bà, cha mẹ, người lớn tuổi. Tôi đă từng được chứng kiến một việc đáng buồn: Hôm đó, chúng tôi đang đi trên đường phố th́ thấy một cụ già gầy guộc, quần áo cáu bẩn, ngồi bên vỉa hè ch́a tay xin ăn. Một cháu bé chừng 8 tuổi đi cùng với bố mẹ liền đưa cho cụ già gói bánh cháu đang cầm trên tay. Cụ già nói, giọng thều thào: “Cảm ơn cháu”. Lập tức, người mẹ sẵng giọng nói với cháu bé: "Ăn mày giả vờ đấy, con ạ". Cháu bé ngơ ngác không hiểu ḿnh đă làm sai điều ǵ.
https://imgproxy4.tinhte.vn/i1tCg4wRDxdwa5_Jeye8 ahb-jOctiVxAxFQCWE2GEqQ/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-X5SW_tTI1L8/Xb7oPPvS7SI/AAAAAAACgeU/cwa_tTX9i-0nQMrpFBexFF1kKdcmfZ uvQCLcBGAsYHQ/s640/3.jpg
Mặc dù xây dựng nền tảng đạo đức xă hội luôn là điều cốt yếu, nhưng cũng cần có những quy định pháp lư để chống bệnh vô cảm. Nếu thấy bệnh nhân nguy kịch mà nhân viên y tế từ chối việc cứu chữa th́ dù với bất cứ lư do ǵ cũng phải bị xử lư nghiêm minh; nếu gặp người bị nạn trên đường mà không cứu giúp th́ sẽ bị truy cứu với những sự chế tài riêng. Trách nhiệm công vụ thể hiện đạo đức công vụ, đạo đức xă hội. Đối với hệ thống công quyền, để trị bệnh vô cảm, cần cải cách hành chính một cách mạnh mẽ hơn, đưa ra những quy định khoa học, cụ thể, rơ ràng về trách nhiệm của từng người trong guồng máy công vụ để nếu một người không làm đúng chức trách của ḿnh th́ lập tức bị bật ra khỏi hệ thống. Nếu một nền hành chính được thực thi một cách khoa học th́ dần dần sẽ tạo ra một thói quen, buộc những ai ở trong guồng máy cũng phải làm hết chức phận của ḿnh.
Bên cạnh việc xây dựng một nền hành chính khoa học để quản trị tốt th́ cần tăng cường giáo dục để cho những “công bộc”, những người vốn ăn lương của Nhà nước bằng tiền đóng thuế của dân, phải cảm thấy ḿnh có trách nhiệm đạo đức trong việc phục vụ dân; trước những đ̣i hỏi, những bức bách, thậm chí những bất hạnh của người dân th́ không thể nào lại quay mặt làm ngơ. Và cần tăng cường thanh tra công vụ thường xuyên, bất chợt, đột xuất dưới nhiều h́nh thức khác nhau để bắt bệnh thật chính xác, kịp thời, từ đó sẽ thưởng phạt nghiêm minh.
https://imgproxy4.tinhte.vn/t-pBxKcMjWY2Y5QEgHMJ4H ysce1RFNKg6sRjmDT2Kb 0/w:600/plain/https://1.bp.blogspot.com/-pATISa98psU/Xb7oM4Y1nSI/AAAAAAACgeQ/cMi9lnuRuUUPBPYHCVJ8 _59z6jt2HGkwACLcBGAs YHQ/s640/8.jpeg
Không ǵ có thể thay thế việc khơi dậy ḷng nhân ái và dũng khí trong mỗi con người, tinh thần trách nhiệm và dũng khí của các cơ quan chức năng trước những ngang trái và bất công.
Cần xây dựng một xă hội đồng cảm và chia sẻ. Các hoạt động nhân đạo, từ thiện được triển khai rộng khắp ở các cấp là đang hướng tới một xă hội như vậy.
Một xă hội vô cảm sẽ là một "xă hội chết", cái chết trước hết từ trong tâm hồn.