troopy
12-20-2024, 14:43
Các nhà khoa học từ Mỹ, Pháp và Đức vừa t́m thấy bằng chứng có thể lật đổ giả thuyết về "gia đ́nh" Trái Đất - Theia - Mặt Trăng.
Nghiên cứu mới dẫn đầu bởi nhà khoa học Trái Đất và hành tinh Francis Nimmo từ Trường Đại học California ở Santa Cruz (Mỹ) cho thấy Mặt Trăng có thể lâu đời hơn nhiều so với chúng ta từng nghĩ.
Và độ tuổi mới được đưa ra trong bài công bố trên tạp chí Nature - 4,53 tỉ năm tuổi - có thể khiến vệ tinh này không c̣n là "con" của Trái Đất và hành tinh Theia.
https://vietbf.com/forum/attachment.php?attac hmentid=2467885&stc=1&d=1734705793
Mặt Trăng là vệ tinh tự nhiên duy nhất được công nhận của Trái Đất - Ảnh: NASA
Trong giả thuyết được ủng hộ lớn nhất ngày nay, các nhà khoa học cho rằng Mặt Trăng được sinh ra từ vụ va chạm giữa Trái Đất sơ khai và hành tinh Theia to cỡ Sao Hỏa.
Cú va chạm ước tính xảy ra khoảng 4,35 tỉ năm trước này đă khiến 2 Theia bị vỡ nát và Trái Đất sơ khai cũng "bị thương" không ít. Đa phần vật liệu từ cả 2 đă ḥa trộn thành 1 hành tinh duy nhất là địa cầu ngày nay.
Trong khi đó, một số mảnh vỡ đă bị bắn tung lên quỹ đạo Trái Đất và dần kết tụ thành Mặt Trăng với một đại dương toàn cầu trước khi nguội thành khối đá như ngày nay, theo giả thuyết này.
Nhưng gần đây, một bức tranh khác đă xuất hiện từ những hạt zircon nhỏ trên Mặt Trăng.
Tinh thể zircon được coi như những "viên nang thời gian". Khi chúng h́nh thành, tinh thể zircon kết hợp uranium, nhưng lại từ chối ch́ mạnh mẽ. Nhưng theo thời gian, uranium phóng xạ trong zircon phân ră thành ch́ với tốc độ đă được hiểu rơ.
V́ vậy, các nhà khoa học có thể xem xét tỉ lệ uranium so với ch́ trong tinh thể zircon, từ đó tính toán thời gian mà các hạt zircon này bắt đầu hiện hữu.
Thế nhưng TS Nimmo và các cộng sự đă t́m thấy những hạt zircon lâu đời hơn rất nhiều trong mẫu vật từ Mặt Trăng.
Cụ thể hơn, trong số những tinh thể được phân tích đă tồn tại 2 cái lâu đời hơn mốc 4,35 tỉ năm mà giả thuyết về hành tinh Theia đặt ra: Một tinh thể có niên đại là 4,46 tỉ năm và một cái khác lên tới 4,51 tỉ năm.
Những tinh thể này cũng không tương thích với đại dương magma toàn cầu v́ điều đó sẽ ngăn cản sự h́nh thành và tồn tại của các tinh thể zircon.
Kết hợp với một số bằng chứng các, nhóm nghiên cứu tính toán ra rằng tuổi đời thực tế của Mặt Trăng phải là khoảng 4,53 tỉ năm.
Trước đó, các nghiên cứu khác tính ra tuổi của Trái Đất là hơn 5,54 tỉ năm.
Như vậy, mối quan hệ giữa hai thiên thể này phải là "bạn bè" trong suốt ṿng đời, chứ khó ḷng thứ này có thể sinh ra thứ kia, theo các tác giả lập luận.
Phát hiện này có thể giúp giải quyết một số bí ẩn thú vị, ví dụ Mặt Trăng có ít lưu vực va chạm hơn các nhà khoa học mong đợi dựa trên mức độ nặng mà họ ước tính về vụ tấn công của Theia.
Điều này cũng đặt ra những hạn chế về tuổi của lưu vực Nam Cực-Aitken khổng lồ bao phủ 1/4 bề mặt Mặt Trăng.
VietBF@sưu tập
Nghiên cứu mới dẫn đầu bởi nhà khoa học Trái Đất và hành tinh Francis Nimmo từ Trường Đại học California ở Santa Cruz (Mỹ) cho thấy Mặt Trăng có thể lâu đời hơn nhiều so với chúng ta từng nghĩ.
Và độ tuổi mới được đưa ra trong bài công bố trên tạp chí Nature - 4,53 tỉ năm tuổi - có thể khiến vệ tinh này không c̣n là "con" của Trái Đất và hành tinh Theia.
https://vietbf.com/forum/attachment.php?attac hmentid=2467885&stc=1&d=1734705793
Mặt Trăng là vệ tinh tự nhiên duy nhất được công nhận của Trái Đất - Ảnh: NASA
Trong giả thuyết được ủng hộ lớn nhất ngày nay, các nhà khoa học cho rằng Mặt Trăng được sinh ra từ vụ va chạm giữa Trái Đất sơ khai và hành tinh Theia to cỡ Sao Hỏa.
Cú va chạm ước tính xảy ra khoảng 4,35 tỉ năm trước này đă khiến 2 Theia bị vỡ nát và Trái Đất sơ khai cũng "bị thương" không ít. Đa phần vật liệu từ cả 2 đă ḥa trộn thành 1 hành tinh duy nhất là địa cầu ngày nay.
Trong khi đó, một số mảnh vỡ đă bị bắn tung lên quỹ đạo Trái Đất và dần kết tụ thành Mặt Trăng với một đại dương toàn cầu trước khi nguội thành khối đá như ngày nay, theo giả thuyết này.
Nhưng gần đây, một bức tranh khác đă xuất hiện từ những hạt zircon nhỏ trên Mặt Trăng.
Tinh thể zircon được coi như những "viên nang thời gian". Khi chúng h́nh thành, tinh thể zircon kết hợp uranium, nhưng lại từ chối ch́ mạnh mẽ. Nhưng theo thời gian, uranium phóng xạ trong zircon phân ră thành ch́ với tốc độ đă được hiểu rơ.
V́ vậy, các nhà khoa học có thể xem xét tỉ lệ uranium so với ch́ trong tinh thể zircon, từ đó tính toán thời gian mà các hạt zircon này bắt đầu hiện hữu.
Thế nhưng TS Nimmo và các cộng sự đă t́m thấy những hạt zircon lâu đời hơn rất nhiều trong mẫu vật từ Mặt Trăng.
Cụ thể hơn, trong số những tinh thể được phân tích đă tồn tại 2 cái lâu đời hơn mốc 4,35 tỉ năm mà giả thuyết về hành tinh Theia đặt ra: Một tinh thể có niên đại là 4,46 tỉ năm và một cái khác lên tới 4,51 tỉ năm.
Những tinh thể này cũng không tương thích với đại dương magma toàn cầu v́ điều đó sẽ ngăn cản sự h́nh thành và tồn tại của các tinh thể zircon.
Kết hợp với một số bằng chứng các, nhóm nghiên cứu tính toán ra rằng tuổi đời thực tế của Mặt Trăng phải là khoảng 4,53 tỉ năm.
Trước đó, các nghiên cứu khác tính ra tuổi của Trái Đất là hơn 5,54 tỉ năm.
Như vậy, mối quan hệ giữa hai thiên thể này phải là "bạn bè" trong suốt ṿng đời, chứ khó ḷng thứ này có thể sinh ra thứ kia, theo các tác giả lập luận.
Phát hiện này có thể giúp giải quyết một số bí ẩn thú vị, ví dụ Mặt Trăng có ít lưu vực va chạm hơn các nhà khoa học mong đợi dựa trên mức độ nặng mà họ ước tính về vụ tấn công của Theia.
Điều này cũng đặt ra những hạn chế về tuổi của lưu vực Nam Cực-Aitken khổng lồ bao phủ 1/4 bề mặt Mặt Trăng.
VietBF@sưu tập