Log in

View Full Version : Tài chính bí mật của nền kinh tế Vatican


nguoiduatinabc
04-22-2025, 00:44
Vatican là 1 quốc gia nhỏ nhất thế giới, nhưng lại sở hữu một nền kinh tế phức tạp, đa dạng và phần lớn bị che giấu sau bức màn kín đáo hàng thế kỷ. Từ các khoản đầu tư toàn cầu đến ngân hàng riêng gây tranh căi, tài chính Vatican là một chủ đề khiến cả giới tài chính lẫn tín đồ ṭ ṃ. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rơ hơn về cách Vatican kiếm tiền, chi tiêu và đối mặt với thách thức tài chính.

Vatican là một quốc gia độc lập nằm giữa ḷng thành phố Rome (Ư), có diện tích chỉ 110 mẫu Anh và dân số chưa tới 1.000 người. Tuy nhỏ bé về quy mô, nhưng Vatican lại có sức ảnh hưởng lớn trên toàn cầu thông qua Ṭa thánh – cơ quan quản lư tối cao của Giáo hội Công giáo.

Ṭa thánh (Holy See) là thực thể pháp lư và hành chính đại diện cho Vatican trong các mối quan hệ quốc tế. Nếu kư kết hợp đồng hay giao dịch quốc tế, bạn sẽ làm việc với Ṭa thánh, chứ không phải "Vatican" như khái niệm địa lư.

Nguồn thu chủ yếu của Ṭa thánh đến từ khoản quyên góp gọi là "Đồng xu Thánh Phêrô" – một truyền thống có từ thế kỷ 8, được quyên góp từ các tín hữu trên toàn thế giới. Ngoài ra, Ṭa thánh c̣n có nguồn thu từ các khoản đầu tư và lăi suất từ quỹ dự trữ.

https://intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=2516535&stc=1&d=1745282655

Ṭa thánh từ lâu đă chọn cách đầu tư thận trọng, chủ yếu vào các ngành công nghiệp lớn tại Ư, cổ phiếu và trái phiếu ổn định, đồng thời giới hạn tỷ lệ sở hữu dưới 6% trong mỗi doanh nghiệp.

Gần đây, danh mục đầu tư của Ṭa thánh có phần quốc tế hóa, mở rộng sang các thị trường châu Âu và cả Sàn Giao dịch Chứng khoán New York. Tuy nhiên, Giáo hội vẫn từ chối đầu tư vào các ngành đi ngược lại giá trị Công giáo, chẳng hạn như công ty sản xuất thuốc tránh thai.

Bên cạnh đó, Vatican cũng sở hữu không ít bất động sản và nhà thờ trên toàn cầu – những tài sản có giá trị lâu dài và sinh lợi ổn định.

Dù có nhiều nguồn thu, Ṭa thánh vẫn phải đối mặt với t́nh trạng thâm hụt ngân sách trong nhiều năm. Năm 2012, báo Los Angeles Times tiết lộ Vatican thâm hụt 18,4 triệu USD do chi phí nhân sự và hoạt động truyền thông tôn giáo.

Đến năm 2019, Đức Hồng y Reinhard Marx – người đứng đầu Hội đồng Kinh tế Vatican – cho biết Đức Giáo hoàng Phanxicô đă yêu cầu cắt giảm chi tiêu để giảm mức thâm hụt ước tính 70 triệu euro.

Đại dịch COVID-19 năm 2021 khiến t́nh h́nh thêm khó khăn. Vatican công bố ngân sách năm đó với mức thâm hụt lên tới gần 50 triệu euro. Dù Giáo hoàng Phanxicô và người tiền nhiệm đă thúc đẩy cải cách minh bạch tài chính, nhiều người vẫn cho rằng các con số công bố chỉ là tương đối và chưa thực sự được kiểm toán độc lập.

Khác với Ṭa thánh, Vatican City – với khoảng 4.800 lao động – có nguồn thu mang tính “nhà nước” rơ rệt. Hằng năm, hàng triệu khách du lịch đổ về tham quan Nhà nguyện Sistine, Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô và các bảo tàng Vatican.

Thành phố kiếm tiền thông qua vé vào cửa, tour du lịch, tem và tiền xu lưu niệm, cũng như các ấn phẩm xuất bản. Dù không công bố cụ thể doanh thu, các hoạt động này được cho là mang lại nguồn thu không nhỏ cho Vatican.

Ai kiểm soát tài chính của Vatican?

Ngân hàng Vatican – tên chính thức là Viện Công tŕnh Tôn giáo (IOR) – là một trong những phần bí ẩn nhất của tài chính Vatican. Thành lập năm 1942, ngân hàng từng vướng vào nhiều bê bối như rửa tiền, lạm dụng chức vụ và gian lận.

Năm 2018, IOR cáo buộc cựu chủ tịch và luật sư của ḿnh tham gia vào vụ biển thủ 50 triệu euro. Tuy nhiên, ngân hàng cũng công bố lợi nhuận 19,8 triệu USD năm đó, dù giảm so với mức 36 triệu USD năm 2017. Tài sản của IOR lên tới 5,6 tỷ USD, với khoảng 15.000 tài khoản, chủ yếu là giáo sĩ, nhân viên Vatican và các ḍng tu.

Năm 2022, Giáo hoàng Phanxicô ra lệnh chuyển toàn bộ tài sản tài chính của Ṭa thánh về IOR, khẳng định ngân hàng này là đơn vị duy nhất có quyền quản lư tài chính. Năm 2023, Vatican ban hành quy chế mới cho IOR, nhưng vẫn chưa quy định rơ cơ chế giám sát, khiến ngân hàng này tiếp tục vận hành khá độc lập.

Hoạt động tài chính của Vatican được giám sát bởi nhiều cơ quan. Thư kư Kinh tế – đứng đầu là một Hồng y – chịu trách nhiệm chính về tài chính. Bên cạnh đó c̣n có Hội đồng Kinh tế với các thành viên là Hồng y và chuyên gia giáo dân.

Vatican cũng mời các công ty kiểm toán bên ngoài như PricewaterhouseCoope rs tham gia kiểm toán định kỳ để đảm bảo tính minh bạch. Tuy nhiên, mức độ công khai của các báo cáo này vẫn là điều nhiều người đặt dấu hỏi.

Vatican được miễn thuế trong lănh thổ của ḿnh, nhưng điều này không áp dụng một cách đồng đều ở tất cả các quốc gia. Tại nhiều nơi, các tổ chức tôn giáo, trong đó có Vatican, được miễn thuế. Tuy nhiên, điều này c̣n tùy vào quy định của từng quốc gia nơi Vatican có tài sản hoặc hoạt động kinh doanh.