djt
05-18-2025, 19:52
Một cuộc đua công nghệ có mức cược cao đang diễn ra trong năo người.
https://images.wsj.net/im-29617640?height=600&pixel_ratio=2
Giao diện năo-máy tính hiện đang cho phép những người bị liệt điều khiển máy tính và truyền đạt nhu cầu của họ, và sẽ sớm cho phép họ điều khiển chân tay giả mà không cần cử động cơ.
Năm tới là năm then chốt đối với các công ty đứng sau công nghệ này.
Cho đến nay, chưa đến 100 người đă lắp đặt giao diện năo-máy tính cố định. Trong 12 tháng tới, con số đó sẽ tăng gấp đôi, với điều kiện các công ty được FDA chấp thuận sử dụng thử nghiệm mới đạt được mục tiêu của họ trong các thử nghiệm lâm sàng. Tuần này, Apple đă công bố ư định cho phép các thiết bị cấy ghép này điều khiển iPhone và các sản phẩm khác.
Có hàng chục công ty khởi nghiệp được gọi là "công nghệ thần kinh". Bốn công ty dẫn đầu lĩnh vực cấy ghép: Paradromics, Synchron, Precision Neuroscience và Neuralink của Elon Musk, theo một số cách th́ đây là công ty tham vọng nhất trong bốn công ty. Tất cả trừ Paradromics đều đă đạt đến giai đoạn đưa công nghệ vào bên trong đầu mọi người. Mỗi công ty đều có cách tiếp cận riêng và tất cả đều đưa ra lư do khiến họ tin rằng sản phẩm của ḿnh sẽ thành công.
Cả bốn đều đang cược rằng cuối cùng họ sẽ trở thành một phần tiêu chuẩn trong việc chăm sóc cho hàng chục ngh́n, thậm chí có thể là hàng triệu người trong chúng ta. Giải thưởng mà họ theo đuổi: Morgan Stanley dự kiến thị trường cấy ghép năo máy tính trị giá 1 tỷ đô la một năm vào năm 2041.
Ngoài việc có lẽ theo đuổi trí tuệ nhân tạo ở cấp độ con người hoặc thuộc địa hóa các hành tinh khác—không phải ngẫu nhiên mà Musk là người ủng hộ mạnh mẽ hai lĩnh vực khác—ít lĩnh vực nào thể hiện khoảng cách lớn như vậy giữa tiềm năng của công nghệ và triển vọng gần của nó.
"Có một tầm nh́n rằng đây sẽ là một thứ dành cho người tiêu dùng đại chúng, đó là tầm nh́n mà bạn có thể bán được", Tiến sĩ Iahn Cajigas, một bác sĩ phẫu thuật thần kinh tại Đại học Pennsylvania, người đă thực hiện nghiên cứu tiên phong về cấy ghép năo và đă cấy ghép chúng cho một số ít bệnh nhân, cho biết. "Là một bác sĩ lâm sàng, tôi thấy cách nói như vậy là nguy hiểm".
Ông nhấn mạnh rằng đây là những sản phẩm y tế, với tất cả các rủi ro đi kèm với phẫu thuật năo, bao gồm cả nhiễm trùng. Cajigas nói thêm: "Để chấp nhận rủi ro cấy ghép năo, nếu bạn là người trẻ không có vấn đề ǵ về sức khỏe, v́ bạn đang ở trung tâm thương mại và muốn có giao diện tốt hơn với điện thoại, tôi không biết điều đó hợp lư đến mức nào trong thế giới hiện tại mà chúng ta đang sống".
https://www.vietbf.com/forum/attachment.php?attac hmentid=2526404&d=1747597919
Đối với các công ty hàng đầu trên thị trường giao diện năo-máy tính, người ta thường chấp nhận rằng băng thông càng lớn th́ việc cấy ghép càng phải xâm lấn. Ngoài những đột phá trong tương lai về xử lư tín hiệu, cấy ghép phải đi sâu hơn vào mô năo của chúng ta để có hiệu suất tốt nhất.
Những điều chưa biết về tính an toàn, hiệu suất và chi phí là lư do tại sao các thử nghiệm diễn ra trong năm tới có thể tạo nên hoặc phá vỡ bốn ứng cử viên này.
Tuyến đường mạch máu: Synchron
Synchron, công ty đầu tiên hợp tác với Apple, là một trong những công ty ít xâm lấn nhất. Cấy ghép của công ty, một lưới điện cực h́nh ống, được chạy qua một mạch máu chính trong năo, giống như một stent. Kurt Haggstrom, giám đốc thương mại của công ty cho biết, thiết bị này có thể được lắp đặt mà không cần mở hộp sọ của bệnh nhân, do đó có thể đào tạo nhiều bác sĩ hơn để thực hiện ca phẫu thuật này.
Nhược điểm: Các chỉ số hoạt động của năo từ các điện cực có xu hướng kém chính xác hơn. Trong trường hợp của Apple, bệnh nhân phải đeo kính bảo hộ Vision Pro của Apple ngay bây giờ. Họ di chuyển con trỏ thông qua theo dơi mắt chứ không phải điều khiển tâm trí, sau đó "nhấp" vào một mục bằng cách nghĩ về chuyển động lớn của một trong các chi của họ.
Vào cuối năm 2025, Synchron sẽ bắt đầu các thử nghiệm cuối cùng của FDA về giao diện năo-máy tính cấy ghép của ḿnh. Haggstrom cho biết các thử nghiệm đó sẽ mất khoảng hai năm.
Một khe hở trên hộp sọ: Khoa học thần kinh chính xác
Khoa học thần kinh chính xác đặt mục tiêu đặt một mảng điện cực nhỏ, phẳng lên bề mặt năo của mọi người. Trong khi hệ thống hiện tại được kết nối bằng dây, Precision đang phát triển một hệ thống hoàn toàn không dây, trong đó không có ǵ nhô ra khỏi da và nó giao tiếp và sạc lại không dây.
Với 1.024 điện cực trải rộng trên 1,5 cm vuông, hệ thống này có khả năng làm được nhiều hơn Synchron. Ví dụ, nó có thể chuyển suy nghĩ thành lời nói.
Một thách thức chính: Neuralink và các công ty khác được hưởng lợi từ nhiều thập kỷ ghi âm năo sâu ở loài linh trưởng. Precision ghi lại hoạt động thần kinh theo cách khác và các nhà nghiên cứu mới chỉ bắt đầu lập bản đồ các tín hiệu, Cajigas, người đă thử nghiệm nó trên 11 bệnh nhân cho đến nay, cho biết. (Ông không phải là cộng tác viên được trả lương của Precision.)
"Trong năm tới, tôi nghĩ rằng đây có thể là giải pháp khả thi cho những bệnh nhân bị cụt chi để điều khiển bàn tay rô-bốt", ông nói thêm.
Với giấy phép mới của FDA, Precision có thể lắp hệ thống của ḿnh vào đầu một người trong tối đa 30 ngày. Công ty sẽ đưa các thiết bị của ḿnh vào đâu đó trong khoảng từ hàng chục đến một trăm bệnh nhân trong 12 tháng tới, theo lời CEO Michael Mager. Nếu các thử nghiệm đó thành công, công ty sẽ thử nghiệm nhiều loại cấy ghép vĩnh viễn hơn.
Vỏ năo như đệm ghim: Paradromics
Giao diện năo-máy tính của Paradromics trông giống như một đồng xu có Velcro ở một mặt, với 421 điện cực nhỏ đẩy 1,5 mm vào năo. Việc lắp đặt một số mảng điện cực này có thể cho phép kết nối đặc biệt nhanh, giống như sự khác biệt giữa tín hiệu Wi-Fi kém và tín hiệu tốt. Giám đốc điều hành Matt Angle cho biết nó có thể ghi lại từ từng tế bào thần kinh, giống như hệ thống của Neuralink.
Các điện cực của công ty rất nhỏ, về mặt lư thuyết, chúng có thể không được năo của bệnh nhân chú ư, ngăn ngừa t́nh trạng sẹo và các vấn đề khác làm phiền các hệ thống ban đầu trong các pḥng thí nghiệm của trường đại học, ông nói thêm. Công ty vẫn chưa lắp một điện cực nào vào người, nhưng hai điện cực đă được đưa vào năo cừu trong ba năm và cả hai đều duy tŕ kết nối mạnh mẽ với năo trong suốt thời gian đó.
Paradromics là một phần của chương tŕnh FDA được thiết kế để đẩy nhanh quá tŕnh phê duyệt các thiết bị y tế đột phá và có kế hoạch bắt đầu thử nghiệm lâm sàng đầu tiên trên người vào cuối năm nay.
Lặn sâu vào năo: Neuralink
Neuralink đă cấy ghép thiết bị vào ba bệnh nhân, Musk, người sáng lập công ty, cho biết. Bệnh nhân thứ hai đă thể hiện khả năng trước đây chỉ được chứng minh trong các pḥng thí nghiệm nghiên cứu, nơi các dây dẫn đi sâu vào năo của người tham gia và chạy trực tiếp đến máy tính bên ngoài. Với các điện cực được cấy vào năo bảy milimét, bệnh nhân Neuralink đó có thể thiết kế phần mềm, chơi tṛ chơi điện tử và nhiều hơn thế nữa.
https://images.wsj.net/im-29617640?height=600&pixel_ratio=2
Giao diện năo-máy tính hiện đang cho phép những người bị liệt điều khiển máy tính và truyền đạt nhu cầu của họ, và sẽ sớm cho phép họ điều khiển chân tay giả mà không cần cử động cơ.
Năm tới là năm then chốt đối với các công ty đứng sau công nghệ này.
Cho đến nay, chưa đến 100 người đă lắp đặt giao diện năo-máy tính cố định. Trong 12 tháng tới, con số đó sẽ tăng gấp đôi, với điều kiện các công ty được FDA chấp thuận sử dụng thử nghiệm mới đạt được mục tiêu của họ trong các thử nghiệm lâm sàng. Tuần này, Apple đă công bố ư định cho phép các thiết bị cấy ghép này điều khiển iPhone và các sản phẩm khác.
Có hàng chục công ty khởi nghiệp được gọi là "công nghệ thần kinh". Bốn công ty dẫn đầu lĩnh vực cấy ghép: Paradromics, Synchron, Precision Neuroscience và Neuralink của Elon Musk, theo một số cách th́ đây là công ty tham vọng nhất trong bốn công ty. Tất cả trừ Paradromics đều đă đạt đến giai đoạn đưa công nghệ vào bên trong đầu mọi người. Mỗi công ty đều có cách tiếp cận riêng và tất cả đều đưa ra lư do khiến họ tin rằng sản phẩm của ḿnh sẽ thành công.
Cả bốn đều đang cược rằng cuối cùng họ sẽ trở thành một phần tiêu chuẩn trong việc chăm sóc cho hàng chục ngh́n, thậm chí có thể là hàng triệu người trong chúng ta. Giải thưởng mà họ theo đuổi: Morgan Stanley dự kiến thị trường cấy ghép năo máy tính trị giá 1 tỷ đô la một năm vào năm 2041.
Ngoài việc có lẽ theo đuổi trí tuệ nhân tạo ở cấp độ con người hoặc thuộc địa hóa các hành tinh khác—không phải ngẫu nhiên mà Musk là người ủng hộ mạnh mẽ hai lĩnh vực khác—ít lĩnh vực nào thể hiện khoảng cách lớn như vậy giữa tiềm năng của công nghệ và triển vọng gần của nó.
"Có một tầm nh́n rằng đây sẽ là một thứ dành cho người tiêu dùng đại chúng, đó là tầm nh́n mà bạn có thể bán được", Tiến sĩ Iahn Cajigas, một bác sĩ phẫu thuật thần kinh tại Đại học Pennsylvania, người đă thực hiện nghiên cứu tiên phong về cấy ghép năo và đă cấy ghép chúng cho một số ít bệnh nhân, cho biết. "Là một bác sĩ lâm sàng, tôi thấy cách nói như vậy là nguy hiểm".
Ông nhấn mạnh rằng đây là những sản phẩm y tế, với tất cả các rủi ro đi kèm với phẫu thuật năo, bao gồm cả nhiễm trùng. Cajigas nói thêm: "Để chấp nhận rủi ro cấy ghép năo, nếu bạn là người trẻ không có vấn đề ǵ về sức khỏe, v́ bạn đang ở trung tâm thương mại và muốn có giao diện tốt hơn với điện thoại, tôi không biết điều đó hợp lư đến mức nào trong thế giới hiện tại mà chúng ta đang sống".
https://www.vietbf.com/forum/attachment.php?attac hmentid=2526404&d=1747597919
Đối với các công ty hàng đầu trên thị trường giao diện năo-máy tính, người ta thường chấp nhận rằng băng thông càng lớn th́ việc cấy ghép càng phải xâm lấn. Ngoài những đột phá trong tương lai về xử lư tín hiệu, cấy ghép phải đi sâu hơn vào mô năo của chúng ta để có hiệu suất tốt nhất.
Những điều chưa biết về tính an toàn, hiệu suất và chi phí là lư do tại sao các thử nghiệm diễn ra trong năm tới có thể tạo nên hoặc phá vỡ bốn ứng cử viên này.
Tuyến đường mạch máu: Synchron
Synchron, công ty đầu tiên hợp tác với Apple, là một trong những công ty ít xâm lấn nhất. Cấy ghép của công ty, một lưới điện cực h́nh ống, được chạy qua một mạch máu chính trong năo, giống như một stent. Kurt Haggstrom, giám đốc thương mại của công ty cho biết, thiết bị này có thể được lắp đặt mà không cần mở hộp sọ của bệnh nhân, do đó có thể đào tạo nhiều bác sĩ hơn để thực hiện ca phẫu thuật này.
Nhược điểm: Các chỉ số hoạt động của năo từ các điện cực có xu hướng kém chính xác hơn. Trong trường hợp của Apple, bệnh nhân phải đeo kính bảo hộ Vision Pro của Apple ngay bây giờ. Họ di chuyển con trỏ thông qua theo dơi mắt chứ không phải điều khiển tâm trí, sau đó "nhấp" vào một mục bằng cách nghĩ về chuyển động lớn của một trong các chi của họ.
Vào cuối năm 2025, Synchron sẽ bắt đầu các thử nghiệm cuối cùng của FDA về giao diện năo-máy tính cấy ghép của ḿnh. Haggstrom cho biết các thử nghiệm đó sẽ mất khoảng hai năm.
Một khe hở trên hộp sọ: Khoa học thần kinh chính xác
Khoa học thần kinh chính xác đặt mục tiêu đặt một mảng điện cực nhỏ, phẳng lên bề mặt năo của mọi người. Trong khi hệ thống hiện tại được kết nối bằng dây, Precision đang phát triển một hệ thống hoàn toàn không dây, trong đó không có ǵ nhô ra khỏi da và nó giao tiếp và sạc lại không dây.
Với 1.024 điện cực trải rộng trên 1,5 cm vuông, hệ thống này có khả năng làm được nhiều hơn Synchron. Ví dụ, nó có thể chuyển suy nghĩ thành lời nói.
Một thách thức chính: Neuralink và các công ty khác được hưởng lợi từ nhiều thập kỷ ghi âm năo sâu ở loài linh trưởng. Precision ghi lại hoạt động thần kinh theo cách khác và các nhà nghiên cứu mới chỉ bắt đầu lập bản đồ các tín hiệu, Cajigas, người đă thử nghiệm nó trên 11 bệnh nhân cho đến nay, cho biết. (Ông không phải là cộng tác viên được trả lương của Precision.)
"Trong năm tới, tôi nghĩ rằng đây có thể là giải pháp khả thi cho những bệnh nhân bị cụt chi để điều khiển bàn tay rô-bốt", ông nói thêm.
Với giấy phép mới của FDA, Precision có thể lắp hệ thống của ḿnh vào đầu một người trong tối đa 30 ngày. Công ty sẽ đưa các thiết bị của ḿnh vào đâu đó trong khoảng từ hàng chục đến một trăm bệnh nhân trong 12 tháng tới, theo lời CEO Michael Mager. Nếu các thử nghiệm đó thành công, công ty sẽ thử nghiệm nhiều loại cấy ghép vĩnh viễn hơn.
Vỏ năo như đệm ghim: Paradromics
Giao diện năo-máy tính của Paradromics trông giống như một đồng xu có Velcro ở một mặt, với 421 điện cực nhỏ đẩy 1,5 mm vào năo. Việc lắp đặt một số mảng điện cực này có thể cho phép kết nối đặc biệt nhanh, giống như sự khác biệt giữa tín hiệu Wi-Fi kém và tín hiệu tốt. Giám đốc điều hành Matt Angle cho biết nó có thể ghi lại từ từng tế bào thần kinh, giống như hệ thống của Neuralink.
Các điện cực của công ty rất nhỏ, về mặt lư thuyết, chúng có thể không được năo của bệnh nhân chú ư, ngăn ngừa t́nh trạng sẹo và các vấn đề khác làm phiền các hệ thống ban đầu trong các pḥng thí nghiệm của trường đại học, ông nói thêm. Công ty vẫn chưa lắp một điện cực nào vào người, nhưng hai điện cực đă được đưa vào năo cừu trong ba năm và cả hai đều duy tŕ kết nối mạnh mẽ với năo trong suốt thời gian đó.
Paradromics là một phần của chương tŕnh FDA được thiết kế để đẩy nhanh quá tŕnh phê duyệt các thiết bị y tế đột phá và có kế hoạch bắt đầu thử nghiệm lâm sàng đầu tiên trên người vào cuối năm nay.
Lặn sâu vào năo: Neuralink
Neuralink đă cấy ghép thiết bị vào ba bệnh nhân, Musk, người sáng lập công ty, cho biết. Bệnh nhân thứ hai đă thể hiện khả năng trước đây chỉ được chứng minh trong các pḥng thí nghiệm nghiên cứu, nơi các dây dẫn đi sâu vào năo của người tham gia và chạy trực tiếp đến máy tính bên ngoài. Với các điện cực được cấy vào năo bảy milimét, bệnh nhân Neuralink đó có thể thiết kế phần mềm, chơi tṛ chơi điện tử và nhiều hơn thế nữa.