Cupcake01
05-20-2025, 03:59
Ung thư ngày càng "trẻ hóa" là một vấn đề phức tạp và đang được các nhà khoa học trên toàn thế giới tích cực nghiên cứu.
4 “ng̣i nổ” khiến ung thư trẻ hoá
Theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Duy Anh, nguyên bác sĩ Trung tâm Ung bướu và Y học hạt nhân - Bệnh viện Bạch Mai, bác sĩ Trung tâm Ung bướu, Xạ trị và Y học hạt nhân Quốc Tế (Bệnh viện Đa khoa Phương Đông), ung thư hiện nay không c̣n là bệnh chỉ gặp ở người cao tuổi mà đang có xu hướng trẻ hóa. Những người trẻ trong độ tuổi 30-40, thậm chí 20 tuổi cũng có nguy cơ mắc ung thư.
Bác sĩ Duy Anh cho biết, so với 10-20 năm trước, tỷ lệ mắc ung thư ở người trẻ tuổi đă có sự thay đổi rơ rệt theo hướng gia tăng. Hiện tượng "trẻ hóa" ung thư đang trở thành một vấn đề đáng quan ngại trên toàn cầu. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, ở các quốc gia công nghiệp hóa, tỷ lệ mắc ung thư tăng nhanh hơn ở nhóm tuổi 25-29. Tỷ lệ mắc ung thư ở nhóm tuổi 25-29 cũng tăng nhanh hơn so với các nhóm tuổi khác trong 3 thập kỷ gần đây.
Các loại ung thư trẻ hoá có thể kể tới như: ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư máu, ung thư tuyến giáp, ung thư hắc tố...
Ung thư trẻ hóa có liên quan tới lối sống hiện đại chẳng hạn như ăn uống thiếu lành mạnh, ít vận động, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, c̣n có các yếu tố liên quan tới môi trường, di truyền và virus cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Các yếu tố này chính là “ng̣i nổ” khiến tế bào ung thư phát triển.
1. Lối sống hiện đại
Các thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh có thể khiến cho ung thư ‘tấn công’ người trẻ sớm hơn. Chẳng hạn như:
- Thức khuya: Thói quen này làm gián đoạn nhịp sinh học, có thể gây ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và quá tŕnh sửa chữa tế bào, làm tăng nguy cơ đột biến gen.
- Stress: Căng thẳng kéo dài có thể gây suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển.
- Ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất có thể làm tăng nguy cơ béo ph́ và các rối loạn chuyển hóa. Đây là các yếu tố nguy cơ của nhiều loại ung thư, bác sĩ Duy Anh nói.
- Ăn uống thiếu khoa học: Chế độ ăn nhiều đồ chế biến sẵn, thịt đỏ, chất béo băo ḥa, đường tinh luyện, thiếu rau xanh và chất xơ có thể gây viêm măn tính và tổn thương DNA, tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng, ung thư vú và các loại ung thư khác.
2. Ô nhiễm môi trường, hóa chất, thực phẩm bẩn
Bên cạnh vấn đề về lối sống th́ những tác động bên ngoài cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư ở người trẻ.
Theo bác sĩ Duy Anh, không khí ô nhiễm khiến con người thường xuyên tiếp xúc với bụi mịn PM2.5, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs). Các chất này có thể gây tổn thương phổi và tăng nguy cơ mắc ung thư phổi.
Ngoài ra, việc tiếp xúc với một số hoá chất độc hại trong công nghiệp, nông nghiệp (thuốc trừ sâu, phân bón hóa học),... cũng có thể gây đột biến gen và tăng nguy cơ nhiều loại ung thư.
Theo bác sĩ Duy Anh, sử dụng thực phẩm bẩn chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, chất tăng trưởng, phẩm màu công nghiệp, kim loại nặng, độc tố nấm mốc cũng có thể gây hại tế bào và tăng nguy cơ ung thư gan, dạ dày, đại trực tràng.
3. Di truyền và đột biến gen
Ung thư có liên quan tới yếu tố di truyền. Bác sĩ Duy Anh cho biết, một số người trẻ có thể mang các đột biến gen di truyền làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư nhất định (ví dụ: BRCA1 và BRCA2 liên quan đến ung thư vú và buồng trứng).
Các đột biến gen xảy ra ngẫu nhiên trong quá tŕnh phân chia tế bào hoặc do tác động của các yếu tố môi trường có thể tích lũy theo thời gian và dẫn đến h́nh thành tế bào ung thư. Việc các yếu tố nguy cơ tác động sớm hơn trong cuộc đời có thể dẫn đến t́nh trạng trẻ hóa ung thư, bác sĩ Duy Anh chia sẻ.
4. Nhiễm một số loại virus
Bác sĩ Duy Anh cho rằng một số loại virus đă được chứng minh có liên quan tới ung thư, ví dụ như virus HPV (Human Papillomavirus). Loại virus này gây ra nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư ṿm họng, ung thư dương vật.
“Việc quan hệ t́nh dục sớm và không an toàn có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HPV”, bác sĩ Duy Anh khuyến cáo.
Một số loại virus khác như: HBV (Hepatitis B virus) và HCV (Hepatitis C virus) khi nhiễm sẽ gây viêm gan măn tính. Viêm gan nếu không được điều trị kịp thời có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan.
VietBF@ Sưu tập
4 “ng̣i nổ” khiến ung thư trẻ hoá
Theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Duy Anh, nguyên bác sĩ Trung tâm Ung bướu và Y học hạt nhân - Bệnh viện Bạch Mai, bác sĩ Trung tâm Ung bướu, Xạ trị và Y học hạt nhân Quốc Tế (Bệnh viện Đa khoa Phương Đông), ung thư hiện nay không c̣n là bệnh chỉ gặp ở người cao tuổi mà đang có xu hướng trẻ hóa. Những người trẻ trong độ tuổi 30-40, thậm chí 20 tuổi cũng có nguy cơ mắc ung thư.
Bác sĩ Duy Anh cho biết, so với 10-20 năm trước, tỷ lệ mắc ung thư ở người trẻ tuổi đă có sự thay đổi rơ rệt theo hướng gia tăng. Hiện tượng "trẻ hóa" ung thư đang trở thành một vấn đề đáng quan ngại trên toàn cầu. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, ở các quốc gia công nghiệp hóa, tỷ lệ mắc ung thư tăng nhanh hơn ở nhóm tuổi 25-29. Tỷ lệ mắc ung thư ở nhóm tuổi 25-29 cũng tăng nhanh hơn so với các nhóm tuổi khác trong 3 thập kỷ gần đây.
Các loại ung thư trẻ hoá có thể kể tới như: ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư máu, ung thư tuyến giáp, ung thư hắc tố...
Ung thư trẻ hóa có liên quan tới lối sống hiện đại chẳng hạn như ăn uống thiếu lành mạnh, ít vận động, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, c̣n có các yếu tố liên quan tới môi trường, di truyền và virus cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Các yếu tố này chính là “ng̣i nổ” khiến tế bào ung thư phát triển.
1. Lối sống hiện đại
Các thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh có thể khiến cho ung thư ‘tấn công’ người trẻ sớm hơn. Chẳng hạn như:
- Thức khuya: Thói quen này làm gián đoạn nhịp sinh học, có thể gây ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và quá tŕnh sửa chữa tế bào, làm tăng nguy cơ đột biến gen.
- Stress: Căng thẳng kéo dài có thể gây suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển.
- Ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất có thể làm tăng nguy cơ béo ph́ và các rối loạn chuyển hóa. Đây là các yếu tố nguy cơ của nhiều loại ung thư, bác sĩ Duy Anh nói.
- Ăn uống thiếu khoa học: Chế độ ăn nhiều đồ chế biến sẵn, thịt đỏ, chất béo băo ḥa, đường tinh luyện, thiếu rau xanh và chất xơ có thể gây viêm măn tính và tổn thương DNA, tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng, ung thư vú và các loại ung thư khác.
2. Ô nhiễm môi trường, hóa chất, thực phẩm bẩn
Bên cạnh vấn đề về lối sống th́ những tác động bên ngoài cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư ở người trẻ.
Theo bác sĩ Duy Anh, không khí ô nhiễm khiến con người thường xuyên tiếp xúc với bụi mịn PM2.5, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs). Các chất này có thể gây tổn thương phổi và tăng nguy cơ mắc ung thư phổi.
Ngoài ra, việc tiếp xúc với một số hoá chất độc hại trong công nghiệp, nông nghiệp (thuốc trừ sâu, phân bón hóa học),... cũng có thể gây đột biến gen và tăng nguy cơ nhiều loại ung thư.
Theo bác sĩ Duy Anh, sử dụng thực phẩm bẩn chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, chất tăng trưởng, phẩm màu công nghiệp, kim loại nặng, độc tố nấm mốc cũng có thể gây hại tế bào và tăng nguy cơ ung thư gan, dạ dày, đại trực tràng.
3. Di truyền và đột biến gen
Ung thư có liên quan tới yếu tố di truyền. Bác sĩ Duy Anh cho biết, một số người trẻ có thể mang các đột biến gen di truyền làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư nhất định (ví dụ: BRCA1 và BRCA2 liên quan đến ung thư vú và buồng trứng).
Các đột biến gen xảy ra ngẫu nhiên trong quá tŕnh phân chia tế bào hoặc do tác động của các yếu tố môi trường có thể tích lũy theo thời gian và dẫn đến h́nh thành tế bào ung thư. Việc các yếu tố nguy cơ tác động sớm hơn trong cuộc đời có thể dẫn đến t́nh trạng trẻ hóa ung thư, bác sĩ Duy Anh chia sẻ.
4. Nhiễm một số loại virus
Bác sĩ Duy Anh cho rằng một số loại virus đă được chứng minh có liên quan tới ung thư, ví dụ như virus HPV (Human Papillomavirus). Loại virus này gây ra nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư ṿm họng, ung thư dương vật.
“Việc quan hệ t́nh dục sớm và không an toàn có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HPV”, bác sĩ Duy Anh khuyến cáo.
Một số loại virus khác như: HBV (Hepatitis B virus) và HCV (Hepatitis C virus) khi nhiễm sẽ gây viêm gan măn tính. Viêm gan nếu không được điều trị kịp thời có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan.
VietBF@ Sưu tập