Cupcake01
08-13-2025, 14:04
Cuộc chiến máy bay không người lái ở Ukraine đă trở thành một cuộc chạy đua vũ trang AI, khi cả hai bên đều gấp rút triển khai các hệ thống tích hợp AI có khả năng miễn nhiễm với nhiễu sóng vô tuyến, vô hiệu hóa các thiết bị gây nhiễu, đồng thời có thể tự t́m kiếm và tấn công mục tiêu.
Cuộc chạy đua vũ trang này được thúc đẩy bởi phần cứng từ công ty lớn nhất thế giới, NVIDIA. Các lệnh trừng phạt đă ngăn Nga sở hữu phần cứng của NVIDIA, nhưng chip của hăng này vẫn được phát hiện là thành phần cốt lơi trong các ḍng máy bay không người lái (drone) mới nhất, với nhiều loại khác nhau được triển khai, theo Forbes.
Những "kẻ săn mồi kỹ thuật số" của Nga
NVIDIA có nhiều ḍng chip khác nhau cho các ứng dụng đa dạng, bao gồm các bộ xử lư công suất cao cho trung tâm dữ liệu và các bo mạch Jetson nhỏ gọn, tiêu thụ ít năng lượng cho các thiết bị biên như đồ điện tử tiêu dùng – và cả máy bay không người lái. Những chiếc máy tính đơn bo mạch này chỉ có giá vài trăm đô la.
Đây là loại phần cứng có hiệu năng rất cao. Năm 2021, một nhóm nghiên cứu từ Đại học Zurich (UZH) do Davide Scaramuzza dẫn đầu đă tŕnh diễn một hệ thống AI sử dụng máy tính Jetson trên một drone đua, lần đầu tiên đánh bại các phi công con người đẳng cấp thế giới.
Thành tích này gần đây đă được tái hiện tại Dubai. Một chiếc drone tích hợp AI của Đại học Công nghệ Delft (TU Delft), sau khi vượt qua tất cả các drone AI khác, đă đối đầu trực tiếp với các nhà vô địch đua FPV là con người trong một cuộc thi "AI đối đầu Con người" và giành chiến thắng. Một lần nữa, các đội thi lại sử dụng máy tính dựa trên nền tảng Jetson.
Dù không có dấu hiệu nào cho thấy phần mềm do UZH phát triển đang được sử dụng ở Ukraine, các bên khác chắc chắn đang sử dụng những hệ thống tích hợp AI vận hành bằng cùng loại phần cứng, và có thể sở hữu năng lực tương đương trong việc sánh ngang với các phi công con người.
Trở lại năm 2023, các máy bay không người lái tấn công Lancet của Nga – một loại vũ khí nặng 16 kg với tầm hoạt động 40 km và đầu đạn có khả năng hạ gục xe tăng – đă bị phát hiện có "bộ năo" là chip NVIDIA Jetson TX2.
Theo báo cáo, các con chip này được chia theo từng lô nhỏ, dán nhăn là linh kiện khác và gửi qua các nước thứ ba để đưa vào Nga.
Chip Jetson cho phép kích hoạt chức năng "khóa mục tiêu", giúp người điều khiển chỉ định một đối tượng trong tầm quan sát. Sau đó, chiếc Lancet sẽ tự động bám theo mục tiêu và lao vào tấn công ngay cả khi mất liên lạc.
Trong năm 2024, hệ thống tự động này dường như hoạt động kém hiệu quả, chẳng hạn như đâm vào bóng của mục tiêu thay v́ chính mục tiêu đó. Đă có lúc chức năng này dường như bị vô hiệu hóa.
Nhưng sau đó nó đă được khôi phục, có lẽ là sau các bản nâng cấp phần mềm, và dường như đă được cải thiện đáng kể. Theo dữ liệu từ trang LostArmour chuyên theo dơi hiệu suất vũ khí của Nga, trong năm 2024, khoảng 30% các vụ tấn công của Lancet sử dụng dẫn đường tự động; con số đó hiện đă tăng lên gần 60%. Nói cách khác, phần mềm AI sát thủ đang được cải tiến với tốc độ chóng mặt.
Hiện tại, hai loại máy bay không người lái mới của Nga được phát hiện sử dụng chip Jetson Orin mạnh hơn rất nhiều. Một loại thứ ba cũng đă đi vào hoạt động và có khả năng sử dụng công nghệ tương tự.
Một trong số này là phiên bản mới của drone tấn công Shahed, mang tên MS001. Ngoài bộ xử lư NVIDIA, nó c̣n được trang bị máy ảnh nhiệt và modem kỹ thuật số. Trong một bài đăng trên LinkedIn, Thiếu tướng Ukraine Vladyslav Klochkov nhận định đây không đơn thuần là một chiếc máy bay không người lái.
"Đây là một kẻ săn mồi kỹ thuật số. Nó không mang theo tọa độ, nó có khả năng tư duy," ông Klochkov tuyên bố.
Đây là một cách nói cường điệu – MS001 cũng có hệ thống định vị vệ tinh, nên rơ ràng nó vẫn hoạt động với tọa độ. Nhưng không giống như phiên bản Shahed cơ bản hoàn toàn phụ thuộc vào định vị vệ tinh, MS001 có thể nhận diện các vật thể trên mặt đất bằng máy ảnh nhiệt và AI để tấn công chúng.
Loại drone mới thứ hai có kích thước nhỏ hơn, tên là V2U. Một báo cáo trên trang Defense Express của Ukraine cho biết loại drone bốn cánh này, có thiết kế tương tự Switchblade 300 của Mỹ nhưng mang đầu đạn 3,6 kg, có tầm hoạt động hơn 40 km.
V2U được trang bị camera độ phân giải cao và máy đo xa laser, tương tự hệ thống TERCOM trên tên lửa hành tŕnh Tomahawk, cho phép nó định vị bằng cách so sánh địa h́nh thực tế với bản đồ số. Giống như MS001, nó có một modem kỹ thuật số kết nối với hệ thống mạng di động của Ukraine để liên lạc với người điều khiển.
Một lần nữa, V2U được vận hành bởi chip NVIDIA Jetson Orin, cho phép nó bay lượn dọc các con đường để t́m kiếm mục tiêu.
"Chúng không phân biệt được đâu là thiết bị quân sự và đâu là một chiếc xe buưt dân sự," một báo cáo của Ukraine cho biết.
Theo các báo cáo khác được chuyên gia điện tử Ukraine Serhii Flash trích dẫn, V2U hoạt động theo nhóm, mỗi thành viên có các dấu hiệu màu sắc khác nhau trên cánh.
Điều này có thể cho phép các drone phân biệt lẫn nhau và thực hiện tấn công theo thứ tự mà không xung đột hay cần đến liên lạc vô tuyến. Theo Flash, các drone này bay lượn chồng lên nhau như những con kền kền, ví dụ như máy bay "màu xanh" sẽ đợi đến lượt sau khi máy bay "màu đỏ" đă tấn công. Đây là một phiên bản sơ khai của hành vi bầy đàn nhưng là một bước tiến đáng kể.
Flash cũng lưu ư rằng V2U có trí thông minh hạn chế trong việc phân biệt mục tiêu, và một chiếc đă tấn công một nhà vệ sinh công cộng thay v́ một phương tiện cơ giới.
Loại drone AI thứ ba của Nga được biết đến với tên gọi Tyuvik và trông giống một phiên bản thu nhỏ của Shahed. Nó được cho là đang được sản xuất hàng loạt.
Tyuvik có tầm hoạt động 32 km và mang đầu đạn 1,8 kg; có thể t́m và tấn công các phương tiện đang di chuyển, với mục tiêu là xe bọc thép. Hiện chưa có mẫu nào bị thu giữ và phân tích, nhưng giống như V2U, nó bay đến một địa điểm định trước rồi dùng thị giác máy tính để t́m mục tiêu.
Nhà sản xuất Statim cho biết Tyuvik được chế tạo từ các linh kiện thương mại giá rẻ. Với việc Nga không tự sản xuất được phần cứng AI phù hợp, điều này một lần nữa cho thấy khả năng cao nó sử dụng chip Jetson Orin có sẵn trên thị trường.
Kỷ nguyên của những chiếc drone "thông minh"
Cả ba loại drone này có thể sử dụng phần mềm tương tự nhau cho việc định vị và t́m mục tiêu, giống như phần mềm di động Prism của FLIR đang được tích hợp trên các drone tấn công do Mỹ sản xuất, hay phần mềm AI mă nguồn mở do Auterion phát triển.
Cách thiết lập này cho phép các loại drone mới nhanh chóng được chuyển đổi thành những "kẻ săn mồi kỹ thuật số" tự trị với chi phí tối thiểu. Và khi phần mềm định vị, lập kế hoạch bay và nhắm mục tiêu được cải tiến, các bản nâng cấp có thể được chia sẻ trên mọi loại drone trong phi đội. Các chức năng mới như không chiến hoặc tấn công bầy đàn có thể được bổ sung khi cần thiết.
Chúng ta đang ở buổi b́nh minh của kỷ nguyên máy bay không người lái AI. Nhờ sự phổ biến của chip NVIDIA Jetson, công nghệ này gần như có sẵn cho tất cả mọi người.
VietBF@ Sưu tập
Cuộc chạy đua vũ trang này được thúc đẩy bởi phần cứng từ công ty lớn nhất thế giới, NVIDIA. Các lệnh trừng phạt đă ngăn Nga sở hữu phần cứng của NVIDIA, nhưng chip của hăng này vẫn được phát hiện là thành phần cốt lơi trong các ḍng máy bay không người lái (drone) mới nhất, với nhiều loại khác nhau được triển khai, theo Forbes.
Những "kẻ săn mồi kỹ thuật số" của Nga
NVIDIA có nhiều ḍng chip khác nhau cho các ứng dụng đa dạng, bao gồm các bộ xử lư công suất cao cho trung tâm dữ liệu và các bo mạch Jetson nhỏ gọn, tiêu thụ ít năng lượng cho các thiết bị biên như đồ điện tử tiêu dùng – và cả máy bay không người lái. Những chiếc máy tính đơn bo mạch này chỉ có giá vài trăm đô la.
Đây là loại phần cứng có hiệu năng rất cao. Năm 2021, một nhóm nghiên cứu từ Đại học Zurich (UZH) do Davide Scaramuzza dẫn đầu đă tŕnh diễn một hệ thống AI sử dụng máy tính Jetson trên một drone đua, lần đầu tiên đánh bại các phi công con người đẳng cấp thế giới.
Thành tích này gần đây đă được tái hiện tại Dubai. Một chiếc drone tích hợp AI của Đại học Công nghệ Delft (TU Delft), sau khi vượt qua tất cả các drone AI khác, đă đối đầu trực tiếp với các nhà vô địch đua FPV là con người trong một cuộc thi "AI đối đầu Con người" và giành chiến thắng. Một lần nữa, các đội thi lại sử dụng máy tính dựa trên nền tảng Jetson.
Dù không có dấu hiệu nào cho thấy phần mềm do UZH phát triển đang được sử dụng ở Ukraine, các bên khác chắc chắn đang sử dụng những hệ thống tích hợp AI vận hành bằng cùng loại phần cứng, và có thể sở hữu năng lực tương đương trong việc sánh ngang với các phi công con người.
Trở lại năm 2023, các máy bay không người lái tấn công Lancet của Nga – một loại vũ khí nặng 16 kg với tầm hoạt động 40 km và đầu đạn có khả năng hạ gục xe tăng – đă bị phát hiện có "bộ năo" là chip NVIDIA Jetson TX2.
Theo báo cáo, các con chip này được chia theo từng lô nhỏ, dán nhăn là linh kiện khác và gửi qua các nước thứ ba để đưa vào Nga.
Chip Jetson cho phép kích hoạt chức năng "khóa mục tiêu", giúp người điều khiển chỉ định một đối tượng trong tầm quan sát. Sau đó, chiếc Lancet sẽ tự động bám theo mục tiêu và lao vào tấn công ngay cả khi mất liên lạc.
Trong năm 2024, hệ thống tự động này dường như hoạt động kém hiệu quả, chẳng hạn như đâm vào bóng của mục tiêu thay v́ chính mục tiêu đó. Đă có lúc chức năng này dường như bị vô hiệu hóa.
Nhưng sau đó nó đă được khôi phục, có lẽ là sau các bản nâng cấp phần mềm, và dường như đă được cải thiện đáng kể. Theo dữ liệu từ trang LostArmour chuyên theo dơi hiệu suất vũ khí của Nga, trong năm 2024, khoảng 30% các vụ tấn công của Lancet sử dụng dẫn đường tự động; con số đó hiện đă tăng lên gần 60%. Nói cách khác, phần mềm AI sát thủ đang được cải tiến với tốc độ chóng mặt.
Hiện tại, hai loại máy bay không người lái mới của Nga được phát hiện sử dụng chip Jetson Orin mạnh hơn rất nhiều. Một loại thứ ba cũng đă đi vào hoạt động và có khả năng sử dụng công nghệ tương tự.
Một trong số này là phiên bản mới của drone tấn công Shahed, mang tên MS001. Ngoài bộ xử lư NVIDIA, nó c̣n được trang bị máy ảnh nhiệt và modem kỹ thuật số. Trong một bài đăng trên LinkedIn, Thiếu tướng Ukraine Vladyslav Klochkov nhận định đây không đơn thuần là một chiếc máy bay không người lái.
"Đây là một kẻ săn mồi kỹ thuật số. Nó không mang theo tọa độ, nó có khả năng tư duy," ông Klochkov tuyên bố.
Đây là một cách nói cường điệu – MS001 cũng có hệ thống định vị vệ tinh, nên rơ ràng nó vẫn hoạt động với tọa độ. Nhưng không giống như phiên bản Shahed cơ bản hoàn toàn phụ thuộc vào định vị vệ tinh, MS001 có thể nhận diện các vật thể trên mặt đất bằng máy ảnh nhiệt và AI để tấn công chúng.
Loại drone mới thứ hai có kích thước nhỏ hơn, tên là V2U. Một báo cáo trên trang Defense Express của Ukraine cho biết loại drone bốn cánh này, có thiết kế tương tự Switchblade 300 của Mỹ nhưng mang đầu đạn 3,6 kg, có tầm hoạt động hơn 40 km.
V2U được trang bị camera độ phân giải cao và máy đo xa laser, tương tự hệ thống TERCOM trên tên lửa hành tŕnh Tomahawk, cho phép nó định vị bằng cách so sánh địa h́nh thực tế với bản đồ số. Giống như MS001, nó có một modem kỹ thuật số kết nối với hệ thống mạng di động của Ukraine để liên lạc với người điều khiển.
Một lần nữa, V2U được vận hành bởi chip NVIDIA Jetson Orin, cho phép nó bay lượn dọc các con đường để t́m kiếm mục tiêu.
"Chúng không phân biệt được đâu là thiết bị quân sự và đâu là một chiếc xe buưt dân sự," một báo cáo của Ukraine cho biết.
Theo các báo cáo khác được chuyên gia điện tử Ukraine Serhii Flash trích dẫn, V2U hoạt động theo nhóm, mỗi thành viên có các dấu hiệu màu sắc khác nhau trên cánh.
Điều này có thể cho phép các drone phân biệt lẫn nhau và thực hiện tấn công theo thứ tự mà không xung đột hay cần đến liên lạc vô tuyến. Theo Flash, các drone này bay lượn chồng lên nhau như những con kền kền, ví dụ như máy bay "màu xanh" sẽ đợi đến lượt sau khi máy bay "màu đỏ" đă tấn công. Đây là một phiên bản sơ khai của hành vi bầy đàn nhưng là một bước tiến đáng kể.
Flash cũng lưu ư rằng V2U có trí thông minh hạn chế trong việc phân biệt mục tiêu, và một chiếc đă tấn công một nhà vệ sinh công cộng thay v́ một phương tiện cơ giới.
Loại drone AI thứ ba của Nga được biết đến với tên gọi Tyuvik và trông giống một phiên bản thu nhỏ của Shahed. Nó được cho là đang được sản xuất hàng loạt.
Tyuvik có tầm hoạt động 32 km và mang đầu đạn 1,8 kg; có thể t́m và tấn công các phương tiện đang di chuyển, với mục tiêu là xe bọc thép. Hiện chưa có mẫu nào bị thu giữ và phân tích, nhưng giống như V2U, nó bay đến một địa điểm định trước rồi dùng thị giác máy tính để t́m mục tiêu.
Nhà sản xuất Statim cho biết Tyuvik được chế tạo từ các linh kiện thương mại giá rẻ. Với việc Nga không tự sản xuất được phần cứng AI phù hợp, điều này một lần nữa cho thấy khả năng cao nó sử dụng chip Jetson Orin có sẵn trên thị trường.
Kỷ nguyên của những chiếc drone "thông minh"
Cả ba loại drone này có thể sử dụng phần mềm tương tự nhau cho việc định vị và t́m mục tiêu, giống như phần mềm di động Prism của FLIR đang được tích hợp trên các drone tấn công do Mỹ sản xuất, hay phần mềm AI mă nguồn mở do Auterion phát triển.
Cách thiết lập này cho phép các loại drone mới nhanh chóng được chuyển đổi thành những "kẻ săn mồi kỹ thuật số" tự trị với chi phí tối thiểu. Và khi phần mềm định vị, lập kế hoạch bay và nhắm mục tiêu được cải tiến, các bản nâng cấp có thể được chia sẻ trên mọi loại drone trong phi đội. Các chức năng mới như không chiến hoặc tấn công bầy đàn có thể được bổ sung khi cần thiết.
Chúng ta đang ở buổi b́nh minh của kỷ nguyên máy bay không người lái AI. Nhờ sự phổ biến của chip NVIDIA Jetson, công nghệ này gần như có sẵn cho tất cả mọi người.
VietBF@ Sưu tập