Gibbs
08-16-2025, 06:56
Giữa thế kỷ XX, Sài Gòn không chỉ là trung tâm chính trị của miền Nam Việt Nam, mà còn là đầu mối kinh tế và văn hóa lớn nhất Đông Dương. Thành phố này mang trong mình những mảng đối lập: hiện đại và truyền thống, phồn hoa và lam lũ, phương Tây và phương Đông. Những tấm ảnh đen trắng quý giá được chụp từ thập niên 1950–1960 đã ghi lại một Sài Gòn vừa sôi động, vừa bình dị, với tất cả hơi thở của đời sống đô thị đang chuyển mình.
Qua ống kính Raymond Cauchetier, Sài Gòn năm 1955 hiện lên vừa hoa lệ vừa lam lũ, vừa tân kỳ vừa cũ kỹ. Thành phố này mang trong mình nhiều lớp văn hóa: từ kiến trúc Pháp, đời sống đô thị Tây hóa, đến nếp sống chợ búa, ghe thuyền truyền thống. Bộ ảnh không chỉ là tác phẩm nghệ thuật, mà còn là chứng tích quý giá về diện mạo của Sài Gòn trong buổi đầu lập quốc của Việt Nam Cộng Hòa.
1. Toàn cảnh Bến cảng Sài Gòn
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczPAlHhm6OoXyrK2 qMEtz4QT3vIS0ZBR6Tav F-SHCup1S7GIAHjx6JXV2A ErVKI4HaoIxP0taZCa_E E7Z9ZudThtWAYgBlOD1K ZuHEJ4Dl3LIyLxe6z7U6 BqXirnT4-1WHUPJXv-3EgE-mGzbiCmxYzuyA=w730-h1024-s-no-gm?authuser=0
Những con tàu lớn neo đậu dọc bến Bạch Đằng, hàng hóa tấp nập, thể hiện vai trò quan trọng của cảng Sài Gòn – cửa ngõ giao thương lớn nhất Đông Dương thời ấy. Đây cũng là điểm đón nhận viện trợ quốc tế và binh khí từ Mỹ, Pháp trong giai đoạn đầu của Việt Nam Cộng Hòa.
2. Trung tâm Sài Gòn nhìn từ trên cao
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczOSfIiv77apUi8S A8FM4vaZMh3u1wSG5lad z1qx9b7vxHVtvcIx_B58 Z-xygfNktaJ8YHBU-OiQm1x6iWgOZGFA8EGK_ Zc9t8lWb_WM7UH5Nd91-1qLsbJq7ydGhf1TfKAf6 eVt0iOmk1eIta-3dqwlzg=w784-h1024-s-no-gm?authuser=0
Từ trực thăng hoặc máy bay, Cauchetier chụp xuống trung tâm thành phố với nhà thờ Đức Bà, đại lộ Thống Nhất (nay là Lê Duẩn) chạy thẳng ra sông. Xa xa là cảng Sài Gòn nối liền với Nhà Bè. Bức ảnh cho thấy rõ cấu trúc đô thị do Pháp quy hoạch, với nhiều đại lộ thẳng và nhiều công trình kiểu châu Âu.
3. Người đẹp áo dài trên xích lô
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNXqGAB8YhGvrSd 81OiGwnzURKBZoVn9PNK rtWtI6HJPKh3SBr787Kt tiPPQ3SQCY5FeRYwBoVr ACb3ue-90jE-BYkMdfhV_GgF7XHNNUbz q2Snu2oFEJDDkwFSkCWZ afuNrExjplaL0mUGXJaL GL0bhw=w715-h900-s-no-gm?authuser=0
Trước Tòa Đô Chánh (nay là UBND TP.HCM), một thiếu nữ mặc áo dài duyên dáng ngồi trên xích lô, phương tiện phổ biến nhất của người dân thành thị. Người phu xích lô đội nón lá rộng vành, gương mặt đen sạm vì nắng gió. Bức ảnh vừa mang nét thi vị, vừa phác họa sự phân tầng xã hội.
4. Công viên Sài Gòn
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNMXCvIDGdlHprc QK_p0LsPfoFZI_bcpTHg zLREoyPWVffeXqfNS6Sf QwzOfXii0b5edpaaCMc5 O7cR_ZagkIiek9rprA1r C_5OJPXuWREivkMYN-D5fbVYx8CDj5Isu6_rXh yTJUs5KMdGyNqm7hjLJg =w900-h879-s-no-gm?authuser=0
Một phụ nữ mặc áo dài đi dạo dưới hàng cây cao bóng mát. Công viên khi ấy là không gian nghỉ ngơi, thư giãn của người dân thành phố, được trồng nhiều cây xanh từ thời Pháp. Cảnh tĩnh lặng này tương phản với sự nhộn nhịp ngoài phố.
5. Đại lộ Charner (nay là Nguyễn Huệ) với kênh Bến Nghé**
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczM5dAxI4MceEHta 80K9OX6PAHdCrE2uXyfF iiEuq7Tt5hAe3MgkksHN qKn83X6sMrg0EGuZlK3r kKv5qhc6_Hk5OWFwIAJs 4zqoV43SgiOzcJbTy7zt K4FmakTwp0HTX82mkmE_ EA3pd_gAffeLIhPa0A=w 689-h1024-s-no-gm?authuser=0
Một dòng kênh chảy xuyên qua phố với ghe thuyền buôn bán chen chúc hai bên bờ. Sau này kênh bị lấp, trở thành đại lộ Nguyễn Huệ hiện nay. Cauchetier đã kịp ghi lại một Sài Gòn “nửa phố nửa chợ nước” – hình ảnh rất đặc trưng trước khi đô thị hóa mạnh mẽ.
6. Rạp chiếu bóng và bảng hiệu “thoát y”
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczPTR4XUKmrsqrVq umW18Ds6xB5ucPgvAmyL IKMfZK4PreW1SybjkzG-5y51EQUxsxWaKCkdzEHI TJmLwRgX5G6E1VKyJo-ans75Kx-BMVQeabOqbKBLc4qiFaJ qfHfdGuOckogAAYw9a_j Cke2UlRaAsA=w775-h1000-s-no-gm?authuser=0
Một góc phố Sài Gòn với rạp hát mang biển quảng cáo khổng lồ cho một tiết mục “thoát y” (striptease). Xung quanh là xe đạp dựng ken đặc, cho thấy đây là một trong những loại hình giải trí hút khách. Bức ảnh gây ấn tượng mạnh vì phơi bày đời sống giải trí phóng khoáng của đô thị Sài Gòn thời Pháp thuộc và đầu thời VNCH.
7. Chân dung người đẹp Sài Gòn
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczOu9toHwNkgjfE5 I6MDULlrFFTS_QmgY5LP P08dE0ZhFLr-kpk-ZOIWABZV-wrldvfVZ7lI01xrvsJ7Q xTqtH8wStkULtYMQeSB9 BvP_QmjU7DTsN1NtBy-0s0Fxic3Q4oVf8h3nERl yfkSNEQV-6oufg=w791-h1000-s-no-gm?authuser=0
Một phụ nữ trẻ mặc áo dài hoa văn, môi cười tươi, ánh mắt rạng rỡ. Đây là hình ảnh tôn vinh vẻ đẹp và sự hiện đại của phụ nữ thành phố, thường xuất hiện trên báo chí và bưu thiếp thập niên 1950.
8. Xóm ghe trên kênh Tàu Hủ
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczMy6IiHT0KnmuLu hViYhcQFOknFXlMl20Bs F6nxnX1yPDqLuYX_Cgtg izuZZ9XbFaTH-ZB4l38o56S6kge6GQxPa 5Vxz99YBj3gY7q364SJG un32BWYJblp-fkXQpN99x2TYz--owv-DSam0UNyET5Xxw=w749-h1024-s-no-gm?authuser=0
Những ngôi nhà chòi lợp lá dừa nước dựng san sát bên bờ kênh, trước mặt là ghe thuyền chất hàng. Đây là nơi sinh sống của dân buôn miền Tây lên Sài Gòn. Cuộc sống ghe thuyền này đã nuôi dưỡng cả một nền kinh tế chợ nổi, nhưng cũng phơi bày sự chật vật của tầng lớp nghèo.
9. Đền thờ vua Hùng (Thảo Cầm Viên)
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczMnIgGPGGlB8l2x BhRNaPcepd4gz_UOiJpf Iscflsd5bvFp72sYJ4C_ pQlTPfTiXCcHZGJGpZF7 baGnVA4OEjtIKQX_p3m7 XrCYgB7LxQfLXMdlI5Lq YeKgkVifni7mrH5lva6L elk8BhwwktkhYc-syw=w713-h900-s-no-gm?authuser=0
Một công trình theo lối kiến trúc truyền thống Việt Nam được Cauchetier chụp từ trên cao. Đây chính là Đền thờ vua Hùng trong Thảo Cầm Viên, được xây năm 1927 để thờ Quốc tổ. Hình ảnh cho thấy dấu ấn văn hóa Việt xen lẫn giữa một đô thị chịu ảnh hưởng mạnh từ phương Tây.
10. “Thành phố của ngàn cây cầu”
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczOeEyprA1yZ1ZLY Bni4ZJrB_yuTZKFi6EDb YOrv71rDeRXOgaMdYcNZ SS6xlTNV8mH8d1-oLyOff6wjOEh3pJLBumN Ajr1sSJV9v-3YM0gF6yjJ1a_q926yk4 I79D227vX8IbI4ev606m dzZRYFfTGJxw=w776-h1000-s-no-gm?authuser=0
Một khu xóm nổi ven kênh với hàng trăm căn nhà chòi dựng trên cọc, lối đi là những chiếc cầu gỗ bắc ngang. Cauchetier chú thích bằng tiếng Pháp: “La cité aux mille ponts” (Thành phố của ngàn cây cầu). Đây là một phần khác của đời sống “Sài Gòn bình dân” – đối lập với khu trung tâm sang trọng.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczMHyfPv4w6GT2nf 9y0Khcy73Nc9hZ2L_OQZ _jVPILoedmtiwDamznNn JnuznOLIgtGZRMJBseud uJyluoDGql-m2KVWFYH--3gMO-1yW1B1civTP_NLNU7OUm 06cm8BnHjw_sSJCjq-jQHTXsdYzaDwRA=w804-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Vườn rau ngoại ô Sài Gòn
Một góc Sài Gòn thập niên 1950 nhìn từ trên cao, hiện ra với hàng nghìn thửa ruộng nhỏ trồng rau muống, cải xanh, húng, hành… Cảnh tượng này thuộc vùng Gò Vấp – Hạnh Thông Tây hoặc dọc theo kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè, nơi từ lâu nổi tiếng cung cấp rau tươi cho toàn thành phố. Trong ảnh còn thấy rõ những gò mả và các ngôi nhà lợp ngói xen kẽ ruộng rau.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNEI_CHLrkAQA3c gIUYPJPSB8rqDS_F9gD5 K2L_l8TxX8zGN7wEN9Oc xNLelKtVl925FZOdszZ4 fbk9qLcsJl0MTrY_abtJ vVgTM6grYmHoB9t7kr5-WmucuaY1TNOr2Siqt9bv AOOLPgGTrdEt59kmuA=w 810-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Chợ Bình Tây và kênh Tàu Hủ
Một trong những “huyết mạch” kinh tế của Nam Bộ. Ảnh chụp cho thấy hàng trăm ghe chở gạo, nông sản, trái cây từ miền Tây đổ về Bến Bình Tây – Chợ Lớn. Đây là trung tâm thương mại lớn nhất Đông Dương lúc bấy giờ, nơi người Hoa kiểm soát ngành lúa gạo. Kênh Tàu Hủ nối thẳng ra sông Sài Gòn, trở thành “quốc lộ trên sông” của miền Nam.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNX5rcLNOBaB2Od BwukYHm0htQdvDLCAfpW FuGy5DvZK3GSZBcS-T12ShTakj7O2JF8L4trH Ytb4CTsl-Nxxn9mumbcqcj1ZgsH4o Sk0fhq7odrqpPQr7AsBU yEZo2yOSAT-Je-pGlAD_S9-eczFP_pKg=w716-h900-s-no-gm?authuser=0
📍 Người bán thuốc lá lẻ trên vỉa hè
Một bà cụ ngồi bên thùng gỗ, bán từng điếu thuốc Capstan, Bastos cho khách qua đường. Cảnh thường thấy trên các vỉa hè quanh chợ Bến Thành hoặc đường Lê Lợi. Đây là hình ảnh sống động của nền kinh tế vỉa hè Sài Gòn, nơi người nghèo mưu sinh từng đồng cắc nhưng cũng tạo nên bản sắc đường phố.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczMySe-ySWpEi4jbrlsjg9xFvWc fJHsHqtmZpfVzEZV87A7 ozueu0q882mv57ULp_ON Kg3qj_nQRo4ICSmIe17n 58BuxLSKLIel6AGdarxP 0lTKt2u_Y_jtuUO3lk2P u4owbXxAXejB9OgZXruW ad5CTow=w915-h1000-s-no-gm?authuser=0
📍 Chợ Bình Tây từng là trung tâm buôn bán lớn nhất miền Nam, nơi giao thương của người Hoa – Việt. Không chỉ bán lẻ, chợ còn là nơi tập kết hàng sỉ (gạo, thuốc bắc, vải vóc, gia vị, nhu yếu phẩm) phân phối đi toàn miền Nam và xuất khẩu.
Hình dáng kiến trúc: Chợ Bình Tây được xây dựng năm 1928, do một thương nhân người Hoa là Quách Đàm bỏ tiền xây. Kiến trúc theo kiểu chữ khẩu (口), có sân trời ở giữa – đúng với bố cục trong ảnh: một khoảng sân rộng với cây xanh và giếng trời, bốn dãy nhà bao quanh.
Khu phố xung quanh: Phía sau chợ là những dãy phố san sát đặc trưng của khu Hoa kiều Chợ Lớn. Xa xa là những cánh đồng trải dài về hướng Bình Tân – Chợ Lớn thời đó, chưa đô thị hóa hết.
Đường sá: Ở góc ảnh, bạn thấy những con đường rộng tỏa ra, điển hình là đường Tháp Mười – một trong những trục chính dẫn vào chợ.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczPM-XdgW4PKwkWuMV8MZpbk-5UpzQR4mhKlbplBeaxho E_cg2wX0xnUKq5bI59ur pwV4p1XcvCv69ILF0HYK 9wNpGuwnoJukk9Ohicjm yN4WwIFyA7JI1NCpecPt _XSOGG9b8QkYK3YU52nD xqeWVKp2g=w867-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Khói hương nghi ngút tại chùa miếu
Những người phụ nữ Sài Gòn mặc áo dài đen, áo bà ba trắng thành kính thắp nhang, khấn vái trong ngày rằm. Nhiều khả năng đây là tại chùa Bà Thiên Hậu (Chợ Lớn) – nơi nổi tiếng đông đảo tín đồ Hoa – Việt lui tới. Ảnh cho thấy sự giao thoa của Phật giáo, tín ngưỡng dân gian và văn hóa thờ cúng trong đời sống người dân.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczMS3ENPhW7Efwcj VuYd4bVfVNMu6C_Oylcg 9ENcDrCVyO9wSB3ewKzl 8VcQ8-bKSrkF71tsjOdPL7MqH9 swAxmoA3d8dB7WcRevv7 TMwMytjsVLSSgehAxkRM O72u5r3UWZQU-tWWZBnZJ3ukUnPvmRhQ= w1000-h845-s-no-gm?authuser=0
📍 Trước khách sạn Continental, đường Tự Do
Nhóm thanh niên Sài Gòn hào hứng chụp hình một sĩ quan Mỹ trước khách sạn Continental Palace (nay là Continental, Đồng Khởi). Địa điểm này là nơi tụ tập của ký giả quốc tế, cố vấn Mỹ, và giới thượng lưu Sài Gòn. Đằng sau là cảnh xe kéo và khách Tây dạo phố, một lát cắt sinh động của thời thuộc địa và chiến tranh lạnh.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNaHQolSAwhBLJw AiKeS21Jvxrsa0EFLTcY hygk6X07BxeXpNaufNpq 4u_30CNaXYpyOnIhPSdY Em0iFvEC92qrGhPYykf7 _7zGfDnucdIl7cWE7_T9 qwpHCB7bdMUqufTA2lB0 _ZD93abXf6Ct-4NlWQ=w882-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Quán cà phê Sài Gòn thập niên 50
Hai thiếu nữ mặc áo dài, ngồi thưởng thức ly cà phê phin trong một quán nhỏ ven đường. Tấm bảng trên cao ghi “Trà Cẩn Vương” – có thể là một tiệm nước gần khu Chợ Lớn hoặc Chợ Bến Thành. Văn hóa cà phê đã trở thành một phần nếp sống thị dân Sài Gòn, nơi đàn ông bàn chuyện làm ăn, phụ nữ trò chuyện và thanh niên hẹn hò.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNO07tUv3C_X5pe jX87uEK7Vc59aJ8rcnT3 rQ9HQkJvAs7dVvTnjxZZ zH5PmKej8kZPW-ynH7oa8cnlekz3OwJITr ctqLxhR7hmhs8t_IgmGc zSxhZK-M1Ttn4tY-0RMBK-46tzpDXR3tDijk2LGJNB AA=w834-h900-s-no-gm?authuser=0
📍 Giác hơi – phương thuốc dân gian
Một cậu bé đang được bà lão cạo gió, giác hơi bằng ống trúc trên lưng. Đây là hình ảnh quen thuộc của y học dân gian Nam Bộ. Bức ảnh vừa mang tính đời thường vừa phản ánh nếp sống nông thôn – đô thị giao thoa, khi người dân vẫn dựa nhiều vào thuốc Nam, thầy lang để chữa bệnh thông thường.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczOBi7Cgxm9fyJVA BkFWDOSU2GYHh-NV4eIFZfKv-wBEoWvtkkzafwz0aBJjv baXnB0Wptvro-PGooN9jLo0VwMVRU5xL4 Pppu_oPFac8Y96NEv2PI 9inJSPlp3OKASZsL52Dv 9Z1BFM5x5zz2Sik8TaoA =w707-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Đại lộ Thống Nhất (nay là Lê Duẩn)
Một trong những con đường đẹp nhất Sài Gòn, hai hàng cây dầu cổ thụ rợp bóng. Ảnh cho thấy xe kéo, ô tô, xe gắn máy cùng lưu thông, phản ánh nhịp sống đô thị đang hiện đại hóa. Con đường này dẫn thẳng về Dinh Độc Lập (hướng xa ảnh), từng là trục chính trị – hành chính của miền Nam Việt Nam.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczPrPSYMerqqEIcH mTnLH3irqm_RrW6QGrRp pSOVSWsZqNIhz61BQ3x_ tTTmuj7-rFKWkhmpJ7pwih1F1Ks2 Xq5SVnsUtpypl4s6s3p1 MCzYi_D8y77FijcKP8K_ og9X8JYzldIDU2417awA 75d51C68Qg=w782-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Ghe lúa dọc kênh Tàu Hủ – Bến Bình Đông
Hàng chục ghe lúa chất đầy bao tải neo san sát nhau. Đây là “ngân hàng gạo nổi” của miền Nam, nơi gạo từ các tỉnh miền Tây được tập kết, phân phối đi khắp nơi, kể cả xuất khẩu sang Hồng Kông, Singapore. Những mái lợp bằng lá dừa nước phản chiếu trên mặt kênh, tạo nên một bức tranh vừa hối hả vừa thơ mộng.
Những tấm ảnh này, dẫu chỉ là lát cắt ngẫu nhiên, đã vẽ nên bức tranh toàn cảnh về một Sài Gòn giữa thế kỷ XX: một đô thị vừa mang hồn quê, vừa vươn mình thành “Hòn ngọc Viễn Đông”. Từ ruộng rau ngoại ô đến đại lộ Thống Nhất, từ ghe lúa Bến Bình Đông đến ánh đèn cà phê vỉa hè, tất cả đan xen, tạo thành một ký ức thị thành không thể phai.
Ngày nay, nhiều cảnh vật đã đổi thay, nhưng những tấm ảnh đen trắng ấy vẫn lưu giữ nguyên vẹn “hơi thở Sài Gòn xưa”, nhắc nhở chúng ta về một thời đã qua – thời mà thành phố này vừa là trung tâm chiến tranh, vừa là nơi sản sinh ra những câu chuyện đời thường đầy nhân bản.
https://photos.app.goo.gl/JmUtv68gkirW16RQ6
Qua ống kính Raymond Cauchetier, Sài Gòn năm 1955 hiện lên vừa hoa lệ vừa lam lũ, vừa tân kỳ vừa cũ kỹ. Thành phố này mang trong mình nhiều lớp văn hóa: từ kiến trúc Pháp, đời sống đô thị Tây hóa, đến nếp sống chợ búa, ghe thuyền truyền thống. Bộ ảnh không chỉ là tác phẩm nghệ thuật, mà còn là chứng tích quý giá về diện mạo của Sài Gòn trong buổi đầu lập quốc của Việt Nam Cộng Hòa.
1. Toàn cảnh Bến cảng Sài Gòn
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczPAlHhm6OoXyrK2 qMEtz4QT3vIS0ZBR6Tav F-SHCup1S7GIAHjx6JXV2A ErVKI4HaoIxP0taZCa_E E7Z9ZudThtWAYgBlOD1K ZuHEJ4Dl3LIyLxe6z7U6 BqXirnT4-1WHUPJXv-3EgE-mGzbiCmxYzuyA=w730-h1024-s-no-gm?authuser=0
Những con tàu lớn neo đậu dọc bến Bạch Đằng, hàng hóa tấp nập, thể hiện vai trò quan trọng của cảng Sài Gòn – cửa ngõ giao thương lớn nhất Đông Dương thời ấy. Đây cũng là điểm đón nhận viện trợ quốc tế và binh khí từ Mỹ, Pháp trong giai đoạn đầu của Việt Nam Cộng Hòa.
2. Trung tâm Sài Gòn nhìn từ trên cao
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczOSfIiv77apUi8S A8FM4vaZMh3u1wSG5lad z1qx9b7vxHVtvcIx_B58 Z-xygfNktaJ8YHBU-OiQm1x6iWgOZGFA8EGK_ Zc9t8lWb_WM7UH5Nd91-1qLsbJq7ydGhf1TfKAf6 eVt0iOmk1eIta-3dqwlzg=w784-h1024-s-no-gm?authuser=0
Từ trực thăng hoặc máy bay, Cauchetier chụp xuống trung tâm thành phố với nhà thờ Đức Bà, đại lộ Thống Nhất (nay là Lê Duẩn) chạy thẳng ra sông. Xa xa là cảng Sài Gòn nối liền với Nhà Bè. Bức ảnh cho thấy rõ cấu trúc đô thị do Pháp quy hoạch, với nhiều đại lộ thẳng và nhiều công trình kiểu châu Âu.
3. Người đẹp áo dài trên xích lô
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNXqGAB8YhGvrSd 81OiGwnzURKBZoVn9PNK rtWtI6HJPKh3SBr787Kt tiPPQ3SQCY5FeRYwBoVr ACb3ue-90jE-BYkMdfhV_GgF7XHNNUbz q2Snu2oFEJDDkwFSkCWZ afuNrExjplaL0mUGXJaL GL0bhw=w715-h900-s-no-gm?authuser=0
Trước Tòa Đô Chánh (nay là UBND TP.HCM), một thiếu nữ mặc áo dài duyên dáng ngồi trên xích lô, phương tiện phổ biến nhất của người dân thành thị. Người phu xích lô đội nón lá rộng vành, gương mặt đen sạm vì nắng gió. Bức ảnh vừa mang nét thi vị, vừa phác họa sự phân tầng xã hội.
4. Công viên Sài Gòn
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNMXCvIDGdlHprc QK_p0LsPfoFZI_bcpTHg zLREoyPWVffeXqfNS6Sf QwzOfXii0b5edpaaCMc5 O7cR_ZagkIiek9rprA1r C_5OJPXuWREivkMYN-D5fbVYx8CDj5Isu6_rXh yTJUs5KMdGyNqm7hjLJg =w900-h879-s-no-gm?authuser=0
Một phụ nữ mặc áo dài đi dạo dưới hàng cây cao bóng mát. Công viên khi ấy là không gian nghỉ ngơi, thư giãn của người dân thành phố, được trồng nhiều cây xanh từ thời Pháp. Cảnh tĩnh lặng này tương phản với sự nhộn nhịp ngoài phố.
5. Đại lộ Charner (nay là Nguyễn Huệ) với kênh Bến Nghé**
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczM5dAxI4MceEHta 80K9OX6PAHdCrE2uXyfF iiEuq7Tt5hAe3MgkksHN qKn83X6sMrg0EGuZlK3r kKv5qhc6_Hk5OWFwIAJs 4zqoV43SgiOzcJbTy7zt K4FmakTwp0HTX82mkmE_ EA3pd_gAffeLIhPa0A=w 689-h1024-s-no-gm?authuser=0
Một dòng kênh chảy xuyên qua phố với ghe thuyền buôn bán chen chúc hai bên bờ. Sau này kênh bị lấp, trở thành đại lộ Nguyễn Huệ hiện nay. Cauchetier đã kịp ghi lại một Sài Gòn “nửa phố nửa chợ nước” – hình ảnh rất đặc trưng trước khi đô thị hóa mạnh mẽ.
6. Rạp chiếu bóng và bảng hiệu “thoát y”
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczPTR4XUKmrsqrVq umW18Ds6xB5ucPgvAmyL IKMfZK4PreW1SybjkzG-5y51EQUxsxWaKCkdzEHI TJmLwRgX5G6E1VKyJo-ans75Kx-BMVQeabOqbKBLc4qiFaJ qfHfdGuOckogAAYw9a_j Cke2UlRaAsA=w775-h1000-s-no-gm?authuser=0
Một góc phố Sài Gòn với rạp hát mang biển quảng cáo khổng lồ cho một tiết mục “thoát y” (striptease). Xung quanh là xe đạp dựng ken đặc, cho thấy đây là một trong những loại hình giải trí hút khách. Bức ảnh gây ấn tượng mạnh vì phơi bày đời sống giải trí phóng khoáng của đô thị Sài Gòn thời Pháp thuộc và đầu thời VNCH.
7. Chân dung người đẹp Sài Gòn
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczOu9toHwNkgjfE5 I6MDULlrFFTS_QmgY5LP P08dE0ZhFLr-kpk-ZOIWABZV-wrldvfVZ7lI01xrvsJ7Q xTqtH8wStkULtYMQeSB9 BvP_QmjU7DTsN1NtBy-0s0Fxic3Q4oVf8h3nERl yfkSNEQV-6oufg=w791-h1000-s-no-gm?authuser=0
Một phụ nữ trẻ mặc áo dài hoa văn, môi cười tươi, ánh mắt rạng rỡ. Đây là hình ảnh tôn vinh vẻ đẹp và sự hiện đại của phụ nữ thành phố, thường xuất hiện trên báo chí và bưu thiếp thập niên 1950.
8. Xóm ghe trên kênh Tàu Hủ
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczMy6IiHT0KnmuLu hViYhcQFOknFXlMl20Bs F6nxnX1yPDqLuYX_Cgtg izuZZ9XbFaTH-ZB4l38o56S6kge6GQxPa 5Vxz99YBj3gY7q364SJG un32BWYJblp-fkXQpN99x2TYz--owv-DSam0UNyET5Xxw=w749-h1024-s-no-gm?authuser=0
Những ngôi nhà chòi lợp lá dừa nước dựng san sát bên bờ kênh, trước mặt là ghe thuyền chất hàng. Đây là nơi sinh sống của dân buôn miền Tây lên Sài Gòn. Cuộc sống ghe thuyền này đã nuôi dưỡng cả một nền kinh tế chợ nổi, nhưng cũng phơi bày sự chật vật của tầng lớp nghèo.
9. Đền thờ vua Hùng (Thảo Cầm Viên)
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczMnIgGPGGlB8l2x BhRNaPcepd4gz_UOiJpf Iscflsd5bvFp72sYJ4C_ pQlTPfTiXCcHZGJGpZF7 baGnVA4OEjtIKQX_p3m7 XrCYgB7LxQfLXMdlI5Lq YeKgkVifni7mrH5lva6L elk8BhwwktkhYc-syw=w713-h900-s-no-gm?authuser=0
Một công trình theo lối kiến trúc truyền thống Việt Nam được Cauchetier chụp từ trên cao. Đây chính là Đền thờ vua Hùng trong Thảo Cầm Viên, được xây năm 1927 để thờ Quốc tổ. Hình ảnh cho thấy dấu ấn văn hóa Việt xen lẫn giữa một đô thị chịu ảnh hưởng mạnh từ phương Tây.
10. “Thành phố của ngàn cây cầu”
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczOeEyprA1yZ1ZLY Bni4ZJrB_yuTZKFi6EDb YOrv71rDeRXOgaMdYcNZ SS6xlTNV8mH8d1-oLyOff6wjOEh3pJLBumN Ajr1sSJV9v-3YM0gF6yjJ1a_q926yk4 I79D227vX8IbI4ev606m dzZRYFfTGJxw=w776-h1000-s-no-gm?authuser=0
Một khu xóm nổi ven kênh với hàng trăm căn nhà chòi dựng trên cọc, lối đi là những chiếc cầu gỗ bắc ngang. Cauchetier chú thích bằng tiếng Pháp: “La cité aux mille ponts” (Thành phố của ngàn cây cầu). Đây là một phần khác của đời sống “Sài Gòn bình dân” – đối lập với khu trung tâm sang trọng.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczMHyfPv4w6GT2nf 9y0Khcy73Nc9hZ2L_OQZ _jVPILoedmtiwDamznNn JnuznOLIgtGZRMJBseud uJyluoDGql-m2KVWFYH--3gMO-1yW1B1civTP_NLNU7OUm 06cm8BnHjw_sSJCjq-jQHTXsdYzaDwRA=w804-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Vườn rau ngoại ô Sài Gòn
Một góc Sài Gòn thập niên 1950 nhìn từ trên cao, hiện ra với hàng nghìn thửa ruộng nhỏ trồng rau muống, cải xanh, húng, hành… Cảnh tượng này thuộc vùng Gò Vấp – Hạnh Thông Tây hoặc dọc theo kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè, nơi từ lâu nổi tiếng cung cấp rau tươi cho toàn thành phố. Trong ảnh còn thấy rõ những gò mả và các ngôi nhà lợp ngói xen kẽ ruộng rau.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNEI_CHLrkAQA3c gIUYPJPSB8rqDS_F9gD5 K2L_l8TxX8zGN7wEN9Oc xNLelKtVl925FZOdszZ4 fbk9qLcsJl0MTrY_abtJ vVgTM6grYmHoB9t7kr5-WmucuaY1TNOr2Siqt9bv AOOLPgGTrdEt59kmuA=w 810-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Chợ Bình Tây và kênh Tàu Hủ
Một trong những “huyết mạch” kinh tế của Nam Bộ. Ảnh chụp cho thấy hàng trăm ghe chở gạo, nông sản, trái cây từ miền Tây đổ về Bến Bình Tây – Chợ Lớn. Đây là trung tâm thương mại lớn nhất Đông Dương lúc bấy giờ, nơi người Hoa kiểm soát ngành lúa gạo. Kênh Tàu Hủ nối thẳng ra sông Sài Gòn, trở thành “quốc lộ trên sông” của miền Nam.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNX5rcLNOBaB2Od BwukYHm0htQdvDLCAfpW FuGy5DvZK3GSZBcS-T12ShTakj7O2JF8L4trH Ytb4CTsl-Nxxn9mumbcqcj1ZgsH4o Sk0fhq7odrqpPQr7AsBU yEZo2yOSAT-Je-pGlAD_S9-eczFP_pKg=w716-h900-s-no-gm?authuser=0
📍 Người bán thuốc lá lẻ trên vỉa hè
Một bà cụ ngồi bên thùng gỗ, bán từng điếu thuốc Capstan, Bastos cho khách qua đường. Cảnh thường thấy trên các vỉa hè quanh chợ Bến Thành hoặc đường Lê Lợi. Đây là hình ảnh sống động của nền kinh tế vỉa hè Sài Gòn, nơi người nghèo mưu sinh từng đồng cắc nhưng cũng tạo nên bản sắc đường phố.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczMySe-ySWpEi4jbrlsjg9xFvWc fJHsHqtmZpfVzEZV87A7 ozueu0q882mv57ULp_ON Kg3qj_nQRo4ICSmIe17n 58BuxLSKLIel6AGdarxP 0lTKt2u_Y_jtuUO3lk2P u4owbXxAXejB9OgZXruW ad5CTow=w915-h1000-s-no-gm?authuser=0
📍 Chợ Bình Tây từng là trung tâm buôn bán lớn nhất miền Nam, nơi giao thương của người Hoa – Việt. Không chỉ bán lẻ, chợ còn là nơi tập kết hàng sỉ (gạo, thuốc bắc, vải vóc, gia vị, nhu yếu phẩm) phân phối đi toàn miền Nam và xuất khẩu.
Hình dáng kiến trúc: Chợ Bình Tây được xây dựng năm 1928, do một thương nhân người Hoa là Quách Đàm bỏ tiền xây. Kiến trúc theo kiểu chữ khẩu (口), có sân trời ở giữa – đúng với bố cục trong ảnh: một khoảng sân rộng với cây xanh và giếng trời, bốn dãy nhà bao quanh.
Khu phố xung quanh: Phía sau chợ là những dãy phố san sát đặc trưng của khu Hoa kiều Chợ Lớn. Xa xa là những cánh đồng trải dài về hướng Bình Tân – Chợ Lớn thời đó, chưa đô thị hóa hết.
Đường sá: Ở góc ảnh, bạn thấy những con đường rộng tỏa ra, điển hình là đường Tháp Mười – một trong những trục chính dẫn vào chợ.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczPM-XdgW4PKwkWuMV8MZpbk-5UpzQR4mhKlbplBeaxho E_cg2wX0xnUKq5bI59ur pwV4p1XcvCv69ILF0HYK 9wNpGuwnoJukk9Ohicjm yN4WwIFyA7JI1NCpecPt _XSOGG9b8QkYK3YU52nD xqeWVKp2g=w867-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Khói hương nghi ngút tại chùa miếu
Những người phụ nữ Sài Gòn mặc áo dài đen, áo bà ba trắng thành kính thắp nhang, khấn vái trong ngày rằm. Nhiều khả năng đây là tại chùa Bà Thiên Hậu (Chợ Lớn) – nơi nổi tiếng đông đảo tín đồ Hoa – Việt lui tới. Ảnh cho thấy sự giao thoa của Phật giáo, tín ngưỡng dân gian và văn hóa thờ cúng trong đời sống người dân.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczMS3ENPhW7Efwcj VuYd4bVfVNMu6C_Oylcg 9ENcDrCVyO9wSB3ewKzl 8VcQ8-bKSrkF71tsjOdPL7MqH9 swAxmoA3d8dB7WcRevv7 TMwMytjsVLSSgehAxkRM O72u5r3UWZQU-tWWZBnZJ3ukUnPvmRhQ= w1000-h845-s-no-gm?authuser=0
📍 Trước khách sạn Continental, đường Tự Do
Nhóm thanh niên Sài Gòn hào hứng chụp hình một sĩ quan Mỹ trước khách sạn Continental Palace (nay là Continental, Đồng Khởi). Địa điểm này là nơi tụ tập của ký giả quốc tế, cố vấn Mỹ, và giới thượng lưu Sài Gòn. Đằng sau là cảnh xe kéo và khách Tây dạo phố, một lát cắt sinh động của thời thuộc địa và chiến tranh lạnh.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNaHQolSAwhBLJw AiKeS21Jvxrsa0EFLTcY hygk6X07BxeXpNaufNpq 4u_30CNaXYpyOnIhPSdY Em0iFvEC92qrGhPYykf7 _7zGfDnucdIl7cWE7_T9 qwpHCB7bdMUqufTA2lB0 _ZD93abXf6Ct-4NlWQ=w882-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Quán cà phê Sài Gòn thập niên 50
Hai thiếu nữ mặc áo dài, ngồi thưởng thức ly cà phê phin trong một quán nhỏ ven đường. Tấm bảng trên cao ghi “Trà Cẩn Vương” – có thể là một tiệm nước gần khu Chợ Lớn hoặc Chợ Bến Thành. Văn hóa cà phê đã trở thành một phần nếp sống thị dân Sài Gòn, nơi đàn ông bàn chuyện làm ăn, phụ nữ trò chuyện và thanh niên hẹn hò.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczNO07tUv3C_X5pe jX87uEK7Vc59aJ8rcnT3 rQ9HQkJvAs7dVvTnjxZZ zH5PmKej8kZPW-ynH7oa8cnlekz3OwJITr ctqLxhR7hmhs8t_IgmGc zSxhZK-M1Ttn4tY-0RMBK-46tzpDXR3tDijk2LGJNB AA=w834-h900-s-no-gm?authuser=0
📍 Giác hơi – phương thuốc dân gian
Một cậu bé đang được bà lão cạo gió, giác hơi bằng ống trúc trên lưng. Đây là hình ảnh quen thuộc của y học dân gian Nam Bộ. Bức ảnh vừa mang tính đời thường vừa phản ánh nếp sống nông thôn – đô thị giao thoa, khi người dân vẫn dựa nhiều vào thuốc Nam, thầy lang để chữa bệnh thông thường.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczOBi7Cgxm9fyJVA BkFWDOSU2GYHh-NV4eIFZfKv-wBEoWvtkkzafwz0aBJjv baXnB0Wptvro-PGooN9jLo0VwMVRU5xL4 Pppu_oPFac8Y96NEv2PI 9inJSPlp3OKASZsL52Dv 9Z1BFM5x5zz2Sik8TaoA =w707-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Đại lộ Thống Nhất (nay là Lê Duẩn)
Một trong những con đường đẹp nhất Sài Gòn, hai hàng cây dầu cổ thụ rợp bóng. Ảnh cho thấy xe kéo, ô tô, xe gắn máy cùng lưu thông, phản ánh nhịp sống đô thị đang hiện đại hóa. Con đường này dẫn thẳng về Dinh Độc Lập (hướng xa ảnh), từng là trục chính trị – hành chính của miền Nam Việt Nam.
https://lh3.googleuserconten t.com/pw/AP1GczPrPSYMerqqEIcH mTnLH3irqm_RrW6QGrRp pSOVSWsZqNIhz61BQ3x_ tTTmuj7-rFKWkhmpJ7pwih1F1Ks2 Xq5SVnsUtpypl4s6s3p1 MCzYi_D8y77FijcKP8K_ og9X8JYzldIDU2417awA 75d51C68Qg=w782-h1024-s-no-gm?authuser=0
📍 Ghe lúa dọc kênh Tàu Hủ – Bến Bình Đông
Hàng chục ghe lúa chất đầy bao tải neo san sát nhau. Đây là “ngân hàng gạo nổi” của miền Nam, nơi gạo từ các tỉnh miền Tây được tập kết, phân phối đi khắp nơi, kể cả xuất khẩu sang Hồng Kông, Singapore. Những mái lợp bằng lá dừa nước phản chiếu trên mặt kênh, tạo nên một bức tranh vừa hối hả vừa thơ mộng.
Những tấm ảnh này, dẫu chỉ là lát cắt ngẫu nhiên, đã vẽ nên bức tranh toàn cảnh về một Sài Gòn giữa thế kỷ XX: một đô thị vừa mang hồn quê, vừa vươn mình thành “Hòn ngọc Viễn Đông”. Từ ruộng rau ngoại ô đến đại lộ Thống Nhất, từ ghe lúa Bến Bình Đông đến ánh đèn cà phê vỉa hè, tất cả đan xen, tạo thành một ký ức thị thành không thể phai.
Ngày nay, nhiều cảnh vật đã đổi thay, nhưng những tấm ảnh đen trắng ấy vẫn lưu giữ nguyên vẹn “hơi thở Sài Gòn xưa”, nhắc nhở chúng ta về một thời đã qua – thời mà thành phố này vừa là trung tâm chiến tranh, vừa là nơi sản sinh ra những câu chuyện đời thường đầy nhân bản.
https://photos.app.goo.gl/JmUtv68gkirW16RQ6