djt
08-31-2025, 06:08
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi sẽ đến Trung Quốc vào cuối tuần này với nỗi đau từ thuế quan của Donald Trump đối với Mỹ vẫn c̣n hiện hữu.
Kể từ thứ Tư, thuế quan đối với hàng hóa Ấn Độ xuất khẩu sang Mỹ, như kim cương và tôm, hiện ở mức 50% - mức mà Tổng thống Mỹ cho là h́nh phạt đối với việc Delhi tiếp tục mua dầu của Nga.
Các chuyên gia cho rằng các khoản thuế này có nguy cơ để lại những tổn thương lâu dài cho ngành xuất khẩu sôi động của Ấn Độ và các mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng của nước này.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh cũng đang cố gắng vực dậy nền kinh tế Trung Quốc đang tŕ trệ trong bối cảnh mức thuế quan cao ngất ngưởng của Mỹ có nguy cơ làm chệch hướng các kế hoạch của ông.
Trong bối cảnh này, các nhà lănh đạo của hai quốc gia đông dân nhất thế giới có thể đang t́m kiếm một sự tái thiết trong mối quan hệ vốn trước đây bị ảnh hưởng bởi sự ngờ vực, phần lớn là do tranh chấp biên giới.
"Nói một cách đơn giản, những ǵ xảy ra trong mối quan hệ này đều ảnh hưởng đến phần c̣n lại của thế giới", Chietigj Bajpaee và Yu Jie của Chatham House đă viết trong một bài xă luận gần đây.
"Ấn Độ chưa bao giờ là bức tường thành chống lại Trung Quốc như phương Tây (và đặc biệt là Hoa Kỳ) nghĩ... Chuyến thăm Trung Quốc của Modi đánh dấu một bước ngoặt tiềm năng."
Một mối quan hệ bền chặt hơn sẽ có ư nghĩa ǵ?
Ấn Độ và Trung Quốc là những cường quốc kinh tế - lần lượt là nền kinh tế lớn thứ năm và thứ hai thế giới.
Nhưng với tốc độ tăng trưởng của Ấn Độ dự kiến sẽ duy tŕ trên 6%, nền kinh tế trị giá 4 ngh́n tỷ đô la và thị trường chứng khoán trị giá 5 ngh́n tỷ đô la, Ấn Độ đang trên đà vươn lên vị trí thứ ba vào năm 2028, theo IMF.
"Trong khi thế giới trước nay vẫn tập trung vào mối quan hệ song phương quan trọng nhất trên thế giới, Mỹ và Trung Quốc, th́ đă đến lúc chúng ta chuyển hướng tập trung hơn vào cách thức hai nền kinh tế lớn thứ hai và thứ ba, Trung Quốc và Ấn Độ, có thể hợp tác với nhau", Qian Liu, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành của Wusawa Advisory, có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết.
Nhưng mối quan hệ này đang gặp rất nhiều thách thức.
Hai bên có một tranh chấp lănh thổ kéo dài và chưa được giải quyết – điều này cho thấy một sự cạnh tranh sâu sắc và rộng lớn hơn nhiều.
Bạo lực đă bùng phát trên khắp Thung lũng Galwan của Ladakh vào tháng 6 năm 2020 – giai đoạn thù địch tồi tệ nhất giữa hai nước trong hơn bốn thập kỷ.
Hậu quả chủ yếu là kinh tế – việc khôi phục các chuyến bay trực tiếp đă bị hủy bỏ, thị thực và đầu tư của Trung Quốc bị tạm dừng, dẫn đến các dự án cơ sở hạ tầng chậm lại, và Ấn Độ đă cấm hơn 200 ứng dụng của Trung Quốc, bao gồm cả TikTok.
"Đối thoại sẽ là cần thiết để giúp quản lư tốt hơn kỳ vọng của các cường quốc khác, những người coi Ấn Độ-Trung Quốc là một yếu tố then chốt cho sự ổn định rộng lớn hơn của châu Á", Antoine Levesques, nghiên cứu viên cao cấp về quốc pḥng, chiến lược và ngoại giao Nam và Trung Á tại IISS, cho biết.
Ngoài ra c̣n có những rạn nứt khác, bao gồm Tây Tạng, Đức Đạt Lai Lạt Ma, và tranh chấp nguồn nước liên quan đến kế hoạch của Trung Quốc xây dựng dự án thủy điện lớn nhất thế giới trên một con sông chung giữa hai quốc gia, cũng như căng thẳng với Pakistan sau vụ tấn công Pahalgam.
Ấn Độ hiện cũng không có mối quan hệ tốt đẹp với hầu hết các nước láng giềng ở Nam Á, trong khi Trung Quốc là đối tác thương mại quan trọng của Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka và Afghanistan.
"Tôi sẽ ngạc nhiên nếu một nhà máy BYD được xây dựng tại Ấn Độ, nhưng có thể sẽ có một số thắng lợi nhẹ nhàng", Priyanka Kishore, nhà sáng lập và chuyên gia kinh tế trưởng tại công ty nghiên cứu Asia Decoded, cho biết.
Đă có thông báo rằng các chuyến bay thẳng sẽ được nối lại, có thể sẽ có thêm nhiều nới lỏng về thị thực và các thỏa thuận kinh tế khác.
Lập trường của Ấn Độ đă thay đổi.
Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Delhi và Bắc Kinh chắc chắn là "một liên minh khó chịu", bà Kishore lưu ư.
"Hăy nhớ rằng đă có lúc, Hoa Kỳ và Ấn Độ đă hợp tác với nhau để cân bằng với Trung Quốc", bà nói thêm.
Nhưng Ấn Độ hoàn toàn bối rối với Hoa Kỳ và lập trường của họ: "V́ vậy, đó là một động thái thông minh - và phù hợp với luận điệu đa cực mà cả Ấn Độ và Trung Quốc đều tin tưởng."
Ông Modi đang có chuyến công du Trung Quốc để tham dự Hội nghị Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) - một tổ chức khu vực nhằm mục đích đưa ra một thế giới quan khác biệt so với phương Tây. Các thành viên bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Iran, Pakistan và Nga.
Trước đây, Ấn Độ đă hạ thấp tầm quan trọng của tổ chức này. Và những người chỉ trích cho rằng tổ chức này đă không mang lại những kết quả đáng kể trong những năm qua.
Cuộc họp của các bộ trưởng quốc pḥng SCO hồi tháng 6 đă không thể thống nhất một tuyên bố chung. Ấn Độ đă phản đối việc bỏ sót bất kỳ thông tin nào liên quan đến vụ tấn công chết người ngày 22 tháng 4 nhằm vào khách du lịch Hindu ở vùng Kashmir do Ấn Độ quản lư, dẫn đến cuộc giao tranh tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ giữa Ấn Độ và Pakistan.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng sự suy thoái trong quan hệ giữa Delhi và Washington đă thúc đẩy Ấn Độ khám phá lại lợi ích của SCO.
Trong khi đó, Trung Quốc sẽ coi trọng h́nh ảnh đoàn kết của Nam Bán cầu trong bối cảnh hỗn loạn thuế quan của Trump.
Nhóm BRICS, mà Trung Quốc và Ấn Độ cũng là thành viên, đă khiến Trump tức giận - với việc ông đe dọa sẽ áp thêm thuế quan lên các thành viên nhóm ngoài mức thuế đă đàm phán của họ.
Lần gần nhất ông Modi gặp ông Tập và Tổng thống Nga Vladimir Putin là tại hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Nga vào tháng 10 năm 2024. Tuần trước, các quan chức đại sứ quán Nga cho biết Moscow hy vọng các cuộc đàm phán ba bên với Trung Quốc và Ấn Độ sẽ sớm diễn ra.
"Tận dụng lợi thế của mỗi bên - năng lực sản xuất của Trung Quốc, thế mạnh của ngành dịch vụ Ấn Độ và nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào của Nga - họ có thể nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào Hoa Kỳ để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và cuối cùng là định h́nh lại ḍng chảy thương mại toàn cầu", Bajpaee và Yu nhận định trong bài xă luận.
Delhi cũng đang tận dụng các liên minh khu vực khác, với việc ông Modi dừng chân tại Nhật Bản trên đường đến Trung Quốc.
"ASEAN và Nhật Bản hoan nghênh sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa Trung Quốc và Ấn Độ. Điều này thực sự hữu ích về mặt chuỗi cung ứng và ư tưởng "Sản xuất tại Châu Á cho Châu Á", bà Kishore nói.
Làm thế nào Trung Quốc và Ấn Độ có thể hợp tác kinh tế?
Ấn Độ vẫn phụ thuộc vào Trung Quốc về sản xuất, bởi v́ nước này nhập khẩu nguyên liệu thô và linh kiện từ Trung Quốc. Có thể Ấn Độ sẽ t́m kiếm mức thuế nhập khẩu hàng hóa thấp hơn.
Theo các chuyên gia, các chính sách công nghiệp nghiêm ngặt của Ấn Độ cho đến nay đă cản trở nước này hưởng lợi từ việc dịch chuyển chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang các nước Đông Nam Á.
Bà Kishore cho biết, có một lư do mạnh mẽ cho sự hợp tác này, nơi Ấn Độ đang nỗ lực sản xuất nhiều thiết bị điện tử hơn.
Bà chỉ ra rằng Apple sản xuất tai nghe không dây và thiết bị đeo tại Việt Nam, c̣n iPhone th́ sản xuất tại Ấn Độ, do đó sẽ không có sự chồng chéo.
"Việc phê duyệt thị thực nhanh hơn cũng sẽ là một lợi thế dễ dàng cho Trung Quốc. Họ muốn tiếp cận thị trường Ấn Độ, dù trực tiếp hay thông qua đầu tư. Họ đang phải đối mặt với thị trường Mỹ đang thu hẹp, thị trường ASEAN đă tràn ngập hàng hóa, và rất nhiều ứng dụng Trung Quốc như Shein và TikTok bị cấm tại Ấn Độ", bà Kishore nói.
"Bắc Kinh sẽ hoan nghênh cơ hội bán hàng cho 1,45 tỷ người."
Do mối quan hệ phức tạp, một cuộc gặp gỡ khó có thể thay đổi nhiều. Vẫn c̣n một chặng đường dài phía trước để cải thiện quan hệ Trung Quốc-Ấn Độ.
Nhưng chuyến thăm Trung Quốc của Modi có thể xoa dịu phần nào sự thù địch và gửi đi một tín hiệu rất rơ ràng tới Washington rằng Ấn Độ có nhiều lựa chọn.
Kể từ thứ Tư, thuế quan đối với hàng hóa Ấn Độ xuất khẩu sang Mỹ, như kim cương và tôm, hiện ở mức 50% - mức mà Tổng thống Mỹ cho là h́nh phạt đối với việc Delhi tiếp tục mua dầu của Nga.
Các chuyên gia cho rằng các khoản thuế này có nguy cơ để lại những tổn thương lâu dài cho ngành xuất khẩu sôi động của Ấn Độ và các mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng của nước này.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh cũng đang cố gắng vực dậy nền kinh tế Trung Quốc đang tŕ trệ trong bối cảnh mức thuế quan cao ngất ngưởng của Mỹ có nguy cơ làm chệch hướng các kế hoạch của ông.
Trong bối cảnh này, các nhà lănh đạo của hai quốc gia đông dân nhất thế giới có thể đang t́m kiếm một sự tái thiết trong mối quan hệ vốn trước đây bị ảnh hưởng bởi sự ngờ vực, phần lớn là do tranh chấp biên giới.
"Nói một cách đơn giản, những ǵ xảy ra trong mối quan hệ này đều ảnh hưởng đến phần c̣n lại của thế giới", Chietigj Bajpaee và Yu Jie của Chatham House đă viết trong một bài xă luận gần đây.
"Ấn Độ chưa bao giờ là bức tường thành chống lại Trung Quốc như phương Tây (và đặc biệt là Hoa Kỳ) nghĩ... Chuyến thăm Trung Quốc của Modi đánh dấu một bước ngoặt tiềm năng."
Một mối quan hệ bền chặt hơn sẽ có ư nghĩa ǵ?
Ấn Độ và Trung Quốc là những cường quốc kinh tế - lần lượt là nền kinh tế lớn thứ năm và thứ hai thế giới.
Nhưng với tốc độ tăng trưởng của Ấn Độ dự kiến sẽ duy tŕ trên 6%, nền kinh tế trị giá 4 ngh́n tỷ đô la và thị trường chứng khoán trị giá 5 ngh́n tỷ đô la, Ấn Độ đang trên đà vươn lên vị trí thứ ba vào năm 2028, theo IMF.
"Trong khi thế giới trước nay vẫn tập trung vào mối quan hệ song phương quan trọng nhất trên thế giới, Mỹ và Trung Quốc, th́ đă đến lúc chúng ta chuyển hướng tập trung hơn vào cách thức hai nền kinh tế lớn thứ hai và thứ ba, Trung Quốc và Ấn Độ, có thể hợp tác với nhau", Qian Liu, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành của Wusawa Advisory, có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết.
Nhưng mối quan hệ này đang gặp rất nhiều thách thức.
Hai bên có một tranh chấp lănh thổ kéo dài và chưa được giải quyết – điều này cho thấy một sự cạnh tranh sâu sắc và rộng lớn hơn nhiều.
Bạo lực đă bùng phát trên khắp Thung lũng Galwan của Ladakh vào tháng 6 năm 2020 – giai đoạn thù địch tồi tệ nhất giữa hai nước trong hơn bốn thập kỷ.
Hậu quả chủ yếu là kinh tế – việc khôi phục các chuyến bay trực tiếp đă bị hủy bỏ, thị thực và đầu tư của Trung Quốc bị tạm dừng, dẫn đến các dự án cơ sở hạ tầng chậm lại, và Ấn Độ đă cấm hơn 200 ứng dụng của Trung Quốc, bao gồm cả TikTok.
"Đối thoại sẽ là cần thiết để giúp quản lư tốt hơn kỳ vọng của các cường quốc khác, những người coi Ấn Độ-Trung Quốc là một yếu tố then chốt cho sự ổn định rộng lớn hơn của châu Á", Antoine Levesques, nghiên cứu viên cao cấp về quốc pḥng, chiến lược và ngoại giao Nam và Trung Á tại IISS, cho biết.
Ngoài ra c̣n có những rạn nứt khác, bao gồm Tây Tạng, Đức Đạt Lai Lạt Ma, và tranh chấp nguồn nước liên quan đến kế hoạch của Trung Quốc xây dựng dự án thủy điện lớn nhất thế giới trên một con sông chung giữa hai quốc gia, cũng như căng thẳng với Pakistan sau vụ tấn công Pahalgam.
Ấn Độ hiện cũng không có mối quan hệ tốt đẹp với hầu hết các nước láng giềng ở Nam Á, trong khi Trung Quốc là đối tác thương mại quan trọng của Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka và Afghanistan.
"Tôi sẽ ngạc nhiên nếu một nhà máy BYD được xây dựng tại Ấn Độ, nhưng có thể sẽ có một số thắng lợi nhẹ nhàng", Priyanka Kishore, nhà sáng lập và chuyên gia kinh tế trưởng tại công ty nghiên cứu Asia Decoded, cho biết.
Đă có thông báo rằng các chuyến bay thẳng sẽ được nối lại, có thể sẽ có thêm nhiều nới lỏng về thị thực và các thỏa thuận kinh tế khác.
Lập trường của Ấn Độ đă thay đổi.
Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Delhi và Bắc Kinh chắc chắn là "một liên minh khó chịu", bà Kishore lưu ư.
"Hăy nhớ rằng đă có lúc, Hoa Kỳ và Ấn Độ đă hợp tác với nhau để cân bằng với Trung Quốc", bà nói thêm.
Nhưng Ấn Độ hoàn toàn bối rối với Hoa Kỳ và lập trường của họ: "V́ vậy, đó là một động thái thông minh - và phù hợp với luận điệu đa cực mà cả Ấn Độ và Trung Quốc đều tin tưởng."
Ông Modi đang có chuyến công du Trung Quốc để tham dự Hội nghị Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) - một tổ chức khu vực nhằm mục đích đưa ra một thế giới quan khác biệt so với phương Tây. Các thành viên bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Iran, Pakistan và Nga.
Trước đây, Ấn Độ đă hạ thấp tầm quan trọng của tổ chức này. Và những người chỉ trích cho rằng tổ chức này đă không mang lại những kết quả đáng kể trong những năm qua.
Cuộc họp của các bộ trưởng quốc pḥng SCO hồi tháng 6 đă không thể thống nhất một tuyên bố chung. Ấn Độ đă phản đối việc bỏ sót bất kỳ thông tin nào liên quan đến vụ tấn công chết người ngày 22 tháng 4 nhằm vào khách du lịch Hindu ở vùng Kashmir do Ấn Độ quản lư, dẫn đến cuộc giao tranh tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ giữa Ấn Độ và Pakistan.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng sự suy thoái trong quan hệ giữa Delhi và Washington đă thúc đẩy Ấn Độ khám phá lại lợi ích của SCO.
Trong khi đó, Trung Quốc sẽ coi trọng h́nh ảnh đoàn kết của Nam Bán cầu trong bối cảnh hỗn loạn thuế quan của Trump.
Nhóm BRICS, mà Trung Quốc và Ấn Độ cũng là thành viên, đă khiến Trump tức giận - với việc ông đe dọa sẽ áp thêm thuế quan lên các thành viên nhóm ngoài mức thuế đă đàm phán của họ.
Lần gần nhất ông Modi gặp ông Tập và Tổng thống Nga Vladimir Putin là tại hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Nga vào tháng 10 năm 2024. Tuần trước, các quan chức đại sứ quán Nga cho biết Moscow hy vọng các cuộc đàm phán ba bên với Trung Quốc và Ấn Độ sẽ sớm diễn ra.
"Tận dụng lợi thế của mỗi bên - năng lực sản xuất của Trung Quốc, thế mạnh của ngành dịch vụ Ấn Độ và nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào của Nga - họ có thể nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào Hoa Kỳ để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và cuối cùng là định h́nh lại ḍng chảy thương mại toàn cầu", Bajpaee và Yu nhận định trong bài xă luận.
Delhi cũng đang tận dụng các liên minh khu vực khác, với việc ông Modi dừng chân tại Nhật Bản trên đường đến Trung Quốc.
"ASEAN và Nhật Bản hoan nghênh sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa Trung Quốc và Ấn Độ. Điều này thực sự hữu ích về mặt chuỗi cung ứng và ư tưởng "Sản xuất tại Châu Á cho Châu Á", bà Kishore nói.
Làm thế nào Trung Quốc và Ấn Độ có thể hợp tác kinh tế?
Ấn Độ vẫn phụ thuộc vào Trung Quốc về sản xuất, bởi v́ nước này nhập khẩu nguyên liệu thô và linh kiện từ Trung Quốc. Có thể Ấn Độ sẽ t́m kiếm mức thuế nhập khẩu hàng hóa thấp hơn.
Theo các chuyên gia, các chính sách công nghiệp nghiêm ngặt của Ấn Độ cho đến nay đă cản trở nước này hưởng lợi từ việc dịch chuyển chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang các nước Đông Nam Á.
Bà Kishore cho biết, có một lư do mạnh mẽ cho sự hợp tác này, nơi Ấn Độ đang nỗ lực sản xuất nhiều thiết bị điện tử hơn.
Bà chỉ ra rằng Apple sản xuất tai nghe không dây và thiết bị đeo tại Việt Nam, c̣n iPhone th́ sản xuất tại Ấn Độ, do đó sẽ không có sự chồng chéo.
"Việc phê duyệt thị thực nhanh hơn cũng sẽ là một lợi thế dễ dàng cho Trung Quốc. Họ muốn tiếp cận thị trường Ấn Độ, dù trực tiếp hay thông qua đầu tư. Họ đang phải đối mặt với thị trường Mỹ đang thu hẹp, thị trường ASEAN đă tràn ngập hàng hóa, và rất nhiều ứng dụng Trung Quốc như Shein và TikTok bị cấm tại Ấn Độ", bà Kishore nói.
"Bắc Kinh sẽ hoan nghênh cơ hội bán hàng cho 1,45 tỷ người."
Do mối quan hệ phức tạp, một cuộc gặp gỡ khó có thể thay đổi nhiều. Vẫn c̣n một chặng đường dài phía trước để cải thiện quan hệ Trung Quốc-Ấn Độ.
Nhưng chuyến thăm Trung Quốc của Modi có thể xoa dịu phần nào sự thù địch và gửi đi một tín hiệu rất rơ ràng tới Washington rằng Ấn Độ có nhiều lựa chọn.