vuitoichat
01-19-2011, 13:51
Sáng đầu năm trời Tây Bắc xầm xì, dòng sông Đà đang mùa khô hạn. Xuôi theo sông, chúng tôi vượt từng quả núi nối nhau điệp trùng lên các bản Mông cao hun hút. Văng vẳng giữa thinh không, những câu hát tìm bạn của chàng trai Mông ngân lên từ sườn núi: Cú cò, nhỉa cò, cú nhỉa cò... (anh và em, anh và em yêu nhau) báo hiệu mùa "bắt vợ", "kéo vợ" đã bắt đầu...
Không thương cũng bắt làm vợ
Từ lâu lắm rồi, tập tục “kéo” vợ của người Dao hay "bắt vợ" của người Mông đã hình thành và tồn tại đến hôm nay. Thông thường, vào những ngày nông nhàn, khi thóc, ngô đã về yên trong bồ, các chàng trai Mông, Dao thường cùng cánh bạn cùng lứa đi "bắt", "kéo" vợ về cho mình. Khi chàng trai người Mông, Dao nào đó để ý đến một cô gái bất cứ ở lứa tuổi nào mà anh ta thích, anh ta sẽ tổ chức đi "bắt" hay "kéo" về nhà mình để cúng trình ma, dù cô gái kia có yêu anh ta hay không. Đã bị bắt về nhà, cúng trình ma rồi thì cô gái kia đã trở thành vợ, thành dâu nhà người. Cô gái sẽ phải ở vậy suốt đời, không ai nhòm ngó nếu không lấy chàng trai đó.
http://film4asia.com/forum/attachment.php?attachmentid=73905&stc=1&d=1295445028
Cô gái Dao này sẽ phải làm vợ dù có thể không yêu chồng
Một cán bộ văn hóa cho biết, ở Lai Châu, nơi nào có người Mông, Dao sinh sống là nơi ấy còn hiện hữu tập tục “bắt” vợ, “kéo” vợ, chỉ khác nhau ở mức độ nhiều - ít. Trong các huyện ở Lai Châu thì huyện Phong Thổ được coi là nơi có tập tục này tồn tại lâu nhất và ăn sâu vào tiềm thức một số người dân, đặc biệt là ở các xã vùng xa như Nậm Se, Mù Sang, Bản Lang...
Tại bản Nậm Se, ngôi nhà tranh gió thốc bốn bề, nằm sát bìa rừng là nơi cư ngụ của vợ chồng trẻ Lý Thị Hợp và Vàng Văn Việt. Nếu không đặt chân vào nhà, thấy người, thấy bếp thì người ta dễ nhầm đây là một cái chòi canh nương bị bỏ hoang từ lâu lắm rồi. Nhà của cặp vợ chồng trẻ này không có gì ngoài vài ba chiếc nồi méo mó, đen thui cùng ít váy áo cũ vắt trên chiếc sào nứa.
Hợp đã phải làm vợ từ năm 12 tuổi. Là một cô bé xinh xắn, năm 12 tuổi, Hợp đang váy áo xúng xính cùng bạn bè đồng lứa đi chơi lễ hội Gầu Tào (một lễ hội của người Mông vào đầu mùa xuân) thì bị Việt "để ý". Thế là Tết năm ấy, cuộc đời thiếu nữ của cô bé Hợp khép lại khi Việt rủ tụi bạn chặn đường "bắt" em về làm vợ. Hợp có muốn học, muốn làm, muốn ở với bố mẹ đẻ nữa cũng bằng không vì theo quan niệm của người ở đây "ma nhà chồng đã ghi tên vào sổ rồi"! Không có sự lựa chọn, cô bé Hợp ngơ ngác bước chân qua bậu cửa nhà chồng. Hai năm sau, cây đào trên núi lại đơm hoa đỏ thắm, chúng bạn cùng trang lứa chưa bị ai bắt vẫn vui vẻ chơi xuân, còn em phải nằm góc nhà trở dạ. 14 tuổi Hợp đã phải làm mẹ, tài sản không có gì, mẹ bé, con yếu, gia cảnh của em túng quẫn vô cùng. Hôm chúng tôi đến, Hợp đang ôm con ngồi hơ lửa và vá lại bộ quần áo cũ vừa xin được để chuẩn bị chống lạnh cho con khi những cơn gió mùa đang rú rít tràn về.
Cũng trong chuyến vào Phong Thổ lần này, tại Mù Sang, chúng tôi gặp người mẹ trẻ Vàng Thị Dợ. Dợ là một cô gái Dao, năm 16 tuổi bị người ta "kéo" về làm vợ. Dợ bảo, trong một lần đi lấy rau cho lợn ngoài nương, em bị một người mà em không hề yêu thương lấy vải bịt mắt, vác về nhà cúng ma. Dợ nói trong ánh nhìn buồn như mây mù: "Gái Mông, gái Dao ở đây là thế, bị người ta 'bắt", người ta "kéo" là phải lấy người ta thôi".
Nỗi buồn trẻ em làm sản phụ
Ông Tấn Văn Thông, Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã Nậm Se cho biết: "Chính quyền xã cũng đã tốn công, tốn sức tuyên truyền, vận động và có cả xử phạt nữa đấy, nhưng ở nơi này Luật Hôn nhân gia đình vẫn chưa thắng cái lệ đâu".
http://film4asia.com/forum/attachment.php?attachmentid=73906&stc=1&d=1295445028
Tục "bắt vợ" đã ăn sâu vào tâm trí người dân
Theo ông Thông, điều nan giải nhất là tập tục này đã có từ lâu đời, một suy nghĩ hằn đậm trong ý thức của người dân. Tuổi lấy chồng đối với con gái người Dao, người Mông ở đây vẫn được "ấn định" từ 15-20 tuổi. Cô gái nào từ 20 tuổi trở đi, nếu không được ai "bắt", "kéo" thì coi như đã ế. Nếu muốn lấy được chồng, nhiều cô gái phải làm lễ đi tìm chồng cho mình, xấu hổ và tốn kém lắm.
Ngoài những sức ép như: Sợ không ai "bắt", "kéo"; sợ ế chồng thì con gái người Mông, người Dao còn bị sức ép từ phía cha mẹ. Nếu được người ta "bắt", "kéo" vào độ tuổi từ 20 đổ lại thì gia đình nhà gái có quyền thách cưới, dù thách to hay nhỏ cũng có tiền đem về cho gia đình. Chính lý do này đã khiến các ông bố bà mẹ có con gái luôn luôn "ủng hộ" việc người ta "bắt", "kéo" con gái mình trong độ tuổi ấy.
Chị Nguyễn Thị Thảo, y tá Trạm y tế xã Mù Sang ngậm ngùi: "Nhiều khi tôi rớt nước mắt trước những sản phụ tuổi chưa đến 15 quằn quại với những cơn đau quá sức. Không biết chúng sẽ sống ra sao khi phải làm mẹ ở lứa tuổi ấy".
Các lớp học ở đây thỉnh thoảng lại vắng mất một bé gái. Cô giáo hỏi thì bạn bè cho biết là họ đã bị người ta "bắt", "kéo" về làm vợ rồi.
Theo cán bộ Đồn Biên phòng 277, đơn vị nắm tình hình địa bàn 3 xã Suối Hồ, Nậm Se, Bản Lang, riêng năm 2006, 3 xã có tới gần 40 vụ trai, gái tự tử mà nguyên nhân sâu xa là bị người ta "bắt" nhầm, "bắt" sớm hoặc do cha mẹ, người thân ngăn cản không cho đi bắt, đi kéo.
Theo Đời sống pháp luật)
Không thương cũng bắt làm vợ
Từ lâu lắm rồi, tập tục “kéo” vợ của người Dao hay "bắt vợ" của người Mông đã hình thành và tồn tại đến hôm nay. Thông thường, vào những ngày nông nhàn, khi thóc, ngô đã về yên trong bồ, các chàng trai Mông, Dao thường cùng cánh bạn cùng lứa đi "bắt", "kéo" vợ về cho mình. Khi chàng trai người Mông, Dao nào đó để ý đến một cô gái bất cứ ở lứa tuổi nào mà anh ta thích, anh ta sẽ tổ chức đi "bắt" hay "kéo" về nhà mình để cúng trình ma, dù cô gái kia có yêu anh ta hay không. Đã bị bắt về nhà, cúng trình ma rồi thì cô gái kia đã trở thành vợ, thành dâu nhà người. Cô gái sẽ phải ở vậy suốt đời, không ai nhòm ngó nếu không lấy chàng trai đó.
http://film4asia.com/forum/attachment.php?attachmentid=73905&stc=1&d=1295445028
Cô gái Dao này sẽ phải làm vợ dù có thể không yêu chồng
Một cán bộ văn hóa cho biết, ở Lai Châu, nơi nào có người Mông, Dao sinh sống là nơi ấy còn hiện hữu tập tục “bắt” vợ, “kéo” vợ, chỉ khác nhau ở mức độ nhiều - ít. Trong các huyện ở Lai Châu thì huyện Phong Thổ được coi là nơi có tập tục này tồn tại lâu nhất và ăn sâu vào tiềm thức một số người dân, đặc biệt là ở các xã vùng xa như Nậm Se, Mù Sang, Bản Lang...
Tại bản Nậm Se, ngôi nhà tranh gió thốc bốn bề, nằm sát bìa rừng là nơi cư ngụ của vợ chồng trẻ Lý Thị Hợp và Vàng Văn Việt. Nếu không đặt chân vào nhà, thấy người, thấy bếp thì người ta dễ nhầm đây là một cái chòi canh nương bị bỏ hoang từ lâu lắm rồi. Nhà của cặp vợ chồng trẻ này không có gì ngoài vài ba chiếc nồi méo mó, đen thui cùng ít váy áo cũ vắt trên chiếc sào nứa.
Hợp đã phải làm vợ từ năm 12 tuổi. Là một cô bé xinh xắn, năm 12 tuổi, Hợp đang váy áo xúng xính cùng bạn bè đồng lứa đi chơi lễ hội Gầu Tào (một lễ hội của người Mông vào đầu mùa xuân) thì bị Việt "để ý". Thế là Tết năm ấy, cuộc đời thiếu nữ của cô bé Hợp khép lại khi Việt rủ tụi bạn chặn đường "bắt" em về làm vợ. Hợp có muốn học, muốn làm, muốn ở với bố mẹ đẻ nữa cũng bằng không vì theo quan niệm của người ở đây "ma nhà chồng đã ghi tên vào sổ rồi"! Không có sự lựa chọn, cô bé Hợp ngơ ngác bước chân qua bậu cửa nhà chồng. Hai năm sau, cây đào trên núi lại đơm hoa đỏ thắm, chúng bạn cùng trang lứa chưa bị ai bắt vẫn vui vẻ chơi xuân, còn em phải nằm góc nhà trở dạ. 14 tuổi Hợp đã phải làm mẹ, tài sản không có gì, mẹ bé, con yếu, gia cảnh của em túng quẫn vô cùng. Hôm chúng tôi đến, Hợp đang ôm con ngồi hơ lửa và vá lại bộ quần áo cũ vừa xin được để chuẩn bị chống lạnh cho con khi những cơn gió mùa đang rú rít tràn về.
Cũng trong chuyến vào Phong Thổ lần này, tại Mù Sang, chúng tôi gặp người mẹ trẻ Vàng Thị Dợ. Dợ là một cô gái Dao, năm 16 tuổi bị người ta "kéo" về làm vợ. Dợ bảo, trong một lần đi lấy rau cho lợn ngoài nương, em bị một người mà em không hề yêu thương lấy vải bịt mắt, vác về nhà cúng ma. Dợ nói trong ánh nhìn buồn như mây mù: "Gái Mông, gái Dao ở đây là thế, bị người ta 'bắt", người ta "kéo" là phải lấy người ta thôi".
Nỗi buồn trẻ em làm sản phụ
Ông Tấn Văn Thông, Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã Nậm Se cho biết: "Chính quyền xã cũng đã tốn công, tốn sức tuyên truyền, vận động và có cả xử phạt nữa đấy, nhưng ở nơi này Luật Hôn nhân gia đình vẫn chưa thắng cái lệ đâu".
http://film4asia.com/forum/attachment.php?attachmentid=73906&stc=1&d=1295445028
Tục "bắt vợ" đã ăn sâu vào tâm trí người dân
Theo ông Thông, điều nan giải nhất là tập tục này đã có từ lâu đời, một suy nghĩ hằn đậm trong ý thức của người dân. Tuổi lấy chồng đối với con gái người Dao, người Mông ở đây vẫn được "ấn định" từ 15-20 tuổi. Cô gái nào từ 20 tuổi trở đi, nếu không được ai "bắt", "kéo" thì coi như đã ế. Nếu muốn lấy được chồng, nhiều cô gái phải làm lễ đi tìm chồng cho mình, xấu hổ và tốn kém lắm.
Ngoài những sức ép như: Sợ không ai "bắt", "kéo"; sợ ế chồng thì con gái người Mông, người Dao còn bị sức ép từ phía cha mẹ. Nếu được người ta "bắt", "kéo" vào độ tuổi từ 20 đổ lại thì gia đình nhà gái có quyền thách cưới, dù thách to hay nhỏ cũng có tiền đem về cho gia đình. Chính lý do này đã khiến các ông bố bà mẹ có con gái luôn luôn "ủng hộ" việc người ta "bắt", "kéo" con gái mình trong độ tuổi ấy.
Chị Nguyễn Thị Thảo, y tá Trạm y tế xã Mù Sang ngậm ngùi: "Nhiều khi tôi rớt nước mắt trước những sản phụ tuổi chưa đến 15 quằn quại với những cơn đau quá sức. Không biết chúng sẽ sống ra sao khi phải làm mẹ ở lứa tuổi ấy".
Các lớp học ở đây thỉnh thoảng lại vắng mất một bé gái. Cô giáo hỏi thì bạn bè cho biết là họ đã bị người ta "bắt", "kéo" về làm vợ rồi.
Theo cán bộ Đồn Biên phòng 277, đơn vị nắm tình hình địa bàn 3 xã Suối Hồ, Nậm Se, Bản Lang, riêng năm 2006, 3 xã có tới gần 40 vụ trai, gái tự tử mà nguyên nhân sâu xa là bị người ta "bắt" nhầm, "bắt" sớm hoặc do cha mẹ, người thân ngăn cản không cho đi bắt, đi kéo.
Theo Đời sống pháp luật)