tonycarter
04-19-2011, 06:48
Tại ngôi làng Tsovkra, Dagestan - miền Nam nước Nga - hầu như tất cả già trẻ, gái trai ở ngôi làng đều có thể đi trên dây như những nghệ sĩ xiếc tài ba. Các “nghệ sĩ đi dây” của ngôi làng này đă có mặt trong nhiều đoàn xiếc hàng đầu và đă giành nhiều giải thưởng tại các cuộc thi quốc tế. Cho đến giờ vẫn không ai biết rơ truyền thống này được bắt đầu như thế nào mà chỉ biết rằng nó đă có niên đại từ cách đây hơn 100 năm. Tương truyền rằng, những người đàn ông si t́nh trong làng phải đi qua những hẻm núi để chinh phục được những cô gái trẻ ở ngôi làng bên cạnh. V́ vậy, họ đă căng một chiếc dây qua núi và đi trên đó để chứng tỏ sự can đảm và t́nh yêu sâu sắc của ḿnh.
Những người luôn ưa thích mạo hiểm
Ngôi làng hẻo lánh Tsovkra trông giống như nhiều ngôi làng khác ở miền Nam nước Nga. Những mái nhà tranh nằm trên dốc núi mà phải mất nhiều giờ lái xe trên những con đường bẩn thỉu mới tới nơi. Con đường ẩn hiện những sườn núi, ngầm mách bảo sẽ có những khúc cua bất ngờ với một bên thăm thẳm là vực sâu…Không biết “lời nguyền” của lịch sử có từ bao giờ mà hầu như tất cả già trẻ, gái trai ở ngôi làng Tsovkra-1 xa xôi ở Nga đều có thể đi trên dây như những nghệ sỹ xiếc tài ba (Tsovkra-1 là một làng nông nghiệp ở Dagestan, nước cộng hoà nằm giáp Chechnya (ở phía tây) và biển Caspia (ở phía đông) trong vùng Caucasus của Nga).
Đối với trẻ con ở trong ngôi làng ở tận cùng phía nam nước Nga này, tṛ chơi sau giờ đến trường là đi thăng bằng trên dây treo cách mặt đất bằng chiều cao một tầng nhà một cách mạo hiểm. Chúng chơi thích thú, những tiếng cười gịn giă hoan nghiênh “chiến thắng”, và lắc đầu như cuội khi gă bổ nhào. “Cháu không sợ”, cậu bé 12 tuổi Magomed Gadzhiyev cho biết khi đứng trên cánh đồng ở ŕa làng.
Magomed vừa phân trần vừa tỏ rơ thái độ hào hứng khi buổi đầu tập nghệ thuật truyền thống độc đáo, mạo hiểm của làng. Và đó cũng là một truyền thống biểu diễn nghệ thuật của gia đ́nh. Mẹ Magomed là một nghệ sĩ đi trên dây, có thâm niên 28 năm trong nghề. Mẹ cậu từng tham gia vào đoàn xiếc của làng đi biểu diễn ở nhiều nơi trên thế giới.
http://phunutoday.vn/dataimages/201104/original/images439760_tsovkra .jpg (http://phunutoday.vn/dataimages/201104/original/images439760_tsovkra .jpg)
Thành tích nổi bật của bà là đă hoàn thành chặng đường 400 mét đi bộ trên một con đường dốc là một thanh thép bắt từ bên này sang bên kia núi với độ dốc là 40. Bằng cách sử dụng một cây sào để cân bằng, bà bước đi mà không có dây an toàn. Đến năm 62 tuổi, bà vẫn có thể biểu diễn những pha “đi dây” độc đáo. Mấy anh chị em trong nhà Magomed chưa ai theo kịp mẹ. Trong tâm trí của Magomed: Mẹ thật dũng cảm và dẻo dai. Từ đó, Magomed nuôi chí hướng theo học mẹ, mong muốn sẽ giỏi như mẹ. Ban đầu, cậu mới học một vài thao tác cơ bản như đứng vững trên cây sào, đối mặt với độ cao. Dần dần, Magomed càng trở nên yêu thích môn nghệ thuật này.
Đằng sau cậu bé là cô bé Tuti Ulubiyeva, 8 tuổi mặc bộ đồ màu xanh nhạt thận trọng bước đi trên sợi dây treo. Cô bé nắm bên sườn một chiếc gậy dài chừng ba mét để giúp giữ thăng bằng. Không có bất kỳ một cái đệm nào ở bên dưới pḥng trường hợp cô bé té ngă.
Nghệ thuật độc đáo trong truyền thống “đi dây” của làng Tsovkra
Truyền thống “đi dây” đă khiến Tsovkra nổi tiếng khắp Liên bang Xô Viết trong nhiều thập kỷ, bởi cái mới lạ, tính chất nguy hiểm của nó. Và đặc biệt hơn, không phải chỉ có một số người ở làng Tsovkra biết đi dây mà là cả làng. Chúng ta từng biết đến Trung Quốc như một cường quốc về nghệ thuật xiếc. Từ năm 1950 đến năm 1970, người yêu xiếc trên thế giới lại được biết đến làng Tsovkra - một ngôi làng hẻo lánh ở miền Nam nước Nga với tiết mục “đi dây” thể hiện niềm đam mê mạnh mẽ và những sáng tạo đầy thú vị. Nó được khán giả cũng như giới chuyên môn quốc tế đánh giá như một hiện tượng đặc biệt. “Thời kỳ hoàng kim là từ những năm 1950 đến những năm 1970”, Isayev, một người dân địa phương cho biết. “Khi đó cả thế giới biết về chúng tôi và chúng tôi có thể bán hết sạch vé ở bất kỳ rạp xiếc nào trên khắp các thủ đô châu Âu với tài năng đi trên dây của chúng tôi”.
http://phunutoday.vn/dataimages/201104/original/images439762_Tsovkra 1.jpeg
Các “nghệ sĩ đi dây” của ngôi làng này đă có mặt trong nhiều đoàn xiếc hàng đầu và đă giành nhiều giải thưởng tại các cuộc thi quốc tế. Trong đó có hai giải Soviet Union do ban tổ chức của chương tŕnh “Nghệ thuật dân gian độc đáo trên thế giới” trao tặng. Đây là một giải thưởng lớn nhằm vinh danh những nghệ sỹ là các nhà văn, họa sĩ, vũ công ballet, nghệ sĩ opera thực sự có tài năng và có những đóng góp đáng kể mang tầm cỡ quốc tế .
Từ năm 1950 đến năm 1970 là những năm thịnh vượng nhất về truyền thống “đi dây” của người dân Tsovkra. Truyền thống “đi dây” của làng không quy định tuổi tác, giới tính đối với người biểu diễn, nhưng phần lớn người dân trong làng học nghệ thuật này từ năm lên 8 tuổi. Rồi đến hẹn lại lên, các thanh niên nam nữ trong làng, ai đến tuổi 17, không phân biệt nam hay nữ đều có thể tham gia vào các đoàn xiếc quốc tế, thể hiện nghệ thuật đi dây điêu luyện, dẻo dai của ḿnh.
Đội đi dây của làng Tsovkra thuộc đoàn xiếc Dagestan là một đội ngũ biểu diễn đi dây chuyên nghiệp, các đội viên đã có nhiều đóng góp trong việc kế thừa, sáng tạo kỹ xảo trình diễn nghệ thuật đi trên dây, khiến loại hình nghệ thuật này ngày càng có tiếng vang trên thế giới. Họ có mặt ở khắp các tỉnh, trung tâm thành phố châu Âu bấy giờ. Ông Nukh Isayev, 72 tuổi – một già làng chia sẻ cảm xúc trong niềm tự hào khôn siết. Ông Nukh cũng từng là một nam diễn viên xiếc trên dây của làng. Mài giũa tài năng từ năm lên 6, ông Nukh giờ đă đạt đến tŕnh độ thượng đẳng của một nghệ sĩ đi dây và khả năng giữ vững tinh thần trước những t́nh huống mạo hiểm. “Tôi nguyện cả đời cống hiến cho môn nghệ thuật này”, ông Nukh tâm sự.
Ông Nukh nói những màn tŕnh diễn thăng bằng của ông là những màn biểu diễn nghệ thuật phong phú và kỳ công, không đơn giản như kiểu giữ thăng bằng trên ghế hay trên xe đạp. “Nghệ thuật ở đây là những thức mà bạn chỉ có thể xem trong phim, không dây bảo hiểm, không lưới đệm đỡ. Những ǵ tôi muốn thể hiện chỉ là sức mạnh của con người, cơ thể của con người được bao bọc bởi thiên nhiên”, Nukh nói.
Ông cũng nói thêm: “Tôi không phủ nhận là tôi luôn cảm thấy sợ. Tôi là một người b́nh thường với những cảm giác b́nh thường như bao người khác. Nhưng có điều tôi biết chắc con người có khả năng tự vệ rất cao. Chỉ đến khi nào tôi cảm thấy hoàn toàn không c̣n sợ hăi với những ǵ tôi đang làm, tôi sẽ dừng việc này lại. Nhưng truyền thống đi dây của làng luôn thôi thúc ḷng hiếu kỳ, quyết tâm thực hiện bằng được trong tôi”. Ông Nukh đă chiến thắng sự sợ hăi của chính ḿnh và tự hào về khả năng chinh phục độ cao, độ nghiêng, và “con đường” mảnh mai được tính bằng milimét.
Ông Nukh tiếp tục môn nghệ thuật nguy hiểm nhưng vô cùng yêu thích của ḿnh đến năm ông đă ở tuổi 70. Nếu là người khác th́ ở độ tuổi này có lẽ người ta sẽ từ bỏ những ǵ nguy hiểm đến bản thân, dù đó là niềm đam mê để giữ cho ḿnh được “b́nh yên” và an toàn th́ ông Nukh ngược lại. Ở tuổi 70, ông vẫn quyết định thực hiện màn tŕnh diễn mà mới thoáng nghe qua ai cũng phải “sởn da gà”. Ông Nukh quyết định đi bộ trên dây giữa 2 ngọn núi ở Dagestan. Chỉ với một sợi dây và 2 trụ cột “nghèo nàn” chống đỡ, ở độ cao 29 m dưới sức gió mạnh, ông Nukh vẫn giữ được thăng bằng và hoàn thành xuất sắc màn biểu diễn trong tiếng vỗ tay thán phục.
http://phunutoday.vn/dataimages/201104/original/images439764_Tsovkra 2.jpg
Truyền thống “đi dây” của người dân Tsovkra là một loại hình nghệ thuật biểu diễn xiếc đi trên dây dân gian truyền thống của tộc người nơi đây. Truyền thống có lịch sử lâu đời, hình thức nghệ thuật này được người dân trong làng yêu thích và lưu truyền đến nay, bởi phong cách độc đáo, kỹ nghệ điêu luyện và biểu diễn mạo hiểm đầy tính thưởng thức. Đó là màn tŕnh diễn nghệ thuật dân gian độc đáo rất khó thể hiện, yêu cầu người diễn ngoài khả năng tập trung cao độ, phải có đủ dẻo dai, vừa giữ thăng bằng tốt vừa phô diễn những động tác múa mềm mại và đôi khi, phải vừa hát hoặc kể chuyện.
Trong các hoạt động đón mừng ngày lễ tết của của người dân Tsovkra không thể thiếu biểu diễn nghệ thuật độc đáo. Nghệ nhân “đi dây” thường trổ tài điêu luyện bằng nghệ thuật tổng hợp từ động tác đi trên dây và cầm gậy đi thăng bằng trên dây treo. Biểu diễn “đi dây” thường diễn ra ở ngoài trời, đi trên dây thừng hoặc dây thép ở độ cao hơn chục mét, các nghệ sỹ không những có thể đi trên dây một cách thành thạo và nhẹ nhàng, mà còn có thể làm những động tác mạo hiểm, đặc sắc, khiến khán giả đều phải trầm trồ thán phục.
(c̣n tiếp)
Hà Linh
(Phụ nữ today)
Những người luôn ưa thích mạo hiểm
Ngôi làng hẻo lánh Tsovkra trông giống như nhiều ngôi làng khác ở miền Nam nước Nga. Những mái nhà tranh nằm trên dốc núi mà phải mất nhiều giờ lái xe trên những con đường bẩn thỉu mới tới nơi. Con đường ẩn hiện những sườn núi, ngầm mách bảo sẽ có những khúc cua bất ngờ với một bên thăm thẳm là vực sâu…Không biết “lời nguyền” của lịch sử có từ bao giờ mà hầu như tất cả già trẻ, gái trai ở ngôi làng Tsovkra-1 xa xôi ở Nga đều có thể đi trên dây như những nghệ sỹ xiếc tài ba (Tsovkra-1 là một làng nông nghiệp ở Dagestan, nước cộng hoà nằm giáp Chechnya (ở phía tây) và biển Caspia (ở phía đông) trong vùng Caucasus của Nga).
Đối với trẻ con ở trong ngôi làng ở tận cùng phía nam nước Nga này, tṛ chơi sau giờ đến trường là đi thăng bằng trên dây treo cách mặt đất bằng chiều cao một tầng nhà một cách mạo hiểm. Chúng chơi thích thú, những tiếng cười gịn giă hoan nghiênh “chiến thắng”, và lắc đầu như cuội khi gă bổ nhào. “Cháu không sợ”, cậu bé 12 tuổi Magomed Gadzhiyev cho biết khi đứng trên cánh đồng ở ŕa làng.
Magomed vừa phân trần vừa tỏ rơ thái độ hào hứng khi buổi đầu tập nghệ thuật truyền thống độc đáo, mạo hiểm của làng. Và đó cũng là một truyền thống biểu diễn nghệ thuật của gia đ́nh. Mẹ Magomed là một nghệ sĩ đi trên dây, có thâm niên 28 năm trong nghề. Mẹ cậu từng tham gia vào đoàn xiếc của làng đi biểu diễn ở nhiều nơi trên thế giới.
http://phunutoday.vn/dataimages/201104/original/images439760_tsovkra .jpg (http://phunutoday.vn/dataimages/201104/original/images439760_tsovkra .jpg)
Thành tích nổi bật của bà là đă hoàn thành chặng đường 400 mét đi bộ trên một con đường dốc là một thanh thép bắt từ bên này sang bên kia núi với độ dốc là 40. Bằng cách sử dụng một cây sào để cân bằng, bà bước đi mà không có dây an toàn. Đến năm 62 tuổi, bà vẫn có thể biểu diễn những pha “đi dây” độc đáo. Mấy anh chị em trong nhà Magomed chưa ai theo kịp mẹ. Trong tâm trí của Magomed: Mẹ thật dũng cảm và dẻo dai. Từ đó, Magomed nuôi chí hướng theo học mẹ, mong muốn sẽ giỏi như mẹ. Ban đầu, cậu mới học một vài thao tác cơ bản như đứng vững trên cây sào, đối mặt với độ cao. Dần dần, Magomed càng trở nên yêu thích môn nghệ thuật này.
Đằng sau cậu bé là cô bé Tuti Ulubiyeva, 8 tuổi mặc bộ đồ màu xanh nhạt thận trọng bước đi trên sợi dây treo. Cô bé nắm bên sườn một chiếc gậy dài chừng ba mét để giúp giữ thăng bằng. Không có bất kỳ một cái đệm nào ở bên dưới pḥng trường hợp cô bé té ngă.
Nghệ thuật độc đáo trong truyền thống “đi dây” của làng Tsovkra
Truyền thống “đi dây” đă khiến Tsovkra nổi tiếng khắp Liên bang Xô Viết trong nhiều thập kỷ, bởi cái mới lạ, tính chất nguy hiểm của nó. Và đặc biệt hơn, không phải chỉ có một số người ở làng Tsovkra biết đi dây mà là cả làng. Chúng ta từng biết đến Trung Quốc như một cường quốc về nghệ thuật xiếc. Từ năm 1950 đến năm 1970, người yêu xiếc trên thế giới lại được biết đến làng Tsovkra - một ngôi làng hẻo lánh ở miền Nam nước Nga với tiết mục “đi dây” thể hiện niềm đam mê mạnh mẽ và những sáng tạo đầy thú vị. Nó được khán giả cũng như giới chuyên môn quốc tế đánh giá như một hiện tượng đặc biệt. “Thời kỳ hoàng kim là từ những năm 1950 đến những năm 1970”, Isayev, một người dân địa phương cho biết. “Khi đó cả thế giới biết về chúng tôi và chúng tôi có thể bán hết sạch vé ở bất kỳ rạp xiếc nào trên khắp các thủ đô châu Âu với tài năng đi trên dây của chúng tôi”.
http://phunutoday.vn/dataimages/201104/original/images439762_Tsovkra 1.jpeg
Các “nghệ sĩ đi dây” của ngôi làng này đă có mặt trong nhiều đoàn xiếc hàng đầu và đă giành nhiều giải thưởng tại các cuộc thi quốc tế. Trong đó có hai giải Soviet Union do ban tổ chức của chương tŕnh “Nghệ thuật dân gian độc đáo trên thế giới” trao tặng. Đây là một giải thưởng lớn nhằm vinh danh những nghệ sỹ là các nhà văn, họa sĩ, vũ công ballet, nghệ sĩ opera thực sự có tài năng và có những đóng góp đáng kể mang tầm cỡ quốc tế .
Từ năm 1950 đến năm 1970 là những năm thịnh vượng nhất về truyền thống “đi dây” của người dân Tsovkra. Truyền thống “đi dây” của làng không quy định tuổi tác, giới tính đối với người biểu diễn, nhưng phần lớn người dân trong làng học nghệ thuật này từ năm lên 8 tuổi. Rồi đến hẹn lại lên, các thanh niên nam nữ trong làng, ai đến tuổi 17, không phân biệt nam hay nữ đều có thể tham gia vào các đoàn xiếc quốc tế, thể hiện nghệ thuật đi dây điêu luyện, dẻo dai của ḿnh.
Đội đi dây của làng Tsovkra thuộc đoàn xiếc Dagestan là một đội ngũ biểu diễn đi dây chuyên nghiệp, các đội viên đã có nhiều đóng góp trong việc kế thừa, sáng tạo kỹ xảo trình diễn nghệ thuật đi trên dây, khiến loại hình nghệ thuật này ngày càng có tiếng vang trên thế giới. Họ có mặt ở khắp các tỉnh, trung tâm thành phố châu Âu bấy giờ. Ông Nukh Isayev, 72 tuổi – một già làng chia sẻ cảm xúc trong niềm tự hào khôn siết. Ông Nukh cũng từng là một nam diễn viên xiếc trên dây của làng. Mài giũa tài năng từ năm lên 6, ông Nukh giờ đă đạt đến tŕnh độ thượng đẳng của một nghệ sĩ đi dây và khả năng giữ vững tinh thần trước những t́nh huống mạo hiểm. “Tôi nguyện cả đời cống hiến cho môn nghệ thuật này”, ông Nukh tâm sự.
Ông Nukh nói những màn tŕnh diễn thăng bằng của ông là những màn biểu diễn nghệ thuật phong phú và kỳ công, không đơn giản như kiểu giữ thăng bằng trên ghế hay trên xe đạp. “Nghệ thuật ở đây là những thức mà bạn chỉ có thể xem trong phim, không dây bảo hiểm, không lưới đệm đỡ. Những ǵ tôi muốn thể hiện chỉ là sức mạnh của con người, cơ thể của con người được bao bọc bởi thiên nhiên”, Nukh nói.
Ông cũng nói thêm: “Tôi không phủ nhận là tôi luôn cảm thấy sợ. Tôi là một người b́nh thường với những cảm giác b́nh thường như bao người khác. Nhưng có điều tôi biết chắc con người có khả năng tự vệ rất cao. Chỉ đến khi nào tôi cảm thấy hoàn toàn không c̣n sợ hăi với những ǵ tôi đang làm, tôi sẽ dừng việc này lại. Nhưng truyền thống đi dây của làng luôn thôi thúc ḷng hiếu kỳ, quyết tâm thực hiện bằng được trong tôi”. Ông Nukh đă chiến thắng sự sợ hăi của chính ḿnh và tự hào về khả năng chinh phục độ cao, độ nghiêng, và “con đường” mảnh mai được tính bằng milimét.
Ông Nukh tiếp tục môn nghệ thuật nguy hiểm nhưng vô cùng yêu thích của ḿnh đến năm ông đă ở tuổi 70. Nếu là người khác th́ ở độ tuổi này có lẽ người ta sẽ từ bỏ những ǵ nguy hiểm đến bản thân, dù đó là niềm đam mê để giữ cho ḿnh được “b́nh yên” và an toàn th́ ông Nukh ngược lại. Ở tuổi 70, ông vẫn quyết định thực hiện màn tŕnh diễn mà mới thoáng nghe qua ai cũng phải “sởn da gà”. Ông Nukh quyết định đi bộ trên dây giữa 2 ngọn núi ở Dagestan. Chỉ với một sợi dây và 2 trụ cột “nghèo nàn” chống đỡ, ở độ cao 29 m dưới sức gió mạnh, ông Nukh vẫn giữ được thăng bằng và hoàn thành xuất sắc màn biểu diễn trong tiếng vỗ tay thán phục.
http://phunutoday.vn/dataimages/201104/original/images439764_Tsovkra 2.jpg
Truyền thống “đi dây” của người dân Tsovkra là một loại hình nghệ thuật biểu diễn xiếc đi trên dây dân gian truyền thống của tộc người nơi đây. Truyền thống có lịch sử lâu đời, hình thức nghệ thuật này được người dân trong làng yêu thích và lưu truyền đến nay, bởi phong cách độc đáo, kỹ nghệ điêu luyện và biểu diễn mạo hiểm đầy tính thưởng thức. Đó là màn tŕnh diễn nghệ thuật dân gian độc đáo rất khó thể hiện, yêu cầu người diễn ngoài khả năng tập trung cao độ, phải có đủ dẻo dai, vừa giữ thăng bằng tốt vừa phô diễn những động tác múa mềm mại và đôi khi, phải vừa hát hoặc kể chuyện.
Trong các hoạt động đón mừng ngày lễ tết của của người dân Tsovkra không thể thiếu biểu diễn nghệ thuật độc đáo. Nghệ nhân “đi dây” thường trổ tài điêu luyện bằng nghệ thuật tổng hợp từ động tác đi trên dây và cầm gậy đi thăng bằng trên dây treo. Biểu diễn “đi dây” thường diễn ra ở ngoài trời, đi trên dây thừng hoặc dây thép ở độ cao hơn chục mét, các nghệ sỹ không những có thể đi trên dây một cách thành thạo và nhẹ nhàng, mà còn có thể làm những động tác mạo hiểm, đặc sắc, khiến khán giả đều phải trầm trồ thán phục.
(c̣n tiếp)
Hà Linh
(Phụ nữ today)