vuitoichat
05-01-2011, 10:37
Hành tŕnh vượt biên được nói nhiều, viết nhiều bởi những ng̣i bút hải ngoại, nhưng bên cạnh cuộc vượt biên vĩ đại đó, những h́nh ảnh của cuộc di tản cũng không kém phần đau thương của người dân Việt Nam hầu như bị bỏ quên.
Photo by Tường An/RFA
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/stories-of-the-evacuation-of-tieu-tu-tan-04302011134349.html/tieu-tu-305.jpg
Nhà văn Tiểu Tử
Nhà văn Tiểu Tử - hiện đang định cư tại Pháp - là một trong số rất ít những nhà văn đă ghi lại những h́nh ảnh này để nhớ lại một giai đoạn bi thảm trong hành tŕnh t́m tự do. Thông tín viên Tường An tṛ chuyện với nhà văn Tiểu Tử và giới thiệu một vài đoản văn của ông về cuộc di tản trước ngày 30 tháng 4 năm 1975. Mời quư vị cùng nghe:
Với lối hành văn mộc mạc của người Nam Bộ, những truyện ngắn của nhà văn Tiểu Tử luôn luôn gây xúc động cho người đọc bằng những h́nh ảnh rất đơn giản trong cuộc sống hàng ngày: một chiếc nón lá, một tô cháo huyết, một cái quần rách, một bản vọng cổ. Những h́nh ảnh rất đời thường đó, qua giọng văn của ông đă biến thành những âm điệu quê hương khơi dậy nhiều ḍng nước mắt.
Cuộc di tản kinh hoàng
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/stories-of-the-evacuation-of-tieu-tu-tan-04302011134349.html/blackapril30250.jpg
Dân chúng quá sợ cộng sản qua sự kiện Tết Mậu Thân đă bỏ chạy khi thấy các đơn vị quân đội rút khỏi Huế. Photo by Trần Khiêm.
Trong tâm tư người Việt hải ngoại, cuộc vượt biên đánh dấu một đoạn đời không thể quên, tuy nhiên nhà văn Tiểu Tử muốn nhắc cho mọi người nhớ lại một một cuộc hành tŕnh khác không kém phần bi thảm đă xảy ra trên chính quê hương của ḿnh trước ngày 30 tháng 4 năm 75. Đó là cuộc di tản từ miền Trung vào miền Nam, từ làng này sang làng khác của người dân để trốn chiến tranh. Ông cho biết lư do ông chọn đề tài này:
"Mỗi một h́nh ảnh có một cái đau thương riêng của nó. H́nh ảnh di tản là cái đầu tiên hết mà ḿnh thấy, thành ra nó gây xúc động mạnh hơn cái h́nh ảnh của cuộc hành tŕnh tị nạn. Mặc dù rằng hành tŕnh tị nạn có nhiều cái ví dụ như chết ở dưới biển, bị Thái lan nó hăm hiếp rồi nó chặt đầu….này kia…Cái đó là cái ḿnh thấy sau này. Tức là không phải cũng một lúc mà ḿnh có ngần đấy hành tŕnh tị nạn, nghĩa là, nó rời rạc.
Trong lúc đó, th́ cuộc di tản nó ồ ạt, nó nhiều, nó đông và cùng một lúc. Thành ra những cái đau thương của cuộc di tản bị cái ồ ạt đó che lấp đi ḿnh không thấy. Nếu mà ḿnh thấy được, viết ra được tất cả những cái đau thương khổ cực trong lúc di tản. Ḿnh sẽ thấy có nhiều hơn nhiều lắm. Bởi v́, nó đông, cái số người đi di tản cũng một lúc, đông lắm."
Nếu mà ḿnh thấy được, viết ra được tất cả những cái đau thương khổ cực trong lúc di tản. Ḿnh sẽ thấy có nhiều hơn nhiều lắm.
Nhà văn Tiểu Tử
Xin mời quư thính giả cùng nghe 1 đoạn tả lại một h́nh ảnh trong cuộc di tản:
Giữa cầu thang, một bà già, bà mặc quần đen áo túi trắng đầu cột khăn rằn, bà đang ḅ nặng nhọc lên từng nấc thang. Bà không dáo dác nh́n trước ngó sau hay có cử chỉ t́m kiếm ai, có nghĩa là bà già đó đi một ḿnh. Phía sau bà thiên hạ dồn lên, bị cản trở nên la ó! Thấy vậy, một thanh niên tự động ḷn lưng dưới người bà già cơng bà lên, xóc vài cái cho thăng bằng rồi trèo tiếp.
Chuyện chỉ có vậy, nhưng h́nh ảnh đó đă đeo theo nhà văn Tiểu Tử từ bao nhiêu năm, ông thắc mắc:
"Bà già đó sợ ǵ mà phải đi di tản? Con cháu bà đâu mà để bà đi một ḿnh? Rồi cuộc đời của bà trong chuỗi ngày c̣n lại trên xứ định cư ra sao? C̣n cậu thanh niên đă làm một cử chỉ đẹp – quá đẹp – bây giờ ở đâu?... Tôi muốn gởi đến người đó lời cám ơn chân thành của tôi, anh ta đă cho tôi thấy cái t́nh người trên quê hương tôi nó vẫn là như vậy đó, cho dù ở trong một hoàn cảnh xô bồ hỗn tạp như những ngày cuối cùng của tháng tư 1975…"
Những bàn tay nhân ái
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/stories-of-the-evacuation-of-tieu-tu-tan-04302011134349.html/ditan75250.jpg
Quá sợ cảnh tàn sát của cộng sản trong trận Tết Mậu Thân, người dân bỏ nhà cửa, ruộng đất gồng gánh theo đoàn quân di tản. Photo by Trần Khiêm.
Đàn bà, trẻ con luôn luôn là những mảnh đời lau sậy, yếu đuối trong cơn lốc của chiến tranh, truyện của Tiểu Tử hầu như luôn có những bàn tay nhân ái đưa ra gánh vác những mảnh đời lau sậy này:
Trong luồng người đi như chạy, một người đàn bà c̣n trẻ mang hai cái xắc trên vai, tay bồng một đứa nhỏ. Chắc đuối sức nên cô ta quị xuống. Đứa nhỏ trong tay cô ta ốm nhom, đang lả người về một bên, tay chân xụi lơ. Người mẹ - chắc là người mẹ, bởi v́ chỉ có người mẹ mới ôm đứa con quặt quẹo xấu xí như vậy để cùng đi di tản, và chỉ có người mẹ mới bất chấp cái nh́n bàng quan của thiên hạ mà khóc than thống thiết như vậy - người mẹ tiếp tục van lạy cầu khẩn.
Bỗng, có hai thanh niên mang ba lô đi tới, một anh rờ đầu rờ tay vạch mắt đứa nhỏ. Anh nầy bồng đứa nhỏ úp vào ngực ḿnh rồi vén áo đưa lưng đứa nhỏ cho anh kia xem. Thằng nhỏ ốm đến nỗi cái xương sống lồi lên một đường dài…
Bỗng, có hai thanh niên mang ba lô đi tới, một anh rờ đầu rờ tay vạch mắt đứa nhỏ. Anh nầy bồng đứa nhỏ úp vào ngực ḿnh rồi vén áo đưa lưng đứa nhỏ cho anh kia xem.
Nhà văn Tiểu Tử
Anh thứ hai đă lấy trong túi ra chai dầu, rồi cạo gió bằng miếng thẻ bài của quân đội. Họ bồng đứa nhỏ, vừa chạy về phía cầu thang vừa cạo gió! Người mẹ cố sức đứng lên, xiêu xiêu muốn quị xuống, vừa khóc vừa đưa tay vẫy về hướng đứa con. Một anh lính Mỹ chợt đi qua, vội vă chạy lại đỡ người mẹ, bồng xốc lên đi nhanh nhanh theo hai chàng thanh niên, cây súng anh mang chéo trên lưng lắc la lắc lư theo từng nhịp bước….
H́nh ảnh người Mẹ lúp xúp chạy theo đứa con sắp chết của ḿnh trong tay một người xa lạ, H́nh ảnh ấy, mặc dù đă hơn ba mươi năm, nhưng khi viết lại câu chuyện này, nhà văn Tiểu Tử vẫn:
"Cầu nguyện cho mẹ con thằng nhỏ được tai qua nạn khỏi, cầu nguyện cho hai anh thanh niên có một cuộc sống an vui tương xứng với nghĩa cử cao đẹp mà hai anh đă làm. Bây giờ, tôi nh́n mấy anh lính Mỹ với cái nh́n có thiện cảm!"
Quê hương xa rồi
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/stories-of-the-evacuation-of-tieu-tu-tan-04302011134349.html/blackapril25250.jpg
Mọi người đổ xô ra biển để theo tàu vào Đà Nẵng. Photo by Trần Khiêm.
Cái nón lá, h́nh ảnh mộc mạc, thân quen đến độ người ta không c̣n nhớ đến nó, không để ư đến nó. Nhưng trong giờ phút chia ĺa, nó bỗng trở thành một cái ǵ gắn bó, một cái ǵ thân thuộc mà nếu rời xa, người ta tưởng chừng như xa cả quê hương:
Cũng trên chiếc cầu thang dẫn lên tàu, một người đàn ông tay ôm bao đồ to trước ngực, cơng một bà già tóc bạc phếu lất phất bay theo từng cơn gió sông. Bà già ốm nhom, mặc quần đen áo bà ba màu cốt trầu, tay trái ôm cổ người đàn ông, tay mặt cầm cái nón lá. Bà nép má trái lên vai người đàn ông, nét mặt rất b́nh thản của bà, trái ngược hẳn với sự thất thanh sợ hăi ở chung quanh!
Lên gần đến bong tàu, bỗng bà già vuột tay làm rơi cái nón lá. Bà chồm người ra, hốt hoảng nh́n theo cái nón đang lộn qua chao lại trước khi mất hút về phía dưới. Rồi bà bật khóc thảm thiết…
Bà già đó chắc đă quyết định bỏ hết để ra đi. Yên chí ra đi, v́ bà mang theo một vật mà bà xem là quí giá nhứt, bởi nó quá gần gũi với cuộc đời của bà:
"Đó là cái nón lá! Đến khi mất nó, có lẽ bà mới cảm nhận được rằng bà thật sự mất tất cả. Cái nón lá đă chứa đựng cả bầu trời quê hương của bà, hỏi sao bà không xót xa đau khổ? Tôi hy vọng, về sau trên xứ sở tạm dung, bà mua được một cái nón lá để mỗi lần đội lên bà sống lại với vài ba kỷ niệm nào đó, ở một góc trời nào đó của quê hương…"
Những cuộc chia tay xé ḷng
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/stories-of-the-evacuation-of-tieu-tu-tan-04302011134349.html/ditan751250.jpg
Dân chúng quá sợ cộng sản qua sự kiện Tết Mậu Thân đă bỏ chạy khi thấy các đơn vị quân đội rút khỏi Huế. Photo by Trần Khiêm.
Ng̣i bút của ông trải dài qua nhiều đoạn đời bi thảm của cuộc di tản, nhưng h́nh ảnh thương tâm nhất đă ở lại măi trong tâm hồn ông là cảnh chia tay xé ḷng của hai cha con trên một bến tàu, cuộc chia tay không có tiếng c̣i tàu hú dài, cũng không có cả một lời từ biệt mà cả cha lẫn con đều biết là sẽ không có ngày gặp lại, nhà văn Tiểu Tử chia sẻ:
"Cái h́nh ảnh làm tôi xúc động nhất có lẽ là cái h́nh ảnh mà thằng nhỏ mà Cha nó dẫn đi ra bến tàu. Cầu tàu kéo lên rồi Cha nó lạy lục những người trên tàu. Những người trên tàu tḥng xuống cái sợi dây. Người Cha nắm được cái sợi dây cột ngang eo ếch của thằng con, rồi ra dấu cho ở trên kéo thằng con lên.
Thằng con không khóc, không giăy dụa. Nó nghiêng người nh́n xuống cái người đứng ở dưới, lúc đó tôi mới đoán ra cái người đứng ở dưới là Cha của nó. Người đứng ở dưới ra dấu "đi đi, đi đi". Rồi tự nhiên tôi thấy ông già đó úp mặt vô hai tay khóc nức nở, tôi thấy tôi cũng ứa nước mắt.
Rồi, mặt ông bỗng nhăn nhúm lại, ông úp mặt vào hai tay khóc ngất! Không có tiếng c̣i tàu hụ buồn thê thiết khi ĺa bến, nhưng sao tôi cũng nghe ứa nước mắt!
Nhà văn Tiểu Tử
Bên cạnh ông là một thằng nhỏ cỡ chín mười tuổi, nép vào chân của ông, mặt mày ngơ ngác. Người đàn ông chắp tay hướng lên trên xá xá nhiều lần như van lạy người trên tàu. Bỗng trên tàu tḥng xuống một sợi thừng, đầu dây đong đưa. Mấy người bên dưới tranh nhau chụp. Người đàn ông nắm được, vội vă cột ngang eo ếch thằng nhỏ. Thằng nhỏ được từ từ kéo lên, ṭn teng dọc theo hông tàu, hai tay nắm chặt sợi dây, ráng nghiêng người qua một bên để cúi đầu nh́n xuống. Người đàn ông ngước nh́n theo, đưa tay ra dấu như muốn nói: "Đi, đi! Đi, đi!". Rồi, mặt ông bỗng nhăn nhúm lại, ông úp mặt vào hai tay khóc ngất! Không có tiếng c̣i tàu hụ buồn thê thiết khi ĺa bến, nhưng sao tôi cũng nghe ứa nước mắt!
Không biết thằng nhỏ đó –bây giờ cũng đă trên bốn mươi tuổi -- ở đâu? Cha con nó có gặp lại nhau không? Nếu nó c̣n mạnh giỏi, tôi xin Ơn Trên xui khiến cho nó đọc được mấy ḍng nầy."
Bên cạnh nghề chính là một kỷ sư hóa học. Nhà văn Tiểu Tử, với trên dưới 30 truyện ngắn ở hải ngoại đă cùng với Lê Xuyên, B́nh Nguyên Lộc, Nguyễn Ngọc Tư đưa văn học miền Nam đến với người đọc bằng ngôn ngữ b́nh dị mà thắm thiết, lắt léo mà bao dung, đơn sơ nhưng chan ḥa t́nh cảm.
B6GbhRNcOAM
Tường An, thông tín viên RFA
Photo by Tường An/RFA
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/stories-of-the-evacuation-of-tieu-tu-tan-04302011134349.html/tieu-tu-305.jpg
Nhà văn Tiểu Tử
Nhà văn Tiểu Tử - hiện đang định cư tại Pháp - là một trong số rất ít những nhà văn đă ghi lại những h́nh ảnh này để nhớ lại một giai đoạn bi thảm trong hành tŕnh t́m tự do. Thông tín viên Tường An tṛ chuyện với nhà văn Tiểu Tử và giới thiệu một vài đoản văn của ông về cuộc di tản trước ngày 30 tháng 4 năm 1975. Mời quư vị cùng nghe:
Với lối hành văn mộc mạc của người Nam Bộ, những truyện ngắn của nhà văn Tiểu Tử luôn luôn gây xúc động cho người đọc bằng những h́nh ảnh rất đơn giản trong cuộc sống hàng ngày: một chiếc nón lá, một tô cháo huyết, một cái quần rách, một bản vọng cổ. Những h́nh ảnh rất đời thường đó, qua giọng văn của ông đă biến thành những âm điệu quê hương khơi dậy nhiều ḍng nước mắt.
Cuộc di tản kinh hoàng
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/stories-of-the-evacuation-of-tieu-tu-tan-04302011134349.html/blackapril30250.jpg
Dân chúng quá sợ cộng sản qua sự kiện Tết Mậu Thân đă bỏ chạy khi thấy các đơn vị quân đội rút khỏi Huế. Photo by Trần Khiêm.
Trong tâm tư người Việt hải ngoại, cuộc vượt biên đánh dấu một đoạn đời không thể quên, tuy nhiên nhà văn Tiểu Tử muốn nhắc cho mọi người nhớ lại một một cuộc hành tŕnh khác không kém phần bi thảm đă xảy ra trên chính quê hương của ḿnh trước ngày 30 tháng 4 năm 75. Đó là cuộc di tản từ miền Trung vào miền Nam, từ làng này sang làng khác của người dân để trốn chiến tranh. Ông cho biết lư do ông chọn đề tài này:
"Mỗi một h́nh ảnh có một cái đau thương riêng của nó. H́nh ảnh di tản là cái đầu tiên hết mà ḿnh thấy, thành ra nó gây xúc động mạnh hơn cái h́nh ảnh của cuộc hành tŕnh tị nạn. Mặc dù rằng hành tŕnh tị nạn có nhiều cái ví dụ như chết ở dưới biển, bị Thái lan nó hăm hiếp rồi nó chặt đầu….này kia…Cái đó là cái ḿnh thấy sau này. Tức là không phải cũng một lúc mà ḿnh có ngần đấy hành tŕnh tị nạn, nghĩa là, nó rời rạc.
Trong lúc đó, th́ cuộc di tản nó ồ ạt, nó nhiều, nó đông và cùng một lúc. Thành ra những cái đau thương của cuộc di tản bị cái ồ ạt đó che lấp đi ḿnh không thấy. Nếu mà ḿnh thấy được, viết ra được tất cả những cái đau thương khổ cực trong lúc di tản. Ḿnh sẽ thấy có nhiều hơn nhiều lắm. Bởi v́, nó đông, cái số người đi di tản cũng một lúc, đông lắm."
Nếu mà ḿnh thấy được, viết ra được tất cả những cái đau thương khổ cực trong lúc di tản. Ḿnh sẽ thấy có nhiều hơn nhiều lắm.
Nhà văn Tiểu Tử
Xin mời quư thính giả cùng nghe 1 đoạn tả lại một h́nh ảnh trong cuộc di tản:
Giữa cầu thang, một bà già, bà mặc quần đen áo túi trắng đầu cột khăn rằn, bà đang ḅ nặng nhọc lên từng nấc thang. Bà không dáo dác nh́n trước ngó sau hay có cử chỉ t́m kiếm ai, có nghĩa là bà già đó đi một ḿnh. Phía sau bà thiên hạ dồn lên, bị cản trở nên la ó! Thấy vậy, một thanh niên tự động ḷn lưng dưới người bà già cơng bà lên, xóc vài cái cho thăng bằng rồi trèo tiếp.
Chuyện chỉ có vậy, nhưng h́nh ảnh đó đă đeo theo nhà văn Tiểu Tử từ bao nhiêu năm, ông thắc mắc:
"Bà già đó sợ ǵ mà phải đi di tản? Con cháu bà đâu mà để bà đi một ḿnh? Rồi cuộc đời của bà trong chuỗi ngày c̣n lại trên xứ định cư ra sao? C̣n cậu thanh niên đă làm một cử chỉ đẹp – quá đẹp – bây giờ ở đâu?... Tôi muốn gởi đến người đó lời cám ơn chân thành của tôi, anh ta đă cho tôi thấy cái t́nh người trên quê hương tôi nó vẫn là như vậy đó, cho dù ở trong một hoàn cảnh xô bồ hỗn tạp như những ngày cuối cùng của tháng tư 1975…"
Những bàn tay nhân ái
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/stories-of-the-evacuation-of-tieu-tu-tan-04302011134349.html/ditan75250.jpg
Quá sợ cảnh tàn sát của cộng sản trong trận Tết Mậu Thân, người dân bỏ nhà cửa, ruộng đất gồng gánh theo đoàn quân di tản. Photo by Trần Khiêm.
Đàn bà, trẻ con luôn luôn là những mảnh đời lau sậy, yếu đuối trong cơn lốc của chiến tranh, truyện của Tiểu Tử hầu như luôn có những bàn tay nhân ái đưa ra gánh vác những mảnh đời lau sậy này:
Trong luồng người đi như chạy, một người đàn bà c̣n trẻ mang hai cái xắc trên vai, tay bồng một đứa nhỏ. Chắc đuối sức nên cô ta quị xuống. Đứa nhỏ trong tay cô ta ốm nhom, đang lả người về một bên, tay chân xụi lơ. Người mẹ - chắc là người mẹ, bởi v́ chỉ có người mẹ mới ôm đứa con quặt quẹo xấu xí như vậy để cùng đi di tản, và chỉ có người mẹ mới bất chấp cái nh́n bàng quan của thiên hạ mà khóc than thống thiết như vậy - người mẹ tiếp tục van lạy cầu khẩn.
Bỗng, có hai thanh niên mang ba lô đi tới, một anh rờ đầu rờ tay vạch mắt đứa nhỏ. Anh nầy bồng đứa nhỏ úp vào ngực ḿnh rồi vén áo đưa lưng đứa nhỏ cho anh kia xem. Thằng nhỏ ốm đến nỗi cái xương sống lồi lên một đường dài…
Bỗng, có hai thanh niên mang ba lô đi tới, một anh rờ đầu rờ tay vạch mắt đứa nhỏ. Anh nầy bồng đứa nhỏ úp vào ngực ḿnh rồi vén áo đưa lưng đứa nhỏ cho anh kia xem.
Nhà văn Tiểu Tử
Anh thứ hai đă lấy trong túi ra chai dầu, rồi cạo gió bằng miếng thẻ bài của quân đội. Họ bồng đứa nhỏ, vừa chạy về phía cầu thang vừa cạo gió! Người mẹ cố sức đứng lên, xiêu xiêu muốn quị xuống, vừa khóc vừa đưa tay vẫy về hướng đứa con. Một anh lính Mỹ chợt đi qua, vội vă chạy lại đỡ người mẹ, bồng xốc lên đi nhanh nhanh theo hai chàng thanh niên, cây súng anh mang chéo trên lưng lắc la lắc lư theo từng nhịp bước….
H́nh ảnh người Mẹ lúp xúp chạy theo đứa con sắp chết của ḿnh trong tay một người xa lạ, H́nh ảnh ấy, mặc dù đă hơn ba mươi năm, nhưng khi viết lại câu chuyện này, nhà văn Tiểu Tử vẫn:
"Cầu nguyện cho mẹ con thằng nhỏ được tai qua nạn khỏi, cầu nguyện cho hai anh thanh niên có một cuộc sống an vui tương xứng với nghĩa cử cao đẹp mà hai anh đă làm. Bây giờ, tôi nh́n mấy anh lính Mỹ với cái nh́n có thiện cảm!"
Quê hương xa rồi
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/stories-of-the-evacuation-of-tieu-tu-tan-04302011134349.html/blackapril25250.jpg
Mọi người đổ xô ra biển để theo tàu vào Đà Nẵng. Photo by Trần Khiêm.
Cái nón lá, h́nh ảnh mộc mạc, thân quen đến độ người ta không c̣n nhớ đến nó, không để ư đến nó. Nhưng trong giờ phút chia ĺa, nó bỗng trở thành một cái ǵ gắn bó, một cái ǵ thân thuộc mà nếu rời xa, người ta tưởng chừng như xa cả quê hương:
Cũng trên chiếc cầu thang dẫn lên tàu, một người đàn ông tay ôm bao đồ to trước ngực, cơng một bà già tóc bạc phếu lất phất bay theo từng cơn gió sông. Bà già ốm nhom, mặc quần đen áo bà ba màu cốt trầu, tay trái ôm cổ người đàn ông, tay mặt cầm cái nón lá. Bà nép má trái lên vai người đàn ông, nét mặt rất b́nh thản của bà, trái ngược hẳn với sự thất thanh sợ hăi ở chung quanh!
Lên gần đến bong tàu, bỗng bà già vuột tay làm rơi cái nón lá. Bà chồm người ra, hốt hoảng nh́n theo cái nón đang lộn qua chao lại trước khi mất hút về phía dưới. Rồi bà bật khóc thảm thiết…
Bà già đó chắc đă quyết định bỏ hết để ra đi. Yên chí ra đi, v́ bà mang theo một vật mà bà xem là quí giá nhứt, bởi nó quá gần gũi với cuộc đời của bà:
"Đó là cái nón lá! Đến khi mất nó, có lẽ bà mới cảm nhận được rằng bà thật sự mất tất cả. Cái nón lá đă chứa đựng cả bầu trời quê hương của bà, hỏi sao bà không xót xa đau khổ? Tôi hy vọng, về sau trên xứ sở tạm dung, bà mua được một cái nón lá để mỗi lần đội lên bà sống lại với vài ba kỷ niệm nào đó, ở một góc trời nào đó của quê hương…"
Những cuộc chia tay xé ḷng
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/stories-of-the-evacuation-of-tieu-tu-tan-04302011134349.html/ditan751250.jpg
Dân chúng quá sợ cộng sản qua sự kiện Tết Mậu Thân đă bỏ chạy khi thấy các đơn vị quân đội rút khỏi Huế. Photo by Trần Khiêm.
Ng̣i bút của ông trải dài qua nhiều đoạn đời bi thảm của cuộc di tản, nhưng h́nh ảnh thương tâm nhất đă ở lại măi trong tâm hồn ông là cảnh chia tay xé ḷng của hai cha con trên một bến tàu, cuộc chia tay không có tiếng c̣i tàu hú dài, cũng không có cả một lời từ biệt mà cả cha lẫn con đều biết là sẽ không có ngày gặp lại, nhà văn Tiểu Tử chia sẻ:
"Cái h́nh ảnh làm tôi xúc động nhất có lẽ là cái h́nh ảnh mà thằng nhỏ mà Cha nó dẫn đi ra bến tàu. Cầu tàu kéo lên rồi Cha nó lạy lục những người trên tàu. Những người trên tàu tḥng xuống cái sợi dây. Người Cha nắm được cái sợi dây cột ngang eo ếch của thằng con, rồi ra dấu cho ở trên kéo thằng con lên.
Thằng con không khóc, không giăy dụa. Nó nghiêng người nh́n xuống cái người đứng ở dưới, lúc đó tôi mới đoán ra cái người đứng ở dưới là Cha của nó. Người đứng ở dưới ra dấu "đi đi, đi đi". Rồi tự nhiên tôi thấy ông già đó úp mặt vô hai tay khóc nức nở, tôi thấy tôi cũng ứa nước mắt.
Rồi, mặt ông bỗng nhăn nhúm lại, ông úp mặt vào hai tay khóc ngất! Không có tiếng c̣i tàu hụ buồn thê thiết khi ĺa bến, nhưng sao tôi cũng nghe ứa nước mắt!
Nhà văn Tiểu Tử
Bên cạnh ông là một thằng nhỏ cỡ chín mười tuổi, nép vào chân của ông, mặt mày ngơ ngác. Người đàn ông chắp tay hướng lên trên xá xá nhiều lần như van lạy người trên tàu. Bỗng trên tàu tḥng xuống một sợi thừng, đầu dây đong đưa. Mấy người bên dưới tranh nhau chụp. Người đàn ông nắm được, vội vă cột ngang eo ếch thằng nhỏ. Thằng nhỏ được từ từ kéo lên, ṭn teng dọc theo hông tàu, hai tay nắm chặt sợi dây, ráng nghiêng người qua một bên để cúi đầu nh́n xuống. Người đàn ông ngước nh́n theo, đưa tay ra dấu như muốn nói: "Đi, đi! Đi, đi!". Rồi, mặt ông bỗng nhăn nhúm lại, ông úp mặt vào hai tay khóc ngất! Không có tiếng c̣i tàu hụ buồn thê thiết khi ĺa bến, nhưng sao tôi cũng nghe ứa nước mắt!
Không biết thằng nhỏ đó –bây giờ cũng đă trên bốn mươi tuổi -- ở đâu? Cha con nó có gặp lại nhau không? Nếu nó c̣n mạnh giỏi, tôi xin Ơn Trên xui khiến cho nó đọc được mấy ḍng nầy."
Bên cạnh nghề chính là một kỷ sư hóa học. Nhà văn Tiểu Tử, với trên dưới 30 truyện ngắn ở hải ngoại đă cùng với Lê Xuyên, B́nh Nguyên Lộc, Nguyễn Ngọc Tư đưa văn học miền Nam đến với người đọc bằng ngôn ngữ b́nh dị mà thắm thiết, lắt léo mà bao dung, đơn sơ nhưng chan ḥa t́nh cảm.
B6GbhRNcOAM
Tường An, thông tín viên RFA