Hanna
05-26-2011, 12:53
Tết vừa rồi về quê, bà con bạn bè nhất định giữ lại đến mồng 10 dự hội làng. Ai cũng bảo hội làng năm nay to v́ vừa xây xong cái đ́nh làng “ to nhất Đông Nam Á”. Chẳng biết có to nhất Đông Nam Á không nhưng to, rất to. Ra Bắc vào Nam chưa thấy đ́nh làng nào to như thế cả. làng Phan Long không thể có tiền xây cái đ́nh to thế, Thị trấn ba Đồn cũng không thể, ngay cả huyện Quảng Trạch cũng không lấy đâu ra kinh phí để mà xây. Chính là thằng Đức( Nguyễn Xuân Đức) bỏ ra 17 tỉ xây dựng lại cái đ́nh làng Phan Long.
Ḿnh ngạc nhiên và cảm động quá. Biết nó làm ăn được, nhưng 17 tỉ hồi đó là một triệu đô la, đến tỉ phú đô la cũng không dám bỏ ra nhẹ nhàng như nó. Anh Huy, anh trai của ḿnh, nói thằng Đức bỏ ra hết đấy, dân Thị Trấn góp lại được 900 triệu, c̣n lại nó bỏ ra cả. Phục thằng Đức quá chừng.
Thằng Đức đi bộ đội về, trong khi anh em giải ngũ đang say sưa nhậu nhẹt thăm hỏi bạn bè th́ nó làm một phát vào công ty du lịch, kiếm được bà vợ đẹp, giỏi giang. Vợ chồng Đức lập công ty du lịch tư nhân đầu tiên của Quảng B́nh, từ thời dân Quảng B́nh c̣n chưa hiểu công ty tư nhân th́ là cái ǵ. Từ đó nó đi lên, kinh doanh khách sạn, làm đâu trúng đấy.
Người ta giàu có th́ tậu nhà, mua xe, du lịch tây tàu cho nó đă, nó không, năm nào cũng đem vợ về quê, có năm ba bốn lần. Nó bảo quê như cái tổ chim, ḿnh bay nhảy chín phương trời cuối cùng cũng phải về tổ, hưởng lấy cái hồn làng rồi lại bay đi. Ít ai c̣n trẻ nghĩ được như nó.
Thị trấn Ba Đồn quê ḿnh có gốc gác là làng Phan Long, cụ tổ là Nguyễn Đức Tuân, một trung thần thời Hậu Lê, làm đến chức Tả Quận Công từng đứng đầu cai quản Bắc Bố Chính. Ngài có người cháu là lương y rất tài giỏi, từng chữa lành bệnh cho vua Lê, được phong là Lang y, sau đi sứ sang Tàu chữa lành bệnh cho vua ǵ đó đời Thanh, được phong Lưỡng quốc Lang y. Chỉ nghe các cụ nói vậy thôi, không biết người này là ai, tên ǵ, một lương y tài giỏi thế sao sử sách không thấy ghi, hoặc giả có ghi nhưng thất tán đâu rồi.
Làng Phan Long toàn họ Nguyễn, bây giờ dân gốc Phan Long trong Thị trấn chỉ c̣n hơn trăm nóc nhà, nhà ḿnh là một nóc, nhà thằng Đức cũng một nóc, nhà nó c̣n có họ gần với nhà ḿnh, hai anh trai nó học cùng lớp với ḿnh từ lớp một đến lớp mười.
Trong kí ức xa vời của ḿnh về ngôi làng xưa là ngôi đ́nh thờ thần hoàng Nguyễn Đức Tuân. Những năm 1960-1964 ḿnh c̣n quá bé tí, không ngày nào là không đến chơi ở sân đ́nh. Sân đ́nh rộng mênh mông, bốn gốc sân là bốn cây đa lớn toả bóng mát tràn trề, sân đ́nh không khi nào ngớt tiếng trẻ con. Đêm trăng, con nít bày tṛ đánh du kích quanh hai nhà tả vụ, hữu vụ la hét om ṣm. Có đứa c̣n ngủ quên ở đấy.
Mỗi bận đi qua cửa tam quan với hai cây cột xây to cao, chạm trổ tinh vi, ngước nh́n hai con nghê đá oai phong trên đỉnh hai cột, ngước nh́n đôi con rồng chầu nguyệt trên nóc đ́nh, ngợp lên trong ḷng một nỗi linh thiêng. Ngày đó lũ con nít tụi ḿnh vẫn rón rén vào đ́nh, đi vào hậu cung nơi thờ đức thần hoàng, đứng ngắm ngẩn ngơ cung cấm, nơi an phụng thần vị, ngước nh́n long ngai, long khảm, ngắm say sưa bàn thờ có ngũ sự bằng đồng, đài rượu, quả trầu… Hai bên bàn thờ, hương án có hai hàng tự khí uy phong.
Chẳng ai cấm vào xem cung cấm nhưng con nít ít đứa dám bạ men, phải hai ba đứa mới đủ gan ṃ vào, chứ một ḿnh th́ sợ lắm. Thằng Đức thời đó mới hai ba tuổi ǵ đó, khi nào cũng mũi chảy ḷng tḥng, quệt một phát nước mũi dính tận mang tai. Hai thằng anh nó là thằng B́nh, thằng Phúc thay nhau cơng nó vào đ́nh. Cả ba gần như nín thở khi vào hậu cung. Bỗng thằng Đức khóc ré. Tụi ḿnh ù té chạy, cứ tưởng thần hoàng đang đuổi chạy sau lưng, sợ hết hồn.
Nhưng ra khỏi đ́nh làng th́ thằng Đức nhất định đ̣i quay trở lại, mồm mếu tay chỉ, nói choi choi ( voi ). Thằng Đức thích nhất hai con voi đá trấn giữ hai bên sân đ́nh, hễ cứ đặt nó lên ngồi trên lưng voi là nó cười toe toét, cái mặt cười nhoè nhoẹt nước mũi trông rất buồn cười.
Trận bom đầu tiên máy bay Mỹ dội xuống Ba Đồn là một ngày tháng tám năm 1964. Ḿnh nhớ như in hai cây đa đ́nh làng đổ sụp, bom phát găy đôi tấm b́nh phong lớn đặt trước sân đ́nh, b́nh phong có đắp nổi phù điêu đẹp lắm. Hai con voi đá nằm gục chết tang thương. Ḿnh không khóc nhưng nhiều đứa khóc đỏ mắt v́ thương hai con voi đá. Thằng Đức không biết ǵ, cứ nhất định đ̣i cưỡi voi, nó khóc mếu máo, nói choi choi…
Những trận bom tiếp theo làm vỡ tan một gốc đ́nh làng, cho đến năm 1966 th́ đ́nh làng biến mất, đến cái móng cũng không c̣n, sân đ́nh có hơn chục hố bom sâu hoắm. Đ́nh làng Phan Long chết tức tưởi, dân Phan Long chạy tan tác, thực tế làng Phan long cũng đă chết, chỉ c̣n trong kí ức của những người lớn tuổi mà thôi.
Ḿnh biết chắc chắn thằng Đức không nhớ ǵ về đ́nh làng, nếu có nhớ cũng chỉ váng vất nhớ về hai con voi đá nó vẫn thường cưỡi mà thôi, thế mà nó dám bỏ ra 17 tỉ, một món tiền quá sức đối với nó, để dựng lại đ́nh làng.
Hè vừa rồi về Ba Đồn, đứng trước đ́nh làng đang xây, bỗng rưng rưng tự hỏi v́ sao thằng Đức dám làm cái điều mà bất ḱ dân Thị Trấn nào cũng không dám nghĩ đến, v́ sao thế nhỉ? Có lẽ nó sợ mai mốt Thị trấn Ba Đồn lên thị xă, ngay cả kí ức về làng Phan Long cũng sẽ mất, đă vội vă dốc hết vốn liếng ra đóng đinh một mảnh hồn làng vào tâm thức người đương thời.
Lớp trẻ bây giờ có ai được như thằng Đức nữa không nhỉ, dưới gầm trời nước Nam này nếu có chắc cũng chỉ đôi ba người chứ không hơn. Bỗng nghĩ vẩn vơ, Nguyễn Xuân Đức không viết văn, làm thơ nhưng đích thị nó là nghệ sĩ, một nghệ sĩ hiếm hoi giữa đời thường lam lũ.
Bọ Lập's blog
Ḿnh ngạc nhiên và cảm động quá. Biết nó làm ăn được, nhưng 17 tỉ hồi đó là một triệu đô la, đến tỉ phú đô la cũng không dám bỏ ra nhẹ nhàng như nó. Anh Huy, anh trai của ḿnh, nói thằng Đức bỏ ra hết đấy, dân Thị Trấn góp lại được 900 triệu, c̣n lại nó bỏ ra cả. Phục thằng Đức quá chừng.
Thằng Đức đi bộ đội về, trong khi anh em giải ngũ đang say sưa nhậu nhẹt thăm hỏi bạn bè th́ nó làm một phát vào công ty du lịch, kiếm được bà vợ đẹp, giỏi giang. Vợ chồng Đức lập công ty du lịch tư nhân đầu tiên của Quảng B́nh, từ thời dân Quảng B́nh c̣n chưa hiểu công ty tư nhân th́ là cái ǵ. Từ đó nó đi lên, kinh doanh khách sạn, làm đâu trúng đấy.
Người ta giàu có th́ tậu nhà, mua xe, du lịch tây tàu cho nó đă, nó không, năm nào cũng đem vợ về quê, có năm ba bốn lần. Nó bảo quê như cái tổ chim, ḿnh bay nhảy chín phương trời cuối cùng cũng phải về tổ, hưởng lấy cái hồn làng rồi lại bay đi. Ít ai c̣n trẻ nghĩ được như nó.
Thị trấn Ba Đồn quê ḿnh có gốc gác là làng Phan Long, cụ tổ là Nguyễn Đức Tuân, một trung thần thời Hậu Lê, làm đến chức Tả Quận Công từng đứng đầu cai quản Bắc Bố Chính. Ngài có người cháu là lương y rất tài giỏi, từng chữa lành bệnh cho vua Lê, được phong là Lang y, sau đi sứ sang Tàu chữa lành bệnh cho vua ǵ đó đời Thanh, được phong Lưỡng quốc Lang y. Chỉ nghe các cụ nói vậy thôi, không biết người này là ai, tên ǵ, một lương y tài giỏi thế sao sử sách không thấy ghi, hoặc giả có ghi nhưng thất tán đâu rồi.
Làng Phan Long toàn họ Nguyễn, bây giờ dân gốc Phan Long trong Thị trấn chỉ c̣n hơn trăm nóc nhà, nhà ḿnh là một nóc, nhà thằng Đức cũng một nóc, nhà nó c̣n có họ gần với nhà ḿnh, hai anh trai nó học cùng lớp với ḿnh từ lớp một đến lớp mười.
Trong kí ức xa vời của ḿnh về ngôi làng xưa là ngôi đ́nh thờ thần hoàng Nguyễn Đức Tuân. Những năm 1960-1964 ḿnh c̣n quá bé tí, không ngày nào là không đến chơi ở sân đ́nh. Sân đ́nh rộng mênh mông, bốn gốc sân là bốn cây đa lớn toả bóng mát tràn trề, sân đ́nh không khi nào ngớt tiếng trẻ con. Đêm trăng, con nít bày tṛ đánh du kích quanh hai nhà tả vụ, hữu vụ la hét om ṣm. Có đứa c̣n ngủ quên ở đấy.
Mỗi bận đi qua cửa tam quan với hai cây cột xây to cao, chạm trổ tinh vi, ngước nh́n hai con nghê đá oai phong trên đỉnh hai cột, ngước nh́n đôi con rồng chầu nguyệt trên nóc đ́nh, ngợp lên trong ḷng một nỗi linh thiêng. Ngày đó lũ con nít tụi ḿnh vẫn rón rén vào đ́nh, đi vào hậu cung nơi thờ đức thần hoàng, đứng ngắm ngẩn ngơ cung cấm, nơi an phụng thần vị, ngước nh́n long ngai, long khảm, ngắm say sưa bàn thờ có ngũ sự bằng đồng, đài rượu, quả trầu… Hai bên bàn thờ, hương án có hai hàng tự khí uy phong.
Chẳng ai cấm vào xem cung cấm nhưng con nít ít đứa dám bạ men, phải hai ba đứa mới đủ gan ṃ vào, chứ một ḿnh th́ sợ lắm. Thằng Đức thời đó mới hai ba tuổi ǵ đó, khi nào cũng mũi chảy ḷng tḥng, quệt một phát nước mũi dính tận mang tai. Hai thằng anh nó là thằng B́nh, thằng Phúc thay nhau cơng nó vào đ́nh. Cả ba gần như nín thở khi vào hậu cung. Bỗng thằng Đức khóc ré. Tụi ḿnh ù té chạy, cứ tưởng thần hoàng đang đuổi chạy sau lưng, sợ hết hồn.
Nhưng ra khỏi đ́nh làng th́ thằng Đức nhất định đ̣i quay trở lại, mồm mếu tay chỉ, nói choi choi ( voi ). Thằng Đức thích nhất hai con voi đá trấn giữ hai bên sân đ́nh, hễ cứ đặt nó lên ngồi trên lưng voi là nó cười toe toét, cái mặt cười nhoè nhoẹt nước mũi trông rất buồn cười.
Trận bom đầu tiên máy bay Mỹ dội xuống Ba Đồn là một ngày tháng tám năm 1964. Ḿnh nhớ như in hai cây đa đ́nh làng đổ sụp, bom phát găy đôi tấm b́nh phong lớn đặt trước sân đ́nh, b́nh phong có đắp nổi phù điêu đẹp lắm. Hai con voi đá nằm gục chết tang thương. Ḿnh không khóc nhưng nhiều đứa khóc đỏ mắt v́ thương hai con voi đá. Thằng Đức không biết ǵ, cứ nhất định đ̣i cưỡi voi, nó khóc mếu máo, nói choi choi…
Những trận bom tiếp theo làm vỡ tan một gốc đ́nh làng, cho đến năm 1966 th́ đ́nh làng biến mất, đến cái móng cũng không c̣n, sân đ́nh có hơn chục hố bom sâu hoắm. Đ́nh làng Phan Long chết tức tưởi, dân Phan Long chạy tan tác, thực tế làng Phan long cũng đă chết, chỉ c̣n trong kí ức của những người lớn tuổi mà thôi.
Ḿnh biết chắc chắn thằng Đức không nhớ ǵ về đ́nh làng, nếu có nhớ cũng chỉ váng vất nhớ về hai con voi đá nó vẫn thường cưỡi mà thôi, thế mà nó dám bỏ ra 17 tỉ, một món tiền quá sức đối với nó, để dựng lại đ́nh làng.
Hè vừa rồi về Ba Đồn, đứng trước đ́nh làng đang xây, bỗng rưng rưng tự hỏi v́ sao thằng Đức dám làm cái điều mà bất ḱ dân Thị Trấn nào cũng không dám nghĩ đến, v́ sao thế nhỉ? Có lẽ nó sợ mai mốt Thị trấn Ba Đồn lên thị xă, ngay cả kí ức về làng Phan Long cũng sẽ mất, đă vội vă dốc hết vốn liếng ra đóng đinh một mảnh hồn làng vào tâm thức người đương thời.
Lớp trẻ bây giờ có ai được như thằng Đức nữa không nhỉ, dưới gầm trời nước Nam này nếu có chắc cũng chỉ đôi ba người chứ không hơn. Bỗng nghĩ vẩn vơ, Nguyễn Xuân Đức không viết văn, làm thơ nhưng đích thị nó là nghệ sĩ, một nghệ sĩ hiếm hoi giữa đời thường lam lũ.
Bọ Lập's blog